BRUCELOZA

Bruceloza- jest to przewlekła, zakaźna i zaraźliwa bakteryjna choroba różnych gatunków zwierząt domowych i dzikich jak również człowieka. Choroba ta u człowieka znana jest również pod nazwami: gorączka maltańska, choroba Banga, gorączka falująca, gorączka kozia, gorączka skalna, gorączka gibraltarska, gorączka Rio-grande.

Etiologia

Chorobę wywołują bakterie z rodzaju Brucella. Są to gramujemne pałeczki, nieposiadające rzęsek, ani otoczek, niewytwarzające zarodników, bakterie tlenowe.

Bruceloza bydła

Brucelozę u bydła wywołuje Brucella abortus - pałeczka ronienia bydła. U bydła jest to przewlekła choroba zakaźna o przebiegu enzootycznym, cechująca się występowaniem ronień w zaawansowanej ciąży.

Źródła zakażenia i patogeneza

Głównym źródłem zakażenia są zwierzęta chore, które przy poronieniu lub podczas porodu wydalają na zewnątrz bakterie z płodem, wodami płodowymi i błonami płodowymi. Dochodzi do zakażenia wody, ściółki, paszy. Innym równie poważnym źródłem zakażenia może być mleko zakażonych zwierząt.

Objawy

Okres inkubacji wynosi od 14 dni do pół roku.

Zmiany anatomopatologiczne

Przy ronieniach wody płodowe są mętne o brunatnoczekoladowej barwie. Błony płodowe pokryte wybroczynami, zgrubiałe. Kosmki wykazują ogniska martwicowe. Ogniska martwicowe występują także w macicy. U buhajów jądra powiększone z ogniskami martwiczymi i rozrostem łącznotkankowym.

Rozpoznawanie

Brucelozę rozpoznajemy na podstawie:

Wywiad epizootiologiczny, Badania laboratoryjne, Badania bakteriologiczne (Do badań wykorzystuje się: poronione płody, mleko, nasienie, wycinki łożyska. Płód do badania przesyłany jest w całości odpowiednio zabezpieczony przed możliwością zakażenia środowiska), Badania serologiczne (krew na surowicę), Badania biologiczne

Leczenie

Leczenie sztuk chorych na brucelozę jest zabronione.

Zapobieganie i zwalczanie

Niedopuszczalne jest szczepienie przeciwko brucelozie (Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi).

Bruceloza świń

Chorobę wywołuje szczep Brucella suis. Świnie mogą zakażać się szczepem Brucella abortus, lecz brak jest objawów chorobowych.

Źródła zakażenia i patogeneza

Jak u bydła.

Objawy

Występują ronienia w czasie całego okresu ciąży. Porody martwych lub źle rozwiniętych prosiąt. Następstwem ronień jest bezpłodność. U knurów występuje zapalenie jąder.

Rozpoznawanie

Zasady rozpoznawania podobne jak w brucelozie bydła.

Zapobieganie i zwalczanie

Należy wybić wszystkie zwierzęta z dodatnim odczynem serologicznym, odkazić chlewy, wybiegi. Mięso zwierząt poddanych ubojowi z konieczności jest warunkowo zdatne do spożycia. Zwierzęta importowane są badane i poddawane kwarantannie na 21 dni. Według aktualnie obowiązujących przepisów, tuszę i narządy wewnętrzne zwierząt chorych na brucelozę uznaje się za niezdatne do spożycia.

Bruceloza psów

Najczęściej chorują psy trzymane w gospodarstwach w których występuje bruceloza zwierząt gospodarskich. Zarażenie następuje w efekcie zjadania odpadów poporodowych lub poprzez picie mleka zwierząt chorych na brucelozę. U samców występuje zapalenie jąder i najądrzy, a u suk dochodzi do poronień.

Dla człowieka chorobotwórcze są Brucella melitensis, Brucella suis, Brucella abortus i Brucella canis. Objawy choroby u człowieka to: osłabienie, bóle mięśniowe, gorączka (rzadko falista). Dodatkowo mogą wystąpić: bóle głowy, bóle stawów, dolegliwości sercowe, zaburzenia psychiczne, utrata słuchu, bóle jąder, wysypki skórne. Najbardziej narażonymi na zachorowanie są lekarze weterynarii, technicy weterynarii, oborowi i dojarze, owczarze, rzeźnicy i mleczarze.

Bruceloza - zakaźna, przewlekła i zaraźliwa choroba bakteryjna. Wywołuje ją tlenowa, Gram-ujemna bakteria Brucella canis.

Źródła zakażenia

Chorobą zakazić się można poprzez kontakt z błon śluzowych z nasieniem, wydzieliną z pochwy, moczem lub poronionymi płodami chorych zwierząt. Zwierzęta chore przy poronieniu lub podczas porodu wydalają na zewnątrz bakterie z płodem, wodami płodowymi i błonami płodowymi.

Bruceloza jest chorobą przenoszoną w czasie krycia - źródłem zakażenia mogą być zarówno samce, jak i suki.

Objawy choroby

Choroba może przebiegać bezobjawowo, jednak nosiciele przez wiele miesięcy mogą zakażać inne zwierzęta.

U psów choroba powoduje zapalenie jąder i najądrzy, zapalenie skóry moszny, czasem doprowadza do zaniku jąder. W nasieniu stwierdza się do 90% wadliwych plemników, czasami pies może całkowicie utracić wszystkie plemniki (aspermia).

U suk bruceloza przejawia się niepłodnością oraz poronieniami w 3 trymestrze ciąży. Może również spowodować resorpcję płodów na początku ciąży. W wyniki poronienia stwierdza się długotrwałe (1-6 tygodni) wycieki z dróg rodnych.

Innymi objawami towarzyszącymi chorobie są: gorączka, zapalenie błony naczyniowej oka, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów, powiększone węzły chłonne, zapalenie dysków międzykręgowych.

Rozpoznanie

Chorobę tą należy podejrzewać u wszystkich zwierząt, u których występuje niepłodność, zapalenie jąder i najądrzy, zapalenie skóry moszny, poronienia (na 1-2 tygodnie przed terminem) czy inne objawy (zaburzenia widzenia, choroby nerek, kulawizny, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych). Lekarz weterynarii w celu potwierdzenia diagnozy wykonuje badania serologiczne oraz badania bakteriologiczne.

