K9: RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO W WARIANCIE KALKULACYJNYM

W przypadku sporządzania kalkulacyjnego rachunku wyników przeniesieniu na konto wynik finansowy podlegają określone przychody ze sprzedaży i odpowiadające im koszty według wyodrębnionych rodzajów działalności.

Przychodom ze sprzedaży produktów przeciwstawia się koszt własny sprzedaży, który obejmuje:

• koszt wytworzenia sprzedanych produktów

• koszty ogólnozakładowe

• koszty sprzedaży.

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO W WARIANCIE PORÓWNAWCZYM

Przy ustalaniu wyniku finansowego w wariancie porównawczym na konto „Wynik finansowy” przenoszone są koszty z układu rodzajowego.

Koszty według rodzaju nie odpowiadają kosztowi własnemu sprzedaży, ponieważ część z nich `osiada' w postaci sald końcowych (Sk) na kontach kosztów i produktów takich jak:

• Produkcja podstawowa- produkcja nie zakończona

• Wyroby gotowe

• Półfabrykaty

• Rozliczenia międzyokresowe kosztów.

KR = KWS +/- (Sk - Sp)

KR koszty według rodzajów

KWS koszt własny sprzedaży

Sk stan końcowy produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych

Sp stan początkowy produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych

Rysunek 1 Segmenty rachunku zysków i strat

Różnica pomiędzy wysokością poniesionych w okresie sprawozdawczym kosztów według rodzajów a kosztem własnym sprzedaży tego okresu jest równa różnicy między stanem końcowym i początkowym produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych półfabrykatów i rozliczeń międzyokresowych.

Jeżeli Sk> Sp to różnica ta ma charakter dodatni i jest określana jako zwiększenie stanu produktów, co występuje w sytuacji, gdy koszty według rodzaju są wyższe od kosztu własnego sprzedaży.

W celu skorygowania kosztów rodzajowych do poziomu kosztu własnego sprzedaży należy je pomniejszyć o zwiększenie zmiany stanu produktów.

Jeżeli Sk < Sp to różnica ta ma charakter ujemny i jest określana jako zmniejszenie stanu produktów, co występuje w sytuacji, gdy koszty według rodzaju są niższe od kosztu własnego sprzedaży.

W celu skorygowania kosztów rodzajowych do poziomu kosztu własnego sprzedaży należy je pomniejszyć o zwiększenie zmiany stanu produktów.

Ustalenie w sposób księgowy zmiany stanu produktów następuje poprzez porównanie wysokości kosztów rodzajowych i kosztu własnego sprzedaży na koncie „Rozliczenie kosztów”.

Na stronę Dt konta „Rozliczenie kosztów” przenoszona jest równowartość kosztu własnego sprzedaży.

Na stronie Ct konta „Rozliczenie kosztów” ujmowane są w ciągu roku operacje rozliczenia kosztów według rodzaju na konta kosztów według typów działalności oraz konta rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Schemat 1/ K9 Ustalanie wyniku podstawowej działalności operacyjnej w wariancie porównawczym

Koszty według Wynik finansowy Przychody ze

rodzaju sprzedaży produktów

(1) (2)

Wartość sprzedanych Przychody ze towarów i materiałów sprzedaży towarów

w cenie zakupu i materiałów

(3) (4)

Koszt wytworzenia Rozliczenie kosztów

Sprzedanych 140 110

produktów

(5)

Koszty sprzedaży

(6)

Koszty zarządu

(7) (8a)

30 (8b)

Objaśnienia do schematu 1:

1. Przeniesienie kosztów według rodzaju na wynik finansowy

2. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży produktów na wynik finansowy

