PEDAGOGIKA SPOLECZNA (Daszykowska)
___________________________________________________________________27.02.08r.
1. Wybrane zagadnienia z dziejów pedagogiki społecznej. Geneza i rozwój, twórcy i przedstawiciele.
2. Pedagogika społeczna jako nauka. Przedmiot, funkcje, pojęcia pedagogiki społecznej.
- środowisko jako podstawowy termin i obszar działania pedagogiki społecznej. Kompensacja, wsparcie społeczne, prawa w środowisku, siły społeczne jako kategorie pedagogiki społecznej.
3. Podstawowe środowiska wychowawcze. Środowisko społeczno - wychowawcze szkoły, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne - małą ojczyzna. Społeczeństwo wiedzy, społeczeństwo ryzyka, role organizacji pozarządowych w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, oraz w pracy socjalnej.
4. Diagnoza w pedagogice społecznej.
5. Wybrane problemy społeczno - edukacyjne:
- nierówności w dostępie do oświaty;
- marginalizacja i wykluczenie - Polska bieda;
- człowiek w sytuacji bezrobocia;
- przemoc i wykorzystanie seksualne dzieci;
- komunikacja społeczna i media;
- animacja społeczno - kulturalna;
- projekty socjalne i kulturalne;
- rola intencjonalnych i naturalnych środowisk wychowawczych w procesie wychowania i socjalizacji w czasie wolnym.
6. Społeczny aspekt kształcenia ustawicznego.
Literatura
1. Ewa Marynowicz Hetka [red.] „Pedagogika społeczna” tom 1 i 2, Warszawa 2007 rok.
2. T. Pilch, I. Nepalczyk [red.] „Pedagogika społeczna” Warszawa 1995 rok.
3. Zaworska - Nikoniuk [red.] „Obszary zainteresowan pedagogow społecznych, Olsztyn 2002 rok.
4. Cichosz „Polska pedagogika społeczna w latach 1945 - 2003 rok, Wybór tekstow źródłowych” Tom 1 i 2, Toruń 2004 rok.
Nauka jest społecznym procesem, którego rezultatem sa teorie naukowe, dotyczące poszczególnych dziedzin rzeczywistości, możliwe do osiągnięcia w danym etapie rozwoju historycznego. Obejmuje układ uzasadnionych twierdzeń i hipotez wraz z podaniem metod i technik, które prowadza do ich sformułowania i zweryfikowania.
WIEDZA NAUKOWA - obiektywna
- specjalistyczna;
- teoretyczna;
- uzasadniona;
- usystematyzowana;
- kontrolowana.
WIEDZA POTOCZNA - subiektywna
- uniwersalna;
- spontaniczna;
- ma charakter praktyczny;
- brak uporządkowania dowodowego;
- niedokładna.
Poznanie to podstawowa aktywność człowieka, która oznacza dążenie do wyniku czynności poznania.
Poznanie - świata przyrody, świata społecznego, samego siebie, innych ludzi.
Proces naukowego poznawania świata:
1. Obserwacja.
2. Rejestracja wyników obserwacji.
3. Uogólnianie hipotezy.
4. Weryfikacja hipotezy.
5. Formułowanie twierdzeń.
6. Praktyka.
___________________________________________________________________12.03.08r.
Nurty pedagogiki
- eksperymentalna (nauczyciel podejmował badania, aby jak najlepiej poznać swoich uczniów)
- humanistyczna, na gruncie, której powstała:
∙ ped. Kultury, (aby poznać człowieka, trzeba poznać jego historię, kulturę)
∙ ped. Personalistyczna (na najwyższym miejscu jest osoba, człowiek)
- antypedagogika (wychowanie jako ograniczanie wolności człowieka)
Geneza pedagogiki społecznej na świecie
Początek pedagogiki społecznej przypada na połowę XIX wieku. Do końca XIX wieku funkcjonowała filozofia. Od XIX wieku możemy mówić o pedagogice, jako dyscyplinie naukowej, o dydaktyce, teorii wychowania i historii wychowania. W Polsce wykształciła się na przełomie XIX/ XX wieku.
Powstała na bazie socjologizmu. W XIX wieku bardzo szybko rozwija się socjologia, która bada przemiany społeczne. Ujmuje człowieka jako wytwór życia społecznego. Przedstawiciele: E. Durkheim, A. Comte, F. Znaniecki.
