.................................... kod pracy ucznia |
.............................................
pieczątka WKK
KONKURS PRZEDMIOTOWY Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
W poszukiwaniu sensu życia
ETAP WOJEWÓDZKI
Drogi Uczniu Witaj na II etapie konkursu przedmiotowego z języka polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.
|
|
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia! |
Czas pracy:
90 minut
Liczba punktów możliwych do uzyskania:
69 |
Tekst I
Człowiek jest najwyższą wartością dla innego człowieka! Ta deklaracja jest wygłaszana często przez filozofów szczycących się swoim humanizmem. Istnieje swoisty nacisk wzniosłości, stwarzanej wokół tej deklaracji, i każde sceptyczne pytanie czy też odwołanie się do rzeczywistości dziejowej ludzkich zachowań i traktowania człowieka przez człowieka jest uważane za podważanie humanizmu, jako wystąpienie antyludzkie lub jako cynizm niegodny w pełni rozwiniętego człowieka. Lecz wierzący chrześcijanin także ma pewne wątpliwości, bo wie, że człowiek jest stworzeniem słabym i grzesznym, a wartością najwyższą może być tylko wartość doskonała, i dlatego jest skłonny widzieć tę wartość w Stwórcy, którego człowiek jest tylko niedoskonałym odbiciem. Na poziomie rozważań naukowych, np. dla antropologii fizycznej i dla zoologii, człowiek jest wprawdzie gatunkiem o wysoko rozwiniętym mózgu i wielu sprawnościach, ale w porównaniu z innymi gatunkami jest on beznadziejnie słaby, niesprawny i bezradny w sytuacjach, które każda mrówka czy kot rozwiązuje bez trudu. Czyżby wartość człowieka pojawiała się tylko na niektórych poziomach egzystencji czy też w niektórych wymiarach jego istnienia? I co właściwie ma na myśli Kowalski (albo Szczepański) mówiący, że inny człowiek jest dla niego wartością najwyższą. [...]
Odkrywamy przede wszystkim siebie jako wartość samoistną, rozwiązując problemy zarówno osobiste, jak i innych ludzi, sytuacje tragiczne czy dramatyczne, kiedy nie mogę się odwołać do nikogo i niczego i muszę w sobie znaleźć siłę, wiedzę i umiejętność poradzenia sobie z tą sytuacją. Gdy cierpi ktoś bliski, gdy wali się nagle to, co budowałem z trudem, gdy zawodzą ludzie i idee, w które wierzyłem, gdy okazuje się, że ideologie osłaniają rzeczywistość, której nie mogę akceptować, gdy okazuje się, że wiara nie może poruszać ani gór, ani ludzi, gdy nagle odkrywam, że Bóg jest daleko i że go nie rozumiem - co mogę zrobić? Wejść w siebie, w swój świat najbardziej osobisty, gdzie poza mną nie ma nikogo i niczego, i z tego świata zaczerpnąć siły i wiedzę. [...]
Wartość świata wewnętrznego przejawia się także w walce z cierpieniem, którego nie uniknie nikt, a które wszystkich ludzi sprowadza na jedną płaszczyznę; zarówno królów i mędrców, jak żebraków i głupców jednakowo boli złamana ręka czy wyrostek robaczkowy w stanie zapalnym, jednakowo odczuwają rozgoryczenie i ból straty bliskich, jednakowo ból lęku wobec śmierci. Cierpienie tworzy człowieka, a więc także sprawdza jego wartość, i to w dwóch wymiarach: własnym, mierzonym tym, jak dalece jednostka nie pozwala cierpieniu zmieniać jej celów i aspiracji życiowych, jak umie przeciwstawić się cierpieniom i lękom przed cierpieniem, aby kontynuować swoje dzieło - oraz w społecznym, mierzonym miarami ulgi przynoszonej w cierpieniach innych i zmniejszaniu ich cierpień.
Szczepański J., Wartość człowieka (frag.), [w:] Sprawy ludzkie, Warszawa 1984.
Zadanie 1. (0 - 1pkt.)
Tekst J. Szczepańskiego ma charakter
informacyjny, czyli powiadamiający.
dyskursywny, czyli refleksyjny.
perswazyjny, czyli namawiający.
moralistyczny, czyli pouczający.
