31. Rachunek kosztów pełnych i zmiennych.

Rachunek kosztów pełnych — jest stosowany dla potrzeb odbiorców zewnętrznych. Celem nadrzędnym r.k.p jest wynik operacyjny, który powstaje jako różnica między przychodami a kosztami własnymi sprzedaży. Istotą tego rachunku jest to, że wszystki koszty własne produkcji obciążają wyroby gotowe (niezależnie od tego czy zostaną sprzedane czy nie). Podwyższa wynik finansowy, gdyż nie zezwala zakwalifikować wszystkich kosztów stałych do kosztów okresu (chodzi o stałe koszty wydziałowe, w syt. gdy pojawiają się zapasy obciążają koszty zapasów nie sprzedanych produktów gotowych oraz produkcji nie zakończonej, co tym samym wpływa na podwyższenie wyniku finansowego.

Grupuje on koszty bezpośrednie i pośrednie wg:

1) miejsca powstania - związane z konkretnym miejscem powstania (np. k.wydziałowe,

k.zarządu),

2) wyrobów:

• Koszty bezpośrednie są pośrednio przypisane do wyrobów,

• Koszty pośrednie są przypisywane do wyrobów za pomocą kluczy podziałowych.

Rachunek kosztów zmiennych — jest stosowany dla potrzeb odbiorców wewnętrznych. Celem nadrzędnym r.k.z. jest marża na pokrycie, która powstaje jako różnica między przychodami a kosztami zmiennymi. Dopiero w dalszej kolejności znaczenia nabiera wynik operacyjny.

Istotą tego rachunku jest to, że tylko koszty zmienna produkcji obciążają wyroby gotowe. Pozpstała część kosztów własnych, czyli koszty uznawane za stałe (stałe k.wydziałowe) traktowane są jako koszty okresu, co wpływa na obniżenie wyniku operacyjnego, w wypadku posiadania zapasów lub przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Grupuje on koszty stałe i zmienne wg:

1) reagowania na zmiany wielkości produkcji - koszty bezpośrednio związ. z produkcją i uzależnione od zmian wielkości prod,

2) gotowości do produkcji - wtedy gdy wielkość prod. nie wpływa na ich wysokość.

32. Koszty stałe i koszty zmienne.

Przeprowadzajć podział kosztów na stałe i zmienne badamy zachowanie się kostów wzgl. rozmiarów produkcji - jest to podstaw. kryterium podziału kosztów w krótkookresowym aspekcie decyzyjnym. Dokonując podziału kosztów własnych wg. tego kryterium należy uwzględnić 3 poniższe kryteria:

1) czynnik czasu:

1. krótki okres czasu - wszystkie koszty są stałe, nie zmienia się technologia prod.

2. długi okres czasu - wszytkie koszty są zmienne i zmierzają do zmienności proporcjonalnej, występ.zmiany w technologii prod. wynikające z postępu technicznego.

2) przedział wielkości prod:

1. przy stałej technologii - k.stałe - których wysokośc nie ulega zmianie przy zmianie działalności prod,

2. przy zmiennej technologii - wszystkie koszty są zmienne.

3) sposób ujęcia kosztów:

1. k.całkowite,

2. k.jednostkowe.

to kryterium infor. o zachowaniu się k.stałych i zmiennych w zależności od sposobu ich przedstawienia:

• k.stałe - całkowite k.stałe w przeliczeniu na jednostkę (np.produkcji) działalności tracą swój atrybut stałości, stają się k.zmiennymi zależnymi od rozmiarów działalności,

• k.zmienne - całkowite k.zmienne w przeliczeniu na jednostkę działalności przekształcają się w k.stałe, gdyż ich wielkość przypadająca na jednostkę działalności w krótkim okresie nie ulega zmianie (jest stała).

W świetle powyższego należy stwierdzić, że:

1) koszty stałe działalności mają ścisły związek z czasem, natomiast wyst. brak związku z poziomem działalności przedsiębiorstwa - nie reagują na zmiany wielkości produkcji,

2) koszty zmienne - wyst.ścisły związek z poziomem działalności przedsiębiorstwa, nie reagują więc na zmiany wielkości tej działalności.

