Prawo karne skarbowe jest to wyspecjalizowana gałąź prawa, ukształtowana na pograniczu prawa karnego, finansowego, administracyjnego i cywilnego. Prawo karne skarbowe określa jakie czyny są przestępstwami lub wykroczeniami skarbowymi i ustala zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary i inne środki, a także postępowanie powołanych do tego organów i wykorzystywanie ich rozstrzygnięć. Prawo karne skarbowe ma na celu ochronę finansów publicznych, budżetu państwa oraz budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Prawo karne skarbowe dąży do tego aby została zwrócona uszczuplona należność publiczno - prawna.

Należność publiczno-prawna

W rozumieniu kodeksu jest to należność państwowa lub samorządowa będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Należnością państwową jest podatek stanowiący dochód budżetu państwa, należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji lub należność celna. Należnością samorządową jest podatek stanowiący dochód jednostki samorządu terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji.

W rozumieniu kodeksu należnością publicznoprawną w tym podatkiem jest także należność stanowiąca przychód budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetu zarządzanego przez Wspólnoty Europejskie lub w ich imieniu, w rozumieniu wiążących Rzeczpospolitą Polską przepisów prawa Unii Europejskiej będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, chyba że kodeks stanowi inaczej.

Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi.

Na zasadach określonych w kodeksie odpowiada ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej. W stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary lub środka karnego stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Zasada Nullum Crimen Sine Lege - „Nie ma przestępstwa/kary bez obowiązującej ustawy”

Jest to jedna z najważniejszych zasad prawa karnego, jest istotnym składnikiem idei państwa prawa. Wynikają z niej szczegółowe przesłanki :

- prawo karne musi być prawem pisanym i zawartym w ustawie

- przepisy karne musza opisywać przestępstwo w sposób maksymalnie dokładny

- nie dopuszczalne jest stosowanie analogii na niekorzyść oskarżonego

- ustawa karna wprowadzająca odpowiedzialność lub ja zaostrzająca nie może działać wstecz

- kara za przestępstwo musi być określona we wcześniej przewidzianej i wydanej ustawie

1. Definicja przestępstwa i wykroczenia skarbowego

Czyn zabroniony - zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Określenie czynu zabronionego może nastąpić tylko w KKS (art. 53 § 1 KKS)

PRZESTĘPSTWO SKARBOWE - czyn zabroniony przez ustawę Kodeks Karny Skarbowy pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. (art. 53 § 2 KKS) bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego może nastąpić tylko w KKS

WYKROCZENIE SKARBOWE - Czyn zabroniony przez KKS pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi. (art. 53 § 3 KKS)

W rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi to wykroczenie skarbowe zawierające niski stopień społecznej szkodliwości. (art. 53 § 8 KKS)

2. FORMY POPEŁNIENIA CZYNÓW SKARBOWYCH

FORMY STADIALNE

• w przypadku wykroczeń skarbowych karalne jedynie dokonanie;

• w przypadku przestępstw skarbowych przewidziana także karalność usiłowania (art. 21 KKS) + nie we wszystkich przypadkach + uwaga! „czynny żal” na etapie usiłowania bez warunku „dobrowolności”

FORMY ZJAWISKOWE

• zawsze karalne formy sprawcze: sprawstwo + współsprawstwo + sprawstwo kierownicze (sensu stricto i polecające)(art. 9 § 1 i 2 KKS)

• w przypadku przestępstw skarbowych karalne również formy niesprawcze: podżeganie + pomocnictwo; także: prowokacja (art. 20 § 2 KKS i powołane tam przepisy KK)

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNĄ

WYŁĄCZENIE BEZPRAWNOŚCI - jedynie w przypadku typów przestępstw skarbowych - JEDEN kontratyp - RYZYKO NOWATORSTWA (art. 20 § 2 KKS odwołuje do art. 27 § 1 KK)

WYŁĄCZENIE WINY

• BŁĘDY (ART. 10 KKS)

• NIEPOCZYTALNOŚĆ (art. 11 KKS)

• ROZKAZ (art. 20 § 2 KKS odwołuje do art. 318 KK) - dotyczy jedynie przestępstw skarbowych

3. Okoliczności wyłączające winę - definicje

1) niepoczytalność- nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego ten kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. Ustalenie ewentualnej niepoczytalności u osoby, musi być oparte na opiniach biegłych psychiatrów. Powoływani są w tym celu przez Sąd lub prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Wyłączenie winy i odpowiedzialności wchodzi w grę tylko wtedy, gdy sprawca był niepoczytalny w czasie popełnienia czynu zabronionego

2) poczytalność ograniczona - jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może orzec karę w wysokości nieprzekraczającej 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo skarbowe. Sąd może także zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego.

