ANATOMIA 24[1].10.09r., anatomia


ANATOMIA

(Wykład I Data: 10.10.09r.)

Podział Kości Czaszki

KOŚCI TWARZOCZASZKI

KOŚCI MÓZGOCZASZKI

1. Kości Szczękowa p

1. Kość Czołowa

2. Kości Podniebienia p

2. Kość Skroniowa

3. Kość Jarzmowa p

3. Kość Potyliczna

4. Żuchwa n

4. Kość Klinowa

5. Kość Nosowa p

5. Kość Sitowa

6. Kość Łzowa p

6. Kość Ciemieniowa

7. Lemiesz n

8. Małżowina Nosowa Dolna p

9. Kość Gnykowa n

Kości Mózgoczaszki:

  1. Kość Czołowa

- składa się z łuski czołowej, parzystych części oczodołowych i nieparzystej części nosowej

- na powierzchni zewnętrznej łuski leżą guzy czołowe, łuki brwiowe, gładzina

2. Kość Sitowa

- ma blaszkę poziomą, pionową i dwa błędniki sitowe

- w blaszce sitowej leżą otwory, a w nich nitki czyli nerwy węchowe

3. Kość Klinowa

- posiada trzon, skrzydła mniejsze i większe, wyrostki skrzydłowate

- na górnej powierzchni trzonu leży siodło tureckie, a w nim przysadka mózgowa

- pomiędzy skrzydłem mniejszym, a większym jest szczelina oczodołowa górna

- w szczelinie przebiegają nerwy czaszkowe:

a) okoruchowy III

b) bloczkowy IV

c) oczny (V1) - jedna/jedna gałąź nerwu trójdzielnego V

d) odwodzący VI

- w obrębie skrzydeł większych leżą dwa otwory - okrągły i owalny - w tym okrągłym przebiega nerw szczękowy V2, a w owalnym nerw żuchwowy V3

- pomiędzy trzonem, a skrzydłami mniejszymi leży kanał wzrokowy i w nim przebiega nerw wzrokowy

4. Kość Skroniowa

- posiada część łuskową, część sutkową, część bębenkową i część skalistą

- na tylnej ścianie tej części skalistej leży otwór słuchowo-wewnętrzny, w którym przebiega nerw twarzowy VII i nerw przedsionkowo-ślimakowy VIII

5. Kość Potyliczna

- składa się z części podstawowej, części bocznych i łuski kości potylicznej

- części boczne są przebite kanałem kłykciowym, w którym przebiega nerw podjęzykowy

- pomiędzy częściami bocznymi kości potylicznej, a częścią skalistą kości skroniowej leży otwór szyjny i w nim przebiega nerw językowo-gardłowy IX, błędny X i dodatkowy XI

SZCZĘKA

- posiada trzon i 4 wyrostki (czołowy, jarzmowy, zębodołowy, podniebienny)

- trzon ma powierzchnię przednią (policzkowa i twarzowa)

- powierzchnia górna oczodołowa stanowi dno oczodołu, leży na niej bruzda POD?oczodołowa, zamknięta w kanał podoczodołowy, w którym przebiega nerw i naczynia podoczodołowe

- kanał ten kończy się otworem podoczodołowym, poniżej którego jest dół nadkłowy

- trzon ma powierzchnię tylnej podskroniowej, i przyśrodkowej nosowej

- na powierzchni nosowej leżą małżowiny nosowe, a pomiędzy nimi przewody nosowe

ŻUCHWA

- posiada trzon i gałąź zakończona wyrostkiem kłykciowym i dziobatym z głową żuchwy

- głowa żuchwy stanowi powierzchnię stawową dla połączenia z dołkiem stawowym kości skroniowej (jest to staw skroniowo-żuchwowy)

- trzon żuchwy ma 2 powierzchnie: zewnętrzną i wewnętrzną oraz brzeg górny zębodołowy i brzeg dolny zwany podstawą żuchwy

- na powierzchni zewnętrznej leży guzowatość brudkowa, a poniżej otwór brudkowy i guzek brudkowy

- na powierzchni wewnętrznej żuchwy leży dół dwubrzuścowy, kolec brudkowy, kresa żuchwowo-gnykowa - jest to miejsce przyczepu mięśnia żuchwowo-gnykowego

UKŁAD MIĘŚNIOWY

- ze względu na budowę i różnice czynnościowe tkankę mięśniową dzielimy na

* mięśnie gładkie,

* poprzecznie prążkowane, z których zbudowane są mięśnie szkieletowe,

* tkanki poprzecznie prążkowane sercowe

- mięśnie gładkie występują w ścianach narządów np. przewodu pokarmowego, oddechowego, moczowo-płciowego; skurcz tych mięśni podlega układowi nerwowemu autonomicznemu (niezależnie od naszej woli)

- mięsień sercowy jest poprzecznie prążkowany podobnie jak mięśnie szkieletowe

- różni się od nich budową histologiczną i unerwieniem

- poszczególne komórki mięśniowe mają jedno lub dwa jądra ja

- poprzez liczne odgałęzienia łączą się z sąsiednimi tworząc sieć mięśniową

- unerwione są autonomiczne

- mięśnie szkieletowe są poprzecznie prążkowane i są odpowiedzialne za świadomy kontrolowany ruch, za utrzymanie odpowiedniej postawy ciała