Powstaje pedagogika naturalistyczna - H. Spencer. Wychowanie ma być przygotowaniem, zabezpieczeniem człowieka do życia w społeczeństwie.
W XIX wieku następuje rozkwit nauk biologicznych, rozszerza się wiedza o poznaniu człowieka. Powstaje pierwsze laboratorium psychologiczne - Wilhelm Wundt.
Podkreśla się związek człowieka z przyrodą (podejście naturalistyczne, socjologiczne). Karol Darwin przedstawia swoją teorię.
Twórca pedagogiki społecznej jest A. Diesterweg, w 1834 roku po raz pierwszy używa sformułowania pedagogika społeczna w swojej książce „Przewodnik do kształcenia nauczycieli niemieckich”. Propaguje, przyczynia się do rozwoju pedagogiki społecznej.
Prace Pestalozziego i Bergmana, sprowadzają społeczeństwo do organizmu sprzężonego z przyrodą. W Nowym Jorku w 1898 roku powstaje pierwsza uczelnia dla pracowników służb społecznych.
W Polsce twórczyni pedagogiki społecznej - to Helena Radlińska. A. Kamieński i R. Wroczyński, S. Karpowicz, L. Krzywicki, K. Korniłowicz.
Pedagogika społeczna jest subdyscypliną pedagogiki, jest ogromnym działem pedagogiki zajmującym się problemami społecznymi.
Pedagogika społeczna skupia się na wszelkich problemach, które związane są z wychowaniem, ale uwarunkowanym środowiskowo, tzn. bada i wyjaśnia warunki wychowania, nurty, trudności, problemy wychowawcze w aspekcie społecznym, w trosce o zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka, bez względu na kryteria wiekowe i w różnorodnych sytuacjach życiowych (życiowych szkole, pracy, czasie wolnym).
Środowisko życia człowieka, funkcjonowanie grup i instytucji
Co znaczy wychowywać? Oznacza realizować w swoim środowisku zadania indywidualne, grupowe, instytucjonalne, zmierzające do ulepszania tego, co jest w imię przyjętych wartości i celów w atmosferze tworzenia warunków do realizacji sprawiedliwości społecznej.
W pedagogice społecznej wyróżniamy działy, które wprowadziła A. Radlińska:
1. Teoria pracy społecznej, rozpoznawanie warunków, warunków, których zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki, pomocy, zabezpieczenia, odnajdowania sił ludzkich, organizowania ich w celach twórczości życiowej.
2. Historie pracy społecznej i oświatowej, poszukiwanie czynników, przemian społecznych.
3. Teorie pracy kulturalno - społecznej, obejmuje zagadnienia potrzeb, w zakresie kultury duchowej i możliwości jej zaspokajania.
Pedagogika społeczna jest łącznikiem między naukami o wychowaniu, ale też naukami o społeczeństwie i kulturze.
Zakres i zadania pedagogiki społecznej
Przedmiot zainteresowań - człowiek i jego wychowanie. Wszystko to, co będzie związane z wychowaniem. Jest nauką prakseologiczna.
Usiłuje badać rzeczywistość społeczną, a realizuje to w celu stworzenia możliwości przekształcania, projektowania, ulepszania rzeczywistości, aby optymalizować wychowanie.
Funkcje pedagogiki społecznej
Odczytywanie problemów życiowych jednostek i grup społecznych i kształtowanie wrażliwości na te problemy.
Podejmowanie prób coraz lepszego rozumienia relacji człowiek - środowisko.
Budowanie teorii w celu rozwiązywania problemów społecznych.
Niesienie pomocy ludziom potrzebującym wsparcia w rozmaitych sytuacjach życiowych.
Funkcje szczegółowe
- diagnostyczna
- doradcza
- profilaktyczna
- kompensacyjna
- opiniotwórcza
- teoriotwórcza
Zadania pedagogiki
Pomoc jednostce
Wspomaganie grupy
Przekształcanie środowiska
___________________________________________________________________26.03.08r
Środowisko - jest to krąg ludzi, rzeczy i stosunków interpretujących człowieka w życiu indywidualnym i zbiorowym.
Środowisko - zespół czynników, które determinują rozwój człowieka i współwyznaczających wychowanie.
Środowisko naturalne - fauna i flora.
Środowisko społeczne - gęstość zaludnienia, specyfika środowiska relacje pomiędzy grupami wiekowymi.