3) błąd co do faktu

-błąd co do prawa

-błąd co do ustawowych znamion

-błąd co do kontratypu

4) ryzyko nowatorstwa (kontratyp eksperymentu)
5) rozkaz przełożonego

4. Katalog kar za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

- Za wykroczenie skarbowe (art. 48 KKS): grzywna kwotowa od 1/10 minimalnego wynagrodzenia do 20 x minimalnego wynagrodzenia

- Za przestępstwo skarbowe (art. 23, 26, 27 KKS):

• Grzywna od 10 do 720 stawek (nadzwyczajnie obostrzona - 1080 stawek); wartość stawki - min. 1/30 minimalnego wynagrodzenia; max. 400 x 1/30 minimalnego wynagrodzenia

• Ograniczenie wolności - możliwe do wymierzenia zawsze gdy przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności w szczególności jeżeli sąd orzeka równocześnie środek karny (z wyłączeniem przypadków nadzwyczajnego obostrzenia) oraz z sankcji (jeden przypadek - art. 110 KKS nielegalna sprzedaż losu). Dodatkowo sąd może wymierzyć także karę grzywny grożącej za to przestępstwo. Ogr woln. trwa najkrócej 1 mieś, najdłużej 12 mieś, wymierzana jest w miesiącach. W czasie odbywania kary ogr.woln. skazany: nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu; jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd; ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

• Pozbawienie wolności od 5 dni do 5 lat; wymierzane w dniach, miesiącach i latach (nadzwyczajnie obostrzona - do 10 lat; w warunkach kary łącznej - do 15 lat)

• Kara aresztu wojskowego - najkrócej 5 dni, najdłużej 2 lata

5. Odpowiedzialność posiłkowa

-ISTOTA: Osobista odpowiedzialność majątkowa osoby trzeciej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego (nie dotyczy wykroczeń skarbowych!) oraz za ściągnięcie równowartości „przepadku przedmiotów” (przedmiotów objętych przepadkiem) (art. 24 § 1 i 2 KKS)

-W przypadku kilku podmiotów odpowiedzialnych posiłkowo - odpowiedzialność solidarna (art. 24 § 4 KKS)

-ART. 24 KKS określa materialnoprawne przesłanki:

• odpowiedzialności posiłkowej za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa oraz za równowartość przedmiotów objętych przepadkiem

• zwrotu przez podmiot odpowiedzialny posiłkowo korzyści majątkowej (w całości lub w części) uzyskanej z przestępstwa skarbowego (zwrot na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego)

-Obligatoryjnie czyni się osobę trzecią - osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej - odpowiedzialnym posiłkowo - w całości lub w części - za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego oraz za orzeczony środek kary w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, gdy:

• Sprawca przestępstwa skarbowego jest zastępcą ww. podmiotu prowadzącym jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze (REPREZENTANT);

• Zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa jakąkolwiek korzyść majątkową.

WYŁĄCZENIE PODMIOTOWE (art. 25 § 1 KKS) - nie dotyczy państwowych jednostek budżetowych (jednostki sektora finansów publicznych - jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze)

-Następuje jedynie wówczas, gdy skazany nie zapłaci grzywny w terminie i zostanie stwierdzone, że nie jest możliwe jej ściągnięcie w drodze egzekucji (art. 184 KKS)

-Odpowiedzialność posiłkowa nie obciąża spadku.

-Odpowiedzialność posiłkowa nie wygasa:

• W razie śmierci skazanego (sprawcy) po uprawomocnieniu się orzeczenia o nałożeniu odpowiedzialności posiłkowej;

• Jeżeli kary grzywny lub środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości przepadku przedmiotów nie wykonano wobec skazanego z powodu jego nieobecności w kraju.