Leczenie

Bruceloza jest chorobą, którą leczy się długotrwałe i nie zawsze w 100% skutecznie. Czasem następują nawroty choroby po odstawieniu leków. Jest to spowodowane wewnątrzkomórkowym umiejscowieniem bakterii oraz słabą penetracją większości leków do jąder i prostaty. W leczeniu choroby stosuje się głównie antybiotyki (skonsultowane z lekarzem weterynarii).

Profilaktyka

Aby nie dopuścić do zakażenia się chorobą, należy wykonywać badania kontrolne u lekarza weterynarii. U psów wykonuje się je 2 razy w roku, u suk przed każdym kryciem. Należy również eliminować z hodowli zwierzęta chore i nosicieli (przeprowadzać zabiegi kastracji i sterylizacji).

EKTOPASOŻYTY

Pasożyt zewnętrzny (ektopasożyt) - (gr. ektós - na zewnątrz) - organizm cudzożywny żyjący na powierzchni innego organizmu (żywiciela) i żywiący się jego płynami ustrojowymi lub elementami jego pokrycia (np. wszoły żywiące się piórami).

Ektopasożyty mają różne przystosowania ułatwiające im korzystanie z tego źródła pokarmu, a więc specjalnie zbudowane narządy (ssawki, przylgi) i swoiste substancje przeciwdziałające krzepnięciu pobieranych substancji (enzymy). Wiele pasożytów zewnętrznych przenosi zarazki (kleszcze, komary, muchy).

Świerzb - choroba zakaźna ludzi i zwierząt spowodowaną przez świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei), który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.Spis treści

Epidemiologia

Na świecie choruje około 300 mln. ludzi, głównie w złych warunkach higienicznych i warunkach przeludnienia (wojsko, domy opieki) [1]. Świerzbowiec drąży kanały w warstwie rogowej naskórka. Samica składa 2-3 jaja w ślepo zakończonych norkach o długości 0,3-0,4 mm. Z jaj wylęgają się larwy, a następnie w ciągu 3 tygodni przekształcają w dojrzałe świerzbowce. Choroba przenosi się najczęściej przez bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów, np. pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności. Chorują najczęściej dzieci, które zarażają się głównie podczas zabaw. W ciężkich chorobach układowych (np. AIDS, choroby hematologiczne) może wystąpić ciężka postać, charakteryzująca się hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb norweski.

Objawy i przebieg

Świąd nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w okolicy nadgarstków i na bocznych powierzchniach palców, w naturalnych fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek sutkowych u kobiet, narządów płciowych, gdzie widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne przeczosy - linijne nadżerki naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem świerzbu norweskiego. U dzieci często lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.

Rozpoznanie

stwierdzenie charakterystycznych norek świerzbowcowych (dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką jodową)

charakterystyczny świąd nasilający się w nocy

przeczosy w miejscach typowych

wywiad ukierunkowany na występowanie podobnych objawów wśród osób z otoczenia chorego

najczęściej występuje w okolicach pępka, na nadgarstkach,pośladkach, w okolicach nosa.

Rozpoznanie różnicowe [edytuj]

świąd skóry na innym tle (pruritus)

wszawica odzieżowa (pediculosis vestimenti)

Leczenie [edytuj]

Zaleca się stosowanie kąpieli i zmianę bielizny. Bieliznę, pościel, ręczniki używane podczas choroby należy po wypraniu odstawić i nie stosować przez okres 2 tygodni.

W leczeniu ludzi z reguły używa się maści. W przeglądzie 20 prób klinicznych z udziałem 2,4 tys. chorych najskuteczniejszym lekiem okazała się permetryna. Skuteczność potwierdził krotamiton, podobnie jak lindan, który powoduje jednak stosunkowo dużo skutków ubocznych. Stosowaną doustnie iwermektynę oceniono jako prawdopodobnie skuteczną.

Świerzb drążący. Chorobę tę wywołuje świerzbowiec drążący o nazwie Sarcopres scabiei var. canis. Są to owalne szare pajęczaki zaopatrzone w 4 pary odnóży krocznych zakończonych przylgami (u samic na 1 i 2 parze, u samców na 1, 2 i 3 parze). Aparat gębowy - typu gryzącego.

Ze złożonych w korytarzykach wydrążonych w naskórku jaj najpóźniej po tygodniu wylęgają się larwy, które przechodzą kolejne stadia rozwoju (protonimfa, deutonimfa) i po kilku kolejnych dniach stają się w pełni dojrzałe. Świerzbowce żyją 1-2 miesiące. W tym czasie samica składa do 50 jaj. Cały cykl rozwojowy świerzbowca odbywa się na tym samy żywicielu. Poza nim pasożyt ten może przetrwać kilka dni (w wilgotnym środowisku do 1 miesiąca).

Zarażenie staje się możliwe w razie bezpośredniego kontaktu chorego i zdrowego zwierzęcia lub za pośrednictwem przedmiotów, z którymi zarażone zwierzę miało kontakt (przybory do pielęgnacji, legowisko, buda, przyrządy do transportowania zwierząt itp.).

Po dostaniu się na skórę żywiciela samice świerzbowca drążą korytarze w głąb naskórka, a następnie równolegle do jego powierzchni. Tam składane są jaja.

Zwierzę odczuwa świąd wynikający z drażnienia skóry przez same świerzbowce, a także przez ich produkty przemiany materii.

Ciągłe swędzenie powoduje nieustanne drapanie się zwierząt. Przez to powstają uszkodzenia skóry i zakażenia bakteryjne. W wyniku tego następują rozległe i trudno gojące się zmiany na skórze. Najpierw w okolicach kończyn, przy nasadzie ogona, pysku, uszach. Potem na głowie i karku. W razie braku leczenia proces chorobowy może objąć całe ciało.

W zarażonych, przez świerzbowca, miejscach najpierw pojawiają się niewielkie ogniska zapalne, które przechodzą w pęcherzyki. Po rozerwaniu takiego pęcherza (podczas drapania) wycieka z niego limfa, która tworzy strupy sklejające sierść.

Objęcie procesem chorobowym dużych powierzchni ciała prowadzi do osłabienia apetytu, wycieńczenia. W przypadkach skrajnych nawet do śmierci.

Świerzb uszny. Występuje najczęściej u kotów. Wywołuje go świerzbowiec uszny Otodectes cynotis. Jest to owalny szary pajęczak z ciemnymi lub brązowymi punkcikami. Aparat gębowy kłująco - ssący. Silnie rozwinięte kończyny (u samic 1, 2 i 4 para zakończona przylgami, u samców przylgi na wszystkich odnóżach).

