POSTĘPOWANIE CYWILNE, studia prawnicze, 4 rok, kpc


Zgodnie z art. 1 k.p.c. Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).

Rozróżnia się 2 rodzaje spraw cywilnych:

  1. sprawa cywilne w znaczeniu materialnym - kryterium uznania sprawy cywilnej za materialną to cywilnoprawny charakter stosunku prawnego. Są to sprawy cywilne z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy

  2. sprawa cywilne w znaczeniu formalnym - kryterium uznania sprawy cywilnej za formalną to istnienie odpowiedniego przepisu ustawy. Są to sprawy cywilne z zakresu ubezpieczeń społecznych (sprawy administracyjne)

Różnice między stosunkiem cywilnoprawnym a innym stosunkiem prawnym:

Art. 2 k.p.c. stanowi, że:

§ 1. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.

§ 3. Nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.

Niedopuszczalność drogi sądowej zachodzi, gdy:

Pierwotny brak drogi sądowej (gdy pozew został wniesiony)

art. 199 k.p.c. - § 1. Sąd odrzuci pozew:

  1. jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;

  2. jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;

  3. jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;

  4. (uchylony).

§ 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i nie działania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.

Następczy brak drogi sądowej (w toku postępowania)

art. 355 k.p.c. - § 1. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Art. 379 k.p.c. stanowi, że nieważność postępowania zachodzi:

      1. jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,

      2. jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany,

      3. jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,

      4. jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,

      5. jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw,

      6. jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Art. 378 k.p.c. - §1. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

Art. 386 k.p.c. - § 1. W razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy.

§ 2. W razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

§ 3. Jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie.

Art. 1991 k.p.c. - Sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe.

Powyższy artykuł dotyczy wszystkich postępowań.

Art. 464 k.p.c. - § 1. Odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

§ 2. Wniesienie do sądu pozwu, przekazanego następnie stosownie do paragrafu poprzedzającego, wywołuje skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

Powyższy artykuł dotyczy postępowania formalnego z zakresu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli np. sad pracy stwierdzi niedopuszczalność drogi sądowej, nie może sprawy odrzucić lecz akta sprawy wysłać właściwemu organowi do rozpoznania.

2000.11.21 Post. SN III CKN 1048/00 LEX nr 51812

„1. Powstanie stosunku cywilnoprawnego zależy od istnienia stanu faktycznego z którym norma prawa cywilnego łączy taki stosunek. Prawo cywilne wiąże powstanie stosunku cywilnoprawnego ze zdarzeniami prawnymi, wśród których wyróżnia działania i zaniechania. Są nimi zarówno zdarzenia cywilnoprawne uregulowane w Kodeksie Cywilnym takie jak czynności prawne i czyny niedozwolone a także akty administracyjne wywołujące skutki w zakresie prawa cywilnego.

2. Droga sądowa jest dopuszczalna zawsze gdy powód opiera swoje roszczenie na zdarzeniach prawnych, z których wynikać mogą skutki cywilnoprawne.”

1965.04.28 Postanowienie SN II CR 103/65

„Roszczenie o zawarcie „umowy matrymonialnej” przez co powód rozumie zawarcie związku małżeńskiego nie jest roszczeniem cywilnym i jako takie nie podlega rozpoznaniu przez sądy (art.2 k.p.c.)”.

Art. 191 k.p.c. kumulacja roszczeń - Powód może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń przeciwko temu samemu pozwanemu, jeżeli nadają się one do tego samego trybu postępowania oraz jeżeli sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń, a ponadto - gdy roszczenia są różnego rodzaju - o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych roszczeń nie jest przewidziane postępowanie odrębne ani też nie zachodzi niewłaściwość sądu według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Wyjątkiem od art. 191 k.p.c. jest artykuł poniższy:

Art. 5053k.p.c.- § 1. Jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia.

§ 2. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wynikają z tej samej umowy lub umów tego samego rodzaju. W wypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym pozwie kilku roszczeń przewodniczący zarządza zwrot pozwu, stosując art. 1301.