OBOWIĄZEK ZWROTU KORZYŚCI

-Nakładany niezależnie od odpowiedzialności posiłkowej na podmiot, który uzyskał korzyść z popełnionego przez swojego reprezentanta przestępstwa skarbowego (nawet, gdy nie miał świadomości, że korzyść pochodzi z przestępstwa.

- Może być nałożony na podmiot odpowiedzialny posiłkowo (albo na kilka takich podmiotów) - obok tej odpowiedzialności - w przypadku uzyskania przez ten podmiot korzyści majątkowej z popełnionego przestępstwa

6. Katalog środków karnych

Za przestępstwa skarbowe (art. 22 § 2 KKS):

• Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

• Przepadek przedmiotów (art. 29-31 KKS)

• Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów (art. 32 KKS)

• Przepadek korzyści majątkowej (art. 33 KKS)

• Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej (art. 33 KKS)

• Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska (art. 34 § 1-2 + 5 KKS)

• Podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 35 KKS)

• Pozbawienie praw publicznych (art. 34 § 1 + 3 + 5 KKS)

Za wykroczenia skarbowe (art. 47 § 2 KKS):

• Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

• Przepadek przedmiotów (art. 49 KKS)

• Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów ( art. 47 § 3 KKS - odwołanie do art. 32 KKS)

W POSTĘPOWANIU W SPRAWIE O WYKROCZENIE SKARBOWE ORAZ O PRZESTĘPSTWO SKARBOWE STRONĄ MOŻE BYĆ INTERWENIENT - PODMIOT, KTÓRY ZGŁASZA W POSTĘPOWANIU ROSZCZENIE DO PRZEDMIOTÓW PODLEGAJĄCYCH PRZEPADKOWI (art. 53 § 41 KKS + 119 KKS + 126 - 128 KKS; proceduralnie - „świadek”; gdy jeden podmiot jest interwenientem i odpowiedzialnym posiłkowo - nie można go przesłuchać w charakterze świadka- art. 125 § 4 KKS)

Cel jest zawsze, zapewnić skuteczną ochronę finansów publicznych, ściągać równowartość pieniężną przepadku przedmiotów, przepadek korzyści majątkowej na skarb państwa itd.

7. Instytucje zezwalające na zaniechanie ukarania sprawcy - przesłanki stosowania.

-Czynny żal karnoskarbowy (ART. 16 KKS)

-Instytucja degresji karania; dotyczy każdego wykroczenia skarbowego i przestępstwa skarbowego, bez względu na jego ciężar

-Sprawca wykroczenia skarbowego albo przestępstwa skarbowego, który przejawi czynny żal”, „nie podlega karze”, co oznacza, że nie wszczyna się i nie prowadzi postępowania karnego skarbowego.

PRZESŁANKI:

-Pozytywne (art. 16 § 1 - 3 KKS):

• Zawiadomienie (pisemnie lub ustnie - do protokołu) przez sprawcę organu powołanego do ścigania o popełnionym przestępstwie skarbowym lub wykroczeniu skarbowym i ujawnienie istotnych okoliczności tego czynu, w szczególności osób współdziałających w jego popełnieniu;

• Uiszczenie w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego w całości wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym, a jeśli czyn nie polega na uszczupleniu - złożenie przedmiotów objętych obligatoryjnym przepadkiem przedmiotów, a w razie niemożności ich złożenia - uiszczenie ich równowartości (nie dotyczy „przedmiotów zakazanych”)

-Bezskuteczność zawiadomienia, gdy zostało złożone (art. 16 § 5 KKS):

• Kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

• Po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba, że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

-Wyłączenia podmiotowe (art. 16 § 6 KKS) :

• Sprawca kierowniczy

• Sprawca polecający

• Organizator grupy lub związku mającego na celu popełnienie przestępstwa skarbowego, chyba że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku

• Prowokator.

-Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
(ART. 17-18 + ROZDZ. 16 KKS)

-Instytucja degresji karania; dotyczy wykroczeń skarbowych i przestępstw skarbowych.