3. Przeniesienie wartości sprzedanych towarów i materiałów na wynik finansowy

4. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy

5. Przeniesienie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów na konto „Rozliczenie kosztów”

1. Przeniesienie kosztów sprzedaży na konto „Rozliczenie kosztów”

2. Przeniesienie zarządu na konto „Rozliczenie kosztów”

3. Ustalenie zmiany stanu produktów:

8a) zwiększenie stanu produktów

8b) zmniejszenie stanu produktów

Schemat 2 Ustalanie wyniku podstawowej działalności operacyjnej w

wariancie kalkulacyjnym

Koszt wytworzenia Wynik finansowy Przychody ze

sprzedanych sprzedaży produktów

produktów

(1) (2)

Koszty sprzedaży

(3)

Koszty zarządu

(4)

Wartość sprzedanych Przychody ze towarów i materiałów sprzedaży towarów

w cenie zakupu i materiałów

(5)

(6)

Koszty według Rozliczenie

rodzaju kosztów

(7)

Objaśnienia do schematu 2:

1. Przeniesienie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów na wynik finansowy

2. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży produktów na wynik finansowy

3. Przeniesienie kosztów sprzedaży na wynik finansowy

4. Przeniesienie kosztów zarządu na wynik finansowy

5.Przeniesienie wartości sprzedanych towarów i materiałów na wynik finansowy

6. Przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów na wynik finansowy

7. Przeniesienie kosztów według rodzaju na konto „Rozliczenie kosztów”

Tabela 1. Podstawowa działalność operacyjna (wynik na sprzedaży)

Rachunek zysków i strat (dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)
Wariant porównawczy	Wariant kalkulacyjny
Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody netto ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów (zwiększenie wartość dodatnia, zmniejszenie- wartość ujemna) Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty rodzajowe Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) ze sprzedaży (A- B)	Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów Koszt wytworzenia sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

Tabela 2. Pozostała działalność operacyjna

(kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Pozostałe przychody operacyjne Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Dotacje Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Aktualizacja aktywów niefinansowych Inne koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się w szczególności przychody i koszty związane:

a) z działalnością socjalną,

b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niema­terialnych i prawnych, a także z utrzymaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji,

c) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych w zakresie rozrachunków handlowych,

d) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw - z wyjątkiem rezerw związanych z ope­racjami finansowymi,

e) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem od­pisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprze­danych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,

f) z odszkodowaniami, karami i grzywnami,

g) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytwo­rzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niemate­rialnych i prawnych,

h) z otrzymanymi dotacjami i subwencjami oraz dopłatami.

Tabela 3. Działalność finansowa (kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Przychody finansowe I. Dywidendy i udziały w zyskach- w tym od jednostek powiązanych II. Odsetki- w tym od jednostek powiązanych III. Zysk ze zbycia inwestycji IV. Aktualizacja wartości inwestycji V. Inne Koszty finansowe Odsetki do zapłacenia- w tym dla jednostek powiązanych Strata ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne I. Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej (F+G-H)

Do przychodów finansowych należy zaliczyć:

• dywidendy i udziały w zyskach,

• zysk ze zbycia aktywów finansowych,

• dyskonto weksli,

• odsetki od udzielonych pożyczek i od środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem środków działalności socjalnej,

• dodatnie różnice kursowe.

Do kosztów finansowych zalicza się:

• odsetki z tytułu zwłoki,

• odsetki od zaciągniętych pożyczek i kredytów,

• skutki aktualizacji wyceny aktywów finansowych (zmniejszenie wartości),

• dyskonto weksli,

• stratę ze sprzedaży aktywów finansowych,

• ujemne różnice kursowe.

Tabela 4. Zdarzenia nadzwyczajne

(kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (I-II) Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne Zysk (strata) brutto (I +/- J)

Zgodnie z Uor przez zyski i straty nadzwyczajne należy rozumieć straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

Tabela 5. Obciążenia wyniku brutto (kontynuacja numeracji wg wariantu porównawczego)

L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K - L-M)

Rachunek zysków i strat

(dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)