§ 3. Jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana jest niniejszego pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.

1972.12.06 wyrok SN I

II CR 370/72 OSNC 1973/7-8/141

”Niedopuszczalne jest dochodzenie w drodze sądowej zmiany świadectwa szkolnego, w szczególności zmiany wystawionej w tym świadectwie oceny ze sprawowania. Jeżeli natomiast obniżenie uczniowi oceny ze sprawowania umotywowane zostało przez organy szkolne bezpodstawnym zarzutem udziału ucznia w kradzieży, z jednoczesnym podaniem takiej motywacji do wiadomości otoczeniu szkolnemu i rodzinnemu ucznia…”

Postępowanie cywilne

  1. rozpoznawcze

tryb procesowy: ogólne i postępowanie odrębne

tryb nieprocesowy

  1. pomocnicze

  2. wykonawcze

Rodzaje postępowań odrębnych (K.P.C. Część pierwsza, Księga pierwsza, Tytuł VII)

Postępowanie nieprocesowe

Zgodnie z art. 13 k.p.c.:

§ 1. Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych.

§ 2. Przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Wyżej wspomniane przepisy szczególne zawarte są zarówno w samym kodeksie postępowania cywilnego, jak i w ustawach pozakodeksowych np.:

Jeśli chodzi natomiast o przepisy zawarte w kodeksie postępowania cywilnego to rodzaje spraw, które są rozpatrywane w postępowaniu nieprocesowym są wymienione i opisane w Części Pierwszej, Księdze Drugiej, Tytule Drugim (art. 526 i dalsze)

Rodzaje spraw rozpatrywanych w trybie nieprocesowym

  1. Sprawy z zakresu prawa osobowego

  1. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli

  1. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

  1. Sprawy z zakresu prawa spadkowego

  1. Sprawy depozytowe

  1. Postępowanie rejestrowe

Zgodnie z art. 201 k.p.c. określona sprawa musi być rozpatrzona we właściwym trybie:

§1. Przewodniczący bada, w jakim trybie sprawa powinna być rozpoznana oraz czy podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu odrębnym, i wydaje odpowiednie zarządzenia. W wypadkach przewidzianych w ustawie przewodniczący wyznacza posiedzenie niejawne w celu wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

§2. Jeżeli sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym, sąd rozpozna ją w trybie właściwym lub przekaże właściwemu sądowi do rozpoznania w takim trybie. W wypadku przekazania stosuje się odpowiednio przepisy § 2 i 3 artykułu poprzedzającego. Każda jednak strona może żądać powtórzenia czynności sądu dokonanych bez jej udziału.

Różnice pomiędzy postępowaniem procesowym a nieprocesowym

Proces

Nieproces

Sygnatura P

Sygnatura Ns

Istnienie 2 stron postępowania (powód i pozwany). Powód w pozwie decyduje, kto jest powodem a kto pozwanym

Brak stron. W postępowaniu uczestniczą uczestnicy w liczbie od jednego do nieskończoności. Uczestnikiem może być każdy zainteresowany

Postępowanie zostaje wszczęte poprzez powoda poprzez wniesienie pozwu

Postępowanie zostaje wszczęte przez sąd na wniosek, lecz w wyjątkowych przypadkach postępowanie może wszcząć sąd z urzędu

Sąd rozpoznaje sprawę na rozprawach

Sąd rozpoznaje sprawę co do zasady na jawnym posiedzeniu. Sprawa jest rozpatrywana na rozprawach tylko wtedy, gdy przepis lub sąd tak stanowi

Rozstrzygnięcia merytoryczne sądu mają formę wyroku (co do zasady) lub nakazu zapłaty (w postępowaniu nakazowym i upominawczym).
Rozstrzygnięcia niemerytoryczne sądu to postanowienia sądu

Zarówno rozstrzygnięcie merytoryczne i niemerytoryczne sądu to postanowienia sądowe (postanowienia, co do istoty sprawy)

Od rozstrzygnięć sądu I instancji przysługuje odpowiednio:

Od wyroku - apelacja

Od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym - zarzuty

Od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym - sprzeciw

Od postanowienia sądu - zażalenie

Od postanowień sądu I instancji przysługuje apelacja (co do zasady) i zażalenie (w przypadkach wskazanych w ustawie)

Art. 98.

