I. TEST: Zaznacz czy poniższe zdanie jest prawdziwe (P), czy fałszywe (F):

W wyniku realizacji czeku rozrachunkowego uznawany jest rachunek trasanta.		F
Udzielenie kredytu w USD wydłuża pozycję walutową banku w tej walucie.		F
Wszystkie wkłady a vista mają charakter bieżących zobowiązań banku.		F
Właściciel karty płatniczej musi posiadać rachunek w banku, który ją wystawił.	P
Dla banku krajowego rachunek Nostro to utrzymywany w nim rachunek banku zagranicznego.		F
W celu zabezpieczenia się przed spadkiem ceny należy nabyć opcję call.		F
Poręczyciel kredytu według prawa cywilnego odpowiada solidarnie z dłużnikiem głównym.		F
Poręczyciel według prawa wekslowego nazywany jest indosariuszem.		F
Listy zastawne mogą być emitowane wyłącznie przez banki hipoteczne.	P
Wartość nominalna obligacji to cena jej wykupu.	P
Na marżę kredytową wpływa cena pieniądza na rynku międzybankowym.	P
Wszystkie depozyty na żądanie tworzą krótkoterminowy kapitał banku.		F
Otwarcie akredytywy następuje na wniosek wierzyciela, złożony w jego banku.		F
Właściciel karty debetowej musi posiadać rachunek w banku, który ją wystawił.	P
W celu zabezpieczenia się przed spadkiem stopy procentowej należy sprzedać kontrakt FRA.	P
Certyfikaty inwestycyjne są emitowane przez otwarte fundusze inwestycyjne.		F
Właściciel karty kredytowej nie musi posiadać rachunku rozliczeniowego w banku.		F
Dla banku krajowego rachunek Loro to utrzymywany w nim rachunek banku zagranicznego.	P
Certyfikaty inwestycyjne są przedmiotem obrotu na rynkach wtórnych.	P
Kurs kupna waluty obcej podawany przez bank jest niższy od kursy sprzedaży.	P
W warunkach odwróconej krzywej rentowności bank jest narażony na ryzyko walutowe.		F
Czek jest formą pieniądza bezgotówkowego.		F
TARGET jest europejskim systemem rozliczeń on-line brutto, podobnie jak w skali światowej SWIFT.	P
W warunkach strukturalnej nadpłynności sektora bankowego najważniejsze znaczenie dla rynkowych stóp procentowych ma stopa lombardowa banku centralnego.		F
Zobowiązanie poręczyciela według prawa cywilnego jest zobowiązaniem solidarnym z kredytobiorcą.		F
W celu zabezpieczenia się przed spadkiem ceny (instrumentu podstawowego) należy kupić opcję call.		F
Właściciel karty kredytowej musi posiadać rachunek rozliczeniowy w banku, który ją wystawił.		F
Solidarna odpowiedzialność poręczycieli polega na tym, że bank decyduje o stopniu ich odpowiedzialności.		F
Krzywa rentowności odzwierciedla wpływ ryzyka związanego z różnymi dłużnikami na poziom stopy procentowej.		F
Krzywa rentowności odzwierciedla wpływ ryzyka związanego z dłużnikiem poziom stopy procentowej.		F

II. Zdefiniuj następujące pojęcia:

• gwarantowanie kredytu:

Gwarantowanie kredytu jest to pisemna umowa, w której bank gwarantujący zobowiązuje się do zapłaty maksymalnej, wskazanej w umowie, kwoty w przypadku gdy kredytobiorca nie spłaci kredytu w terminie.

• realna stopa procentowa:

Realna stopa procentowa jest to stopa procentowa, która uwzględnia bieżącą stopę inflacji. Do jej policzenia musimy znać nominalną stopę procentową oraz aktualną stopę bezrobocia. Oblicza się ją ze wzoru:

• wymóg kapitałowy banku ze względu na ryzyko kredytowe:

Banki muszą utrzymywać pewien kapitał ze względu na ryzyko nie spłacenia przez kredytobiorców ich zobowiązań wobec banku związanych z zaciągnięciem kredytu (jest skutkiem posiadania złych aktywów). Wymóg ten oblicza się ze wzoru:

WKrk powinien być większy od 8%

• krzywa rentowności:

Krzywa rentowności jest wykresem rentowności obligacji o różnych terminach zapadalności dla tego samego emitenta. Innymi słowy krzywa rentowności prezentuje strukturę terminową stóp procentowych dla tej samej grupy ryzyka.