Koszty bezwzgl.stałe - koszty określane jako całkowicie niezależne od zmian wielkości produkcji.

Koszty względnie stałe - koszty nie ulegają zmianom w określonym przedziale wielkości działalności przedsiębiorstwa. Koszty te po przekroczeniu pewnego poziomu produkcji zwiększają się skokowo, by ponownie ukształtowac się na stałym poziomie.

33. Funkcje spełniane przez majątek trwały w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

1. F.substytucyjności, jeśli wziąć pod uwagę eliminowanie siły roboczej,

2. F.zwiększenia produkcji (świad.usług, pośrednictwa handlowego), jeśli wziąć pod uwagę wydajność pracy człowieka,

3. F.zwiększania jakości, jeśli wziąć pod uwagę jakość pracy wykonywanej przez człowieka,

4. F. nowości, jeśli wziąć pod uwagę wzrost liczby czynności, których wykonanie bez stosow. maszyn i urządzeń byłoby niemożliwe.

34. Czynniki wpływające na efektywność gospodarowania środkami trwałymi.

• rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, specyfiki branży,

• poziom technologiczny przedsięb. i długość cyklu produkcyjnego,

• polityka przedsięb. w zakresie kształtowania swoich aktywów,

• efektywność wykorzystania zasobów majątkowych.

35. Metody amortyzacji i ich wpływ na wielkość kosztów przedsiębiorstwa.

Amortyzacja- jest pieniężnym wyrażeniem zmniejszenia się wartości majątku trwałego. Roczna wielkość oznacza roczny ubytek wartości majątku trwałego wskutek technicznego zużycia się (niszczenie fizyczne), zużycia ekonomicznego oraz zużycia i przestarzałości technologicznej.

Koszty amortyzacji zwracają się w przychodach ze sprzedaży i nie stanowią wydatku pieniężnego.

1. Amortyzacja metodą liniową:

Polega na założeniu,że roczny ubytek wartości majątku trwałego będzie równomierny w trakcie całego okresu jego użytkowania, tzn. że bez wzgl. na intensywnośc jego wykorzystania, faktyczne zużycie oraz koszty utrzymania i remontów, odpisy amortyzacyjne w trakcie całego okresu będą takie same.

R sa = Wp/Ou

Sa = Rsa*100% / Wp

Amortyzację nalicza się od miesiąca następnego, w którym dany składnik majątku trwałego został przyjęty do użytkowania. Naliczanie kończy się w momencie zrównania sumy umorzenia z wartością początkową środka trwałego, w momencie sprzedaży, postawienia w stan likwidacji albo gdy stwierdzono jego niedobór.

2. Amortyzacja metodą degresywną.

Metoda przyspieszona zakłada, że przydatnośc składnika majątku trwałego maleje w miarę upływu lat jego użytkowania i/lub koszy zwi.ązane z jego użytkowaniem będą z biegiem czasu się zwiększać. Polega na nierównomiernym rozłożeniu odpisów amortyzacyjnych w trakcie użytkowania składnika majątku trwałego. Odpisy amortyzacyne naliczamy (oddzielnie dla każdego roku sprawozdawczego) podwyższoną stawką amortyzacyjną od wartości netto majątku trwałego na koniec poprzedniego roku obrotowego aż do roku, w którym tak obliczona kwota amortyzacji jest (po raz ostatni) wyższa niż wyniosłaby kwota amortyzacji wyliczona metodą liniową . po zaistnieniu takiej syt. od następnego roku odpis amortyzacyjny jest naliczany zgodnie z metodą liniową.

Konsekwancją stosow. tej metody jest skrócenie okresu amortyzowania składników majątku trwałego, przy jednoczesnym zróżnicowaniu z tego tyt.obciążeń kosztowych dot.amortyzacji i remontów.