- mięsień szkieletowy składa się najczęściej z dwóch różnych części

a) brzusiec, która stanowi część kurczliwą mięśnia, zbudowana z pęczków włókien mięśniowych

b) ścięgno - znajdujące się na jednym lub dwóch końcach mięśnia, to tkanka zbita, łączna, włóknista

- mięsień ma przyczep początkowy zwany też głową oraz przyczep końcowy

- czynność mięśnia odbywa się najczęściej w kierunku przyczepu początkowego

- w układzie mięśniowym wyróżniamy elementy dodatkowe:

* kaletki maziowe - twory (struktury) będące uwypukleniem torebki stawowej, ułatwiają ślizganie się mięśnia lub jego ścięgna

* bloczki maziowe

* troczki

* powięzie - struktury błony włóknistej, które otaczają poszczególnie mięśnie, ułatwiają one przesuwanie się mięśni względem siebie

Mięśnie charakteryzują się:

Mięśnie szkieletowe są bogato unerwione przez włókna

są również bardzo dobrze unaczynione, a ilość krwi, która dopływa do mięśni jest tym większa im intensywniej mięsień pracuje

Mięśnie głowy

- mięśnie głowy dzielimy na 3 głowy:

a) wyrazowe (mimiczne)

b) żwaczowe

c) narządów głowy - są to mięśnie języka, gałki ocznej oraz podniebienia

- charakteryzują się tym, że nie są przytwierdzone do kości albo też tylko jednym końcem mają przyczepy do kości

- najczęściej mają przyczep do skóry lub błony śluzowej

- skurcz tych mięśni porusza skórą nadając twarzy odpowiedni wyraz

- mięśnie te mają przebieg okrężny tworząc tzw. zwieracze lub przebieg promienisty tworząc tzw. rozwieracze

- układają się one wokół otworów naturalnych twarzy

- wszystkie mięśnie wyrazowe są unerwione przez nerw twarzowy

- mięśnie skupienia czaszki

- na sklepieniu czaszki leży szerokie rozcięgno tzw. czepiec ściernisty

- do tego czepca wplatają swoje włókna mięśniowe [parzyste mięśnie]: potyliczno-czołowy i skroniowo-ciemieniowe

- mięśnie te wraz z czepcem ściernistym tworzą mięsień naczaszny

- mięsień potyliczno-czołowy ma brzusiec potyliczny i brzusiec czołowy, kończą się w obrębie czepca ściernistego

Mięsień skroniowy - ciemieniowy - szczątkowy

Czynność mięśnia naczasznego:

- brzusiec potyliczny poprzez swoje napięcie ustala położenie czepca ściernistego

- brzusiec czołowy kurcząc się unosi brwi i wytwarza na czole poprzeczne fałdy

- mięsień pary powiek (stanowią one ochronę oka)

-> mięsień marszczący brwi

-> mięsień podłużny

-> mięsień okrężny oka

Mięsień okrężny oka: posiada 3 części

- skurcz całego mięśnia powoduje powstanie fałdów skórnych biegnących promieniście od bocznego kąta oka oraz od obu bruzd powiekowych (górna, dolna)

Mięsień marszczący brwi:

- wytwarza fałdy pionowe między brwiami i chroni oko przed słońcem

- nadaje twarzy złości bądź niecierpliwości, cierpienia

Mięsień podłużny:

- wywołuje kilka fałdów poprzecznych u nasady nosa

- nadaje twarzy groźny wyraz

Mięsień szpary ust zaliczamy do nich:

Mięsień szeroki szyi (platysma)

- mięsień ten rozpoczyna się w tkance podskórnej, w okolicy podobojczykowej na poziomie 2 lub 3 żebra

- przyczep końcowy to kąt ust, warga dolna, powięź przyusznico-żwaczowa oraz trzonu żuchwy powierzchnia zewnętrzna

- czynność mięśnia: unosi skórę szyi i zmniejszając ciśnienie powietrza na żyłę szyjną zewnętrzną

- mięsień szeroki szyi pociąga kąt ust ku dołowi, powoduje powstanie na szyi podłużnych fałdów

- nadaje to twarzy wyraz strachu

- w wieku starszym brzegi przednie wytwarzają trwałe wysokie fałdy podłużne

Mięsień śmiechowy

- poszerza szparę ust i wywołuje w skórze policzka zagłębienie tzw. dołek śmiechowy

Mięsień jarzmowy większy

- pociąga kąt ust ku górze, bocznie odsłaniając górne zęby

Mięsień jarzmowy mniejszy

- podobnie jak jarzmowy większy

Mięsień policzkowy

- pociąga kąty ust ku bokom poszerzając szparę ust

- przyciska policzki do zębów

- wydmuchuje powietrze z przedsionka jamy ustnej - mięsień krętaczy

- podczas żucia chroni kęsy pokarmowe przed przedostaniem się do przedsionka jamy ustnej

Mięsień okrężny ust

- stanowi podłoże wargi górnej i dolnej

- jest to zwieracz szpary ust

- jego część wargowa bardziej obwodowa wywija wargę na zewnątrz

- część brzeżna mięśnia zwraca wargi do wewnątrz

Mięśnie otoczenia nozdrzy

- mięsień nosowy - posiada 2 części: poprzeczną (która zwęża nozdrza) i skrzydłową (rozwiera nozdrza)

- mięsień obniżacz przegrody - pociąga przegrodę nosa ku dołowi

Mięśnie małżowiny usznej

- są szczątkowe i w zaniku

Mięśnie żucia (żwacze)