• marża na kredytach:

Marża na kredytach jest to różnica między średnią ważoną ceną kredytów udzielonych przez bank i ceną pieniądza na rynku międzybankowym. Inaczej mówiąc jest to różnica między łączną wartością kredytu spłacanego przez kredytobiorcę, a kosztem uzyskania pieniądza przez bank na rynku międzybankowym.

marża na kredytach = średnia ważona cena kredytów udzielonych przez dany bank - cena pieniądza na rynku międzybankowym.

• stopa operacji otwartego rynku (referencyjna):

Stopa operacja otwartego rynku (inaczej nazywana stopą referencyjną bądź interwencyjną) jest to stopa, po której NBP sprzedaje lub skupuje 7 dniowe bony NBP w celu wpłynięcia na płynność sektora bankowego. Stopa ta wpływa na poziom WIBORu.

• limity koncentracji kredytowej banku:

Limity koncentracji kredytowej banku określają maksymalne zaangażowanie kredytowe banku w udzielaniu wysokich kredytów i wobec kredytów udzielanych jednemu podmiotowi.

- kredyt wysoki > 10% funduszy własnych

- suma kredytów wysokich ≤ 800% funduszy własnych

- maksymalne zaangażowanie wobec podmiotu/grupy kapitałowej ≤ 25% funduszy własnych

- maksymalne zaangażowanie wobec podmiotu/grupy kapitałowej powiązanej z bankiem ≤ 20% funduszy

własnych

• złota reguła bankowa:

Reguła sformułowana przez Otto Hubner w XIX mówiąca, że banki powinny inwestować pozyskane kapitały na ten sam czas, na który go pozyskały. Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka płynności (zamknięcie pozycji bilansowej ze względu na zapadalność). Jednakże jest to nieefektywne z punktu widzenia rentowności banku.

• całkowita pozycja walutowa banku:

Całkowita pozycja walutowa jest to suma długich lub krótkich indywidualnych pozycji walutowych banku, w zależności od tego, która z nich ma większą wartość bezwzględną.

• duracja:

Duracja to średni ważony okres oczekiwania na wpływy środków pieniężnych z danego instrumentu. Duracja odpowiada na pytanie jaki jest rzeczywisty czas zaangażowania środków pieniężnych w dany instrument finansowy.

• bon (papier) wartościowy:

Bony są to krótkoterminowe (do 1 roku) papiery wartościowe wystawiane na okaziciela, które reprezentują określone prawa majątkowe w taki sposób, że mogą stanowić samodzielny przedmiot obrotu. Przykładami są bony skarbowe i bony pieniężne NBP.

• współczynnik wypłacalności banku:

Współczynnik wypłacalności banku jest to miernik stopnia narażenia instytucji finansowej na wszystkie rodzaje ryzyka. Uwzględnia wymogi kapitałowe we względu na wszystkie rodzaje ryzyka.

całkowity wymóg kapitałowy to suma wymogów kapitałowych z tytułu narażenia na wszystkie rodzaje ryzyka

WWB > 8%

• kontrakty terminowe typu futures:

Kontrakt terminowe typu futures to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawarty pomiędzy kupującym/sprzedającym a giełdą lub izbą rozliczeniową, w której kupujący/sprzedający zobowiązuje się sprzedać instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym terminie.

• operacje otwartego rynku NBP:

Operacje otwartego rynku są jednym z instrumentów polityki pieniężnej mającym na celu sterowanie płynnością sektora bankowego. Przejawiają się one w operacjach repo i reverse repo, czyli skupie lub sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych (podstawowe są 7 dniowe bony pieniężne) z lub bez przyrzeczenia ich późniejszej odsprzedaży/skupie. Rentowność papierów wartościowych określa stopa referencyjna NBP. W Polsce najczęściej NBP wpływał na zmniejszenie płynności sektora bankowego przez sprzedaż papierów wartościowych.