-ISTOTA: Sprawca sam występuje do finansowego organu postępowania przygotowawczego z wnioskiem o określone skazanie i ustala z tym organem wysokość kary grzywny i rodzaj środków karnych podlegających przepadkowi.

- prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego

-Instytucja o charakterze mieszanym - częściowo materialnoprawna (uznana za „środek karny”), częściowo proceduralna

-Materia - art. 17 - 18 KK ; Procedura - art. 142 - 149 KKS

PRZESŁANKI:

-Wina sprawcy i okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości

-Uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeśli nastąpiło uszczuplenie

-Sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za popełniony przez niego czyn

-Sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie w jakim jest on obligatoryjny; w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścił ich równowartość pieniężną (w stosunku do przedmiotów zakazanych (art. 29 pkt. 4 KKS), przysposobionych do popełnienia tego czynu zabronionego albo gdy uiszczona należność publicznoprawna dotycząca przedmiotów objętych przepadkiem była niewspółmiernie niska w stosunku do kwoty równowartości przepadku - nie można orzec uiszczenia równowartości przepadku; sprawca musi się zgodzić na przepadek, nawet, gdy nie może złożyć przedmiotów)

-Uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania (wykroczenie skarbowe - 1/12 min. wynagrodzenia; przestępstwo skarbowe - 1/10 min. wynagrodzenia)

WYŁĄCZENIA:

-Przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności

-Przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary (art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 KKS)

-Zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu (przeszkoda - bo interwencja powoduje bezskuteczność zgody sprawcy na przepadek przedmiotów; istotą interwencji jest roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi)

-Odstąpienie od wymierzenia kary

-Art.19 § 1 KKS - fakultatywne odstąpienie od wymierzenia kary za przestępstwo skarbowe albo za wykroczenie skarbowe + możliwe( !- opcyjne) orzeczenie środka karnego (wszystkie sensu stricto; z wyłączeniem pozbawienia praw publicznych w przypadku przestępstwa skarbowego) jeśli zachodzą warunki jego orzeczenia i cele kary zostaną przez ten środek zrealizowane, w szczególności w wypadkach przewidzianych w KKS oraz:

• Za przestępstwo skarbowe (pkt.1) - zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat lub karą łagodniejszą (znakomita większość przypadków!), gdy stopień społecznej szkodliwości czynu nie jest znaczny (każdy do znacznego!); wyłączenie - przestępstwa skarbowe popełnione w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary (art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 KKS z uwzględnieniem wyjątków)

• Za wykroczenie skarbowe (pkt.2 )- w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, ze względu na charakter i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy i jego zachowanie się po popełnieniu wykroczenia skarbowego

-WYPADKI PRZEWIDZIANE W KKS (INSTYTUCJA STOSOWANA FAKULTATYWNIE)

• odstąpienie od wymierzenia kary jako bonus za specyficzny „czynny żal” - art. 57 § 2 KKS oraz art. 77 § 4 i 5 KKS

• odstąpienie od wymierzenia kary jako wariant nadzwyczajnego złagodzenia kary za przestępstwo skarbowe (art. 36 § 1 pkt. 2 i 3 KKS)

• przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe - poczytalność ograniczona (art. 11 § 2 i 3 KKS);

• wykroczenia skarbowe - nieusprawiedliwiony błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność albo błąd co do prawa (karalności) (art. 10 § 5 KKS)

• przestępstwa skarbowe - podżegacz i pomocnik, gdy czynu nawet nie usiłowano popełnić (art. 20 § 2 KKS w zw. z art. 22 § 2 KK); usiłowanie nieudolne (art. 21 § 3 KKS w zw. z art. 14 § 2 KK); wobec współdziałającego w przestępstwie skarbowym, którego nie dotyczy okoliczność osobista wpływająca na wyższą karalność (art. 20 § 3 KKS)

-Warunek zastosowania odstąpienia od wymierzenia kary w przypadku, gdy w zw. z wykroczeniem skarbowym albo z przestępstwem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej - tylko, gdy wymagalna należność została w całości uiszczona przed wydaniem wyroku (art. 19 § 2 KKS) - gdy brak uszczuplenia - warunek nieoperacyjny