Samice składają do kilkuset jaj. Po 2-3 dniach wylęgają się larwy. Po kilku dniach (i przejściu stadium protonimfy i deutonimfy) stają się dojrzałymi osobnikami. Cykl rozwojowy świerzbowca usznego trwa 9-10 dni.

Świerzbowiec uszny nie drąży korytarzy w skórze, ale przebywa na jej powierzchni. Zasiedla małżowiny uszne. Po opuszczeniu żywiciela pajęczak ten w suchym środowisku przeżywa do 2 tygoni, w środowisku wilgotnym do 2 miesięcy.

Zarażenie staje się możliwe w razie bezpośredniego kontaktu chorego (większość kotów bezpańskich) i zdrowego zwierzęcia lub za pośrednictwem przedmiotów, z którymi zarażone zwierzę miało kontakt (przybory do pielęgnacji, legowisko, przyrządy do transportowania zwierząt itp.).

Miejsce bytowania otodectes cynotis to wewnętrzna strona małżowiny usznej, skóra zewnętrznego przewodu słuchowego, czasami aż do błony bębenkowej.

Nakłuwanie skóry przez świerzbowca usznego drażni ją, dochodzi do wycieków limfy i tworzenia coraz większych strupów. Swędzenie powoduje drapanie i coraz większe uszkodzenia skóry i wyciek krwi. Uszkodzenia skóry i wysięki limfy i krwi wzmagają rozród świerzbowców i zaostrzenie przebiegu choroby. Z czasem następują stany zapalne. Zaawansowany proces chorobowy potrafi doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej, ogólnej infekcji i śmierci (z wcześniejszymi objawami braku apetytu i podniesionej temperatury).

W pierwszym etapie choroby obserwuje się świąd ucha, potrząsanie uszami i pocieranie nimi o przedmioty, drapanie. Następnie dochodzi do pogrubienia skóry ucha. Ucho zaczyna boleć przy dotyku. Pojawia się wysięk o nieprzyjemnym zapachu. Przy braku leczenia zmiany chorobowe zaostrzają się i po kilkunastu dniach z ucha wycieka ropny płyn. Włosy w uchu i wokół niego są posklejane. Wydzielina zasycha i tworzy coraz większe strupy. W przypadku rozprzestrzenienia się procesów chorobowych do ucha wewnętrznego lub choćby uszkodzenia błony bębenkowej zwierzę nie pobiera pokarmu, chudnie, głowę nosi przekrzywioną w kierunku ucha objętego chorobą. Po dojściu do zakażeń bakteryjnych zwierzę przestaje reagować na bodźce zewnętrzne. Pozostają w bezruchu i giną z wycieńczenia i ogólnej infekcji.

GZAWICA

gzawica (hypodermoza), choroba bydła, niekiedy — koni i jeleniowatych; wywołana przez larwy gza bydlęcego; objawy: liczne guzy z otworami, gł. w okolicy grzbietu, ropowica, wychudzenie.

PRZYCZYNY

Choroba pasożytnicza bydła, spowodowana inwazją gza bydlęcego Hypoderma bovis lub Hypoderma lineatum

OBJAWY KLINICZNE

W chwili inwazji gza u zwierząt obserwuje się wyraźny niepokój, próby ucieczki. W miejscu wniknięcia larw przez skórę tworzą się ogniska zapalne. Silna inwazja może spowodować chudnięcie zwierząt. W okresie od wiosny do połowy lata występują guzy podskórne ze znajdującymi się w nich, oddychającymi przez otwór w skórze larwami gza. Przy silnej inwazji, w okresie wędrówek larw przez kanał kręgowy, może dochodzić do różnego stopnia niedowładów.

ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE

Sekcyjnie w ślad za wędrującymi larwami można obserwować zielonkawe zabarwienie tkanki tłuszczowej wokół pni nerwowych. W okresie zimowym w kanale kręgowym nacieczenia w nadoponowej tkance tłuszczowej, w otworach kręgowych można znaleźć larwy gza. W okresie wczesnowiosennym w mięśniach i powięziach grzbietu wybroczyny i ogniska zwyrodnienia. W okresie guzów podskórnych - ściany jamy guzów z silnie nacieczonej, zgrubiałej tkanki łącznej.

LECZENIE

Niszczenie larw gza wędrujących w okresie późnojesiennym i larw umieszczonych podskórnie w okresie wiosenno - letnim preparatami fosforoorganicznymi - Gzavon 2; leczenie jesienne: zwierzęta do 200 kg 75-100 ml, ponad 200 kg 150 ml, leczenie wiosenno - letnie: do 200 kg 30-60 ml, ponad 200 kg 75-100 ml. Nie wyciskać larw ze względu na możliwość wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego wskutek wchłonięcia się białka z rozgniecionych larw. Nie stosować leków larwobójczych w okresie zimowym ze względu na ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego przez toksyny i silny naciek zapalny wokół zamarłych larw.

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE

Najlepszą metodą zapobiegania jest niszczenie larw gza, zarówno wędrujących w akcji jesiennej, jak i podskórnych, wykrywanych w czasie przeglądów wiosenno - letnich. Powodzenie działań profilaktycznych zależy od dokładności przeglądów, stosowania skutecznych środków larwobójczych, objęcia akcją całego kraju i współpracy hodowców, którzy powinni zgłaszać służbie weterynaryjnej każdy przypadek gzawicy.

Gzawica bydła jest chorobą o podłożu pasożytniczym. Czynnikiem etiologicznym, czyli sprawczym, jest giez bydlęcy z rodzaju Hipoderma bovis lub Hipoderma lineatum. Samice gza atakują bydło na pastwiskach głównie w ciepłe, słoneczne dni. Znoszą jaja na sierści tylnych kończyn, łopatek i brzucha. Po okresie około 3-10 dni z jaj wylęgają się larwy, które przedostają się przez barierę skórną i wnikają do tkanki podskórnej, gdzie rozwijają się i rozpoczynają wędrówkę. W trakcie wędrówki tzw. larwy wędrujące doprowadzają do uszkodzenia skóry, tkanki podskórnej, mięśniowej i nerwowej. W okresie wiosenno-letnim na skórze zakażonego bydła można zauważyć guzy, we wnętrzu których znajdują się larwy oddychające powietrzem atmosferycznym, przez otwór w skórze. Zaatakowane zwierzęta są wyraźnie zaniepokojone, zachowują się jakby chciały przed czymś uciec. Przy silnej inwazji może dojść do osłabienia, wychudzenia zwierzęcia, a nawet niedowładów.