• kontrakt terminowy FRA:

Kontrakt terminowy FRA (futures rate agreement) to umowa dotycząca przyszłych stóp procentowych o różnych terminach zapadalności. Jedna ze stron zobowiązuje się wnieść w momencie T nierzeczywisty depozyt wg oprocentowania FRA_T*N i jednocześnie przyjąć depozyt według stopy WIBOR (N-T). Rozliczenie następuje w momencie T. Kwotę otrzymuje nabywca kontraktu gdy FRA_T*N > WIBOR (N-T).

IIIa. Uzupełnij następujące stwierdzenia:

1. w warunkach dewaluacji względem USD bank powinien utrzymywać: pozycję długą pozycję walutową w USD.

2. w warunkach malejącej krzywej dochodowości bank powinien finansować aktywa o krótkich terminach zapadalności pasywami o krótkim terminie wymagalności.

3. polecenie zapłaty jest inicjowane przez wierzyciela i składane do banku dłużnika, aby go wykonać niezbędne jest wzajemne honorowanie poleceń zapłaty przez bank wierzyciela i dłużnika.

4. pieniądz kredytowy emitowany był przez banki depozytowo-kredytowe i występował w formie potwierdzenia przyjęcia lokaty kruszcowej.

5. kontrakt FRA_2*5 zawarty z polskim bankiem 19.06.2006 r. będzie rozliczony 19.08.2006 według stawki referencyjnej ­WIBOR (3M).

6. w warunkach rosnącej krzywej dochodowości bank powinien finansować aktywa o długich terminach zapadalności pasywami o krótkim terminie wymagalności.

7. w warunkach wzrostu kursu EURO w złotych bank powinien utrzymywać długą pozycję walutową w EURO.

8. inkaso dokumentów jest rozliczeniem, w którym wierzyciel składa w swoim banku odpowiednie dokumenty a płatność następuje po poinformowaniu dłużnika przez jego bank o uzyskaniu odpowiednich dokumentów.

1. kontrakt FRA_1*2 zawarty z polskim bankiem 21.09.2006 r. będzie rozliczony 21.10.2006 według stawki referencyjnej WIBOR (1M).

9. duracja jest wykorzystywana dla oceny ekspozycji stopy procentowej dla instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu.

IIIb. Zaprezentuj 4, Twoim zdaniem, najważniejsze wskaźniki charakteryzujące sytuację finansową banku i ryzyko związane z jego działalnością.

Wskaźnik rentowności jest ważnym wskaźnikiem zarówno dla banku, jaki dla każdej firmy. Pokazuje on nam jaki procent dochodów pozostaje w banku po odliczeniu wszystkich kosztów powstałych podczas działalności banku. Najczęściej banki osiągają rentowność na poziomie od 5% do 30 %. Rentowność oblicza się ze wzoru:

Wskaźnik jakości portfela kredytowego przedstawia nam jak bardzo bank narażony jest na ryzyko niespłacenia kredytów. Jest to bardzo ważne zarówno z punktu widzenia ryzyka bakowego (im wyższy procent złych kredytów tym gorzej dla banku), jak i z punktu widzenia finansowego, ponieważ banki muszą tworzyć rezerwy na kredyty należące do grupy kredytów trudnych. Do obliczenia tego wskaźnika używamy poniższego wzoru.

RoA (Return of Assets) to wskaźnik rentowności aktywów netto. Pokazuje nam w jakim stopniu generowany jest zysk przez posiadane przez nas aktywa. Do obliczenia używamy wzoru:

RoE (Return of Equity) to wskaźnik zwrotu zainwestowanego kapitału. Jest to wartość ważna dla właścicieli. Wskaźnik RoE jest również ważny przy próbie znalezienia inwestorów

Używając wskaźników ROA i ROE możemy obliczyć poziom lewarowania kapitału właścicielskiego.

