I. CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA

1.Zadatki anatomiczno - fizjologiczne

- typ układu nerwowego czyli jego siłę, równowagę i ruchliwość podstawowych procesów nerwowych (hamowanie i pobudzanie). Mogą być takie 3 sytuacje:

* H = P silny, zrównoważony typ układu nerwowego B

* H > P jednostka jest zahamowana w pewnym sensie, może to ograniczać jej aktywność, bierna, wycofująca

* H < P jednostka nadpobudliwa

- ukł. hormonalny powiązany z ukł. nerwowym i umożliwiający jego funkcjonowanie

- podłoże zdolności (wrodzony talent ) ale wszystko zależy od warunków w jakich odbywa się rozwój zdolności, od aktywności własnej jednostki i wychowania

2.Środowisko - najważnieszy czynnik. Przede wszystkim jest to środowisko społeczne, grupa społeczna, w której jednostka przebywa ( przyswajanie sobie norm i wartości tej grupy społ. )

Mówiąc o środowisku, mówimy o:

• warunkach życia (stopa życiowa rodziny )

• środowisko społeczne ( relacje między jednostkami )

Wpływ środowiska nie jest stały i niezmienny, bo zmienia się ono w toku historii, kształtuje się, rozwija. Ludzie nie tylko podlegają wpływom środ. ale też sami wpływają na jego kształtowanie (rozwijając się i zmieniając )

3.Wychowanie (dziś edukacja - z łc. educatio `wychowanie'; ogół działań zmierzających do przystosowania człowieka do życia w społeczeństwie; wychowanie pod względem intelektualnym, moralnym i psychicznym; także wykształcenie).

WYCHOWAIE - działalność świadoma i celowa zmierzająca do rozwoju człowieka oraz przygotowująca do życia w społeczeństwie czyli są to nieświadome poczynania domu, szkoły i innych instytucji, grupa społeczna (środowiska wychowawcze )

Albo - proces polegający na podejmowaniu szeregu procesów wychowawczych w celu ukształtowania osobowości

(Suchodolski)

całokształt procesów za pomocą których jednostka rozwija i kształtuje swoją osobowość -zespół względnie stałych cech wyróżniających daną jednostkę

Wychowanie -jest to najogólniej mówiąc kształtowanie osobowości. Dążymy do oryginalnej osobowości. Człowiek o osobowości oryginalnej jest to człowiek, który ma własne postawy, własne oceny, własne poglądy i potrafi ich bronić.

Wychowywać - nie sterować, manipulowaćale mamy stymulować rozwój.

Koncepcja nowego wychowania - wspieranie rozwoju a nie wywieranie wpływu.

Wychowanie daje możliwość rozwoju. Celem wychowania jest

• wykształcenie pozytywnych systemów wartości

• dążenie do pełnego i wszechstronnego rozwoju osobowości jednostek

• daje możliwość sprawnego współdziałania z otoczeniem

Rodzaje wychowania:

• wychowanie umysłowe (rozwijanie procesu myślowego u jednostek)

1. rozwój samodzielności

2. zdobywanie, pogłębianie wiedzy i umiejętność jej wykorzystania

• wychowanie fizyczne

• wychowanie estetyczne - wzbudzanie wrażliwości na przejawy otaczającego nas piękna

• wychowanie moralne ( moralno - społeczne ) - najważniejsze (pojęcie dobra i zła )

• wychowanie politechniczne

Cechy procesu wychowawczego:

• świadomość oddziaływań

• celowość oddziaływań

• zaplanowany

• zorganizowany

• zgodny z ideałem

Wychowanie i nauczanie polega na organizowaniu trybu życia i działalności dziecka tak, aby najlepiej rozwinąć jego osobowość - zespół trwałych, względnie stałych cech charakteryzujących daną jednostkę

Cel wychowania - kształtowanie cech osobowości

Cechy osobowości:

• temperament

• sfera emocjonalna

• inteligencja

• charakter

• poziom motywacji i pragnień

• potrzeby

• zainteresowanie

• system wartości

Osobowość - złożona struktura cech pozostających w charakterystycznej współzależności i wzajemnych związkach, warunkująca względną stałość i odrębność danej jednostki ludzkiej regulująca jej zachowanie.