Zadanie 2. (0 - 1pkt.)
Autor tekstu w 1 akapicie
podważa wartość człowieka.
potwierdza wartość człowieka.
zastanawia się nad wartością człowieka.
udowadnia wartość człowieka.
Zadanie 3. (0 - 1 pkt.)
Zwrot wejść w siebie z 2 akapitu oznacza dla autora
poznać swoje mocne i słabe strony.
poszukać w sobie siły do pokonywania trudności.
poznać wartość cierpienia.
poznawać Boga.
Zadanie 4. (0 - 1 pkt.)
Pojęcie cierpienia w akapicie 3 autor przedstawia jako
sprawiedliwość.
sprawiedliwość i sprawdzian wartości człowieka.
sprawdzian wartości człowieka.
żadna z tych odpowiedzi nie jest prawdziwa.
Zadanie 5. (0 - 1 pkt.)
Cynizm to
otwarte, wyzywające lekceważenie wartości.
wybiórcze traktowanie wartości.
lekceważenie zasad kultury osobistej.
gwałtowne zaprzeczanie czyimś poglądom.
Zadanie 6. (0 - 1 pkt.)
Tragizm jest pojęciem wywodzącym się z
kultury starożytnego Egiptu.
kultury starożytnych Greków.
kultury mezopotamskiej.
kultury rzymskiej.
Zadanie 7. (0 - 3 pkt.)
Trzy wielkie próby wartości człowieka według autora eseju to:
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
Zadanie 8. (0 - 4 pkt.)
Sformułuj hipotezę do tekstu I, wypisz dwa uzasadniające ją argumenty oraz zredaguj wniosek.
hipoteza:
.......................................................................................................................................
argumenty:
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
wniosek:
.......................................................................................................................................
Zadanie 9. (0 - 1 pkt.)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń, wpisując w wolną kratkę literę P (prawda) lub F (fałsz).
Filozofia to inaczej umiłowanie piękna.
Antropologia jest jednym z działów filozofii.
W centrum zainteresowań humanistów znajduje się Bóg.
Kartezjusz powiedział: „Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce”.
Zadanie 10. (0 - 4 pkt.)
Podaj imię i nazwisko autorów oraz tytuły utworów, z których pochodzą zacytowane fragmenty.
„- Dobrze mi szło - powtórzył słabym głosem. - Szło mi dobrze.” .....................................................................................................
„Obecnie ma się znakomicie, utył, pieniędzy worek uczciwy nazbijał.” .....................................................................................................
„Potem odwrócił się i powoli wyszedł, zostawiając za sobą niczym nie zmąconą, uroczystą ciszę.”
.....................................................................................................
„Jakim cudem może człowiek wiedzieć, co zrobi, póki nie przyjdzie co do czego. Nie sposób z góry przewidzieć”.
.....................................................................................................
Zadanie 11. (0 - 4 pkt.)
Za pomocą 3 przymiotników nazwij cechy wskazanych postaci.
A. Paweł Obarecki - ....................................................................................
B. Miguele Retana - ....................................................................................
Gale Nolan - ..........................................................................................
Robert Ackley - ......................................................................................
Zadanie 12. (0 - 1 pkt.)
Wskaż szereg zawierający terminy związane z epiką.
akcja, intryga, epilog, prolog, zdarzenie.
intryga, akcja, prolog , epilog, odsłona.
prolog, intryga, akcja, epilog, wers.
epilog, prolog, intryga, akcja, scena.
Zadanie 13. (0 - 3 pkt.)
Wśród zaproponowanych na konkurs lektur znalazły się następujące pozycje: Siłaczka, Niepokonany, Buszujący w zbożu, Stowarzyszenie Umarłych Poetów. Co łączy te utwory. Podaj co najmniej trzy wspólne cechy.
.........................................................
.........................................................
.........................................................
Zadanie 14. (0 - 2 pkt.)
Sformułuj 2 pytania filozoficzne odnoszące się do myśli wspólnej dla wszystkich 4 utworów.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
Zadanie 15. (0 - 1 pkt.)