- mięśnie działające na stawy skroniowo-żuchwowe

- zaliczamy do nich:

* mięsień skroniowy

* żwacz

* mięsień skrzydłowy przyśrodkowy i boczny

- unerwione są te wszystkie mięśnie od nerwu żuchwowego

- mięśnie unoszą żuchwę i obracają na zewnątrz

Mięśnie głowy, a wyraz twarzy:

MIĘŚNIE SKLEPIENIA CZASZKI - ich wzajemna praca wywołuje unoszenie brwi i górnych powiek ku górze, z pojawieniem się równocześnie poprzecznych bruzd na czole, nadają one twarzy wyraz uwagi i koncentracji

MIĘŚNIE SZPARY POWIEK - ich działanie polega na wywoływaniu mrugania, zaciskaniu powiek i ochronie oka. Powoduje to powstawanie pionowych bruzd pomiędzy brwiami, wygładzenie skóry czoła i pojawienie się zmarszczek w kącikach oczu tzw. kurze łapki. Mięśnie te chronią oko i nadają twarzy wyraz agresji.

MIĘŚNIE SZPARY UST - wywołują ruchy brody, warg i pociągają kąty ust ku górze i bocznie, nadają twarzy wyraz śmiejący, ale także niesmaku lub pogardy.

MIĘŚNIE SZYI - dzielimy na 3 grupy:

Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

- przebiega skośnie na stronie bocznej szyi

- leży pod mięśniem szerokim szyi

- posiada 2 głowy: przyśrodkową (rozpoczyna się na rękojeści mostka) i boczną (na końcu mostkowym obojczyka)

- przyczep końcowy to wyrostek sutkowaty kości skroniowej, również kości potylicznej do kresy karkowej górnej

- czynność tego mięśnia: zgina głowę ku bokowi i obraca w stronę przeciwną, unosząc twarz ku górze, działając obustronnie zgina głowę do tyłu

- jest to pomocniczy mięsień wdechowy

- wszystkie mięśnie środkowe szyi związane są z kością gnykową

Mięśnie gnykowe:

Mięśnie te unerwione są przez nerw twarzowy (mięsień rylcowo gnykowy) i brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego, a pozostałe nadgnykowy unerwione są przez nerw żuchwowo gnykowy.

Mięśnie podgnykowe:

  1. mostkowo gnykowy - rozpoczyna się na rękojeści mostka, a kończy na kości gnykowej; ustala położenie kości gnykowej oraz obniża kość gnykową

  1. łopatkowo gnykowy - rozpoczyna się na górnym brzegu łopatki, a kończy na kości gnykowej; ustala położenie kości gnykowej oraz obniża kość gnykową

  1. mostkowo tarczowy - rozpoczyna się na rękojeści mostka, a kończy się na chrząstce tarczowatej krtani; czynność ustala położenie kości gnykowej

  1. tarczowo gnykowy - rozpoczyna się na chrząstce tarczowatej, a kończy na kości gnykowej; czynność ustala położenie kości gnykowej, dzięki czemu staje się ona punktem podparcia dla pracy mięśni, np. języka

Wszystkie mięśnie pod gnykowe unerwione są przez pętlę szyi głęboką.

MIĘŚNIE GŁĘBOKIE SZYI

Dzielimy na 2 grupy:

Boczna (mięśnie pochyłe)

Przyśrodkowa (mięśnie przedkręgowe)

- do mięśni pochyłych zaliczamy:

* mięsień pochyły przedni

* mięsień pochyły środkowy

* mięsień pochyły tylny

- są to mięśnie:

* mięsień prosty głowy przedniej

* mięsień długi głowy

* mięsień długi szyjny

- mięśnie unerwione są przez gałęzie splotu szyjnego i ramiennego

- mięśnie te zginają głowę do przodu, a działając jednostronnie zginają głowę ku bokowi

- czynność tych mięśni: działając jednostronnie zginają kręgosłup szyjny do boku

- poszczególne grupy mięśni szyi rozdzielone są od siebie blaszkami powięzi szerokiej szyi

- a obustronnie zginają do przodu

- wyróżniamy 3 blaszki powięzi:

a) powierzchowna

b) przed tchawicza

c) przed kręgowa

- są również pomocniczymi mięśniami wdechowymi

- blaszki te ograniczają 3 przestrzenie topograficzne szyi:

* przestrzeń nadgarstkowa i nadobojczykowa

* środkowa szyi (największa przestrzeń)

- pomiędzy blaszką przedtchawiczą i przedkręgową w przestrzeni tej leżą narządy: gardło, krtań, naczynia szyjne, nerwy błędne, odcinek szyjny przełyku, odcinek szyjny tchawicy, gruczoł tarczowy i przytarczyce

* przestrzeń przedkręgowa - mieści się pomiędzy blaszką przedkręgową i odcinkiem szyjnym kręgosłupa, w niej leżą mięśnie głębokie szyi (pnie współczulne i naczynia głębokie szyi)

MIĘŚNIE GRZBIETU:

dzielimy na 2 grupy

  1. Mięśnie powierzchowne grzbietu to:

- rozpoczyna się na kresie karkowej górnej, guzowatości potylicznej zewnętrznej, na więzadle karkowym i na wysokości kolczystych kręgów -C7 (7 szyjny) do Th12 (12 piersiowy)