§ 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony

(koszty procesu).

Art. 520.

§ 1. Każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

§ 2. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek

zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

§ 3. Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego

wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania

poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

Postępowanie pomocnicze

Postępowanie pomocnicze dzieli się na:

  1. Postępowanie dotyczące zabezpieczenia roszczeń

  2. Postępowanie dotyczące zabezpieczenia dowodów

  3. Postępowanie dotyczące zabezpieczenia kosztów procesu przez powoda cudzoziemca

Postępowanie zabezpieczające

Art. 7301.

§ 1. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

§ 2. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

§ 3. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Postępowanie dotyczące zabezpieczenia roszczeń - art. 747. (ZNAJOMOŚĆ OBOWIĄZKOWA NA ZALICZENIE - katalog zamknięty)

Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:

    1. zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;

    2. obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;

    3. ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub, której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;

    4. obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;

    5. ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

    6. ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.

Art. 755. (katalog otwarty)

§ 1. Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych do zabezpieczenia roszczeń pieniężnych.

W szczególności sąd może:

      1. unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania;

      2. ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem;

      3. zawiesić egzekucję lub postępowanie wykonawcze;

      4. uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi;

      5. nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we właściwym rejestrze.

§ 2. W sprawach przeciwko środkom społecznego przekazu o ochronę dóbr osobistych, sąd odmówi udzielenia zabezpieczenia polegającego na zakazie publikacji, jeżeli zabezpieczeniu sprzeciwia się ważny interes publiczny.

§ 3. Sąd doręcza obowiązanemu postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym, w którym zobowiązuje go do wykonania lub zaniechania czynności albo do nie przeszkadzania czynnościom uprawnionego. Nie dotyczy to czynności polegających na świadczeniu rzeczy będących we władaniu obowiązanego.

Postępowanie dotyczące zabezpieczenia dowodów - art. 310.

Przed wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania również z urzędu, można zabezpieczyć dowód, gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo, gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.

Postępowanie dotyczące zabezpieczenia kosztów procesu przez powoda cudzoziemca - art. 1119.

Powód cudzoziemiec jest obowiązany na żądanie pozwanego złożyć kaucję na zabezpieczenie kosztów procesu.

Art. 1120. - Obowiązku takiego nie ma powód cudzoziemiec w następujących wypadkach:

        1. jeżeli w państwie, do którego należy, obywatele polscy nie mają takiego obowiązku;

        2. jeżeli ma w Polsce miejsce zamieszkania lub majątek wystarczający na zabezpieczenie kosztów;

        3. jeżeli przysługuje lub uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych;

        4. w sprawach małżeńskich niemajątkowych, w sprawach z powództwa wzajemnego i w postępowaniu nakazowym;

        5. w sprawach, które strony zgodnie poddały jurysdykcji sądów polskich.

Postępowanie klauzulowe

Postępowanie klauzulowe ma charakter autonomiczny i odrębny w stosunku do postępowania rozpoznawczego jak i późniejszego postępowania egzekucyjnego. Zadaniem postępowania klauzulowego nie jest co do zasady rozpoznawanie sprawy cywilnej pomiędzy stronami stosunku materialnoprawnego i nie służy bezpośrednio ochronie spraw podmiotowych stron, z tymże w niektórych postępowaniach klauzulowych występują elementy postępowania kognicyjnego. Postępowanie klauzulowe nie może być postrzegane jako postępowanie rozpoznawcze, ani jako część postępowania egzekucyjnego, jednak pozostaje z nim w ścisłym związku. Sąd w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowych tytułów egzekucyjnych ogranicza się do badania, czy roszczenie objęte tytułem wynika z czynności bankowej dokonanej bezpośrednio z bankiem lub zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z tej czynności (art. 786 ze zn. 2 ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks Postępowania Cywilnego) .