4.Aktywność własna - proces ukierunkowany na cel. Zależy od warunków środowiskowych (czy jednostka ma zapewnione warunki do np. zabawy, nauki itp.), wymagań środowiskowych (środowisko społeczne, które pewne działania uważa za pożądane i popiera je a inne chce wyeliminować). Aktywność jest także wyzwalana przez wewnętrzne potrzeby i dążenia (np. dziecko żeby sięgnąć zabawkę musi wykombinować jak). Na podstawowym poziomie zachowania aktywność skierowana za pomocą motywacji homeostatycznej - wyzwala aktywność na przetrwanie, stan wewnętrznej równowagi. Aktywność musi być ciągle pobudzana by nie było stałej równowagi bo wtedy nie ma rozwoju. Na wyższym poziomie (zachowania transgresyjne<samodzielne> i motywacja heterostatywna <wzrostowa>) będzie się ta aktywność przejawiać w motywcji poznawczej, heterostatycznej (zdobywanie wiedzy i to rodzi motywację hubrystyczną - rywalizacja i dążenie do perfekcji).

II.TEORIA KONWERGENCJI

Aktywność.

Punktacja1-5

5pkt - Z - urodzone zdrowe dziecko

5pkt - S - idealne środowisko =osobowość 500pkt 5pkt - W - wykształcony

4pkt - A - zdolny, aktywny

2pkt - Z - niedorozwój

4pkt -Ś - bodźce nie docierają =osobowość 72pkt 4pkt - W - bodźce nie docierają

3pkt - A - słaba

III. CO TO JEST ŚRODOWISKO?

Rodzaje środowisk:

1. Naturalne (biologiczne) - obejmuje elementy naszego otoczenia będące wytworem samej natury (klimat, flora, fauna, sama ziemia i jej bogactwa

2. Kulturowe - obejmuje wytwory działalności człowieka oraz sposoby ich przeżywania. Istnieje tu podział dóbr kultury na materialne i duchowe dotyczące poglądów człowieka, norm i zasad.

3. Społeczne - dotyczy ludzi, stosunków społecznych otaczających osobnika, jest strukturą historycznie ukształtowaną.

IV. DZIEDZINY WYCHOWANIA

• wychowanie umysłowe (rozwijanie procesu myślowego u jednostek)

3. rozwój samodzielności

4. zdobywanie, pogłębianie wiedzy i umiejętność jej wykorzystania

• wychowanie fizyczne

• wychowanie estetyczne - wzbudzanie wrażliwości na przejawy otaczającego nas piękna

• wychowanie moralne ( moralno - społeczne ) - najważniejsze (pojęcie dobra i zła )

• wychowanie politechniczne

V. POJĘCIA

1.Wychowanie - działalność świadoma i celowa, zmierzająca do rozwoju człowieka i przygotowująca do życia w społeczeństwie. Nieświadome poczynania domu, szkoły i innych instytucji, grupy rówieśniczej - środowiska wychowawcze

Procesem wychowania nazywamy ciąg zmian zachodzących w osobowości człowieka, ciąg oddziaływań uzupełniających te zmiany. Mamy tu na myśli zmiany zachowania, sposobu myślenia w systemie wartości, odnośnie motywacji w działaniu, odnośnie aspiracji i celów życiowych bądź systemu budowania aspiracji życiowych, zmiany w zakresie zainteresowań.

2. Socjalizacja - wrastanie w określoną grupę społeczną formalną i nieformalną. Jej celem jest na ogół poprawne przystosowanie jednostki do adekwatnego funkcjonowania w rolach przypisanych jej przez system społeczny

Jeżeli socjalizacja nie przebiega poprawnie to wtedy resocjalizacja.

Środowisko jest przypisane człowiekowi. Od jego rozwoju, osiągniętego poziomu ekonomiczno-społecznego i kultury zależy stan socjalizacji, poziom fizycznego, społeczno-moralnego i umysłowego rozwoju młodego człowieka.