Zwalczanie gzawicy polega na systematycznym zabezpieczaniu i odrobaczaniu bydła. Należy zwalczać inwazję w okresie późnej jesieni, wiosny i wczesnego lata, kiedy larwy lokalizują się pod skórą. Do tego celu stosuje się preparaty fosforoorganiczne, np. bardzo popularny Gzawon. Nie należy stosować wyżej wymienionych leków w okresie zimowym ze względu na niebezpieczeństwo uszkodzenia rdzenia kręgowego. Nie zaleca się również wyciskania larw przez otwory oddechowe w skórze. Rozgniecione larwy uwalniają liczne białka, które mogą doprowadzić do śmierci bydła na skutek reakcji anafilaktycznej (uczuleniowej). Warto w sezonie pastwiskowym sumiennie przeglądać każdą sztukę bydła, a osobniki zakażone poddawać kuracji. Korzystnie jest, gdy na pastwiskach są wiaty, aby bydło mogło się uchronić przed inwazją gzów.

Inwazje meszek są niezwykle niebezpieczne w okresie wiosennym, szczególnie na terenach wilgotnych i w pobliżu zbiorników wodnych. Meszki to drobne muchówki, które atakują błony śluzowe i nieowłosioną skórę pasącego się bydła. Są bardzo niebezpieczne, bowiem ich toksyczna ślina może doprowadzić do obrzęku nozdrzy, krtani, gardła, a nawet płuc, w konsekwencji do śmierci zwierzęcia. Aby ustrzec się zagrożenia, należy wypasać bydło na suchych łąkach, bez zbiorników wodnych, a w miejscach największego gromadzenia się meszek stosować insektycydy, aby ograniczyć rozwój owadów.

W okresie wczesnej wiosny i późnej jesieni na terenach łąkowych pojawiają się krwiopijne kleszcze. Upodobały sobie głównie tereny o wysokiej wilgotności. Kleszcze w swojej ślinie przenoszą groźne zarazki, które mogą byś przyczyną uciążliwych chorób, a nawet upadków w stadzie. Tzw. choroby odkleszczowe u zwierząt to Borelioza i Wirusowe zapalenie mózgu i opon mózgowych, a u psów śmiertelna Babesioza.

Borelioza jest chorobą bakteryjną powodowaną przez krętki z rodzaju Borelia. Zakażenie zwierząt następuje na skutek ukąszenia bydła przez "zakażonego" kleszcza. W miejscu wkłucia kleszcza pojawia się stan zapalny, który powiększa się koncentrycznie, czyli odśrodkowo. Jest to tzw. rumień. Trudno go zauważyć na owłosionej skórze bydła, dlatego większość gospodarzy nie dostrzega tego objawu. W dalszej fazie choroby pojawiają się stany podgorączkowe, objawy grypopodobne, bóle mięśniowe, zaburzenia neurologiczne, a nawet śmierć. Rozpoznana choroba podlega długiemu leczeniu antybiotykami.

Odkleszczowe zapalenie opon mózgowych i mózgu to choroba wirusowa wywołana przez Flavowirus. Ma ona ciężki, neurologiczny przebieg i zazwyczaj kończy się śmiercią. Leczenie jest tylko objawowe, bowiem brak skutecznych i tanich leków przeciwwirusowych.

W okresie pastwiskowym bydło jest narażone również na inwazje pasożytów wewnętrznych. Mowa tu o motylicy wątrobowej - Fasciola hepatica. Jest to przywra, która pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby u zwierząt roślinożernych, czyli bydła, owiec i kóz. Ma ona około 2 cm długości, kształt liścia i dwie przyssawki - gębową i brzuszną. Motylice są obojnakami, czyli osobnik dorosły ma narządy płciowe samicy i samca. Żywicielem pośrednim jest ślimak - błotniarka moczarowa. W jego organizmie larwa przechodzi kolejne stadia rozwoju i jako cerkaria opuszcza ciało ślimaka. Następnie przytwierdza się do roślin wodnych i przekształca w formę inwazyjną (metcerkarię), która jest niebezpieczna dla pasącego się bydła. W przebiegu choroby dochodzi do zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego oraz upośledzenia funkcji wątroby i zaburzenia wydalania żółci, niezbędnej do prawidłowego trawienia tłuszczy.

GLISTNICA

Glistnica - toksokaroza

Jest to choroba należąca do grupy robaczyc, stosunkowo częsta u zwierząt. Nie należy jej utożsamiać ze schorzeniem wywołanym przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides), chociaż przebieg i etymologia są podobne. Różne są natomiast pasożyty odpowiedzialne za wystąpienie dolegliwości - nas interesuje glista psia (Toxocara canis) i kocia (Toxocara cati), których obecność w organizmie czworonoga grozi zarażeniem człowieka. Od łacińskiej nazwy nicienia wywodzi się inne miano choroby - toksokaroza.

Odsetek zakażenia (prewalencja) glistą w przypadku szczeniąt do 3 mies. życia wynosi w Polsce aż 60%. Z wiekiem znacznie spada, osiągając niewiele ponad 5 % u zwierząt, które ukończyły rok. Dojrzały pasożyt stacjonuje w jelicie cienkim. Równie mocno narażone są na jego występowanie kocięta, jednak w przeciwieństwie do młodych psów nie mogą się zarazić od matki w czasie życia płodowego. Po urodzeniu natomiast, zarówno koty jak i psy maja takie same szanse na zarażenie się larwami znajdującymi się w mleku matki bądź tez na absorbcję jaj z zewnątrz. U zwierząt małych,nieodpornych pasożyt (w postaci larwalnej) wędruje z krwią z jelita cienkiego przez wątrobę i serce do płuc, skąd przez oskrzela trafia do gardzieli. Tam odkrztuszany i połykany znów ląduje w jelicie cienkim, gdzie dojrzewa i osiąga swą ostateczną postać - zdolną do składania jaj glistę. U zwierząt dorosłych larwy inwazyjne zazwyczaj nie przedostają się do płuc, ale razem z krwią wędrują do różnych narządów.