Środowisko kulturowe - tradycje, zwyczaje, obyczaje, dzieła literackie.
Wychowanie jako proces - mamy na myśli system działań prowadzących do określonych rezultatów.
Wychowanie jako rezultat - zespól ukształtowanych cech.
2 rodzaje oddziaływań (wychowanie jako proces):
- mające na celu realizacji danego wzoru wychowania np. szkoła.
- wpływy środowiskowe
* zamierzone i celowe
* niezamierzone w żywiołowe
Cechy praktyczności wyznaczają elementy, zespoły elementów w pedagogice, które są:
- związane z praktyka odnoszące się do działania ludzkiego i społecznego;
- przydatne - ze względu na określony cel;
- wskazujący na te cechy działającego przedmiotu, które stanowią warunek lub sprzyjają sprawności w osiąganiu danego celu.
Pedagogika społeczna, jako nauka stosowana - wytwarza przesłanki do formowania wskazań dla działalności praktycznej lub formuje ogólne zasady działania w zakresie społeczno - pedagogicznym:
- element opisowy
- prakseologiczna funkcja pedagogiki, badanie możliwości przekształcania środowiska z punktu widzenia pomocy ludziom w rozwoju oraz poszukiwanie przesłanek do działań przekształcających.
- podmiotowe przekształcanie środowiska za sprawa sil tego środowiska, wg wartości pozytywnych, przezywanych, uznawanych, do których aspiruje środowisko.
- element prakseologiczny
Celowość
- poszukiwanie uzasadnienia, dlaczego to cos powinno być zrealizowane
- poszukiwanie optymalnych środków do realizacji powinności
* jak być może
* w jaki sposób może być robiona
* w jakich warunkach może być robione, aby osiągnąć stan, do którego dąży podmiot
Praksja = przedmiot badań
- siły ludzkie i społeczne
- ogólne cele działania, wartości i normy aksjologiczne
- warunki działania
- sposoby działania
- środki działania
- podmiot działający
- wyniki działania
Wzorzec
Model informacyjnego przygotowania pierwowzoru działań lub ich wytworu za pomocą dostępnych norm skorygowanych wskaźnikami możliwości ich realizacji i realizacji danej czasoprzestrzeni.
Przekształcanie środowiska
Eksploracja, diagnoza, działania praktyczne w oparciu ogniwa:
- wartości pozytywne
- potrzeby ludzkie
- potencjał ludzki
- podmiotowość działań społeczno - edukacyjnych
Przekształcanie środowiska
- z elementami środowiska obiektywnego na elementy środowiska subiektywnego
- wytwarzanie nowych elementów środowiska i ich kompozycji
- działalność zinstytucjonalizowana
- działalność pozainstytucjonalna:
* konserwacja
* kataryzacja
* kompensacja
Działania ochronne wspomagające i pobudzające rozwój człowieka
W aspekcie biologicznym:
- pielęgnowanie
- wyrównywanie ubytków organizmu
- pobudzanie rozwoju przez stwarzanie warunków środowiskowych
2. W aspekcie społecznym:
- modyfikacja środowiska
- pomoc w wyborze kręgów, grup społecznych
3. W aspekcie kulturalnym:
- nasycanie obszaru społecznego wartościami pozytywnymi
- inspirowanie i wskazywanie wartości
- uczenie wyboru aksjologicznego.
___________________________________________________________________02.04.08r.
Wkład Heleny Radlińskiej w rozwój pedagogiki społecznej:
- Formułuje pojecie wychowania. Definiuje je jako wyzwalanie sił człowieka poprzez twórczość, przeciwstawia się przymusowi w wychowaniu.
- Wychowanie to służba nieznanemu. Celem nadrzędnym będzie wspomaganie sił, człowiekowi, ułatwianie jego wzrastania w środowisko, wprowadzanie w wartości kulturowe i społeczne.
- Mówi, ze w wychowaniu obowiązują relacje podmiotowe, wprowadza pojecie melioracji.
- Wprowadza pojecie sił ludzkich - to jest mechanizm, który dynamizuje życie, ukierunkowuje człowieka na przekaz wartości i na rozwój.
- Wprowadziła do pedagogiki społecznej pojęcia środowiska. Odróżniła pojecie środowiska od otoczenia.
- Na gruncie pedagogiki społecznej wyróżniła 3 podstawowe rodzaje działań:
* opiekę
* ratownictwo
* pomoc
Aleksander Kamiński
- wychowywać powinna nie tylko szkoła, ale także inna instytucja.