3. Różnice między wychowaniem a socjalizacją

Socjalizacja odbywa się (jest częścią) w obrębie wychowania. Jest pojęciem węższym niż wychowanie, które jest nadrzędne w stosunku do socjalizacji.

4. Resocjalizacja

CELE RESOCJALIZACJI

• odrzucanie zachowań antagonistyczno-destrukcyjnych

• uruchomienie prawidłowych mechanizmów socjalizacyjnych, prospołecznych

• naprawa moralna, etyczna, kulturowa, obyczajowa

• ukształtowanie w odpowiedni sposób mechanizmów kontroli wewnętrznej, czyli sumienia

• kształtowanie odpowiedzialności

PRZEBIEG PROCESU RESOCJALIZACJI

Prawidłowy przebieg oddziaływania procesu resocjalizacji powinien składać się z 4 etapów:

1. nawiązanie kontaktu wychowawca-wychowanek

• zapoznanie z nakazami, zakazami, regulaminem placówki

• próba wzbudzenia zaufania i okazanie chęci pomocy

• diagnoza osobowości wychowanka

• ustalenie metod (postępowanie resocjalizacyjne); należy wziąć pod uwagę poziom rozwoju psychicznego, osobowość, motywacje, możliwości

• stwarzać możliwości realizacji, dążenia do sukcesu w tych dziedzinach, w których może się analizować

Kulminacją ma być dążenie do tego by wychowanek SAM dążył do realizowania pozytywnych a odrzucania negatywnych zachowań

1. uruchomienie sumienia (mechanizm kontroli wew.)

• stworzenie sytuacji konfliktowych by wychowanek mógł wybrać

• pokazanie problemu i danie mu do rozwiązania

• stworzenie jak najwięcej warunków do analizy zachowania i rozwiązywania problemów

• stopniowanie trudności

• stosowanie wzmocnień (kary i nagrody)

Kulminacją ma być: wybór zachowań pozytywnych a odrzucanie negatywnych ma być naturalnym odruchem

1. sprawdzenie czy sumienie funkcjonuje prawidłowo

• poprzez danie mu większej swobody i autonomii

• całkowite umoralnianie wychowanka

• zmniejszamy kontrolę

1. autonomizacja wychowanka

• pokazujemy mu inne autorytety i osoby zsocjalizowane (rówieśnik po takich przejściach)

ZASADY RESOCJALIZACJI

1. indywidualizacja

2. akceptacji

3. zrozumienia (przyczyn postępowania)

4. poznania

5. wytworzenia sprzyjającego klimatu w grupie wychowawczej (poczucie bezpieczeństwa w grupie, tolerancja)

6. systematyczności (planowo, konsekwentnie i systematycznie realizować procesy wychowawcze)

5. Działy pedagogiki resocjalizacyjnej

1. Teleologia wychowania (CELE)- co osiągnąć, jakie są cele

2. Teoria wychowania (METODY) - jaką przyjmiemy metodę do osiągnięcia tego celu, jakie wykorzystać zależności środowiska, osobowości wychowanka ora własne.

3. Metodyka wychowania (ZALECENIA) - jakimi środkami osiągnąć zamierzone cele; dobór metod (dróg)

6. Definicja pedagogiki resocjalizacyjnej

Pedagogika resocjalizacyjna wyodrębniła się z pedagogiki specjalnej jako interdyscyplinarna nauka, której przedmiotem jest wychowanie i kształcenie osób, przejawiających charakterystyczny syndrom postaw antyspołecznych, świadczących o ich wadliwym przystosowaniu społecznym. Przedmiotem p.r jest tzw. rzeczywistość wychowawcza czyli całokształt czynników składających się na strukturę i przebieg procesu.

Przedmiotem pedagogiki resocjalizacyjnej jest każda jednostka niedostosowana społecznie i zagrożona w rozwoju społeczno-moralnym. Szczególnie jednak p.r. zajmuje się dziećmi i młodzieżą, która znalazła się w trudnych warunkach rozwojowych i która na skutek tego wymaga specjalnej pomocy wychowawczej i opiekuńczej w dostosowaniu się do wymagań społecznych i rozwiązywaniu trudności życiowych.