IVa. Przedstaw bilans banku centralnego. (trochę różni sięod tego w książce bo Marian nie umie do 100 liczyć)

AKTYWA	Udział w %	PASYWA	Udział w %
1. Złoto 2. Aktyw w walutach obcych (od rezydentów i nierezydentów) 3. Należności od banków, w tym: kredyt lombardowy kredyt redyskontowy 4. Pozostałe aktywa	4 88 3,5 2 0 4,5	1. Pieniądz w obiegu 2. Zobowiązania wobec banków w walucie krajowej, w tym: rachunki bieżące z rezerwą obowiązkową operacje polityki pieniężnej 3. Zobowiązania wobec budżetu państwa 4. Zobowiązania zagraniczne, w tym: wobec MFW 5. Fundusze i rezerwy, w tym: rezerwy fundusz statutowy fundusz rezerwowy 6. Pozostałe pasywa 7. Zysk	49 26,6 7,7 18,9 8,5 6 3,5 1,6 0,1 1 0,5 6,6 1,7
Łącznie	100%	Łącznie	100%

IVb. Przedstaw bilans banku komercyjnego.

AKTYWA	Udział w %	PASYWA	Udział w %
1. Gotówka i operacje z BC 2. Należności od sektora bankowego 3. Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu 4. Pochodne instrumenty zabezpieczające 5. Należności od sektora niefinansowego i publicznego 6. Inwestycyjne aktywa finansowe 7. Rzeczowe aktywa trwałe	3 - 8 5 - 20 5 - 15 0 - 5 30 - 60 10 - 30 2 - 6	1. Zobowiązania wobec BC 2. Zobowiązania wobec sektora finansowego 3. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego i publicznego 4. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 5. Kapitały właścicielskie	0 - 10 5 - 20 50 - 80 0 - 5 7 - 20%
Łącznie	100%	Łącznie	100%

IVc. Uzupełnij rachunek zysków i strat banku za rok 2005.

Va. Uzupełnij pozycje walutowe dla danych przedstawionych w poniższej tabeli.

Aktywa walutowe	w walucie obcej	w zł	Pasywa	w walucie obcej	w zł
1. Gotówka w kasie	200 USD	600	1. Depozyty	500 USD	1 500
		300 EUR		1 200		1 000 EUR	4 000
		100 GBP		650		200 GBP	1 300
	2. Udzielone kredyty	2 000 USD		6 000	2. Zaciągnięte pożyczki	2 000 USD	6 000
		1000 EUR		4 000		1 500 EUR	6 000
	3. Papiery wartościowe	1 000 USD		3 000
		500 EUR		2 000
Należności i zobowiązania pozabilansowe
Nabyte kontrakty forwards:			Sprzedane kontrakty forwards:
USD	500 USD	1 500	EUR	500	2 000
EUR	1 000 EUR	4 000	GBP	500	3 250
Pozycja walutowa	Bilansowa		Pozabilansowa	Łączna
Pozycje indywidualne:
USD	2 100		1 500	3 600
EUR	(2 800)		2000	(800)
GBP	(650)		(3 250)	(3 900)
Pozycja globalna	(1 350)		250	(1 100)
Pozycja całkowita	(3 450)		3 500	(4 700)
Pozycja absolutna	5 550		7 750	8 300

Ustal pozycje walutowe przy niezmienionej wartości aktywów, pasywów oraz należności i zobowiązań pozabilansowych w walutach obcych przy następującym poziomie kursów walutowych: USD = 3,30 zł, EUR = 4,50 zł, GBP = 7,50 zł.

Pozycja walutowa	Bilansowa	Pozabilansowa	Łączna
Pozycje indywidualne:
USD	2 310	1 650	3 960
EUR	(3 150)	2 250	(900)
GBP	(750)	(3 750)	(4 500)
Pozycja globalna	(1 590)	150	(1 440)
Pozycja całkowita	(3 900)	3 900	(5 400)
Pozycja absolutna	(6 210)	7 650	9 360

Jaki wpływ na wynik finansowy banku będą miały zmiany kursów walutowych?

W tym przypadku, przy krótkiej pozycji walutowej i deprecjacji złotówki bank poniesie stratę z pozycji wymiany.