Dojrzała samica glisty składa kilkadziesiąt tysięcy jaj dziennie. Przez kał zwierzęcia trafiają one do środowiska zewnętrznego. Okres pomiędzy inwazją a wydalaniem jaj trwa od 3 do 8 tygodni (zależnie od sposobu zarażenia i gatunku zwierzęcia). W sprzyjających warunkach atmosferycznych ( ok 20 st.Celsjusza) w przeciągu kilku tygodni z jaj rozwijają się inwazyjne larwy. Są one bardo odporne, mogą przetrwać nawet kilka lat. Z miejsca, w którym zostały wydalone są przenoszone na sierści zwierząt i na podeszwach butów, obszar ich występowania (z jednej defekacji) może być więc bardzo rozległy. Mamy więc dużą szansę na to, że podczas spaceru w parku czy w lesie (żywicielem glisty jest także lis) nieświadomie wejdziemy w kontakt z jajami tego pasożyta.

Objawy u człowieka

Postać uogólniona (zespół larwy wędrującej trzewnej) - pogorszenie samopoczucia, brak apetytu, gorączka, ból brzucha, zmniejszająca się masa ciała, powiększona wątroba. Wystąpić mogą silne objawy alergiczne (spowodowane wędrówką larw w ustroju), takie jak wysypki skórne, obrzęki ciała i dróg oddechowych. Zdarza się zapalenie spojówek. W bardziej zaawansowanym stadium dojść może do zapalenia płuc (nacieki Lofflera) i mięśnia sercowego oraz do astmy.

Postać oczna (zespół larwy wędrującej ocznej) dotyczy w większości przypadków dzieci i osób starszych. Towarzyszą jej zaburzenia widzenia, może pojawić się bielmo lub zez. Czasem następuje całkowita utrata wzroku. Zazwyczaj atakowane jest jedno oko, rzadziej dwa.

Postać mózgowa najczęściej występują u dzieci. Do objawów należą rozdrażnienie, nadpobudliwość, zaburzenia snu. W cięższych przypadkach dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgowia. Nie wyklucza się występowania porażeń i niedowładów.

Występuje również postać bezobjawowa - wówczas jedyną sugestią choroby jest potwierdzona badaniem krwi eozynofilia (zwiększona ilość specyficznej odmiany białych krwinek).

Diagnoza i leczenie

Diagnoza stawiana jest często po przypadkowym znalezieniu glisty w kale. Wykonuje się badania laboratoryjne pobranej próbki (kilku próbek). W przypadku dolegliwości płucnych rozpoznanie następuje po analizie zdjęcia radiologicznego. Leczenie trwa długo i nie należy do łatwych, nie zawsze też przynosi oczekiwane efekty. W przypadku np. postaci ocznej, powodzenie wyleczenia zależy od czasu trwania choroby. W walce z toksokarozą stosuje się leki przeciwpasożytnicze.

Zapobieganie

Podstawę programu profilaktycznego stanowi cykliczne odrobaczanie zwierząt domowych. U bardzo młodych osobników - ze względu na wysokie ryzyko zarażenia od matki - stosuje się je bez uprzedniej analizy kału. Bardzo istotne jest utrzymywanie higieny zwierzęcia i jego otoczenia, a także własnej. Jaja glist są bardzo lepkie i występują praktycznie wszędzie (trawniki, piaskownice). Nawyk tarzania się psów dodatkowo zwiększa ryzyko przyniesienia ich do domu. Istnieje także możliwość zarażenia się zwierzęcia poprzez spożycie zakażonego mięsa (np. z niepewnego źródła lub padliny).

Dzieci, wchodzące w bardziej organoleptyczny kontakt z zarówno z otoczeniem jak i ze zwierzętami, są szczególnie narażone na zarażenie pasożytami. Ważnym jest, aby kształtować w dziecku nawyk częstego mycia rąk. Niestety, nawet skuteczna edukacja najmłodszych nie przyniesie oczekiwanych skutków, jeśli nie będzie szła w parze z innymi działaniami. Do takich należy uświadamianie właścicielom czworonogów obowiązku sprzątania odchodów swoich podopiecznych - są one bowiem głównym źródłem zarażenia toksokarozą. Ten i inne aspekty związane z tematem odzwierzęcych zanieczyszczeń poruszają na swojej stronie internetowej twórcy akcji "kupa nie gryzie". Lektura jej zawartości niewątpliwie działa na wyobraźnię.

Nie bez znaczenia w statystyce występowania choroby jest także nawyk tzw. geofagii (spożywanie ziemi, piasku) nierzadki u małych dzieci. Zagrożenie stanowić może także całowanie ulubionych zwierząt domowych.

Dokładne mycie warzyw i owoców, mycie rąk po wykonywaniu prac ziemnych, kąpanie zwierzęcia, mycie zabawek, wymiana piasku w piaskownicy - to wszystko sprzyja zminimalizowaniu ryzyka absorpcji larw, zmniejszając tym samym niebezpieczeństwo zachorowania. Nie zapominajmy, że zawsze łatwiej jest zapobiegać niż leczyć.

Glistnica u psów

Glistnica u psów jest wywoływana przez glistę psią - Toxocara canis. Jest to często występujący pasożyt z grupy obleńców. Stadia inwazyjne są bardzo powszechne w środowisku, zwłaszcza w dużych hodowlach psów, w parkach, na osiedlach i terenach wiejskich. Glista psia może być niebezpieczna dla ludzi (zwłaszcza dzieci), dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka u naszych psów.

Występowanie: Badania wykazały, że 10-40% psów dorosłych oraz do 70% szczeniąt jest zarażonych glistami!!!

Często są to inwazje bezobjawowe, jednak zarażone psy okresowo wydalają z kałem jaja glist, zanieczyszczając nimi środowisko i narażając inne zwierzęta oraz ludzi na zarażenie.

Glisty mogą występować u dorosłych psów oraz szczeniąt. Szczenięta często ulegają zarażeniu jeszcze w czasie ciąży, kiedy postacie larwalne z tkanek matki przechodzą przez łożyska do płodów. Stąd konieczność pierwszego odrobaczania szczeniąt w 2-3 tygodniu życia (a nie jak uważają niektórzy dopiero w wieku 6-8 tygodni).

Glisty wydalone przez 3-tygodniowe szczenięta

Objawy: Większość zarażonych psów nie wykazuje żadnych objawów choroby.

Objawy najczęściej są obserwowane u silnie zarobaczonych szczeniąt. Może pojawić się kaszel, wyciek z nosa, biegunka, wymioty. Zarażone szczenięta często mają silnie rozdęty i bolesny brzuch i są mniejsze od swoich zdrowych rówieśników, niechętnie się bawią. Glistnica rzadko prowadzi do śmierci, ale stwierdzono przypadki zejścia wskutek zatkania jelit przez kłęby glist oraz perforacji jelit.