Postępowanie wykonawcze (egzekucyjne)

Organem egzekucyjnym w tym postępowaniu jest komornik i w wyjątkowych przypadkach sąd
(w przypadkach, gdy nie jest to egzekucja pieniężna)

Sposoby egzekucyjne

Egzekucja świadczeń pieniężnych

Właściwość Sądowa

Przez właściwość sądu rozumie się zakres uprawnień do rozpoznawania i rozstrzygania spraw w sądowym postępowaniu cywilnym oraz do dokonywania czynności w postępowaniu cywilnym.

W zależności od źródła przekazywania sprawy do rozpoznania w sądowym postepowaniu cywilnym rozróżniamy:

  1. właściwość ustawową - tj. określona przepisami ustawy procesowej. Jest ona zasadą w k.p.c. Przepisy określające właściwość mają na celu zapewnienie sprawności wymiaru sprawiedliwości i kierują się w tym zakresie względami natury społecznej.

  2. właściwość umowną (prorogacyjną) - tj. wynikającą z umowy stron, działających w granicach zakreślonych przez ustawę procesową. Właściwość umowna dotyczy wyłącznie właściwości miejscowej i odnosi się wyłącznie do spraw, które rozpoznawane są w trybie procesowym. Wg k.p.c. strony mogą się umówić na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który wg ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilku sądami właściwymi dla takich sporów. Strony nie mogą jednak zmieniać właściwości wyłącznej (art.46k.p.c.)

  3. właściwość delegacyjną - tj. wynikającą z delegacji, czyli z przydzielenia danej sprawy sądowi przez inny sąd wyższej instancji lub przez sąd przełożony.

Z kolei w zależności od przyjętego kryterium podziału rozróżniamy również:

  1. właściwość rzeczową (przedmiotową) - polegająca na podziale spraw rozpoznawanych przez sądy pierwszej instancji, tzn. sądy rejonowe i okręgowe.

  2. właściwość miejscową - określającą jaki sąd, ze względu na administracyjny podział Państwa, jest terytorialnie właściwy do rozpoznania danej sprawy w pierwszej instancji.

  3. właściwość funkcjonalną (funkcyjną) - dotyczącą podziału funkcji w zakresie dokonywania określonych czynności procesowych, prowadzenia postępowania w określonej sprawie przez konkretny sąd w pierwszej instancji i konkretny sąd w drugiej instancji.

Właściwość rzeczowa

Mówiąc o właściwości rzeczowej sądu, mamy na myśli podział kompetencyjny spraw pomiędzy sądami różnego rzędu, rozpoznającymi sprawę w pierwszej instancji. Zasadą jest właściwość rzeczowa sądów rejonowych dla wszystkich spraw rozpoznawanych w procesie oraz w postępowaniu nieprocesowym; natomiast właściwość rzeczowa sądów okręgowych stanowi od tej zasady wyjątek (art. 507, art. 544 §1 i art. 6911 §2)

Art. 16.

Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.

Art. 17.

Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy:

  1. prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o unieważnienie uznania dziecka oraz o rozwiązanie przysposobienia,

  2. ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych,

  3. roszczenia wynikające z prawa prasowego,

  4. prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w postępowaniu w sprawach gospodarczych sto tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania i o zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami oraz spraw o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,

41) o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni.

42) o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,

43) o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Sprawy wymienione po słowie „oprócz” są sprawami, zarezerwowanymi dla Sądów Rejonowych, bowiem „wyjątek od wyjątku stanowi zasadę”.

Sprawy od pkt 1 -3 są we właściwości rzeczowej sądów okręgowych ze względu na charakter sprawy

Sprawy zawarte w pkt. 4 są we właściwości ze względu na wartość przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu jest uzgadniania na podstawie artykułów 19-26 k.p.c.