- przyczep końcowy to koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy łopatki i grzebień łopatki

- czynność: prostuje kręgosłup szyjny i zgina głowę ku tyłowi, zbliża łopatkę do kręgosłupa, obniża obręcz barkową

- rozpoczyna się na wyrostku kolczystych kręgów, od 6 piersiowego (Th6) do 5 lędźwiowego (L5) na grzebieniu krzyżowym pośrodkowym oraz na powierzchni zewnętrznej żeber od 9-12

- koniec to grzebień guzka mniejszego kości ramiennej

- czynność: wykonuje tzw. „ruch postfalowy”, jest mięśniem kaszlu (wydechowym) i przy ustalonych ramionach oba mięśnie działają jako pomocnicze wdechowe

- unerwiony jest przez nerw piersiowo-grzbietowy

- unerwione są przez nerw grzbietowy łopatki

- czynność: pociągają łopatkę ku górze i przyśrodkowo, są pomocniczymi mięśniami wdechowymi

- Mięśnie te tworzą grupę końcowo-ramienną.

- do grupy mięśnie końcowo-żebrowych zaliczamy:

MIĘŚNIE ZĘBATE

* mięsień zębaty tylny górny - jest pomocniczy wdechowy

* mięsień zębaty tylny dolny - pomocniczy wydechowy

  1. Mięśnie głębokie grzbietu:

- leżą po obu stronach kręgosłupa i rozciągają się od kości krzyżowej, aż po kość potyliczną

- w odcinku lędźwiowym znajduje się w kanale kostno-włóknistym, utworzonym przez powięź piersiowo-lędźwiową

- cała ta mięśniówka nosi nazwę prostownika grzbietu

- składa się z licznych mięśni po przebiegu skośnym, podłużnym i poprzecznym

- mięśnie te układają się w dwa pasma mięśniowe: przyśrodkowy i boczny

Mięsień prostownik grzbietu:

- bierze udział we wszystkich ruchach tułowia, z wyjątkiem zginania do przodu

- jest antanomiczn czynnościowym mięśnia brzucha i mięśni biodrowo-lędźwiowych

- jednocześnie wraz z nimi ustala wyprostowaną postawę ciała

MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ

Dzielimy na 3 grupy:

  1. Mięśnie powierzchowne:

- posiada 3 części:

* część obojczykową

* część mostkowo-żebrową

* część brzuszną - ma przyczep do pochewki mięśnia prostego brzucha, jego koniec to grzebień guzka większego kości ramiennej

- czynność: pociąga łopatkę do przodu i jest pomocniczym mięśniem wdechowym

- położony jest na ścianie bocznej klatki piersiowej i na powierzchni zewnętrznej żeber od 1 do 9

- przyczep końcowy to brzeg przyśrodkowy łopatki

- czynność: obniża obręcz barkową i jest pomocniczym mięśniem wdechowym

  1. Mięśnie głębokie

- leżą najbardziej powierzchownie i zajmują przestrzeń międzyżebrową

- począwszy od guzków żeber, aż do chrząstek żebrowych

- ich przedłużeniem są błony międzyżebrowe zewnętrzne

- czynność: unoszą żebra, mięśnie wdechowe właściwe

- wypełniają przestrzeń międzyżebrową począwszy od kątów żeber, aż do mostka

- czynność: opuszczają żebra, mięśnie wydechowe właściwe

- Mięśnie głębokie klatki piersiowej unerwione są przez nerwy międzyżebrowe.

  1. Przepona - DIAPHRAGMA

- wyróżniamy 3 części:

* żebrowa (Pars Costalis)

* mostkowa (Pars Sternalis)

* lędźwiowa (Lumbalis) - jest częścią najgrubszą i największą

- przyczep końcowy przepony znajduje się w środku ścięgnistym

- czynność: właściwy mięsień wdechowy

-> podczas skurczy przepona obniża się (spłaszcza się), powiększa się jama klatki piersiowej i powietrze wnika przez drogi oddechowe do płuc

-> podczas wydechu przepona rozkurcza się, skurcz mięśnia brzucha wywiera ucisk na narządy jamy brzusznej, a te uciskając na przeponę ułatwiają usuwanie powietrza z płuc

Otwory w przeponie:

- rozwór aortowy - przez, który przechodzi aorta i przewód piersiowy

- rozwór przełykowy - przechodzi przełyk i pnie błędne

- otwór żyły głównej - który zawiera żyłę główną dolną

MIĘŚNIE BRZUCHA

Dzielimy na 2 grupy:

  1. Mięśnie ściany przednio bocznej

  1. Mięśnie ściany tylnej

Mięsień skośny brzucha zewnętrzny

- rozpoczyna się na powierzchni zewnętrznej żeber od 5-12

- przyczep końcowy to rozcięgno mięśni płaskich brzucha i wiązadło podwinowe

Mięsień prosty brzucha

- objęty jest podzewką mięśnia prostego utworzoną przez krzyżujące się włókna rozścięgiem pozostałych mięśni brzucha

- rozpoczyna się na powierzchni zewnętrznej chrząstki żeber od 5-12, a kończy na gałęzi górnej kości łonowej

- Mięśnie brzucha unerwione są przez nerwy splotu lędźwiowego -tj. nerw biodrowo-podbrzuszny i biodrowo-podwinowy

- czynność mięśni brzucha:

-> są to mięśnie wydechowe

-> zginają tyłów do przodu i bocznie i wykonują ruchy obrotowe

-> wraz z mięśniami grzbietu ustalają położenie kręgosłupa i miednicy

-> chronią zawartość jamy brzusznej

-> wytwarzają tzw. tłocznie brzuszną

TŁOCZNIA BRZUCHA

- wzmożone ciśnienie jakie powstaje w jamie brzusznej na skutek skurczów mięśni brzucha, mięśni dna miednicy i przepony

- najsilniejszym mięśniem, który wytwarza tłocznie jest mięsień poprzeczny brzucha

- tłocznia ułatwia czynności fizjologiczne

- w ścianie brzucha występują miejsca tzw. zmniejszanego oporu mięśniowego, poprzez, które mogą wydostawać na zewnątrz pod skórę fałdy otrzewnej lub nawet narządy np. jelita (przepukliny brzuszne)

MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

Dzielimy na:

- mięśnie ramienia

- mięśnie przedramienia

- mięśnie ręki

- mięśnie obręczy barkowej do, której zaliczamy:

* mięsień naramienny - posiada 3 części:

-> obojczykową - nawraca i przywodzi ramię do przodu

-> grzebieniową - odwraca i przywodzi ramię do tyłu

-> barkową - odwodzi ramię do poziomu

* mięsień nadgrzebieniowy

- położony jest w dole nadgrzebieniowym łopatki

- odwodzi i odwraca ramię

* mięsień podgrzebieniowy

- wypełnia dół podgrzebieniowy łopatki

- odwraca i odwodzi ramię

* mięsień obły mniejszy

- położony wzdłuż brzegu bocznego łopatki

- odwraca ramię

* mięsień obły większy

- rozciąga się od kąta dolnego łopatki do kości ramiennej

- opuszcza uniesione ramię

- przywodzi ramię do tyłu

* mięsień podłopatkowy

- wypełnia dół podłopatkowy

- nawraca i przywodzi ramię

- powyższe mięśnie unerwione są przez gałęzie splotu ramiennego

Ważną okolicą jest jama pachowa:

- zawiera ona naczynia pachowe

- pęczki splotu ramiennego

- węzły chłonne pachowe:

Wyróżniamy 5 grup:

- zbierają chłonkę (z limfą) z przedniej ściany klatki piersiowej i sutka

- zbierają chłonkę z okolicy grzbietu

- zbierają chłonkę z kończyny górnej

- Naczynia odprowadzające z tych 3 grup węzłów chłonnych dochodzą do węzłów chłonnych pachowych środkowych, z nich do pachowych szczytowych i naczynia odprowadzających pachowych szczytowych tworzą PIEŃ PODOBOJCZYKOWY, który po lewej stronie wchodzi do przewodu piersiowego, a po prawej do przewodu chłonnego prawego

- powyższe przewodu uchodzą do wielkich żył u podstawy szyi

MIĘŚNIE RAMIENIA

Dzielą się na 2 grupy:

- przednią

- tylną

- mięśnie zginacze

- mięśnie prostowniki

* Grupa przednia:

- mięsień kruczo ramienny

- dwugłowy ramienia

- mięsień ramienny

Wszystkie te mięśnie unerwione są przez mięśnie mięśniowo-skórnej

Mięsień dwugłowy ramienia

- ma głowę długą i krótką

- głowa długa zaczyna się na guzku nadpaszewkowym łopatki

- głowa krótka zaczyna się na wyrostku kruczym łopatki

- przyczep końcowy to guzowatość kości promieniowej

- mięsień trójgłowy ramienia

- mięsień łokciowy

Grupa ta unerwiona jest przez nerw promieniowy

Mięsień trójgłowy ramienia

- głowa długa zaczyna się na guzku podpaszewkowym łopatki

- a pozostałe dwie głowy (przyśrodkowa i boczna) rozpoczynają się powyżej i poniżej bruzdy nerwu promieniowego na trzonie kości ramiennej

- przyczep końcowy tego mięśnia to wyrostek łokciowy kości łokciowej

MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA

Dzielimy na 3 grupy:

- przednią

- boczną

- tylną

- zginacze dłoniowe ręki

- zginacze palców

Mięśnie te ułożone są w 2 warstwy

- mięśnie nawrotny obły

- mięśnie zginacz promieniowy nadgarstka

- mięsień dłoniowy długi

- mięsień zginacz łokciowy nadgarstka

- mięsień zginacz powierzchowny palców

- mięsień zginacz głęboki palców

- mięsień zginacz długi kciuka

- mięsień nawrotny czworoboczny

- mięsień ramienno-promieniowy

- mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka

- mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka

- mięsień odwracacz przedramienia

- mięsień prostownik palców

- mięsień prostownik palca małego

- mięsień prostownik łokciowy nadgarstka

- mięsień odwodziciel długi kciuka

- mięsień prostownik krótki kciuka

- mięsień prostownik długi kciuka

- mięsień prostownik wskaziciela

Grupa przednia unerwiona jest przez nerw pośrodkowy i łokciowy.

Grupa boczna i tylna unerwiona jest przez nerw promieniowy.