Cykl rozwojowy glisty psiej:

Aby dobrze zrozumieć niebezpieczeństwo, jakie niosą ze sobą glisty, należy poznać ich cykl rozwojowy.

Jaja glist, przez które dochodzi do zarażenia są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego.

Jaja, aby były zdolne do zarażenia, muszą "dojrzeć". Okres na to potrzebny zależy od pory roku i np. w lecie wynosi ok. 2-3 tygodni, a w zimie do kilku miesięcy. Takie "dojrzałe" jaja przeżywają w środowisku ok. 2 lat.

Zarażenie następuje przez zjedzenie jaja, z którego następnie wylęga się larwa.

Larwy przebijają ścianę jelita i wędrują do wątroby, a następnie do płuc.

Z płuc część larw wraz z krwią przechodzi do różnych tkanek (m. in. mięśni) i tam pozostaje w postaci uśpionej nawet do kilku lat. Tak się dzieje głównie u psów dorosłych. U szczeniąt większość larw przedostaje się do płuc, skąd jest "odkaszliwana" i przełykana do przewodu pokarmowego. W jelitach cienkich larwy dojrzewają i następnie produkują jaja, które z kałem wydalane są na zewnątrz. Larwy, które pozostają w tkankach uaktywniają się w czasie ciąży (ok. 6 tydzień) i przez łożyska dostają się do płodów, oraz po urodzeniu szczeniąt do mleka matki.

Dorosłe postacie glist zaczynają produkować jaja w ciągu kilku tygodni od osiedlenia się w jelitach. Szczenięta zaczynają wydalać jaja w wieku ok. 3 tygodni, maksymalna ilość wydalanych jaj przypada na 6-12 tydzień życia.

Jeżeli jajo zostaje zjedzone przez innego żywiciela niż pies (np. gryzonie lub ludzie), larwy z jelit przechodzą do tkanek i tam ulegają "uśpieniu". Aktywacja ich następuje po zjedzeniu zainfekowanej tkanki przez psa.

U dzieci glistnica psia jest najczęściej rozpoznawana, gdy larwy atakują gałkę oczną i powodują miejscowe uszkodzenia oka.

Rozpoznanie: Należy z góry założyć, że każdy szczeniak jest zarażony glistą psią!

Potwierdzeniem rozpoznania jest badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych i identyfikacja jaj glist. Należy jednak pamiętać, że pozytywny wynik świadczy o zarażeniu, a wynik negatywny wcale zarażenia nie wyklucza (możliwość wyników fałszywie dodatnich).

Leczenie: Na rynku jest dostępna szeroka gama różnych preparatów przeciwpasożyniczych, zarówno do podawania doustnego (tabletki, pasty lub zawiesiny), jak również w postaci spot-on, tzn. preparatu wylewanego na skórę. Każedgo psa należy odrobaczać co najmniej dwa razy do roku, a w szczególnie zagrożonych okolicach nawet co 3-4 miesiące lub częściej.

PRYSZCZYCA

Pryszczyca

Pryszczyca jest zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych, przebiegająca z wysoką temperaturą i tworzeniem się pęcherzyków na błonach śluzowych pyska, racicach i wymieniu. Chorobę wywołuje wirus Picornavirus aphtae. Człowiek odgrywa rolę przede wszystkim jako mechaniczny przenosiciel zakażenia poprzez środki transportu, przedmioty, odzież, a nawet poprzez błony śluzowe dróg oddechowych. Choroba przenosi się przez kontakt bezpośredni, drogą pokarmową i powietrzną: poprzez mleko, paszę, wodę; mechanicznie: przez owady, środki transportu, przedmioty. Zwierzęta wydalają wirus ze śliną, w której jest zawartość pękniętych pęcherzyków. Zakażony jest mocz i mleko.

U człowieka do zachorowania na pryszczycę dochodzi sporadycznie. Do zakażenia dochodzi przez zanieczyszczenie wydalinami lub wydzielinami chorych zwierząt oraz spożywanie zakażonego mięsa i mleka. Okres wylęgania trwa od 2 do 18 dni, po nim rozpoczyna się choroba gorączką (40° C), dreszczami, bólami głowy i mięśni, spadkiem ciśnienia tętniczego. Pojawia się suchość w ustach ustępująca ślinotokowi, a potem wykwity pęcherzykowe przeźroczyste, które przechodzą w ropne i są bolesne. Umiejscawiają się one na błonie śluzowej jamy ustnej, nosowo-gardłowej, spojówkach oczu oraz na skórze rąk i nóg, w przestrzeniach między palcami. Jeżeli dojdzie do cięższych przypadków wysypka pęcherzykowa pojawia się na twarzy, uszach, okolicy kolan, a nawet błony śluzowej narządów płciowych. Mogą też pojawić się zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Po 2 tygodniach choroba kończy się wyzdrowieniem.

W środowisku zewnętrznym, w sierści, w paszy, w ziemi, nawozie - wirus przeżywa tygodnie, a nawet miesiące. Peklowanie i wędzenie mięsa oraz solenie skór nie niszczą wirusa. Jest wrażliwy na działanie promieni słonecznych. Temperatura 37° C niszczy go do 24 godzin, a 60 - 65° C zabija go w ciągu godziny. Zapobieganie i zwalczanie powinno może odbywać się poprzez:

Eliminację chorych zwierząt i wrażliwych w ognisku, co polega na 3-tygodniowej izolacji ogniska zwierzęcego i terenu zakażonego, licząc od ostatniego przypadku zachorowania, wstrzymanie ruchu zwierząt.

Przeprowadzenie dezynfekcji w ognisku środków transportu, ubrania i obuwia. Do dezynfekcji używa się ługu sodowego.

Szczepienia profilaktyczne bydła i owiec z terenu zakażonego.

Pryszczyca (afoza, łac. Aphtae epizooticae) - ostra, bardzo zaraźliwa wirusowa choroba zwierząt racicowych hodowlanych i dzikich. Zwana także zarazą pyska i racic.

Choroba ta występuje na całym świecie. Na zakażenie tą chorobą wrażliwe są bydło, trzoda chlewna, owce, kozy, bawoły, renifery, wielbłądy, dziki oraz przeżuwacze dziko żyjące. W obrębie tego samego gatunku wrażliwość na zakażenie jest różna.