Zgodnie z art. 507 k.p.c. sprawy należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy rejonowe, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.

Art. 4778.

§ 1. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów rejonowych.

§ 2. Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy:

o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,

o świadczenie rehabilitacyjne,

o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej,

o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,

(uchylony),

o świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.

Z kolei, jeśli chodzi o sprawy nieprocesowe, to nie ma jednego artykułu określającego sprawy właściwe dla Sądu Okręgowego. Jest ich kilka np. Art. 554 §1

Art. 544.

§ 1. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów zawodowych.

Jeśli Sąd Okręgowy jest sądem I instancji to sądem II instancji jest Sąd Apelacyjny.

Jeśli sprawę rozpatruje sąd niewłaściwy rzeczowo, to problem ten rozwiązuje art. 379 pkt.6

Art. 379.

Nieważność postępowania zachodzi:

  1. jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Art. 6911.

§ 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o rozstrzygnięcie sporu między:

  1. radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa,

  2. organami przedsiębiorstwa a organem założycielskim przedsiębiorstwa,

  3. organami przedsiębiorstwa a organem sprawującym nadzór nad przedsiębiorstwem.

§ 2. Sprawy wymienione w § 1 rozpoznają sądy okręgowe.

Właściwość miejscowa

Właściwość miejscowa określa terytorialny zakres kompetencyjny sądów rejonowych i okręgowych. Chodzi tu więc o określenie, który z sądów właściwych rzeczowo jest powołany do rozpoznania konkretnej sprawy.

Rozróżnia się 3 rodzaje właściwości miejscowej:

Właściwość ogólna (art. 27 - 30)

Podstawę do określenia właściwości ogólnej stanowi miejsce zamieszkania pozwanego. Powództwo bowiem wytacza się przed sądem pierwszej instancji, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania, przy czym miejsce zamieszkania określa się wg przepisów k.c. Artykuł 25 k.c. stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W rozumieniu tego przepisu miejscem zamieszkania jest miejscowość, a nie konkretny adres osoby fizycznej. Do istotnej cechy miejsca zamieszkania należy według prawa materialnego zamiar osoby fizycznej stworzenia sobie w danej miejscowości centrum swoich spraw życiowych.

Art. 28.

Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w

Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce.

Art. 29.

Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.

Art. 30.

Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi nie będącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich siedziby.

Właściwość przemienna (art. 31- 371)

Właściwość ta polega na tym, że w pewnych, przewidzianych przez ustawę sporach, powództwo może być wytoczone przed sąd właściwości ogólnej lub przed inny sąd wskazany w ustawie.

Art. 31.

Powództwo w sprawach objętych przepisami oddziału niniejszego wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach poniższych.

Art. 32.

Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie ojcostwa i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.

Art. 33.

Powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału.

Art. 34.

Powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jako też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania. W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.

Art. 35.

Powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Art. 36.

Powództwo o zapłatę należności za prowadzenie sprawy wytoczyć można przed sąd miejsca, gdzie pełnomocnik procesowy sprawę prowadził.

Art. 37.

Powództwo o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości wytoczyć można przed sąd miejsca położenia nieruchomości.

Art. 371.

§ 1. Powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca płatności.

§ 2. Kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed sąd miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy weksla własnego lub czeku.

Właściwość wyłączna (art. 38 - 42)

Właściwość ta polega na tym, że w pewnych, przewidzianych przez ustawę sprawach, nie można wytoczyć powództwa przed sąd właściwości ogólnej i przemiennej, lecz należy je wytoczyć przed inny sąd wskazany w ustawie.

Art. 38.

§ 1. Powództwo o własność lub inne prawa rzeczowe na nieruchomości, jak również powództwo o posiadanie nieruchomości można wytoczyć wyłącznie przed sąd miejsca jej położenia. Jeżeli przedmiotem sporu jest służebność gruntowa, właściwość oznacza się według położenia nieruchomości obciążonej.