Wariant porównawczy
A. I. II. III. IV. B. I. II. III. IV. V. VI. VII. C.	Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody netto ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów (zwiększenie wartość dodatnia, zmniejszenie- wartość ujemna) Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty rodzajowe Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) ze sprzedaży (A- B)
D. I. II. III. E. I. II. III. F.	Pozostałe przychody operacyjne Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Dotacje Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Aktualizacja aktywów niefinansowych Inne koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)
G. I. II. III. IV. V. H. I. II. III. IV. I.	Przychody finansowe Dywidendy i udziały w zyskach- w tym od jednostek powiązanych Odsetki- w tym od jednostek powiązanych Zysk ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne Koszty finansowe Odsetki do zapłacenia- w tym dla jednostek powiązanych Strata ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej (F+G-H)
J. I. II. K.	Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (JI-JII) Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne Zysk (strata) brutto (I +/- J)
L. M. N.	Podatek dochodowy Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) Zysk (strata) netto (K - L-M)

Rachunek zysków i strat

(dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń)

Wariant kalkulacyjny
A. I. II. B. I. IV. C. D. E. F.	Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Przychody ze sprzedaży produktów Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów Koszt wytworzenia sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)
G. I. II. III. H. I. II. III. I.	Pozostałe przychody operacyjne Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Dotacje Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Aktualizacja aktywów niefinansowych Inne koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)
J. I. II. III. IV. V. K. I. II. III. IV. L.	Przychody finansowe Dywidendy i udziały w zyskach- w tym od jednostek powiązanych Odsetki- w tym od jednostek powiązanych Zysk ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne Koszty finansowe Odsetki do zapłacenia- w tym dla jednostek powiązanych Strata ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji Inne Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej (I+J-K)
M. I. II. N.	Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (MI-MII) Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne Zysk (strata) brutto (L +/- M)
O. P. R.	Podatek dochodowy Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) Zysk (strata) netto (N - O-P)

PRZYKŁAD 1

Założenia do przykładu:

• Jednostka jest podatnikiem podatku VAT (stawka podatku 22%)

• Ewidencja produktów prowadzona jest według stałych cen ewidencyjnych

• Stawka podatku dochodowego wynosi 19%

Obroty i stany początkowe wybranych kont na dzień 01.12.0x wynosiły odpowiednio:

Należności z tytułu dostaw 16.000

Środki trwałe 80.000

Umorzenie środków trwałych 14.000

Rachunek bieżący 12.000

Produkty gotowe 24.000

Koszty według rodzaju (razem) 45.000

Koszty zarządu 6.000

Koszty sprzedaży 5.000

Produkcja podstawowa 34.000

W bieżącym miesiącu miały miejsce operacje gospodarcze:

1. Przyjęto do magazynu produkty gotowe z produkcji według planowanego kosztu wytworzenia na wartość 36.000

2. Rzeczywisty koszt wytworzenia produktów wynosił 32.000

3. Sprzedano produkty gotowe na łączną wartość 55.000 (według cen sprzedaży)

4. Wartość wydanych z magazynu sprzedanych produktów wg dowodów Wz wynosiła 28.000

5. Zapłacono odsetki od kredytów bankowych 800

6. Otrzymano na rachunek dywidendy 2.200

7. Otrzymano od kontrahenta kary umowne 1.000

8. Odpisano przedawnione należności 4.880

9. W wyniku zdarzenia losowego zniszczeniu uległ budynek magazynu o wartości początkowej 20.000 i dotychczasowym umorzeniu 17.000

10. Wartość odzysków materiałowych trzymanych w wyniku

likwidacji budynku i przyjętych do magazynu wynosiła 900

POLECENIE:

Ujmij na kontach wszystkie podane powyżej informacje a następnie sporządź rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym metodą księgową i statystyczną.

16

Rachunek zysków i strat

M.Głębocka

Podstawowa działalność operacyjna

Pozostała działalność operacyjna

Wynik ze sprzedaży

Wynik z pozostałej działalności operacyjne

+

Wynik z działalności operacyjnej

Działalność finansowa

Wynik z działalności finansowej

+

Wynik z działalności gospodarczej

Zdarzenia nadzwyczajne

Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

+

Wynik finansowy brutto

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Obciążenia wyniku finansowego

Wynik finansowy netto

---