36. Struktura zapasów i czynniki wpływające na ich poziom.

Zapasy stanowią zakupione lub wytworzone we własnym zakresie składniki majątkowe,które są przeznaczone do dalszego przetworzenia, zużycia lub odsprzedaży. Do zapasów zalicza się:

1. materiały,

2. produkcję nie zakończoną,

3. produkty gotowe,

4. towary.

Zasadniczym czynnikiem określającyn poziom zapasów w przedsiębiorstwie jest wielkość produkcji i sprzedaży. Utrzymywanie zapasów materiałów i surowców jest uwarunkowane:

• koniecznością zapewnienia rytmiczności produkcji, atym samym sprzedaży,

• korzyściami skali produkcji i dostaw,

• ograniczeniem ryzyka związanego z niepewnością w dostawach i czasie dostaw,

• zabezpieczeniem przed nagłymi zdarzeniami.

37. Optymalny poziom zapasów.

Uwarunkowania dot. zapasów i surowców sprawiają,że podstaw.celem zarządzania zapasami jest optymalizacja ich poziomu, która zapewnia niezakłócony przebieg procesów produkcji oraz minimalizuje koszty ich gromadzenia i przechowywania.

Za optymalny poziom zapasów produkcji w toku i wyrobów gotowych przyjmuje się taki poziom, przy którym krańcowy koszt magazynowania jest równy stratom, jakie przedsiębiorstwo poniosłoby w wypadku przerwania ciągłości sprzedaży wskutek braku wyrobów gotowych .

38. Metody wyceny zużycia zapasów - ich wady i zalety.

Wycena zużycia materiałóow odbywa się wg.cen nabycia, na którą składają się:

• cena zakupu,

• koszty zakupu.

1. Metoda FIFO:

(first in-first out), czyli pierwsze weszło, pierwsze wyszło oznacza, że zużywamy najpierw te materiały, które zostały zakupione najwcześniej. Wycena zgodnie z tą metodą następuje wg. kolejności zakupu w okresie obrachunkowym, a więc jednego miesiąca.

2. Metoda LIFO:

(last in- first out) czyli ostatnie weszło, pierwsze wyszło, oznacza, że zużywamy najpierw te materiały, które zostały zakupione najpóźniej. Natomiast te, które zostały zakupione najwcześniej zostaną zużyte jako ostatnie. Wycena zgodnie z tą metodą następuje wg.odwrotnej kolejności zakupu.

3. Metoda ceny średnioważonej:

Polega na ustaleniu ceny średniej materiałów w danym okresie obrachunkowym. Cenę średnią ustala się w następ. sposób:

Cena średnia= wartość zużytych materiałów w okresie / ilościowe zużycie w okresie

ZALETY:

FIFO - najszerzej stosow, popularna, logiczna, odzwierciedla prawidłowy fizyczny ruch zapasów,

LIFO - w warunkach inflacji zapewnia najlepszą współmierność kosztów z przychodami oraz odtworzenie zużytych zapasów,

Ceny średnioważ. - ich stosow. daje najlepsze rezultaty w warunkach ustabilizow. rynku, gdyż powod. uśrednianie i rozmycie wpływu cen zakupu na wartość rozchodów i stanów końcowych.

WADY:

FIFO - w warunkach inflacji powod. zaniżenie zużycia a tym samym zawyżenie wyniku finansowego i poziomy zapasów,

LIFO - zapas końcowy wyceniany jest wg.cen historycznych,

Ceny średnioważ. - brak wad.

39. Pojęcie, cel i funkcje budżetowania.

Pojęcie budżetowania pochodzi od kategorii budżetu, przez który rozumie się zestawienie przewidywanych wpływów i wydatków przeznaczonych na wykonanie określonego zadania. Przy czym budżet może być również wyrażany w jednostkach naturalnych.