§ 2. Właściwość powyższa rozciąga się na roszczenia osobiste związane z prawami rzeczowymi i dochodzone łącznie z nimi przeciwko temu samemu pozwanemu.

Art. 39.

Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozporządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

Art. 40.

Powództwo ze stosunku członkostwa spółdzielni, spółki lub stowarzyszenia wytacza się wyłącznie według miejsca ich siedziby.

Art. 41.

Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. W braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a gdy i tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda.

Art. 42.

Powództwo ze stosunku między rodzicami a dziećmi oraz między przysposabiającym a przysposobionym wytacza się wyłącznie przed sąd miejsca zamieszkania powoda, jeżeli brak jest podstaw do wytoczenia powództwa według przepisów o właściwości ogólnej.

Utrwalenie właściwości sądu

Stabilizacja właściwości sądu czyli zasada perpetuatio fori została utrwalona w art. 15 k.p.c.

Art. 15.

§ 1. Sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy.

§ 2. Sąd nie może uznać, że jest niewłaściwy, jeżeli w toku postępowania stał się właściwy.

Wyjątek od tej zasady zawarty jest w art. 202 k.p.c..

Art. 202.

Niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również przed doręczeniem pozwu. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak również niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego organów lub nie działanie jego przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy.

Pisma procesowe:

§ 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

§ 1. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:

1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części,

2) zwięzłe przedstawienie zarzutów,

3) uzasadnienie zarzutów,

4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później,

5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.

§ 2. W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia.

Wartość ta może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Przepisy art. 19-24 i 25 § 1 stosuje się odpowiednio.

Art. 125.

§ 1. Pisma procesowe obejmują wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą.

§ 2. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na urzędowych formularzach lub na elektronicznych nośnikach informatycznych.

Elementy obligatoryjne - art. 126 i nast.

§ 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.

Art. 1261.

§ 1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.

§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.

§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.

Art. 1262.

§ 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata.

§ 2. Nie żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z jego treści wynika, że podlega ono odrzuceniu.

Art. 127.

W pismach procesowych mających na celu przygotowanie rozprawy (pisma przygotowawcze) należy podać zwięźle stan sprawy, wypowiedzieć się co do twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych, wreszcie wskazać dowody, które mają być przedstawione na rozprawie, lub je załączyć.

Art. 128.

Do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.

Pozew - jest pismem procesowym, wszczynającym proces cywilny, zawierającym powództwo (skonkretyzowane żądanie określonego zachowania wysunięte przez składającego - powoda przeciwko określonej osobie - pozwanemu).

Elementy fakultatywne pozwu - art. 187

§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;

2) dokonanie oględzin;

3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;

4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich

Każde powództwo obejmuje następujące elementy:

  1. dokładnie określone żądanie

  2. okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie, czyli tzw. podstawę faktyczną powództwa

Powództwo może być wytoczone w formie:

  1. ustnej (art. 466 k.p.c.) - pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

  2. pisemnej - pozew

Formy pozwu:

  1. zwykła forma - kartka, pisany ręcznie lub wydruk

  2. formularz urzędowy, np. art. 505(2) - występuje w postępowaniu odrębnym uproszczonym

Art. 505(2).

Pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych formularzach.

  1. elektroniczny nośnik informatyczny - art. 187(2)

Art. 187(2).

W sprawach, o których mowa w artykule poprzedzającym, pozew wnosi się na elektronicznych nośnikach informatycznych, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

Art. 187(1).

Jeżeli powód będący usługodawcą lub sprzedawcą dochodzi roszczeń wynikających z umów o:

1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,

2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,

3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,

4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,

5) wywóz nieczystości,

6) dostarczanie energii cieplnej

- jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu.