Zakreśl pojęcie, które nie pojawiło się w żadnej z książek przeczytanych przez Ciebie do konkursu.
humanizm, fatum, optymizm, godność, powołanie.
Tekst II
Śpieszmy się
Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą
zostaną po nich buty i telefon głuchy
tylko co nieważne jak krowa się wlecze
najważniejsze tak prędkie że nagle się staje
potem cisza normalna więc całkiem nieznośna
jak czystość urodzona najprościej z rozpaczy
kiedy myślimy o kimś zostając bez niego
Nie bądź pewny że czas masz bo pewność niepewna
zabiera nam wrażliwość tak jak każde szczęście
przychodzi jednocześnie jak patos i humor
jak dwie namiętności wciąż słabsze od jednej
tak szybko stąd odchodzą jak drozd milkną w lipcu
jak dźwięk trochę niezgrabny lub jak suchy ukłon
żeby widzieć naprawdę zamykają oczy
chociaż większym ryzykiem rodzić się niż umrzeć
kochamy wciąż za mało i stale za późno
Nie pisz o tym zbyt często lecz pisz raz na zawsze
a będziesz tak jak delfin łagodny i mocny
Śpieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą
i ci co nie odchodzą nie zawsze powrócą
i nigdy nie wiadomo mówiąc o miłości
czy pierwsza jest ostatnią czy ostatnia pierwszą
ks. Jan Twardowski
Zadanie 16. (0 - 1 pkt.)
Tematem utworu lirycznego są
emocje, przeżycia podmiotu lirycznego.
refleksje o samotności.
uczucie ludzkiego niespełnienia.
lęk przed ostatecznością (przemijaniem).
Zadanie 17. (0 - 1 pkt.)
Stosowane przez poetę powtórzenia nadają utworowi charakter
prośby.
perswazji.
modlitwy.
litanii.
Zadanie 18. (0 - 1 pkt.)
Wiersz Spieszmy się nazywamy wierszem białym, ponieważ
brak w nim granicy zdania.
brak w nim rymu.
brak w nim interpunkcji.
brak w nim przenośni.
Zadanie 19. (0 - 1 pkt.)
Pojęcie „liryka” wywodzi się od nazwy
jednostki monetarnej.
wędrownego poety - śpiewaka.
instrumentu muzycznego dętego.
instrumentu muzycznego strunowego.
Zadanie 20. (0 - 4 pkt.)
Wyjaśnij znaczenie podanych zwrotów i wyrażeń odnoszących się do ludzkich postaw.
niebieski ptak - .........................................................................................
..................................................................................................................
być ślepym narzędziem w czyichś rękach - .............................................
..................................................................................................................
urodzony w niedzielę - .............................................................................
..................................................................................................................
mydlić komuś oczy - ................................................................................
..................................................................................................................
Zadanie 21. (0 - 4 pkt.)
Do podanych wyrazów dopisz antonimy.
altruista - ...............................................................
patos - ...................................................................
szowinista - ...........................................................
hedonista - ............................................................
Zadanie 22. (0 - 1 pkt.)
W którym podpunkcie przedstawiony jest właściwy wykres wypowiedzenia:
Gdyby tam zostawał choćby godzinę dłużej, doszedłby do tego szczytu łańcucha gór, na którym siedzi szaleństwo.
A. B.
C. D.
Zadanie 23. (0 - 2 pkt.)
Uzupełnij zapis w tabeli.
wyraz podstawowy |
wyraz pochodny |
formant |
|
zazielenić |
|
|
czcigodny |
|
Zadanie 24. (0 - 4 pkt.)
Popraw błędy w zdaniach.
Rozpoznałem dzieci, ponieważ widziałem ich wcześniej.
..............................................................................................
Porozmawiajmy z naszymi miłymi gościami.
..............................................................................................
Długo spieraliśmy się o tą powieść.
..............................................................................................
Po wypiciu kakaa poszedłem spać.
..............................................................................................
Zadanie 25. (0 - 21 pkt.)
„Wciąż kochamy za mało”. Rozważ w formie eseju różnorodność ludzkich postaw wobec życia, wykorzystując lektury przeczytane do konkursu. Swoim rozważaniom nadaj tytuł.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2005/2006
Strona 11 z 12