SPRAWOZDANIE z projektu ,,Osiedle Wilanów” dla jeziorka nr 1, 1964 rok
Malwina Mielnicka
Beata Mikos
Małgorzata Nowakowska
Gr.1 OŚ
CEL
Celem projektu jest opracowanie bilansu wodnego dla jednego z jezior (nr 1) planowanego w ramach nowopowstającego osiedla w Wilanowie, analiza jego prawidłowego i ekologicznego funkcjonowania oraz zaproponowanie wariantów rozwiązania problemów jakości wód dopływających.
ZAKRES
Opracowanie bilansu wodnego zbiornika wód deszczowych dla roku mokrego-1964 r.
Analiza pracy jeziorka
Zestawienie relacji: powierzchnia jeziorka ÷ powierzchnia zlewni ÷ warunki zasilania
Ocena możliwości wykorzystania zgromadzonej wody do nawadniania zieleni osiedlowej
Opracowanie problemów m. in. Podczyszczanie wód dopływających, jakość dopływów zimowych, zagospodarowanie - ekosystem jeziorka
CHARAKTERYSTYKA LOKALIZACJI PLANOWANEGO OSIEDLA
Miasteczko Wilanów aktualnie jest w trakcie budowy. Osiedle ograniczone jest ulicami: Przyczółkową, aleją Wilanowską i (projektowaną) trasą mostu południowego. [1]
Analizowany obszar położony jest w dolinie Wisły, na tarasie zalewowym pomiędzy Skarpą Warszawską, a tarasem zalewowym Wisły. Do niedawna był to rozległy, otwarty, płaski teren upraw rolnych. Jednostki przyrodnicze układają się w tym rejonie pasmowo, ciągami południe-północ, licząc od strony zachodniej są to: skarpa Warszawska, tereny podmokłych łąk obniżenia podskarpowego, płaska wyrównana powierzchnia tarasu nad zalewowego - bez istotnych uwarunkowań środowiskowych. Najbliższymi rezerwatami przyrody są: Las Natoliński (rezerwat leśny), Morysin, Skarpa Ursynowska i Las Kabacki (rezerwaty krajobrazowe). [2]
W Wilanowie znajduje się bardzo cenny zabytek - XVII-wieczny pałac króla Jana III Sobieskiego wraz z ogrodami królewskimi. Miasteczko Wilanów to realizacja koncepcji urbanistycznej w nowej części Wilanowa. [3]
EFEKTY WYCIECZKI: Na odcinku wzdłuż Skarpy Ursynowskiej zachowały się fragmenty cennego starodrzewu (2 pomniki przyrody - dęby) oraz tereny podmokłe i łąkowe przyległe do skarpy(załącznik 1 i 2). Łąki są zarośnięte wysokimi trawami i niskimi krzakami. Teren jest niezagospodarowany, widoczna jest niewielka ingerencja człowieka poprzez wydeptane ścieżki, a także zalegające śmieci. Gleby na wyznaczonej trasie to czarnoziemy, gliny i piaski. Zauważono też norę, tak więc można wnioskować, że występują na danym terenie lisy. Jeśli chodzi o rośliny zauważono paprocie i gatunki drzew: dąb, wierzba, sosna, topola.
CHARAKTERYSTYKA ZLEWNI JEZIORKA
W pierwszej kolejności wyznaczono zlewnię jeziorka (rys.1). Następnie za pomocą polecenia „Wybór SQL” dokonano zaznaczenia z warstwy „teren” obiektów mających cześć wspólną ze zlewnią (funkcja: intersects). Przy pomocy poleceń „wybierz docelowe” i „odetnij” obcięto wystające części obiektów. Pozostałe elementy zapisano jako nową warstwę. W następnej kolejności obliczono powierzchnie budynków, drzew itd. zawartych w obszarze odciętego terenu za pomocą polecenia „Aktualizuj dane” i „Proportion sum”. Od powierzchni terenu odjęto powierzchnie powyższych elementów, ponieważ obiekty się nakładają. Na przykład powierzchnia terenu zawiera w sobie powierzchnię budynków, dlatego trzeba ją odjąć od terenu. Analogicznie postąpiono z warstwą „zieleń”. W tabeli nr 1 przedstawiono udział poszczególnych elementów w powierzchni całej zlewni. W ten sposób sprawdzono poprawność obliczeń, które są poprawne tylko wówczas gdy suma udziałów jest mniejsza od 100 %.
