Fizyka nr 1 i 2 - powtórzenie z gimnazjum 2012
Wielkości
Skalary (S)- wielkości określone jednoznacznie przez liczbę i jednostkę.
Wektory (W)- wielkości określone jednoznacznie przez wartość, kierunek, zwrot i jednostkę.
Jednostki podstawowe
Sekunda - jednostka czasu
Metr - jednostka długości
Kilogram - jednostka masy
Amper - jednostka natężenia prądu elektrycznego
Kelwin - jednostka temperatury (T[K]=t[0C]+273,15 [K])
Kandela - jednostka światłości
Mol - liczność materii
Radian - kąt płaski (
)
Przedrostki:
mega(M)-1000000,
kilo(k) -1000,
hekto(h)-100,
deka(da)-10,
decy(d)-0,1,
centy(c)-0,01,
mili(m)-0,001,
mikro(*) - 0,000001
Zasady dynamiki Newtona
1.Jeżeli na ciało nie działają żadne siły lub wypadkowa działających sił jest równa zero, to ciało to pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
2. Jeżeli na ciało działa niezrównoważona siła F, to porusza się ono z przyspieszeniem a, które jest wprost proporcjonalne do działającej siły F i odwrotnie proporcjonalne do masy m ciała. Kierunek i zwrot przyspieszenia są zgodne z kierunkiem i zwrotem działającej siły.
3. Jeżeli ciało A działa na ciało B siłą
, to ciało B oddziałuje na ciało A siłą
. Siły te mają ten sam kierunek, te same wartości i przeciwne zwroty. Siły te nie równoważą się, gdyż są przyłożone do różnych ciał.
Wielkość fizyczna |
Symbol |
Wzór |
Jednostka podstawowa SI |
Uwagi |
długość |
s |
wielkość podstawowa |
m (metr) |
|
powierzchnia (pole) |
S, P |
|
m2 |
|
objętość |
V |
|
m3 |
|
czas |
t |
wielkość podstawowa |
s (sekunda) |
1 h =3600 s |
prędkość |
v |
|
|
|
przyspieszenie |
a |
|
|
prędkości i czasu |
droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym |
s |
|
m |
parabola wykresem |
masa |
m |
wielkość podstawowa |
kg (kilogram) |
|
ciężar, siła grawitacji |
Q, Fg |
|
N (niuton) |
|
gęstość |
ρ |
|
|
ρ (ro) |
temperatura |
T |
wielkość podstawowa |
K (stopień Kelvina) |
|
ciśnienie |
p |
|
Pa (paskal) |
Fn-parcie, siła nacisku, S - powierzchnia |
ciśnienie hydrostatyczne |
p |
|
Pa |
h - wysokość słupa cieczy |
siła wyporu |
Fw |
|
N |
prawo Archimedesa |
prasa hydrauliczna |
|
|
|
na podstawie prawa Pascala |
przyspieszenie |
a |
|
|
II zasada dynamiki Newtona |
pęd |
p |
|
|
|
praca |
W |
|
J (dżul) |
|
moc |
P |
|
W (wat) |
|
prawo dźwigni |
|
|
|
również dla bloku i kołowrotu |
siła oddziaływania pomiędzy dwoma masami |
F |
|
N |
prawo powszechnego ciążenia |
równia pochyła |
|
|
|
F1 - siła powodująca zsuwanie, Q - ciężar |
energia potencjalna |
Ep |
|
J |
|
energia kinetyczna |
Ek |
|
J |
|
sprawność urządzenia |
η |
|
% |
|
energia wewnętrzna |
ΔEw |
|
J |
I zasada termodynamiki |
ciepło |
Q |
|
J |
cw-ciepło właściwe |
ciepło topnienia, parowania, skraplania, krzepnięcia |
Q |
|
|
ct,p,s,k - ciepło topnienia, parowania, skraplania, krzepnięcia |
ciepło właściwe |
Cw |
|
|
do obliczeń K można zastąpić 0C |
częstotliwość |
f |
|
Hz |
|
długość fali |
λ |
|
m |
dla fali elektromagnetycznej w próżni v=c=300000 km/s, fala dźwiękowa v=340 m/s |
natężenie pola elektrycznego |
E |
|
|
1C=6,24*1018 ład. element. |
siła oddziaływania pomiędzy dwoma ładunkami |
F |
|
N |
prawo Coulomba |
napięcie elektryczne |
U |
|
V |
W - praca wykonana nad ładunkiem q |
natężenie prądu elektrycznego |
I |
|
A |
q- ładunek elektryczny |
opór elektryczny |
R |
|
Ω |
Prawo Ohma, U- napięcie elektryczne |
opór właściwy |
ρ |
|
Ωm |
Ωm- jednostka oporu właściwego |
praca prądu elektrycznego |
W |
|
J |
|
moc prądu elektrycznego |
P |
|
W |
|
energia prądu elektrycznego |
E |
|
J |
|
opór zastępczy układu szeregowego oporników |
Rz |
|
Ω |
|
opór zastępczy układu równoległego oporników |
Rz |
|
Ω |
|
natężenie prądu w węźle |
I |
|
A |
I prawo Kirchhoffa |
indukcja pola magnetycznego |
B |
|
T (tesla) |
|
przekładnia transformatora |
|
|
|
|
równanie soczewki (zwierciadła wklęsłego), skupiającej |
|
|
|
f- ogniskowa, x,y - odległość przedmioty i obrazu od soczewki (zwierciadła) |
powiększenie |
p |
|
|
|
współczynnik załamania |
n |
|
|
|
zdolność skupiająca soczewki |
Z |
|
|
D - dioptria |
powstająca energia |
E |
|
J |
wzór Einsteina |
aktywność |
|
liczba rozpadów w ciągu sekundy |
Bq (bekerel) |
|
okres rozpadu połowicznego |
T |
czas połowicznego rozpadu |
s |
|