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym pryszczycy jest wirus z rodziny Picornaviridae rodzaj Aphtovirus. Znane są serotypy O, A, SAT1, SAT2, SAT3, Asia1. Serotyp O jest odpowiedzialny za wystąpienie ogniska pryszczycy w Wielkiej Brytanii w lutym 2001r.[potrzebne źródło]

Źródła zakażenia i patogeneza

Pryszczyca należy do najbardziej zakaźnych chorób zwierząt. Szerzy się przez kontakt pośredni i bezpośredni (drogą kropelkowa), za pośrednictwem ludzi, zwierząt i roślin, artykułów spożywczych, samochodów, nawierzchni dróg, targowisk, wszelkich przedmiotów, a także z wiatrem (60 km na lądzie i nawet 300 km nad morzem). Wirus wydalany jest ze śliną, mlekiem, kałem już w okresie wylęgania choroby.

Objawy

Okres inkubacji 2 do 7 dni, czasami może wynieść 10 dni. Pierwszym objawem jest gorączka, która jest dużo wyraźniej zaznaczona u zwierząt młodych. W obrazie krwi początkowo występuje leukocytoza, później leukopenia.

Rozróżnia się dwie postacie choroby:

Postać łagodna

Postać złośliwa

Rozpoznawanie

W okresie powstawania pęcherzy pryszczyca jest łatwa do rozpoznania. Choroba jest trudna do rozpoznania klinicznego w początkowym i końcowym stadium.

Rozpoznanie różnicowe

Należy uwzględnić różne procesy chorobowe w obrębie jamy ustej przypominajace pryszczycę. U owiec należy wykluczyć: chorobę niebieskiego języka, niesztowicę, nekrobacylozę. U świń należy wykluczyć: chorobę pęcherzykową, pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej.Zachorowania ludzi - zoonoza

Jako zoonoza jest spotykana rzadko. Nie powoduje powikłań ani zgonu. W większości przypadków przebieg jest lekki. Najczęściej występują następujące objawy: gorączka, wymioty, pęcherze na wargach, języku, policzkach. Mogą wystąpić także pęcherze na skórze rąk. Przebieg choroby jest łagodny i kończy się wyzdrowieniem w ciągu 8 do 12 dni.

Pryszczyca - jest to choroba wysoce zaraźliwa, występuje najczęściej u zwierząt racicowych, niebezpieczna z powodu epizootii i dużych strat gospodarczych w hodowli bydła, owiec, świń. Charakteryzuje się wysypką pęcherzykową, nadżerkami i owrzodzeniami na błonie śluzowej jamy ustnej.

Występowanie. Choroba jest bardzo rzadko występującą u królików lecz napiszę o niej z racji, że kiedyś była notowana a jak wiemy różne wirusy lubią się co jakiś czas odradzać. W literaturze opisano spontaniczne zachorowania tych zwierząt (1894 rok Schmidt, 1911 rok Becker), w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorymi zwierzętami domowymi. Zarazek atakuje głównie młode króliki (dorosłe są odporne)

Etiologia. Chorobą wywołuje jeden z najmniejszych wirusów zawierający RNA i zaliczany do rodziny Picornaviridae i rodzaju Aphtovirus, nazywany wirusem FMD. Wirus jest stosunkowo odporny na zewnętrzne czynniki środowiskowe. Niskie temperatury i wysuszenia sprzyjają jego przetrwaniu. W wodach ściekowych w zimie wykazano wirus złośliwy po 3,5 miesiącach, a na powierzchni pryzmy nawozu po 2 miesiącach.

Źródła zakażenia i patogeneza. Źródłem zakażenia dla królików są chorujące zwierzęta domowe.Podczas epizootii tej choroby u bydła mogą również zachorować króliki. Dlatego w trakcie przeglądów epizootycznych należy również o tym pamiętać (chorują również nutrie). Zakażenie może nastąpić w wyniku dokarmiania królicząt mlekiem pochodzącym od chorujących krów. Wirus wnika do organizmu przez błony śluzowe, namnaża się w tak znacznych ilościach, że jedno chore zwierzę może być źródłem zakażenia wyniszczającym hodowlę zwierząt domowych w całym kraju. Przebieg choroby i obraz kliniczny. U królików początkowo występuje posmutnienie i podwyższenie temperatury ciała. Pojawiają się zaczerwienienia na błonie Śluzowej jamy ustnej, przechodzące w pęcherze i nadżerki. Choroba jest zwalczana z urzędu i dlatego o podejrzeniu jej niezwłocznie należy powiadomić miejscową lecznicę dla zwierząt.

Rozpoznanie. Z chwilą podejrzenia choroby, ognisko należy zabezpieczyć przed innymi zwierzętami i osobami postronnymi. Lekarz weterynarii (epizootiolog) pobiera próbki z miejsc chorobowo zmienionych i przesyła je (posłaniec) do Zakładu Badania Pryszczycy w Zduńskiej Woli. (Książka jest z 1989 roku jakie obecnie obowiązują przepisy nie wiadomo) Badania laboratoryjne opierają się na odczynie wiązania dopełniacza, odczynie seroneutralizacji, próbie biologicznej i hodowli komórkowej. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić zakaźne zapalenie błony śluzowej jamy ustnej pęcherzyki znacznie mniejsze niż przy pryszczycy.

Leczenie. Zabronione.

Zapobieganie. Ścisła izolacja ogniska choroby, likwidacja zwierząt chorych i podejrzanych oraz dokładna dezynfekcja. Po 14 dniach od ostatniego zachorowania i końcowej dezynfekcji, ognisko uznaje się za wygasłe.

PTASIA GRYPA

Ptasia grypa, influenza ptaków - ostra choroba zakaźna występująca powszechnie u ptaków, wywołana przez typ A wirusa grypy, który należy do rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus A.

Wirus ginie w temperaturze 70 °C. W zbiornikach wodnych, często zakażonych przez ptaki wodne, wirus zachowuje zakaźność przez 4 dni w 22 °C i ponad 30 dni w 0 °C. Najpopularniejszym lekiem dla ludzi przeciw ptasiej grypie jest oseltamivir.

Wirus nie stanowi dużego zagrożenia dla ludzi (pod warunkiem przestrzegania zasad higieny), jednak wywołał panikę wśród społeczeństwa, głównie z powodu podawania w mediach danych statystycznych w taki sposób, aby wydawało się że zagrożenie jest większe niż w rzeczywistości.

Występowanie i szczepy

Ptasia grypa występuje na całym świecie i wszystkie gatunki ptaków są podatne na zarażenie się wirusem, choć niektóre gatunki są bardziej odporne od innych. Do tej pory zidentyfikowano ponad 140 szczepów wirusa. Większość z nich to odmiany łagodne o niskiej patogenności (ang. Low Pathogenic Avian Influenza, LPAI).