Pedagogika resocjalizacyjna zajmuje się jednostkami społecznie niedostosowanymi, jednostkami odbiegającymi swoim zachowaniem od pewnych norm społecznych, prawnych, moralnych, obyczajowych.

Pedagogika resocjalizacyjna jako nauka ma charakter interdyscyplinarny, tzn. współistnieje z innymi naukami (filozofia, aksjologia, etyka, psychologia, socjologia, prawo, ekonomia, psychopatologia, medycyna). Powiązania te polegają na tym, że pedagogika resocjalizacyjna nie ma swojej jednolitej teorii resocjalizacji, lecz korzysta z dorobku innych nauk, z ich teorii. Jest nauką teoretyczną i praktyczną. Opisuje i wyjaśnia rzeczywistość wychowawczą związaną z funkcjonowaniem jednostek, grup, społecznie niedostosowanych. Jest również nauką praktyczną, ponieważ znając podłoże zjawisk niedostosowania, można sobie z nimi radzić.

7. Prewencja - działania profilaktyczne

8. Profilaktyka (zapobieganie)

Profilaktyka jest to długotrwały proces, który wspiera zdrowie, poprzez umożliwienie ludziom uzyskanie pomocy potrzebnej im do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostce osiąganie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia, życia wypełnionego treścią.

9. Norma - synonim prawidłowości tego, co powinno być zgodnie z oczekiwaniami społecznymi.

W rozumieniu potocznym normalne jest to, co przeciętne i powszechnie przyjęte w danym środowisku. Norma jest sprawą danego środowiska.

W sensie statystycznym normalne jest to, co występuje zgodnie z oczekiwaną częstotliwością i określonym natężeniem.

Normalne, to znaczy nie odchylające się od miar przeciętnych, a przecież każdy typ środowiska wytwarza tego typu standardy przeciętne.

Norma zależy od standardów moralnych.

VI. KRYTERIA

1. Biologiczne - dążenie jednostki do zachowania własnej egzystencji, przetrwania w środowisku naturalnym i w społeczeństwie.

2. Ekonomiczne - stopa życiowa (minimum socjalne)

3. Medyczno-psychiatryczne - normą jest stan doskonałego zdrowia fizycznego i psychicznego; norma medyczna jest tajemnicą.

4. Psychologiczne - optymalne (najlepsze) sposoby redukcji napięć wewnętrznych, utrzymanie homeostazy (równowagi) psychicznej. Jest to subiektywne poczucie zadowolenia, szczęścia, przystosowania;

5. Interakcyjne - związane z kontaktami interpersonalnymi - normą jest adekwatne reagowanie na bodźce pochodzące z otoczenia społecznego i fizycznego, umiejętność przeciwstawiania się presji niekorzystnych czynników biopsychicznych, środowiskowych i sytuacyjnych.

6. Społeczne - zgodność postępowania z powszechnie akceptowanymi normami, zasadami i wzorami;

7. Pedagogiczne -dążenie jednostki samourzeczywistnienia, autonomii, samowychowania (samorealizacji) i rozwoju.

VII.ZASADY WYCHOWANIA (wg Suchodolskiego)

1. Zasada instancji obiektywnych - wychowawca, wychowanek i świat społeczno - kulturowy, który stawia im określone zadania i dokonuje oceny ich działania.

Wychowawca wyznacza i wymaga, wychowanek odpowiada.

Wychowanie to polega na tym, by jednostka dorosła do wymagań cywilizacji, umiała podejmować decyzje, rozwiązywać problemy i aby dotrzymała kroku dokonującym się procesom i czynnie w nich uczestniczyła.

2. Zasada aktywności wychowanka - dzięki aktywności możliwe staje się głębsze i trwalsze przyswojenie wychowania. Aktywność jest zasadniczym warunkiem skutecznego wychowania. Zasadę tą należy rozumieć w powiązaniu z zasadą instancji obiektywnych, gdyż aktywność jest kształtowana przez świat społeczno - kulturowy.