Wyróżnił 3 typy oddziaływań wychowawczych
- kontakty indywidualne
- wychowanie zespołowe
- wychowanie poprzez ulepszanie środowiska siłami tego środowiska
Wyróżnił także 3 metody pracy społeczno - wychowawczej analogicznej do oddziaływań wychowawczych
- metoda indywidualnych przypadków
- praca zespołowa, grupowa
- organizacja społeczności lokalnej
Wprowadził pojecie Filtr wychowawczy (analogicznie do pojęcia melioracji H. Radlińskiej).
Wyróżnia:
- środowisko życia
- środowisko naturalne
- środowisko wychowawcze
Ryszard Wroczyński
Kontynuował poglądy Heleny Radlińskiej. Proponował żeby łączyć edukacje moralna z edukacja fizyczna.
Rodzina - jest grupa naturalna oparta na związkach krwi, małżeństwa lub adopcji. Jest ona grupa o charakterze wspólnoty, której podstawowa funkcja jest utrzymywanie ciągłości biologicznej społeczeństwa. (Z. Zaborowski)
Czynniki wpływające na kształtowaniu współczesnej rodziny
- uwarunkowania materialne
- uprzemysłowienie
- urbanizacja
- postęp techniczny
- ruchliwość geograficzna (migracje)
- społeczna egalitaryzacja
- robotyzacja, automatyzacja
- starzenie się społeczeństwa
Stosunki decydujące o powstaniu i istnieniu rodziny
Małżeństwo
Pokrewieństwo (rzeczywiste lub zastępcze - adopcja)
Pokrewieństwo w linii prostej.
Pokrewieństwo w linii zstępnej: rodzice, dzieci, wnuki.
Pokrewieństwo w linii bocznej: rodzeństwo, ciotki, wujkowie.
Ze względu na stopień pokrewieństwa osób wchodzących w skład rodziny, wyróżnia się następujące formy życia rodzinnego:
Rodzina dwupokoleniowa (mała, podstawowa) - rodzice - dzieci
Rodzina trójpokoleniowa
Rodzina rozszerzona
- Członkowie rodziny żyją zazwyczaj pod jednym dachem i tworzą jedno gospodarstwo domowe, które może obejmować, 2 lecz często obejmuje 3 pokolenia.
- Zakres gospodarstwa domowego wyznacza ekonomiczne funkcje rodziny w szerszych zbiorowościach.
- Rodzina jest oparta na stałych wzorach postępowania i wzorach wzajemnych oddziaływań.
- Role członków określane są nie tylko przez wzajemne zaangażowanie uczuciowe, lecz także przez zbiorowości szersze: państwo, kościół, społeczność lokalna i różne inne specjalne instytucjonalne opieki nad dzieckiem czy nad matka, czuwające nad wykonywaniem ról męża, żony, ojca, matki, dzieci, itp.
Rodzina
Może się w niej urodzić lub stać się jej członkiem przez zawarcie małżeństwa.
Rodzina to grupa mała, pierwotna i raczej nieformalna.
Funkcjonuje dzięki długotrwałej więzi emocjonalnej.
Strukturę rodziny
Określa liczba i rodzaj pokrewieństwa członków rodziny, układ ich pozycji i ról społecznych, przestrzenne ich usytuowanie, siła więzi instytucjonalnych.
Funkcje rodziny
Pojecie funkcji rodziny obejmującej cele, do których zmienia życie i działalność rodzinna oraz zadania, jakie pełni rodzina na rzecz swoich członków zaspokajając ich potrzeby. (F. Adamski)
M. Ziemska wyróżnia następujące funkcje rodziny
- prokreacyjna
- produkcyjna
- usługowo - opiekuńcza
- socjalizacyjna
- psychohigieniczna.
F. Adamski wyróżnia:
- F. Instytucjonalna - przypisuje rodzinie traktując ja jak instytucje.
* f. Prokreacyjna
* f. Ekonomiczna
* f. Opiekuńcza
* f. Socjalizacyjna
* f. Stratyfikacyjna
* f. Integracyjna
- F. Osobowe, mówiąc o rodzinie jako o grupie
* f. Małżeńskie
* f. Rodzicielskie
* f. Braterskie
Ze względu na trwałość funkcji, autor wyróżnia funkcje:
- f. Pierwszorzędne: socjalizacyjna i miłość
- f. Drugorzędne: pozostałe
Konkubinatu nie uznaje się za rodzinę.