MIĘŚNIE RĘKI

Dzielimy na:

- mięsień głębokciuka

* działają z mięśniami długimi w ruchach kciuku- należą do nich:

~odwodziciel kciuka krótki,

~przeciwstawiacz kciuka,

~ zginacz krótki kciuka,

~przywodziciel kciuka

- mięsień głębopalca małego

~odwodziciel palca małego,

~zginacz krótki palca małego,

~przeciwstawiacz palca małego i krótkiego dłoniowego

- mięsień środkowy ręki

~mięśnie glistowate

~mięśnie międzykostne dłoniowe i grzbietowe

MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ

Dzielimy na:

- mięsień obręczy biodrowy

- mięsień uda

- mięsień podudzia

- mięsień stopy

- mięsień obręczy biodrowej - dzielimy na:

* mięśnie grzbietowe

* mięśnie brzuszne

Mięśnie grzbietowej dzielimy na grupy:

- mięsień lędźwiowy większy

- mięsień lędźwiowy mniejszy

- mięsień biodrowy

- mięsień pośladkowy

- mięsień powięzi szerokiej

- mięsień pośladkowy średni

- mięsień pośladkowy mały

- mięsień gruszkowaty

- mięśnie brzuszne obręczy dolnej:

* mięśnie zasłaniacz wewnętrzny

* mięsień bliźniaczy górny

* mięsień bliźniaczy dolny

* mięsień zasłaniacz zewnętrzny

* mięsień czworoboczny uda

- mięśnie uda

Dzielimy na grupy:

- przednią:

* zgina udo w stawie biodrowym i prostuje w stawie kolanowym

- tylną:

* prostowanie uda w stawie biodrowym i zginanie podudzia w stawie kolanowym

Grupa przednia:

- mięsień krawiedzi

- mięsień czworogłowy uda

- mięsień prosty uda

- mięsień obszerny boczny

- mięsień obszerny przyśrodkowy

- mięsień obszerny pośredni

- mięsień stawowy kolana

Grupa środkowa:

- mięsień przywodziciel długi wielki

- mięsień przywodziciel krótki wielki

- mięsień smukły

- mięsień grzebieniowy

Grupa Tylna:

- mięśnie dwugłowy uda

- mięśnie półbłoniasty

- mięsień półścięgnisty

Mięśnie podudzia

Dzielimy na 2 grupy:

- mięsień piszczelowy przedni

- mięsień prostownik długi palców

- mięsień strzałkowy trzeci

- mięsień prostownik długi palucha

- mięsień strzałkowy długi

- mięsień strzałkowy krótki

- posiada warstwę

a) powierzchowną:

* mięsień brzuchaty łydki

* mięsień

b) głęboką:

* mięsień podkolanowy

* mięsień zginacz długi palców

* mięsień piszczelowy tylny

* mięsień zginacz długi palucha

MIĘŚNIE STOPY

  1. Mięśnie grzbietu stopy:

- mięsień prostownik krótki palców

- mięsień prostownik krótki palucha

  1. Mięśnie podeszwowe stopy:

- mięsień odwodziciel palucha

- mięsień zginacz krótki palucha

- mięsień

- mięsień zginacz krótki palców

- mięsień czworoboczny

-

-

* Mięsień wyniosłości bocznej:

- mięsień odwodziciel palca

- mięsień zginacz krótki palca małego

- mięsień przeciwstawiacz palca małego

ANATOMIA

(Wykład III Data: 25.10.09r.)

UKŁAD NERWOWY

Podział układu nerwowego:

Nerw węchowy (I)

Nerw wzrokowy (II)

Nerw okoruchowy (III)

Nerw bloczkowy (IV)

Nerw trójdzielny (V)

Nerw obwodzący (VI)

Nerw twarzowy (VII)

Nerw przedsionkowo-ślimakowy (VIII)

Nerw językowo-gardłowy (IX)

Nerw błędny (X)

Nerw dodatkowy (XI)

Nerw podjęzykowy (XII)

Nerw trójdzielny (V):

- unerwia mięśnie działające na staw skroniowo-żuchwowy (mięśnie żwacze), na mięsień żuchwowo-gnykowy, na brzusiec przedni mięśnia dwubrzuścowego

- zaopatruje skórę twarzy, błonę śluzową jamy ustnej, zęby i jamę nosową

- nerw ten prowadzi włókna:

* włókna autonomiczne (współczulne i przywspółczulne)

* włókna czuciowe - rozpoczynają się w komórkach zwoju trójdzielnego, który leży na części skalistej kości skroniowej

* włókna ruchowe - rozpoczynają się w jądrze ruchowym, położonym w obrębie pnia mózgu (most)

- nerw trójdzielny w jamie czaszki dzieli się na nerw oczny, nerw szczękowy i nerw żuchwowy

1. Nerw oczny - wychodzi z jamy czaszki przez szczelinę oczodołową górną i wchodzi do oczodołu, gdzie oddaje nerwy: nerw łzowy, nerw czołowy, nerw nosowo-rzęskowy

~ nerw łzowy - unerwia skórę powieki górnej, gruczoł łzowy i spojówkę

~ nerw czołowy - dzieli się na:

~ nerw nosowo-rzęskowy

- prowadzi on włókna współczulne do mięśnia rozwieracza źrenicy oraz włókna czuciowe z rogówki i tęczówki

- oddaje nerwy:

* nerw podbloczkowy, który unerwia skórę nosa, powiek

* nerw sitowy-tylny, który unerwia zatokę klinową, komórki sitowe

* nerw sitowy-przedni, który unerwia jamę nosową i skórę grzbietu nosa

2. Nerw szczękowy (jako 2 gałąź nerwu trójdzielnego)

- przed wyjściem z jamy czaszki (jak nerw oczowy) oddaje gałęzie oponowe (dla opony twardej mózgowia), opuszcza jamę czaszki przez otwór okrągły i wchodzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego, w dole tym oddaje nerwy:

* nerwy zębodołowe górne i tylne - unerwiają zatokę szczękową, okolice policzków, dziąsła oraz zęby trzonowe i przedtrzonowe

* nerw podoczodołowy:

- jest przedłużeniem nerwu szczękowego,

- przechodzi przez szczelinę oczodołową dolną i przez otwór podoczodołowy,

- wychodzi na twarz i dzieli się na gałąź powiekową-dolną, gałąź nosową i gałąź wargowo-górną

- na przebiegu w kanale podoczodołowym oddaje nerwy dla zębów szczęki oraz zatoki szczękowej

* nerwy skrzydłowo-podniebienne - unerwiają okolice podniebienia i jamy nosowej

- ważną gałęzią nerwu szczękowego jest nerw jarzmowy, który zaopatruje skórę czoła oraz skórę środkowej części twarzy

3.nerw żuchwowy (jako 3 gałąź nerwu trójdzielnego)

- wychodzi z jamy czaszki przez otwór owalny,

- wchodzi do dołu podskroniowego, gdzie dzieli się na dwa pnie (przedni i tylny)

- przed podziałem od nerwu żuchwowego odchodzi gałąź oponowa do jamy czaszki oraz nerw dla mięśnia skrzydłowego-przyśrodkowego

- nerw żuchwowy unerwia ponadto mięśnie żwacze, skórę dolnej części twarzy, jamę ustną oraz zęby żuchwy

- od nerwu żuchwowego odchodzi nerw policzkowy, nerw żwaczowy, nerwy skroniowo-głębokie, nerw skrzydłowy-boczny, nerw uszno-skroniowy, nerw językowy, nerw zębodołowy dolny

* nerw policzkowy - unerwia błonę śluzową policzka oraz dziąseł

* nerw żwaczowy, nerwy skroniowo-głębokie i nerw skrzydłowy-boczny unerwiają mięśnie żwacze

* nerw uszno-skroniowy - unerwia skórę skroni i sklepienia czaszki, prowadzi również włókna przywspółczulne do ślinianki przyusznej

* nerw językowy - unerwia błonę śluzową cieśni gardzieli, dziąseł, prowadzi włókna przywspółczulne do ślinianek podżuchwowych i podjęzykowych oraz włókna smakowe dla przedniej części języka

Objawy uszkodzenia nerwu trójdzielnego (V)

- Neuralgia tego nerwu objawia się na głęboko silnymi bólami twarzy, które mogą trwać 15 minut lub dłużej

- najczęściej dotyczy ona nerwu szczękowego, a najbardziej nerwu ocznego

- uszkodzenie nerwu szczękowego np. w urazach zatoki szczękowej w procesach chorobowych zwoju trójdzielnego objawia się utratą uczucia w obrębie twarzy

- w przypadku uszkodzenia nerwu nerwu żuchwowego objawia się porażeniem mięśni działających na staw skroniowo-żuchwowy

- wirus półpaśca, który atakuje zwoje nerwowe umiejscowione w tej części zwoju trójdzielnego, z której wychodzi nerw oczny - zmiany obejmują oprócz skóry unerwianej przez nerw oczny również rogówkę (powodując jej bolesne owrzodzenia)

Nerw twarzowy (VII)

- jest to nerw mieszany, prowadzi włókna ruchowe, włókna czuciowe i włókna autonomiczne (współczulne i przywspółczulne)

* włókna ruchowe - rozpoczynają się w jądrze ruchowym tego nerwu (moście)

* włókna czuciowe (Aferentle) - rozpoczynają się w zwoju kolanka, który leży na ścianie przyśrodkowej jamy bębenkowej

* włókna przywspółczulne - rozpoczynają się w jądrze przywspółczulnym tego nerwu (jądro ślinowe górne), a włókna współczulne pochodzą ze splotów około naczyniowych tętnicy twarzowej

- nerw twarzowy (VII) przebiega w części skalistej kości skroniowej, w przewodzie słuchowo-wewnętrznym, w kanale nerwu twarzowego, wychodzi z jamy czaszki przez otwór rylcowo-sutkowy i wnika do komory przyusznicy

- w jamie czaszki oddaje nerwy: nerw skalisty większy, nerw skalisty zewnętrzny, nerw strzemiączkowy i strunę bębenkową

- a po wyjściu w komorze przyusznicy oddaje nerw uszny-tylny do mięśnia dwubrzuścowego i do mięśnia rylcowo-gnykowego oraz włókna, które pod ślinianką przyuszną tworzą splot przyusznicy, od którego odchodzą dwie grupy nerwów:

*grupa skroniowo-twarzowa - dzieli się na gałęzie skroniowe i jarzmowe

* grupa szyjno-twarzowa - dzieli się na gałęzie policzkowe, gałąź brzeżną żuchwy i gałąź szyjną

- nerw twarzowy unerwia wszystkie mięśnie mimiczne twarzy i smakowo unerwia 2/3 przednie języka oraz podniebienie miękkie, a przywspółczulnie unerwia gruczoł łzowy, gruczoły podniebienia, gruczoły jamy nosowej i gruczoły dna jamy ustnej

Objawy uszkodzenia nerwu twarzowego (VII)