3. Zasada indywidualizacji - uwzględnianie indywidualnych właściwości wychowanka, rozbudzanie i rozwijanie jego zainteresowań i uzdolnień. Trzeba jednak pamiętać o różnych u różnych jednostek sposobach pracy, różnym tempie, różnych trudnościach jakie jednostka napotyka na drodze wychowania oraz o różnorodnych reakcjach psychicznych na określoną sytuację (np. nagroda, kara, polecenie )

4. Zasada organizowania zespołu i środowiska rówieśniczego - wychowawca może wywierać wpływ na wychowanka za pośrednictwem zespołu rówieśniczego i środowiska. Może organizować zespół rówieśniczy jako środowisko i warunki, środki i możliwości działania w otoczeniu wychowanka, aby ułatwiły im rozwój w pożądanym kierunku.

5. Zasada - Postawa wychowawcza. Postawa ta powinna być taka aby uczucia sympatii i surowości splatały się z surowością i konsekwencją wymagań. Wychowawca powinien wczuwać się w psychikę wychowanka, powinien umieć przewidywać reakcje i powinien zyskać szacunek, zaufanie i autorytet u wychowanków.

VIII.ŹRÓDŁA POZNANIA ŚWIATA

IX. PRZYSTOSOWANIE

Przystosowanie - wymiana informacji i energii między organizmem a otoczeniem a społeczno - kulturowym otoczeniem.

Występuje tam, gdzie człowiek znajduje się w nowej sytuacji społecznej (np. zmiana grupy rówieśniczej, szkoły, zamieszkania, pracy), ale wtedy gdy uprzednio zinternalizowane normy, wzory i wartości nie pozwalają funkcjonować w nowej grupie społecznej.

X. NIEDOSTOSOWANIE

Niedostosowanie - wyraz sprzeczności między postawą jednostki wyrażającą negację norm społecznych a wymogami społecznymi. Jest trwałą i ogólną postacią zachowania negatywnego wobec norm społecznych.

Niedostosowanie społeczne - zmiany w zachowaniu się wyrażające się trudnościami w dostosowaniu do norm społecznych spowodowane czynnikami genetycznymi, organicznymi lub środowiskowymi.

Społeczne niedostosowanie ma dwa ważne aspekty:

1. społeczny - stosunek jednostki społecznie niedostosowanej do norm społecznych jest zaburzony; zagraża on porządkowi społecznemu.

2. indywidualny - wewnętrzna, psychiczna sytuacja takiej jednostki jest trudna, także na skutek utrudnionych kontaktów ze środowiskiem.

Adaptacja - przystosowanie społeczne; przystosowanie się do środowiska zewnętrznego

Asymilacja - dopasowanie środowiska dla własnych celów

Niedostosowanie społeczne - niekontrolowane treści życia i działalności jednostki mają charakter:

• patologiczny

• aspołeczny

• niezgodny z powszechnie uznawanymi normami życia i obyczajowości

Wg N.Han-Ilgiewicz

-niedostosowanie do warunków (nieumiejętność akomodacji)

-niedostosowanie do ludzi (nieumiejętność asymilacji)

-niedostosowanie do norm

-niedostosowanie do oranych celów i wartości

Cechy jednostek niedostosowanych społecznie

-przewaga impulsów działania popędowego nad działaniami przemyślanymi

-opóźnienie emocjonalne

-niedorozwój sfery inteligencji (rzadko)

-niepokój i dręczące przekonanie, że z sytuacji nietrudnej nie ma wyjścia, które dałoby się pogodzić z normalnymi sposobami postępowania

Antagonizm destruktywny- najczęstszy wskaźnik niedostosowania społecznego, jak również cecha charakterystyczna jednostek niedostosowanych społecznie; jest to wyraz konfliktu jednostki ze społeczeństwem i ich głównym celem jest destrukcja istniejącego w społeczeństwie ładu społecznego

Objawy i symptomy niedostosowania społecznego wg Pytki

• kłamstwo

• lenistwo

• nieposłuszeństwo

• werbalna agresja (wulgarność)

• ucieczki z domu

• konflikty z otoczeniem

• pasożytnictwo społeczne

• wagary

• różne formy agresji antyspołecznej (+autoagresja)