Cele:

1. Dyscyplinowanie i kontrola wydatkowania środków finansowych stanowiących element kreowania działalności proefektywnościowej,

2. Dyscyplinowanie czasu realizacji powierzonych zadań.

Funkcje:

1. F. sterowania - zapewnienie wykorzystania potencjału gospodarczego przedsięb. w dążeniu do wyznaczonych celów strategicznych,

2. F. optymalizacyjna - kształtowanie najkorzystniejszego ekonomicznie rozwoju przedsięb.,

3. F. motywacyjna - stos. bodźców finansowych w celu wywołania pozytywnych postaw pracowników,

4. F. równowagi ekonomicznej - utrzymanie prawidłowych relacji bilansowych i płynności finansowej przedsięb,

5. F. kontrolna - kontrola procesów gromadzenia i wykorzystania środków finansowych pod względem celowości i efektywności gospodarowania.

40. Zalety i wady budżetu.

Wyróżnia się dwa podejścia:

1. Budżetowanie odgórne - narzucone przez zarząd przedsiębiorstwa,

2. Budżetowanie oddolne - na podstawie wniosków zgłaszanych przez same ośrodki odpowiedzialności przesiębiorstwa.

ZALETY:

budżet odgórny:

• większe prawdopodobieństwo, że strategiczne cele będą włączone do planowanych działań,

• wzmocnienie powiązań w ramach planów i celów oddziałów,

• wykorzystanie wiedzy zarządu dot. dostępności posiadanych zasobów gospodarczych,

• zmniejszenie prawdopodobieństwa udziału w budżetowaniu niedoświadczonych lub niedoinformowanych pracowników niższego szczebla,

• skrócenie czasu budżetowania,

budżet oddolny:

• dostarczają informacji od osób bardziej obeznanych ze szczegółami, potrzebami i uwarunkowaniami przedsiębiorstwa,

• prowadzą do wyższego morale i motywacji kierowników,

• kształtują odpowiedzialność pracowników,

• zwiększają stopień akceptacji i zaangażowania kierownictwa operacyjnego w realizacji celów organizacji,

• są bardziej realistyczne,

• umożliwiają danemu ośrodkowi koordynację informacji z innymi ośrodkami przedsiębiorstwa,

• umożliwiają kierownikom na niższym szczeblu zarządzania opracowanie planów dostosowanych do celów przedsiębiorstwa,

• uwzględniają specyficzne wymagania dotyczące zasobów produkcyjnych.

WADY:

budżet odgórny:

• mogą prowadzi do braku satysfakcji, defensywności i niskiego morale osób wykonujących zadania objęte budżetem,

• opgraniczają poczucie pracy zespołowej,

• mogą ograniczać akceptację przez pracowników zamierzeń i celów zarządu,

• zmniejszają częstotliwość komunikowania się pracowników z zarządem,

• mogą prowadzić do uznawania budżetu za mechanizm dyscyplinujący i karzący,

• mogą eliminować inicjatywę pracowników niższych szczebli zarządzania.

budżet oddolny:

• pochłaniają znacznie więcej czasu,

• mogą powodować, że wyniki uczestnictwa w budżetowaniu kirowników niższych szczebli będą negowane przez zarząd organizacji,

• istnieje zagrożenie, że w opracowaniu budżetów wezmą udział niewykwalifikowani kierownicy,

• mogą cechować się tzw. „luzem budżetowym”,

• mogą doprowadzić do nadmiernej dowolności w postępowaniu podwładnych,

• --> wymagaj[Author:PD] ą, aby rozpoczęcie budżetowania nastąpiło wcześniej, kiedy jest więcej niewiadomych dotyczących przyszłego okresu.