Współczesna rodzina
- model rodziny 2 + 1
- więcej rozwodów
- autonomia członków rodziny, niezależność
- zmierzanie do samorealizacji
- egalitaryzacja
- maleje spójność i integracja rodziny
- następuje patologizacja społeczna i psychospołeczna.
___________________________________________________________________09.04.08r.
Diagnoza - rozpoznanie określonego stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawow oraz w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości.
Diagnostyczna funkcja pedagogiki - budowanie teorii i praktyki pedagogicznej.
Poznanie diagnostyczne - opis możliwie wielostronnych cech i objawow badanego zjawiska (stanu rzeczy), uzyskany w drodze obserwacji, badan specjalnych, eksperymentów, które maja na celu zebranie danych dotyczących badanego przedmiotu i jego otoczenia. Stanowią one podstawe dalszych rozumowan prowadzących do diagnozy.
PELNA DIAGNOZA = doświadczenie + rozumowanie + intuicja
Etapy w diagnozie pedagogicznej
Określenie celu diagnozy
Dokonanie opisu zjawisk (d. opisowa)
Postawienie diagnozy genetycznej
Określenie, dokąd prowadziłaby sytuacja w razie nierozpoznania interesującego nas zjawiska oraz prognozowania
Funkcje diagnozy pedagogicznej
Stanowi punkt wyjścia przy projektowaniu działań pedagogicznych
Pozwala na systematyczna kontrole przebiegu działań wychowawczych i dydaktycznych
Służy ocenie wynikow działalności pedagogicznej umożliwia ich kontrole i korektę
Zadania diagnozy pedagogicznej
usuwanie zakłóceń procesu wychowawczego
profilaktyka
prognoza
optymalizacja procesu wychowawczego
DIAGNOZA PEDAGOGICZNA
Poznanie człowieka poznanie środowiska
Trudności w stawianiu diagnoz
Brak wiedzy o zjawiskach pedagogicznych i psychologicznych
Brak narzędzi i technik badawczych
Brak treningu w tym zakresie
Systematyka cech diagnozowanych przedmiotow
Cechy:
- stale i niestale
- ewoluujące
- dynamiczne i statyczne
- typowe i nietypowe
- istotne i nieistotne
- podstawowe i pochodne
- specyficzne i niespecyficzne
- genetyczne i aktualne
- strukturalne i funkcjonalne
- całościowe i lokalne
- naturalne i wywolane
- podmiotowe i przedmiotowe
Metoda diagnozy
Wszelkie racjonalnie uzasadnione sposoby postępowania diagnostycznego, obejmujące:
- zaplanowanie toku diagnostycznego, konstruowanie, dobór oraz zastosowanie technik zebrania i opisu cech badanego przedmiotu, rozumowanie diagnostyczne laczenie z weryfikacja diagnozy, czynności prognostyczne, calosciowa ostateczna, ocene wynikow postepowania pedagogicznego.
Układ typow diagnozy cząstkowej
- klasyfikacyjna lub typologiczna = przyporzadkowujaca
- genetyczna (kauzalna)
- znaczeniowa (celowościowa)
- fazy
- prognostyczna
Diagnoza klasyfikacyjna polega na zaklasyfikowaniu przedmiotu diagnozy (np. zachowanie i jego cechy) do określonych typów przedmiotów (= rodzaje zachowań).
Diagnoza typologiczna pozwala na opis cech przedmiotów, polega na tym samym co klasyfikacyjna.
W metodzie genetycznej wystepują trzy rodzaje ciągów:
- strukturalny (F1 - F2 - F3 - F4 - F5 - F…) - dotyczy budowy przedmiotu.
- funkcjonalny (O1 - O2 - O3 - O4 - O5 - O…) - dotyczy funkcjonowania.
- kauzalny ( P1 - N1, P2 - N2, P3 - N3, P4 - …) - dotyczy przyczyn i skutków oraz wyjaśnianie genezy danego stanu rzeczy.
Metoda Znaczenia
U = f ( A, B, C, D, E, F…N)
U = f ( A1, B1, C1, D1, E1, F1…N)
U - układ np. rodzina
f - funkcja np. rodziny
A, B, C - człony układu, np. mama, tata, itd.