Mimo tego znane są dwa szczepy (H5 i H7), które mogą przyczyniać się do dużej śmiertelności wśród drobiu - szczepy o wysokiej patogeniczności (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza, HPAI). Szczepy te zazwyczaj jednak nie występują wśród dziko żyjących ptaków. Pojawiają się one u drobiu, przetrzymywanego w ogromnych, nienaturalnych zagęszczeniach. W tego typu warunkach wirusy mogą poprzez wielokrotne cykle rozwojowe wytworzyć szczepy o nowych genetycznie cechach i bardzo znacznej zjadliwości.

Dzikie ptaki mogą zarazić się tymi szczepami przez bezpośredni kontakt z chorym drobiem.

Na ptasią grypę chorują nie tylko ptaki. Odnotowano występowanie wirusa także u łaskunów, tygrysów, świni, kotów, psów i ludzi.

Szczep H5N1

Najgroźniejszym obecnie szczepem wirusa jest szczep H5N1. Po raz pierwszy stwierdzono go w Hongkongu w 1997 r. Szczep ten wyewoluował najprawdopodobniej ze szczepów LPAI w ogromnych fermach na skutek nienaturalnego zagęszczenia hodowanego drobiu, złych warunków sanitarnych i innych czynników.

Łabędzie mogą przenosić wysoce patogenne szczepy H5N1 oraz inne wirusy ptasiej grypy

Mimo ryzyka zarażenia się chorobą przez inne ptaki (szczególnie narażone są ptaki wodne - kaczki, gęsi i łabędzie czyli blaszkodziobe Anseriformes oraz mewy Laridae) nie ma żadnych dowodów na to, że ogniska choroby mogą powstawać na skutek przenoszenia wirusa przez dzikie i migrujące ptaki. Czas i kierunki migracji dziko żyjących ptaków są odmienne od czasu i kierunków rozprzestrzeniania się obecnej epidemii ptasiej grypy.

Do powstania nowych ognisk choroby w Azji dochodziło zawsze na skutek przemieszczania zarażonego drobiu. Wybuch epidemii w Kazachstanie, Mongolii i Rosji miał miejsce w okresie letnim, kiedy ptaki wodne pierzą się i nie są zdolne do lotu. Ponadto ogniska choroby występują w miejscach połączonych głównymi szlakami komunikacyjnymi, którymi prawdopodobnie transportowano zarażony drób. Dodatkowo wirus H5N1 jest tak zjadliwy, iż zarażony ptak nie byłby w stanie przelecieć znacznej odległości.

Największym niebezpieczeństwem dla ludzi byłoby pojawienie się mutacji w strukturze genetycznej wirusa, która pozwoliłaby mu na przenoszenie się od człowieka do człowieka. W chwili obecnej człowiek może zakazić się jedynie od zwierzęcia, ale zupełnie prawdopodobne jest pojawienie się (na drodze mutacji) zmiany w genetycznej strukturze wirusa umożliwiającej mu przenoszenie się od człowieka do człowieka, choć wymaga to niekorzystnego zbiegu okoliczności: aby doszło do tej mało prawdopodobnej sytuacji człowiek lub zwierzę (np. świnia) musi zarazić się równocześnie wirusem ludzkim i zwierzęcym. W skrócie można powiedzieć, że dzięki podziałowi na segmenty możliwa jest wymiana genów pomiędzy dwoma wirusami pasożytującymi na tej samej komórce. W takiej sytuacji może powstać zupełnie nowy szczep zdolny do wywołania pandemii.

Objawy u ptaków

Okres inkubacji trwa 3 do 5 dni w zależności od szczepu wirusa (czasami do 7 dni), gatunku drobiu i jego wieku.

Objawy kliniczne ptasiej grypy u drobiu są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości szczepu wirusa wywołującego chorobę, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących oraz warunków środowiskowych.

Główne objawy kliniczne wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu to:

-depresja,

-brak apetytu,

-gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj,

-objawy nerwowe,

-zasinienie i obrzęk grzebienia i korali,

-silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie,

-trudności z oddychaniem,

-biegunka.

Padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów sygnalizujących zakażenie. Śmiertelność może dochodzić do 100%. Przy zakażeniu wirusem grypy o niskiej zjadliwości mogą wystąpić objawy (raczej łagodne) ze strony układu oddechowego, depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jaj u niosek aż do zaniku, osłabienie, stroszenie piór i gorączkę. Zakażone ptaki wydalają duże ilości wirusa z kałem, w wydzielinie z oczu i dróg oddechowych. Przedłużająca się choroba powoduje wzrastające przekrwienie, głównie na gardle, tchawicy, żołądku i tłuszczu w okolicy serca oraz podskórne obrzmienie na głowie i nogach zwierząt.

Objawy u ludzi [edytuj]

Ptasia grypa u ludzi wywołuje objawy podobne do tych spowodowanych zwykłą grypą:

-gorączka,

-kaszel,

-ból gardła,

-bóle mięśni, stawów,

-zapalenie spojówek,

-ataksja.

W ciężkich przypadkach może także powodować problemy z oddychaniem oraz prowadzić do zapalenia płuc.

Ludzie zarażają się H5N1 dotykając chorych ptaków, ich wydzielin lub odchodów. Dotychczas większość przypadków zachorowań u ludzi zdarzyła się w rejonach wiejskich czy podmiejskich, gdzie w wielu gospodarstwach hodowany jest drób. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo zakażenia się, należy:

wszystkie przedmioty stykające się z surowym drobiem należy myć detergentem i dokładnie spłukiwać;

uważać, by soki z surowego mięsa nie stykały się z innymi produktami spożywczymi;

unikać kontaktu z ptasimi odchodami (np. podczas mycia samochodu, okien) - używać jednorazowych rękawiczek;

unikać bezpośredniego kontaktu z ptactwem (zwłaszcza z padłymi sztukami) - nie dotykać; zarazić się można poprzez kontakt z piórami, pierzem lub puchem;

powstrzymać się od jedzenia potraw z surowych jaj (np. kogel-mogel);

ptasie jajka przechowywać osobno, nie pozwalając by weszły w kontakt z inną żywnością; przed użyciem zaleca się wyparzyć je we wrzątku;

myć ręce i narzędzia po każdej obróbce produktów drobiowych.

2

---