• uzależnienia

• uczestnictwo w gangach

• działalność przestępcza

Otton Lipkowski dodaje takie typowe objawy: nieposłuszeństwo, lenistwo, zaburzenia koncentracji, lękliwość, natomiast Marian Lipka i Czesław Czapów jako ważne uważają pasożytnictwo społeczne(młodzież nie ucząca się i nie pracująca)

TYPOLOGIE NIEPRZYSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO WG CZAPÓWA

3 typy; kryterium i etiologia

1. zwichnięta socjalizacja (manifestowanie nieprzystosowania); przyczyny: niezaspokojenie potrzeby emocji, odtrącenie emocji, niewłaściwa opieka rodzicielska, złe postawy rodzicielskie; formy manifestowania - bunt, agresja, apatia

2. demoralizacja (negacja wartości i norm powszechnie akceptowanych; przewartościowanie tych wartości); jednostka dostaje się pod wpływ nowej obyczajowości i kultury

3. socjalizacja podkulturowa - pełna identyfikacja jednostki z wartościami i normami podkultury (negatywnej) internalizacja norm i wartości podkulturowych z odrzuceniem norm i wartości ogólnospołecznych

Przyczyny niedostosowania społecznego

A. Czynniki biopsychiczne (wewnętrzne jednostki )

1) Organiczne(uszkodzenia tkanki mózgowej ,ośrodkowego układu nerwowego,

uszkodzenia funkcji układu wydzielania wewnętrznego)

a) charakteropatia

b) upośledzenia umysłowe stopnia lekkiego

c) inne upośledzenia wewnętrzne o charakterze przewlekłym, które mogą pośrednio wpłynąć na wystąpienie niedostosowania społecznego.

2) Czynnościowe (etiologia nie do końca poznana)

a) psychopatia

b) nerwice i neurozy

c) choroby psychiczne(schizofrenia, paranoja, psychoza depresyjno-maniakalna)

d) padaczkowe stany pomroczne

Osoby takie charakteryzują zmiany w zakresie uczuć wyższych, myślenia, świadomości,

intelektu, woli, działania i dlatego znajdują się w grupie o wysokim zagrożeniu wystąpienia opisywanego zjawiska.

B. Czynniki środowiskowe

1) Środowisko rodzinne

a) niezaspokajanie podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych dziecka :

·        niski status ekonomiczny rodziny,

·        przewlekłe choroby rodziców lub opiekunów(również psychiczne),

·        patologie w rodzinie(przemoc, alkoholizm itp.),

·        rozkład rodziny, rodziny niepełne

·        bezdomność,

·        sieroctwo

b) negatywne wpływy lub wzorce środowiskowe :

·        system stosowanych kar i nagród wobec dziecka,

·        kontakt dziecka ze środowiskiem i podkulturą przestępczą,

·        brak u dziecka poczucia bezpieczeństwa, troski i uczucia ze strony rodziców,

·        konflikty międzypokoleniowe

2) Środowisko szkolne

a) niepowodzenia szkolne,

b) brak zrozumienia ze strony nauczyciela,

c) sytuacje konfliktowe w szkole,

d) niewspółmierne wymagania do możliwości rozwojowych ucznia,

e) schorzenia dziecka, takie jak: dysleksja, dysgrafia, wady wymowy również mogą pośrednio

przyczynić się do wystąpienia niedostosowania

3) Psychiczne

a) dziedziczność obejmująca sferę emocjonalną i bolicjonalną

4) Negatywny wpływ mediów

a) przemoc i agresja w środkach masowego przekazu(również w grach komputerowych,

bajkach dla dzieci oraz w niektórych zabawkach)

b) bezproduktywne wykorzystywanie czasu spędzanego przed telewizorem, komputerem

zubaża rozwojowo

c) ogólnodostępne programy, filmy, strony internetowe gdzie brak jest cenzury co do

przekazywanych treści(seks,subkultury satanistyczne, sekty i wiele innych wypaczających

światopogląd dzieci i młodzieży)