Vb. Ustal wszystkie możliwe pozycje walutowe banku „X” jeżeli 1 USD = 3 PLN, a 1 EUR = 4 PLN. Przyjęto lokaty w walutach obcych 20 000 USD, 15 000 EUR. Gotówka w kasie: 1 000 USD, 3 700 EUR. Udzielone gwarancje bankowe 10 000 USD, 25 000 EUR. Inne pasywa w walucie obcej 2 000 USD, 3 000 EUR. Udzielone kredyty 42 000 USD, 21 000 EUR.

L.P.	nazwa pozycji walutowej	rodzaj pozycji	wartość w walucie bilansowej
1	indywidualna w USD	długa	33 000
2	indywidualna w EUR	krótka	(73 200)
3	globalna	krótka	(40 200)
4	całkowita	krótka	(73 200)
5	absolutna	-	106 200

Vc. Jeden z polskich banków oferuje obecnie kredyt konsumpcyjny na następujących warunkach: kwota udzielonego kredytu - 2000 zł, który jest spłacany przez rok w równych miesięcznych ratach po 180 zł. Jaka jest efektywna i realna stopa oprocentowania tego kredytu jeżeli został on zaciągnięty 1 sierpnia 2005 roku.

1. Obliczamy nominalną stopę procentową:

2. Obliczamy efektywną/rzeczywistą stopę procentową:

3. Obliczamy realną stopę procentową (przy założeniu, że inflacja wynosi 4%):

VIa. Etapy działalności kredytowej banku i sposoby zabezpieczania się przed ryzykiem kredytowym.

1. Przygotowanie banku do udzielania kredytów

1. personel

2. sprzęt

3. procedury

4. strategie

2. Rozpatrzenie wniosku i analiza zdolności kredytowych (banku i klienta) na podstawie załączonych do wniosku dokumentów (jakościowa i ilościowa)

3. Realizacja kredytu (Przekazanie pieniędzy do dyspozycji kredytobiorcy oraz monitorowanie sytuacji finansowej klienta oraz sprawdzenie zgodności przeznaczenia kredytu.)

4. Obsługa kredytu:

1. spłata kredytu wraz z należnymi bankowi odsetkami

2. klasyfikacja kredytów / klientów

3. monitoring pod kątem terminowości obsługi

Sposoby zabezpieczania się przed ryzykiem kredytowym:

Rozpatrzenie wniosku, spełnianie wymogu kapitałowego, udzielanie kredytów przez konsorcja, limity koncentracji, zabezpieczenia osobiste i majątkowe.

VIb. Przeanalizuj formy rozliczeń bezgotówkowych z punktu widzenia interesów wszystkich podmiotów uczestniczących.

Dłużnik preferuje rozliczenia, które:

• dają możliwość dokonania zapłaty po sprawdzeniu spełnienia wszystkich warunków umowy przez wierzyciela

• wydłużają okres od momentu powstania zobowiązania do momentu zapłaty, gdyż w tym okresie jest finansowany nieobciążonym kosztami kredytem kupieckim

• minimalizuje koszty rozliczenia

Rozliczenia te to -

Wierzyciel preferuje rozliczenia, które:

• minimalizują ryzyko nieuzyskania zapłaty od dłużnika

• minimalizują okres od powstania należności do momentu uzyskania zapłaty

• minimalizują koszty rozliczenia

Bank dłużnika preferuje rozliczenia, które:

• minimalizuje ryzyko kredytowe polegające na tym, że zostanie obciążony jego rachune w banku centralnym, a on nie będzie mógł obciążyć rachunku dłużnika,

• maksymalizuje jego przychody prowizyjne i minimalizuje koszty obsługi operacji

Bank wierzyciela preferuje rozliczenia, które:

• minimalizują ryzyko kredytowe polegające na trym, że zostanie uznany rachunek wierzyciela i nie zostanie uznany jego rachunek w banku centralnym

• maksymalizuje jego przychody prowizyjne i minimalizuje koszty obsługi operacji

Bank centralny preferuje rozliczenia, które:

• maksymalizują bezpieczeństwo rozliczeń w całym sektorze płatniczym, co oznacza minimalizację ryzyka kredytowego wszystkich uczestników rozliczeń

• Nie powodują zatorów płatniczych powstałych w sytuacji utraty płynności przez wierzycieli na skutek braku płynności ich dłużników

• Skracają czas i minimalizuję koszty rozliczeń

1. Rozliczenie za pomocą czeku:

Trasant - wystawca czeku, posiadacz rachunku rozliczeniowego w banku

Trasat - płatnik, bank prowadzący rachunek trasanta

Remitent - beneficjent wypłaty wskazany imiennie w czeku lub okaziciel

Czek gotówkowy - dyspozycja trasanta wystawiona trasatowi na obciążenie jego rachunku kwotą, na która czek zostal wystawiony oraz wyplaty tej kwoty okazicielowi lub remitentowi. Rozliczenie inicjuje dłuznik wreczając czek wierzycielowi. Bank wierzyciela i dłuznika nie ponosi ryzyka wekslowego - tylko w przypadku inkasa czeku. W chwili realizacji czeku zostaje obciążony rachunek dłużnika, a uznany wierzyciela.

Czek rozrachunkowy - różni się od gotówkowego, tym że zawiera w swojej treści klauzulę „do rozrachunku”, a dyspozycja dot wyłącznie uznania rach remitenta,a nie obowiązku wypłaty mu okreslonej kwoty w gotówce.

2. Karta platnicza - udoskonalona wersja czeków potwierdzonych. Podmioty: dłużnik, bank dłużnika, system autoryzacji kart (potwierdza zdolność płatnicza dłużnika, otrzymuje część prowizji za płatności), centrum rozliczeniowe kart (także otrzymuje część prowizji), bank wierzyciela, wierzyciel.

• Debetowa - emitowana przez bank prowadzący rach rozliczeniowy klienta, umozliwia posiadaczowi karty wydawanie dyspozycji bankowi do obciążania wlasnego rach i uznania rach wierzyciela, na rzecz którego klient dokonuje zapłaty. Bank dłużnika pobiera opłaty od właściciela rach za emisję karty i prowizję za płatności.

• Kredytowa - dowód udzielenia przez bank kredytu w rach otwarym i upoważnienie do obciążenia tego rach przez posiadacza karty do wys. Przyznanego przez bank limitu. Dłużnik nie musi posiadać rach rozliczeniowego w tym banku. Posiadacz karty zobowiązuje się do spłacania zaciągnietego kredytu z określoną częstotliwością. Jeśli spłaci w terminie, kredyt nie jest oprocentowany.

3. Polecenie przelewu - inicjuje dłuznik, dyzpozycja właściciela rach bankowego wydana bankowi do obciążenia swojego rach i uznania tą kwotą rach wskazanego w poleceniu. Zlecenia mogą być stałe - wtedy nie inicjuje ich dłużnik, a bank. Bank otrzymuje dochód z oplaty za wykonany przelew.

4. Polecenie zapłaty - dyzpozycja wydana przez wierzyciela bankowi dłuznika na obciążenie rach dlużnika i uznanie rach wierzyciela. Oba banki muszą mieć zawartą umowę o wzajemnym honorowaniu poleceń zapłaty, potzrebna jest też zgoda dłuznika.

5. Akredytywa - zobowiazanie banku do zaplaty na rzecz wskazanej osoby po przedłozeniu przez tę osobę dokumentów potwierdzających powstanie należności wynikających z wysłania towaru/wykonania usługi. Podmioty: zleceniodawca akredytywy (dłużnik), bank otwierający akredytywę (najczęściej bank dłużnika, udziela mu kredytu i zobowiązuje się do dokonania zapłaty), beneficjent (dostawca towaru, otrzymuje zaplatę), bank posredniczący (potwierdza akredytywę). Akredytywa pełni fukncję płatnicza i zabezpieczającą.