Przykładowy pozew

marginesy! Do

Sądu Rejonowego w Lublinie

Wydział III rodzinny i nieletnich

Powód: małoletnia Anna Kowalska

zam. 20-123 Lublin

ul. Wielicka 119/13

reprezentowana przez matkę

Marię Kowalską

gdy jest to I pismo procesowe to adres zam. 20-123 Lublin

ul. Wielicka 119/13

Pozwany: Jan Kowalski

zam. 31-121 Kraków

ul. Długa 13

Wartość przedmiotu sporu:4800zł

Pozew o alimenty

W imieniu małoletniej Anny Kowalskiej wnoszę o:

I. zasądzenie od pozwanego Jana Kowalskiego na rzecz małoletniej Anny Kowalskiej alimentów w kwocie 400zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10-ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 kwietia 2003r.

Uzasadnienie

Pozwany zawarł z powódką Marią Kowalską w dniu 03.04.1993r związek małżeński

dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa

Ze związku tego urodziła się dnia 05.05.1995r. córka Anna Kowalska

dowód: odpis skrócony aktu urodzenia

Pozwany porzucił rodzinę. matka powódki mieszka sama, pracuje w domu wykonując pracę chałupniczą z której osiąga dochód miesięczny w wysokości 1300zł

dowód: zaświadczenie o zarobkach

Załączniki (+odpisy pozwu, + odpisy załączników dla tylu osób ile występuje poza powodem):

  1. odpis skrócony aktu małżeństwa

  2. odpis skrócony aktu urodzenia

  3. pokwitowanie

  4. zaświadczenie o zarobkach

  5. zaświadczenie o zarobkach

  6. odpis pozwu i załączników

Skutki braków formalnych pism procesowych:

Art. 130.

§ 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

§ 11. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc.

§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.

§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.

§ 4. Zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko powodowi.

W przypadku wystąpienia braków formalnych w piśmie procesowym to sąd co do zasady:

  1. wezwie powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu w taki sposób, że (…) w terminie tygodniowym pod rygorem nieważności pozwu dalej:

  2. zwróci pozew (przysługuje zażalenie art. 394 §1)

dalej:

  1. odeśle pozew powodowi

Wyjątki:

Art. 130

§ 5. Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871 podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 1301.

§ 1(1). Jeżeli pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie może otrzymać prawidłowego biegu na skutek niezachowania innych warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo. Wezwanie powinno wskazywać wszystkie braki pisma oraz zawierać pouczenie o treści § 2.

Art. 1302.

§ 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.

§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 strona może uiścić brakującą opłatę. Jeżeli opłata została wniesiona we właściwej wysokości, pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu

pisma z tej samej przyczyny.

§ 3. Sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację, zażalenie, skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia.

§ 4. Przepisy § 1-§ 3 stosuje się do pisma wniesionego w postępowaniu w sprawach gospodarczych także wówczas, gdy przedsiębiorcy nie reprezentuje adwokat lub radca prawny. Zarządzenie o zwrocie pisma powinno zawierać określenie wysokości należnej opłaty stosunkowej, jeżeli opłata została uiszczona w niewłaściwej wysokości, oraz wskazanie skutków ponownego wniesienia pisma.

§ 5. Przepisów § 1 i § 3 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia opłaty stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia.

Koszty sądowe

Art. 98.

§ 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Niezbędne koszty procesu

Strony działającej osobiście lub z pełnomocnikiem niezawodowym

Strony zastępowanej przez adwokata

koszty sądowe

wynagrodzenie i wydatki jednego adwokata

koszty przejazdów strony do sądu lub do jej pełnomocnika

koszty sądowe

równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie

koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony

Koszty sądowe:

  • wydatki

    • Rodzaje dowodów:

    Zgodnie z art. 244 k.p.c. wyróżniamy następujące rodzaje dowodów:

    1. dowód z dokumentu

    2. dowód z zeznań świadków

    3. opinia biegłych

    4. dowód z oględzin

    5. dowód z przesłuchania stron

    6. inne, np.

    § 2. Dowody, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów


    Wyszukiwarka