Tabela.1. Udziały i powierzchnie poszczególnych użytkowań zlewni jeziorka nr 1.
F jeziorka |
m2 |
224 |
F zlewni |
m2 |
10633 |
Pokrycie |
% |
m2 |
nieprzepuszczalne |
12,6 |
1335 |
teren |
34,3 |
3642 |
trawa |
14,3 |
1520 |
żywopłoty |
2,8 |
302 |
drzewa |
10,7 |
1143 |
wody |
2,5 |
268 |
sprawdzenie |
77,5 |
11258 |
Rys.1. Mapa zlewni jeziorka nr 1
CHARAKTERYSTYKA JEZIORKA
Wyznaczono powierzchnię jeziorka przy normalnym napełnieniu - 224 m2. Przybliżono podstawę jeziorka przy NPP figurą geometryczną - prostokątem o wymiarach 10m x 22,4m. Założono maksymalną głębokość 3 m, spadek dna strefy przybrzeżnej 10' i głębokość 0,5 m, spadek dna strefy głębokiej 45' oraz maksymalną grubość warstwy nadpiętrzenia 1m i grubość warstwy wody przy określeniu krzywych równą 10 cm. Obliczono pole powierzchni jeziorka w zależności od parametru H, które mieści się w przedziale 0,1 - 4 m. Od 2,5m w górę zwiększano długości boków o 0,2 m (=Δh/tan(10')) i liczono dla nich pole powierzchni, natomiast poniżej 2,5 m zmniejszano boki o 0,1 m (=Δh/tan(45')). Zmianę objętości przy zmianie stanu wody o Dh obliczono w następujący sposób: 0,5 × [F(h1) + F (h2)] × Dh. Wyniki obliczeń przedstawiono na wykresie nr 1.
Wykres.1. Krzywa powierzchni zalewu i pojemności jeziorka
SYMULACJA PRACY JEZIORKA W 1964 ROKU
Gdy stan wody przekracza MaxPP należy w bieżącej dekadzie odprowadzić nadwyżkę wody, która jest ponad MaxPP (rys.2), do innego zbiornika, cieku lub kanalizacji (T1). Natomiast gdy stan wody przekracza NPP w następnych dekadach, ale nie jest większy od MaxPP, to opróżnić należy jeziorko o nie więcej niż T2 = 1/3*(V_MaxPP - V_NPP). Odpływ równa się „T1 + T2”, gdy stan wody spada poniżej MinPP powinno się doprowadzić wodę ze źródła zasilania (np. z sieci), aby osiągnąć stan MinPP. Symulację pracy jeziorka przedstawiono na rys.3.
Rys.2. Przekrój zbiornika, MaxPP i NPP
Rys.3. Schemat blokowy - symulacja pracy jeziorka
Na podstawie wykresu w załączniku nr 3 i 4 obserwujemy małe wahania stanu wody i duże odpływy wody w porównaniu do zmiany objętości wody. Największe odpływy w 3 i 29 dekadzie były równe około 230 tys. m3.
Z wykresu w załączniku 5, dotyczącego napełnienia jeziorka w poszczególnych dekadach wynika, że w przeciągu roku hydrologicznego w trzech dekadach poziom wody w zbiorniku był bliski maksymalnemu napełnieniu (741,1 m3) oraz w jednej dekadzie był bliski poziomu minimalnego napełnienia i w 21 dekadzie (=472,5 m3) spadł poziom wody poniżej minimalnego napełnienia (483,4 m3). W pozostałych dekadach poziom utrzymywał się niemalże po środku od maksymalnego i minimalnego napełnieniem.
OPIS PROPONOWANEGO EKOSYSTEMU JEZIORKA
W proponowanym ekosystemie jeziorka wyróżnia się 3 strefy: litoral czyli strefa przybrzeżna, pelagial czyli obszar toni wodnej oraz profundal czyli warstwa przydenna jeziora. Roślinność w strefie brzegowej jeziorka będzie pełniła funkcje ochronną jako bariera przechwytująca zanieczyszczenia. Strefa ta zwykle zaczyna się od zwartej ściany szuwarów, którą możemy nazwać strefą roślinności wynurzonej (trzcina, pałka, tatarak, sitowie jeziorne). Strefa otwartej toni zbiornika wodnego powinna być bogata w plankton roślinny i zwierzęcy, roślinność pływającą i ryby. W warstwie przydennej jeziora znajdują się obumarłe organizmy, szczątki organiczne, a także - niestety - śmieci zostawiane przez człowieka. Część opadłej materii organicznej po zmineralizowaniu wraca do obiegu, reszta pozostaje na dnie jako osad. Ze względu na trudne warunki (niska temperatura, ilość tlenu i docierającego światła), strefę głębinową zamieszkują organizmy prowadzące rozkład martwej materii organicznej. W osadach dennych pożywienia poszukują niektóre ryby np. karpiowate. Roślinność sprzyja procesom samooczyszczania się wód i jest siedliskiem organizmów, które w jakimś stopniu również oczyszczają jeziorko.