6. Inkaso dokumentów - najczęściej dot. rozliczania umów handlowych kontrahentów gospodaczych. Przesunięcie wielu czynności rozliczeniowych na bank wierzyciela i bank dłużnika. Płatności jest uruchamiana przez bank dłuznika na polecenie dłużnika.

• Faktoring - skup dokumentów przez bank (faktor) od wierzyciela (faktorant)

• Forfaiting - rodzaj faktoringu stosowany w rozliczeniach hadlu zagranicznego

7. Rozliczenia planowe - dłuznik nie dokonuje zapłaty po każdej zrealizowanej transakcji, lecz w terminach okreslonych we wspólnie zaplanowanym harmonogramie spłat.

8. Okresowe rozliczenia saldami - dot stalych kontaktów handlowych

VIc. Ryzyko stopy procentowej - definicja, pomiar, zarządzanie, instrumenty zabezpieczające.

Ryzyko stopy procentowej to odchylenie wyniku finansowego, które może powstać w sytuacji zmiany rynkowych stóp procentowych w przypadku istnienia ekspozycji stopy procentowej. Ryzyko to dzielimy na ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania, podstaw oprocentowania, krzywej rentowności oraz ryzyko opcyjności. Pomiar ryzyka stóp procentowych możemy przeprowadzić za pomocą kilku metod:

• metoda luki - zestawienie wartości aktywów i pasywów o stałym oprocentowaniu dla różnych okresów ich zapadalności i wymagalności

• metoda elastyczności stopy procentowej - ustalanie elastyczności dopasowania się oprocentowania aktywów i pasywów banku do zmiany rynkowej stopy procentowej. Uwzględnia instrumenty zarówno o stałym jak i o zmiennym oprocentowaniu

elastyczność stopy procentowej			rynkowe stopy procentowe
						wzrost	spadek
Era	>	Erp	wzrost dochodu odsetkowego	zmniejszenie dochodu odsetkowego
Era	=	Erp	dochód odsetkowy nie zależy od zmiany rynkowych stóp procentowych
Era	<	Erp	zmniejszenie dochodu odsetkowego	wzrost dochodu odsetkowego

• metoda duracji - duracja to średni ważony okres oczekiwania na wpływy środków pieniężnych z danego instrumentu

• metody symulacyjne - mierzy się je prawdopodobną, maksymalną strata jaką bank może ponieść na skutek niekorzystnych zmian stopy procentowej.

Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest zredukowanie poziomu ryzyka, ale nie całkowite jego ograniczenie, gdyż mogłoby to doprowadzić do rezygnacji z szans i dodatkowych dochodów, jakie mogłyby wynikać ze zmian rynkowej stopy procentowej. Podstawowym narzędziem identyfikacji ryzyka przeszacowania jest system transakcji wewnętrznych. Każdego dnia opracowywany jest raport luki w złotych, dolarach i euro, określający ilościowe niedopasowanie dla każdego terminu zapadalności.

Do instrumentów zabezpieczających zaliczamy swapy procentowe i procentowo-walutowe, opcje oraz kontrakty futures i forward.

Pozycje w rachunku wyników	Wartość (w milionach zł)
Przychód z tytułu odsetek	5 000
Koszty z tytułu odsetek	(3 200)
Dochód netto z odsetek	1 800
Przychody z tytułu prowizji	500
Koszty z tytułu prowizji	(100)
Dochody netto z prowizji	400
Przychody z akcji udziałów i innych papierów wartościowych	100
Wynik na operacjach finansowych	200
Wynik z pozycji wymiany	(100)
Wynik na działalności bankowej	2 400
Koszty działania banku	(1400)
Odpisy na rezerwy celowe	(100)
Przychód z rezerw celowych ????????	50
Różnica w wartości rezerw	(50)
Wynik na działalności operacyjnej	950
Wynik na operacjach nadzwyczajnych	50
Wynik brutto	1 000
Podatek dochodowy	190
Wynik netto	810

Kierunek zmiany kursu walutowego	Pozycja walutowa
		długa	krótka
Deprecjacja złotego	Zysk z pozycji wymiany	Strata z pozycji wymiany
Aprecjacja złotego	Strata z pozycji wymiany	Zysk z pozycji wymiany

---