Metoda diagnozy fazy
F1 - F2 - F3 - F4 - F5 - F6 (ustalenie fazy diagnozy zjawiska)
Metoda prognostyczna
(przewidywanie przebiegu zjawisk, ustalenie fazy przyszłej)
K - L w To
W To - L
Szkoła to:
- wszyscy pracownicy szkoły + uczniowie
- program nauczania
- budynek wyposażenie, sprzęt
Klasa - jest to grupa formalna, utworzona w szkole, która realizuje określony program.
Funkcje szkoły:
- wychowawcza
- dydaktyczna
- opiekuńcza
- środowiskowa
Agresja - zamierzone działanie, podejmowane przez sprawce w celu wyrządzenia komuś szkody. Jest to działanie krótkotrwale. Sprawca i ofiara maja podobne właściwości, dlatego ofiara może się bronić.
Rodzaje agresji:
- fizyczna (bicie, popychanie, kopanie, niszczenie rzeczy, plucie)
- słowna (przezywanie, obrażanie osoby, wyśmiewanie, obraźliwe sms-y, listy, plotkowanie na czyjś temat, obgadywanie, namawianie się).
- bez kontaktu fizycznego i werbalnego (izolowanie się od grupy, obraźliwe, wrogie miny, obraźliwe wrogie gesty, manipulowanie związkiem zazdrość).
Przemoc - zamierzone działania skierowane przeciwko komuś lub czemuś, których celem jest uzyskanie określonego zamierzonego rezultatu.
Cechy przemocy:
Ofiara nie może przeciwstawiać się sprawcy
Występuje usztywnianie rol i sprawcy i ofiary
Przemoc może przerwać ktoś z zewnątrz
Sprawca przemocy ma większe możliwości w stosowaniu przemocy
Rodzaje przemocy:
- fizyczna
- słowna
- bez kontaktu fizycznego i werbalnego
Przyczyny agresji i przemocy w szkole:
Złość
- złość pasywna (jestem zły na Ciebie, nie odzywam się przez tydzień).
- złość konstruktywna (ktoś nie oddaje Ci Twoich notatek a obiecał. Mowie, co myślę).
- złość agresywna obrażanie słowne, przemoc, agresja fizyczna).
2. Zbyt duże ilości osob w grupie.
3. Zbyt duże ilości osob w małym pomieszczeniu
4. Długie jednostki lekcyjne.
5. Zbyt mala ruchliwość, szczególnie w wieku szkolnym.
6. Za malo przestrzeni.
7. Zbyt wysokie wymagania, nadmierne wymagania, co do precyzyjności wykonywanych zadan przez uczniów.
8. Ogólna aprobata zjawisk, czyli agresji i przemocy.
9. Minimalizowanie skutkow bez usuwania przyczyn tych zjawisk.
10. Za dużo ingerencji ze strony dorosłych.
11. Uzasadnienie agresji innymi racjami.
12. Anonimowość relacji interpersonalnych, rozproszona odpowiedzialność za własne zachowanie.
____________________________________________________________________30.04.08
Czas wolny - czas, który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu wszystkich obowiązków zawodowych, rodzinnych, domowych, związanych z nauka, który człowiek może przeznaczyć na zajęcia podejmowane dobrowolnie, dla spełnienia własnych zainteresowan.
Funkcje czasu wolnego:
- konstruktywne nastawienie na twórczy rozwój
- destruktywne nastawienie na ucieczkę od rzeczywistości
- obojętne
Cechy czasu wolnego:
Przyjemność (bez przymusu, nie z obowiązku)
Bezinteresowność
Odmienność od czynności na codzien wykonywanych
Spontaniczność (rozrywka)
Rekreacja - formy spędzania czasu wolnego:
- czynne
- bierne
Wychowanie do czasu wolnego - wszelkie zamierzone, celowe działanie w formie interakcji społecznych, mających na celu wywołanie w osobowości człowieka trwałych, pożądanych potrzeb dotyczących wykorzystania czasu wolnego.