5) Biologiczne

- budowa człowieka

Stadia „wykolejenia społecznego” wg Czesława Czapówa        

I. Stadium

·        Uczucie odtrącenia, frustracji, potrzeby emocjonalnej zależności

·        Reakcje negatywne mające na celu zwrócenie na siebie uwagi       

·        Narastająca agresywność wobec rodziców, opiekunów

·        Reagowanie nieproporcjonalnie silnie do podniety

·        Reakcje impulsywne

·        Brak cierpliwości i wytrwałości

·        Brak koncentracji uwagi-dziecko nie kończy rozpoczętych prac, wykonuje je niedbale

 

II. Stadium

·        Manifestują się reakcje wrogie nie tylko wobec rodziców, ale i nauczycieli

·        Bunt wobec autorytetów

·        Próby zjednania rodzą agresję

·        Często występuje autoagresja(samookaleczenia, próby samobójcze)

·        Występują pierwsze drobne kradzieże i szukanie kontaktu z podkulturą

·        Może pojawić się „rozwydrzenie” seksualne lub upijanie się i odurzanie innymi

środkami

III. Stadium

·        Następuje proces przyswajania kultury przestępczej, najczęściej manifestujący się

przyłączeniem do grupy przestępczej, oraz pogłębianie w/w objawów

·        Następują częstsze kradzieże, włamania, rozboje, akty wandalizmu, chęć zadawania

bólu

·        Pogłębiona negacja norm moralnych, prawnych, a także naturalnych

Do środowiska wychowawczego - środowisko rodzinne

Każdy z rodziców musi mieć świadomość, że rodzina stanowi bardzo ważny czynnik w kształtowaniu osobowości dziecka: jego sfery intelektualnej i uczuciowej, postaw wobec siebie i innych, zachowania w domu, w szkole, w czasie różnych zabaw z rówieśnikami.

Od swych rodziców małe dziecko uczy się myśleć, mówić, kontrolować i opanowywać swoje reakcje, a także wywierać wpływ na innych ludzi. Dzięki wzorom osobowym, którymi są dla dziecka rodzice, uczy się ono jak odnosić się do innych, kogo lubić, a kogo unikać, z kim się mniej lub bardziej liczyć, jak należy wyrażać swoją sympatię i antypatię, kiedy zaś powstrzymywać swoje reakcje.

Środowisko wychowawcze jest tylko częścią środowiska społecznego i kulturowego, tę mianowicie, która wywiera wpływ na wytwarzanie się trwałych postaw, poglądów, wiedzy, sposobów postępowania wychowanka.

Środowisko wychowawcze składa się z sytuacji wychowawczych, które organizuje człowiek w sposób świadomy, stwarzając warunki dla realizacji określonych celów. Innymi słowy, sytuacja wychowawcza to taki układ warunków, które organizuje się dla kształtowania pożądanych dyspozycji osobowościowych.

Środowisko wychowawcze pojmuje się więc jako sumę warunków wytworzonych przez życie zbiorowe dla kształtowania jednostek.

Wszędzie tam, gdzie w warunkach wzajemnych oddziaływań jednostka przyswaja sobie trwałe elementy wiedzy, sposoby działania, myślenia, odczuwania, tworzy sobie mniej lub więcej trwałe wyobra­żenia o świecie, ludziach i wartościach - mamy do czynienia z procesem socjalizacji lub wychowania, a także te składniki środo­wiska, które te procesy wywołują tworząc środowisko wychowawcze tej jednostki.

W rodzinie dokonuje się podstawowy proces wychowania dziecka i wprowadzania go w krąg kontaktów społecznych. Rodzina rozumiana jako środowisko wychowawcze stanowi sumę warunków przyrodniczo - społeczno - kulturowych, które w sposób różnorodny pod względem jakości i intensywności wpływają na przebieg i efekt wychowania.

Specyficzną cechą środowiska rodzinnego jest między innymi to, że jego funkcje stanowią organiczną całość, złożoną i jednolitą, których nie da się spełnić w życiu oddzielnie. Dlatego też jakiekolwiek zaburzenia utrudniające realizację którejś z podstawowych funkcji powoduje krótszą lub dłuższą niezdolność rodziny do jej ogólnego funkcjonowania.