41. Metody sporządzania budżetu.

W zależności od sposobu rozwiązania problemu wyróżnia się metodę

• przyrostową,

• od zera.

m.przyrostowa:

polega ona na tym, iż wartość budżetu okresu poprzedniego koryguje się o odchylenia powstałe w czasie jego realizacji oraz aktualizuje się o dodatkowe informacje dotyczące okresów przyszłych. Zaletą tej metody jest mała pracochłonność i prostota, gdyż polega na powielaniu schematu budżetu poprzedniego okresu. Zagrożeniem natomiast jest możliwość powtarzania tych samych błędów, tzn.: możliwość powielania zbędnych czynności, marnotrawienia środków w obawie przed zmniejszeniem budżetu w okresach następnych, a co najważniejsze nieobiektywny charakter budżetu.

m.od zera:

metoda od zera jest o wiele trudniejsza i bardziej pracochłonna, pozwala jednak na wyeliminowanie w/w wad. W praktyce jest stosowana w odstępach kilkuletnich, gdyż umożliwia osiągnąć korzyści związane z okresowym przeglądem i usprawnieniem działań, a zarazem zminimalizować koszty jego opracowania. W zależności od założonej liczby poziomów działalności rozróżnia się :

• budżet stały (sztywny, statystyczny) - jest planem opracowanym przy założeniu jednego poziomu działalności, czyli określonej wielkości produkcji i sprzedaży,

• budżet zmienny(elastyczny) - jest systemem, który uwzględnia skutki planowanych zmian rozmiarów produkcji.

42. Bezpośrednie i pośrednie efekty budżetowania.

Bezpośrednie efekty stosowania metody budżetowania znajdują odzwierciedlenie w wynikach ekonomicznych przedsiębiorstwa. W związku z tym mogą być przedmiotem analizy i pomiaru. Do bezpośrednich efektów stosowania procedury budżetowania można zaliczyć:

• oszczędność kosztów produkcji, a zatem poprawę wyniku finansowego,

• skrócenie cyklu produkcyjnego, a przez to wzrost zdolności produkcyjnych i produktywności poszczególnych czynników produkcji,

• ujawnienie i wykorzystanie rezerw czynników produkcyjnych, obniżenie wielkości zaangażowanego kapitału obrotowego netto,

• wzrost wynagrodzeń załogi.

Efekty pośrednie ujawniają się dopiero w dłuższej perspektywie czasu. Oznaczają zmiany głównie usprawniające organizację i wzrost motywacji pracowników. Do pośrednich efektów stosowania budżetowania zalicza się:

• usprawnienie zarządzania operaktywnego,

• bieżące monitorowanie przebiegu procesu produkcji,

• poprawę rytmiczności i jakości pracy,

• wzrost motywacji załogi i kadry kierowniczej,

• wzrost poziomu zorganizowania przedsiębiorstwa,

• obniżenie ryzyka różnych obszarów działania,

• wzrost zaufania kredytodawców i wierzycieli.

Cechą wspólną wszystkich wyżej wymienionych efektów jest ujawnienie różnych form nieefektywnego wykorzystania czynników wytwórczych.

43. Istota i cel analizy odchyleń.

Analiza odchylen polega na porównywaniu rzeczywistych wielkości z wielkościami budżetowymi i ustalenia różnic, czyli odchyleń.

Analiza odchyleń prowadzi do ujawnienia przyczyn odchyleń, będących podstawą działań korygujących oraz do rozliczenie osób odpowiedzialnych za poziom kosztów własnych i ich kształtowanie się w danych ośrodkach odpowiedzialności.

Celem analizy rozbieżności jest wskazanie przyczyn odchyleń. Realizację tego celu zapewnia klasyfikacja odchyleń. Wskazuje ona na trzy główne kryteria, wg. których przeprowadza się analizę:

1. istotności - oznacza, że dopiero po przekroczeniu określonej wielkości krytycznej (określ. w %) powstaje „problem” tzn. następuje badanie przyczyn powstania odchylenia,

2. zależności - a więc, czy przedsięb. miało wpływ na powstanie danego odchylenia, czy nie,

3. korzystności - oznacza czy w związku z zaistniałym odchyleniem przedsięb. osiągnie korzyści czy straty.

44. Klasyfikacja odchyleń.

Odchylenia:

1.nieistotne,

2.istotne,

a) niezależne,

b) zależne,

- niekorzystne,

- korzystne.

---