Czynniki warunkujące czas wolny:
- biologiczne (stan zdrowia, sprawności)
- psychiczne (charakter, odporność psychiczna, potrzeby psychiczne, zainteresowania, uzdolnienia)
- społeczno - demograficzne (wiek, płeć, moda, wykształcenie)
- gospodarczo - ekonomiczne (dostępność, sytuacja finansowa, sprzęt rekreacyjny)
rodzaje grup, czas trwania zajęć, specyfika form rekreacyjnych - cele, treści
Walory czasu wolnego (cechy rekreacyjne stylu życia)
- kontakt społeczny (wspólnota)
- aktywność, samostanowienie
- odprężenie, dobre samopoczucie
- spontaniczność, autokreacja
- przyjemność, radość życia
Rekreacja, różnego rodzaju zajęcia podejmowane w czasie wolnym, dobrowolne dla przyjemności, autoekspresji, formacji własnej osobowości, odnowy i pomnażania sil psychologicznych.
- ruchowa
- twórcza
- kulturalno - rozrywkowa
- przez działalność społeczną
Walory osobnicze, a cele rekreacji:
Fizyczne:
- profilaktyka starości
- przedłużenie okresu sprawności fizycznej
- odprężenie fizyczne
- odnowa sil
2. Psychiczne:
- odprężenie psychiczne
- rozwój aktywności psychicznej
- poprawa samopoczucia
- kształtowanie cech psychicznych
3. Poznawczo - rozwojowe:
- atrakcyjny sposób spędzania czasu wolnego
- bezpośredni kontakt z przyroda
- poznanie własnych potrzeb
- rozwój zainteresowan
- rozwój uzdolnień i dyspozycji
4. Wychowawczo - kulturowe
- wzmacnianie więzi w grupach społecznych
- rozwój osobistej aktywności społecznej
- zaspokajanie potrzeb prestiżu
- twórcza integracja środowiska
- podnoszenie kultury życia
Funkcje czasu wolnego:
- regeneracyjna
- rozrywkowa
- rozwojowa
- kompensacyjna
- kreacyjna
- katarytyczna
- integracyjna
- adaptacyjna
- stymulatywna
- korektywna
- ekonomiczna
- społeczno - ideologiczna
- lokalizacyjna
- zarządzanie czasem
Nastawienie pozytywne:
- przyjemność
- przeciwwaga
- zbliżanie do celow
Anoreksja (jadłowstręt) - choroba na tle psychicznym, niejedzenie. Dzienna dawka kalorii 300.
Bulimia - napadowe spożywanie dużych ilości jedzenia, po czym następuje głodówka.
Czynniki społeczne:
- osamotnienie
- nadmierne wymagania
- moda
- porównywanie do innych
- krytykowanie
- problemy w relacjach rodzinnych
Sygnały ostrzegawcze:
- utrata wagi
- wychudzony wygląd
- unikanie wspólnych posiłków
- ubieranie się nieadekwatne do pogody
- zakładanie kilku warstw, ubran aby ukryć chudość
- zmienność nastroju, wybuchu agresji
- zainteresowanie gotowaniem dla rodziny
- zmiana cery, wystąpienie obrzęków pod oczami
- ciągłe zimne dłonie
- omdlenia
- mówienie ze jest się grubym
- zachwalanie chudości
Skutki anoreksji:
- bezpłodność
- osteoporoza
- nadpobudliwość
- hipoglikemia
- niekorzystne zmiany w mózgu
- zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych
- na całym ciele wyrastają włoski, aby zachować termoregulacje
- uzależnienie od alkoholu, narkotykow
- popełnienie samobójstw
Skutki bulimii:
- uszkodzenie układu pokarmowego
- zatrucie środkami farmakologicznymi
- stany lękowe
- brak radości zycia
- niski poziom potasu
- uszkodzenia mięśnia sercowego
- popsute żeby
- poranione opuszki palcow
- depresja
- zaburzenia menstruacyjne
- izolowanie się
_________________________________________________________________14.05.08
Ubóstwo
12% - żyje w skrajnej biedzie
18% - w warunkach umiarkowanego ubóstwa
18% - ubóstwo ustawowe
23% - ubóstwo subiektywne
10% - bieda utrwalona i przedłużająca się
Ubóstwo absolutne - niezaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, uznanych w danym okresie czasu za minimum socjalne.
Ubóstwo względne - oznacza naruszenie zasad sprawiedliwości społecznej przez istnienie nadmiernego dystansu miedzy poziomem życia poszczególnych grup społecznych.
Ubóstwo obiektywne - ocena poziomu ubóstwa dokonywana jest przez eksperta.
Ubóstwo subiektywne - własny system wartościowania, oceniania własnej sytuacji materialnej.