Rodzina jako podstawowa grupa społeczna wypełnia istotne funkcje w interesie społeczeństwa, zaspokajając zarazem potrzeby psychiczne, emocjonalne i społeczne swych członków. Wypełnia zatem dwa rodzaje zadań wobec poszczególnych jednostek wchodzących w skład rodziny i wobec społeczeństwa.

Funkcje rodziny:

- biologiczna czyli prokreacyjna (rodzina jest jedyną grupą społeczną powiększającą się dzięki funkcjom biologicznym)

- usługowo-opiekuńcza rodziny polega na zapewnieniu wszystkim codziennych usług, czyli (wyżywienia, mieszkania i jego czystości, odzieży) oraz opieki tym członkom, którzy nie są w pełni samodzielni z różnych powodów: wieku - dzieci i starcy; choroby czy kalectwa

- ekonomiczna lub też zarobkowa rodziny pozwala na zaspokojenie potrzeb ogólnych i indywidualnych każdego członka. Wpływa ona na rozwój konsumpcji i tworzenie określonego stylu związanego z tym typem rodziny, stylem życia, sposobami gospo­daro­wania, spędzania czasu wolnego oraz indywidualnymi upodobaniami członków rodziny

- psychohigieniczno - emocjonalna jaką spełnia każda rodzina ma na celu zapewnienie „zdrowia” emocjonalno-psychicznego. Rodzina poprzez zapewnienie swym członkom stabilizacji, bezpieczeństwa, możliwości wymiany emocjonalnej i stwarzanie warunków dla rozwoju osobowości przyczynia się do ich dojrzałości emocjonalnej i równowagi psychicznej. Funkcja emocjonalna to funkcja ekspresji uczuć, zrozumienia, uznania lub też rozładowania napięć emocjonalnych, zapewniająca członkom rodziny poczucie bezpieczeństwa.

- wychowawcza rodziny obejmuje postawy i zacho­wania rodziców w stosunku do siebie jak i swych dzieci, atmosferę emocjonalną i kulturą życia rodzinnego, udział dzieci w wykonywaniu prac na rzecz domu, współpracę rodziny ze szkołą oraz uczestnictwo rodziny w życiu społeczno-kulturalnym kraju.

- socjalizacyjna lub socjalizacyjno-wychowawcza przekazywanie dzie­ciom języka, podstawowych zasad dobrego zachowania, zwyczajów, obyczajów, kształtowanie wartości moralnych, pojęcia dobra i zła oraz wartości kultury.

Składniki rodziny:

1. Struktura społeczna rodziny (rodzina pełna, niepełna, rozbita itd. - przy niedostosowaniu ma to znaczenie, bo to wadliwa struktura rodziny. Jednak większe znaczenie mają stosunki panujące oraz wadliwa postawa matki niż sama struktura).

2. Warunki materialne środowiska rodzinnego to najczęściej bieżące dochody rodziny (przy niedostosowaniu - nierówność społeczna: bieda, ubóstwo - bogactwo, brak pracy - zatracenie w pracy zawodowej).

3. Warunki mieszkaniowe (lokalowe) rodziny.

5. Metody wychowawcze stosowane przez rodziców (nie zawsze mają charakter pedagogiczny).

6. Czas wolny rodziców.

7. Poziom intelektualny rodziców - wykształcenie rodziców nie jest zasadniczym czynnikiem decydującym o postępach szkolnych dzieci. Wykształcenie jednakże sprzyja nauce dziecka ponieważ dziecko spotyka się z szerszymi zainteresowaniami intelektualnymi, bogactwem języka, urządzeniem mieszkania, potrzebami kulturowymi, czytelnictwem, świadomością społeczną, większym zrozumieniem funkcji rodziny i postępowania z dzieckiem.

Przy niedostosowaniu społecznym do przyczyn środowiskowych należą jeszcze:

• patologia osobowościowa rodziców - skłóceni ze środowiskiem a powodem jest alkohol

• atmosfera życia rodzinnego

XI. NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE WOBEC WŁASNEJ OSOBY.

?

XII. JAKIE JEST ZDANIE PROF. L. NOWAKA NA TEMAT MORALNOŚCI?

?

 

 

                       

---