PROBLEMY DOTYCZĄCE FUNKCJONOWANIA EKOSYSTEMU
Podczas wycieczki zaobserwowano wybetonowany kanał, który wypełniony był wodą o dość intensywnie zielonym kolorze i nieprzyjemnym zapachu. Na końcu trasy widoczne były zabudowania. Wody deszczowe na obszarze miasteczka Wilanów odprowadzane są do studzienek kanalizacyjnych.
Woda w jeziorku jest stojąca i przez to zanieczyszczenia mogą się akumulować na dnie zbiornika. Dochodzić może także do jego zarastania w wyniku gromadzenia się w nim materii organicznej. Dlatego jeziorko powinno być okresowo czyszczone.
Kwaśne opady atmosferyczne w taj dużym mieście, jakim jest Warszawa, pogarszają jakość wody w zbiorniku i uniemożliwiają wprowadzenie do niego wrażliwej fauny, co pomniejszy atrakcyjność ekosystemu. Nadmiar wody zasilającej zbiorniki może być przydatny i wykorzystany w mieszkaniach do spłukiwania w urządzeniach sanitarnych lub do podlewania zieleni miejskiej na terenie miasteczka.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Z bilansu jeziorka na podstawie roku mokrego - 1964 - można stwierdzić, że dopływy wody do tego zbiornika są znaczne, ale nie powodują przewyższenia maksymalnego napełnienia. Jest to zadawalający wynik ze względu na to, że jest to rok mokry, więc zagrożenie wylewu wody poza obszar jeziorka jest małe. Pomimo tego, że rok był mokry, doszło do sytuacji, w której w dwóch dekadach woda obniżyła się do poziomu minimalnego napełnienia. W związku z tym może to nie być środowisko odpowiednie dla fauny i flory wymagającej dużo wody. Na podstawie danego roku hydrologicznego można stwierdzić jeziorko zostało dobrze zaprojektowane w stosunku do powierzchni zlewni, ponieważ nie zanotowano w danym roku hydrologicznym wielu sytuacji ekstremalnych.
Obecnie teren jeziorka jest niezagospodarowany, ale ze względu na to, że jest to teren płaski, może być przeznaczony pod zabudowę. Dostęp do komunikacji miejskiej jest bardzo dobry. Poza tym można byłoby ten obszar bardziej uatrakcyjnić poprzez nasadzenie roślinności ozdobnej na terenie osiedlowym. Poprawi się wtedy estetyka krajobrazu i miejsce to może być odpowiednie dla wypoczynku mieszkańców.
Problemem ekosystemu jest niechlujność ludzi, czyli zaśmiecanie krajobrazu oraz źle wykonany i przestarzały system odprowadzania wód opadowych. W jeziorku woda stoi, a jego zbiornik w wyniku akumulowania materii organicznej stopniowo może zarastać, gdy się temu nie będzie zapobiegać. Kwaśne deszcze w dużych aglomeracjach pogarszają jakość wód, a więc nie nadają się one do zamieszkiwania przez bogatą faunę i florę. Nadmiar wody zasilającej można wykorzystać na przykład w urządzeniach sanitarnych w gospodarstwach domowych, tak by jak najmniej obciążać sieć deszczową i kanalizację osiedla.
ZAŁĄCZNIKI:
Zał.1 i 2. Pomnik przyrody na terenie Skarpy Ursynowskiej i tereny podmokłe
Źródło: własna wizja lokalna
Zał.3. Dopływy dekadowe
Zał.4. Wahania stanu wody i odpływ w poszczególnych dekadach
Zał.5. Napełnienie końcowe i zrzuty wody w poszczególnych dekadach w roku 1964
BIBLIOGRAFIA
[2] Raport- Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów po zachodniej stronie ul. Przyczółkowej m. st. Warszawy
-> V_MaxPP
Wyszukiwarka