Ubóstwo chwilowe - spowodowane jakąś chwilowa sytuacja, np. brak pracy.
Ubóstwo chroniczne - przez dłuższy okres czasu.
Ubóstwo losowe - niezależne od człowieka np. w wyniku huraganu.
Ubóstwo strukturalne - wynikające z zewnętrznych przyczyn gospodarczych.
Ustawowa granica ubóstwa dla 4 osobowej rodziny wynosi 1226 zł. Minimum socjalne dla 4 osobowej rodziny, oszacowane na poziomie 2416 zł. Dla rodziny 2 + 3 = 3003 zł.
Przyczyny ubóstwa:
Wyuczona bezradność (dziedziczenie biedy).
2/3 świata żyje w ubóstwie, 1/3 w skrajnej nędzy.
Restrukturyzacja gospodarki.
Masowość bezrobocia.
Nieopłacalność pewnych gałęzi gospodarki np. rolnictwa.
Niepełnosprawność, stan zdrowia.
Niskie wykształcenie.
Kwalifikacje zawodowe.
Postawy członków rodziny, sytuacja rodzinna, np. wypadki losowe.
Problemy ubóstwa możemy rozpatrywać w skali makro i mikro.
W skali makro - tendencja ogólno społeczne, mieszkańcy wsi i małych miasteczek, mieszkańcy biednych rejonow i terenow o wysokim bezrobociu.
W skali mikro - ludzie młodzi ze względu na wiek, niski poziom wykształcenia, rodziny wielodzietne, niepełnosprawność, dysfunkcjonalnosc przede wszystkim uzależnienia, podeszły wiek.
Czynniki ubóstwa się kumuluja, sa w sprzężeniu, nakładają się na siebie.
Ubóstwo w wymiarze miasto - wieś.
45% osob z byłych PGR-ow zyje w skrajnym ubóstwie. W dużych miastach sa enklawy biedy.
Najuboższe województwa:
Warmińsko - mazurskie
Świętokrzyskie
Podlaskie
Kujawsko - pomorskie
Podkarpackie (ściana wschodnia)
Najniższe wskaźniki ubóstwa:
Mazowieckie
Opolskie
Lubuskie
Śląskie
Ubóstwo utrwala:
- dziedziczenie
- tworzenie enklaw biedy
- długotrwale utrzymujący się brak pracy
- niski poziom edukacji
- brak perspektyw na przyszłość
Wymiar biedy ze względu na wiek (2006rok)
18% - młodzież do 19 roku życia żyło w skrajnym ubóstwie.
28% - dzieci do 14 lat żyło w skrajnym ubóstwie.
40% - od 19 - 24 roku życia nie miało pracy
6,3% - emerytów, rencistów żyje w skrajnej biedzie.
Płeć a ubóstwo
Więcej kobiet jak mężczyzn żyje w ubóstwie
- kobiet jest więcej
- jest matka i często pozostaje bez pracy
- samotne macierzyństwo
- dużo obowiązków
Czynniki warunkujące ubóstwo wśród mężczyzn
- pasywni mężczyźni
- nadużywanie alkoholu
- nierejestrowana praca zawodowa
Ubóstwo powoduje:
- choroby serca
- choroby krążenia
- nerwice
- depresje
Specyfika polskiej biedy
- rośnie przepaść miedzy bogatymi a biednymi
- następuje segregacja biedy
- utrwalone ubóstwo w enklawach biedy
- ubóstwo wiąże się z niskim wykształceniem
- skala niedożywienia i zaniedbania potrzeb dzieci wg raportu UNESCO w 2006 roku sytuuje Polskę na najgorszej pozycji wśród krajow rozwiniętych.
W 2001 roku 61% Polaków zadeklarowało wpłatę na Wielka Orkiestrę Świątecznej Pomocy, 50% na Caritas.
Najczęściej pomagamy:
- dzieciom chorym i niepełnosprawnym
- dzieciom z domow dziecka
- dzieciom najuboższym
17 października od 1987 roku jest ustalony dniem walki z ubóstwem.
800 mln niedożywionych
1 mld nie ma dostępu do wody pitnej
114 mln dzieci w wieku szkolnym nie uczęszcza do szkoły
Marginalizacja społeczna - odsuwanie z różnych względów:
- ograniczenie praw
- naruszenie równości społecznej
- pozbawienie godności
- odbieranie, wpędzanie w poczucie niskiej wartości.