- uszkodzenie okolicy przyusznej np. guz ślinianki przyusznej objawia się porażeniem mięśni wyrazowych twarzy, niemożliwością zamknięcia oczu, opadaniem kącika ust, niemożnością zmarszczenia czoła

- przy złamaniu kości skroniowej oprócz wyżej wymienionych objawów występuje też uszkodzenie nerwu (VIII), uszkodzenie struny bębenkowej - co się wiąże z utratą smaku na 2/3 przedniej języka

- przy krwiakach wewnątrz-czaszkowych obserwuje się też porażenie mięśni wyrazowych twarzy - po stronie przeciwnej do uszkodzenia, poniżej kąta bocznego oka

PODZIAŁ CZYNNOŚCIOWY UKŁADU NERWOWEGO

  1. Układ Aferentny (czuciowy), który przyjmuje bodźce

  2. Układ Integrujący - percepcja bodźców (wypracowanie decyzji lub odpowiedzi)

  3. Układ Eferentny - ta, która przekazuje decyzje do efektorów (narządów wykonawczych)

- dzieli się na: część ruchową i część autonomiczną

- efektorem w układzie ruchowym są mięśnie szkieletowe

- efektorem w układzie autonomicznym są mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły (narządy wewnętrzne)

- neuron jest to podstawowa jednostka układu nerwowego

* ciało komórki

* wypustki

-> dendryty - są wypustkami, którymi impulsy docierają do neuronu albo z komórek receptowych albo z aksonów innych neuronów ( informacja przekazywana z receptora do komórki)

-> akson - jest pojedynczą wypustką przez, którą neuron wysyła impulsy do innych neuronów ( wysyła impulsy do innych neuronów - odwrotnie do dendrytów)

- rodzaje neuronów:

* jednobiegunowe

* dwubiegunowe w zwojach czaszkowych

* wielobiegunowe w zwojach autonomicznych

- jądro - zgrupowanie ciał neuronów w OUN (Ośrodkowym układzie nerwowym)

- zwój - zgrupowanie ciał neuronów w Obw.UN(Obwodowym układzie nerwowym)

- splot nerwowy - sieć włókien nerwowych w Obw.UN (Obwodowym układzie nerwowym)

- receptory - zakończenie nerwowe, składniki tkanki nienerwowej, które odbierają informacje ze środowiska i zmieniają je na impulsy nerwowe

- rodzaje receptorów:

-> w zależności od rodzaju bodźca:

* mechanoreceptory

* chemoreceptory

* termoreceptory

* fotoreceptory

-> w zależności od miejsca bodźca:

* exteroreceptory (skóry lub narządów zmysłów)

* interoreceptory (narządy wewnętrzne)

* proprioreceptory ( w obrębie ścięgien mięśni (narządy ruchu))

->w zależności od budowy receptora:

* wolne

* otorbione

- efektory - narządy wykonawcze, manifestują czynność układu ośrodkowego

* mm. szkieletowe

* mięsień sercowy

* mm. gładkie

* gruczoły

- synapsa - połączenie pomiędzy neuronami, które przekazuje impuls z neuronu na neuron lub z neuronu na efektor

- rdzeń kręgowy:

- leży on w kanale kręgowym,

- rozpoczyna się na poziomie otworu wielkiego czaszki, a kończy się na wysokości I,II kręgu lędźwiowego,

- zakończony jest stożkiem rdzeniowym, który przechodzi w nić końcową, dochodzą do kości guzicznej i otoczona jest 3 oponami rdzenia (twardą, pajęczynówkową i miękką)

- zbudowany jest z segmentów (neuromerów), 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych, 1 guzicznego

- segmentem - nazywamy odcinek rdzenia kręgowego, do którego dochodzą włókna czuciowe (Aferentne) i, z którego wychodzą włókna Eferentny (ruchowe i autonomiczne)

- rdzeń kręgowy na przekroju zbudowany jest z istoty szarej (skupisko neuronów - ciał komórek nerwowych), leżącej w wewnątrz i z istoty białej (skupisko włókien nerwowych)

- istota szara: tworzy rogi:

* rogi tylne - leżą w nich rogi boczne

* rogi przednie (brzuszne) - leżą w nich motoneurony alfa i gamma (unerwiające mięśnie szkieletowe)

* rogi boczne - w odcinku piersiowym leżą neurony współczulne, a w odcinku krzyżowym neurony przywspółczulne

- nerwy rdzeniowe - są to nerwy mieszane (mają wszystkie 3 rodzaje włókien)

* włókna ruchowe - dla mięśni szkieletowych

* włókna współczulne - dla mięśni gładkich i gruczołów

* włókna czuciowe

- te 3 włókna wyżej wymienione tworzą nerw rdzeniowy (1-2cm) leży on w otworze międzykręgowym i dzieli się na:

* gałęzie przednie - tworzą one sploty:

~ C1-C4 splot szyjny

~ C5-Th1 splot ramienny

~ Th1-Th12 12 par nerwów międzyżebrowych

~ C1-L5 splot lędźwiowy

~ S1-CO1 splot krzyżowy

* gałęzie tylne - unerwiają:

~ skórę grzbietu, karku i potylicy

~ głębokie mięśnie grzbietu (prostownik grzbietu)

~ stawy kręgosłupa

* gałąź oponową

Mózgowie, komory mózgowia i płyn mózgowo-rdzeniowy


Wyszukiwarka