-Sąd odstępując od wymierzenia kary może też odstąpić od wymierzenia środka karnego, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe - jedyny wyjątek - przepadek przedmiotów „zakazanych”; określonych w art. 29 pkt. 4 KKS (art. 19 § 3 KKS)

-W postępowaniu w stosunku do nieobecnych (art. 173 - 177 KKS) orzeczenie „co do kary” można ograniczyć do przepadku przedmiotów (w przypadkach, gdzie przewidziany jest przepadek) (art. 19 § 4 KKS)

8. Nadzwyczajne obostrzenie kary (ART. 37-38

-Instytucja progresji karania; możliwa w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego

-OBLlGATORYJNA GDY SPEŁNIONE PRZESŁANKI:

• uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej wartości albo duża wartość przedmiotu (większa niż 500 minimalnych wynagrodzeń); (+ wyjątek z art. 37 § 2 KKS)

• stałe źródło dochodu;

• ciąg przestępstw skarbowych; (+ wyjątek z art. 37 § 2 KKS)

• recydywa skarbowa;

• struktury zorganizowane; ( + wyjątek z art. 37 § 3 KKS)

• przemoc lub groźba użycia przemocy;

• nadużycie stosunku zależności lub wyzyskanie krytycznego położenia innej osoby;

• SZCZEGÓLNE - wielka wartość uszczuplenia ( większa niż 1000 minimalnych wynagrodzeń) + popełnienie któregoś z enumeratywnie wskazanych w art. 38 § 2 KKS przestępstw skarbowych

ZASADY WYMIARU KARY OBOSTRZONEJ:

-Sąd wymierza karę pozbawienia wolności:

• do 6 miesięcy albo ograniczenie wolności - przy sankcji: grzywna do 360 stawek (+ fakultatywna grzywna)

• do 1 roku albo ograniczenie wolności - przy sankcji: grzywna powyżej 360 stawek (+ fakultatywna grzywna)

• przewidzianą za popełnione przestępstwo w wysokości od 1 miesiąca do górnej granicy zagrożenia (GG) + ½ GG (+fakultatywna grzywna do GG + ½ GG)

• SZCZEGÓLNE - pozbawienie wolności od 3 miesięcy go 2 x GG + fakultatywna grzywna do GG + ½ GG

9. Nadzwyczajne złagodzenie kary (ART. 36 KKS)

Instytucja degresji karania; stosowana jedynie wobec sprawcy przestępstwa skarbowego; uregulowana w ART. 36 KKS

• Istota: sąd wymierza sprawcy przestępstwa skarbowego karę łagodniejszą od przewidzianej za popełnione przestępstwo skarbowe.

• Niewiele w KKS samoistnych podstaw do zastosowania tej instytucji (brak ich w przepisach art. 36 KKS) - art. 20 § 2 KKS recypuje przepisy art. 60 § 1 i § 2 KK;

• Przesłanki stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary - art. 60 § 1 KK - wypadki przewidziane w ustawie + młodociany i art. 60 § 2 KK - zawsze, gdy sąd uzna to za konieczne).

• Wypadki przewidziane w KKS: art. 10 § 5 KKS - nieusprawiedliwiony błąd co do prawa i kontratypu; art. 11 § 2 KKS - poczytalność ograniczona; specyficzny przypadek - art. 77 § 4 KKS)

• Pozostałe podstawy prawne „przejęte” z KK: usiłowanie nieudolne; nieskuteczny czynny żal przy usiłowaniu; nieskuteczny czynny żal współdziałającego; pomocnictwo; współdziałający, którego nie dotyczy okoliczność osobista wpływająca na wyższą karalność; podżegacz i pomocnik, gdy czynu głównego nawet nie usiłowano dokonać

• W zasadzie stosowane przez sąd fakultatywnie

• Wyjątkowo - obligatoryjne nadzwyczajne złagodzenie kary dla tzw. „MAŁEGO ŚWIADKA KORONNEGO” (ART. 36 § 3 KKS)

• przesłanki: sprawca współdziałający z inną osobą lub osobami w popełnieniu przestępstwa skarbowego ujawnił przed organem postępowania przygotowawczego wszystkie istotne informacje dotyczące tych osób oraz okoliczności jego popełnienia;

• wyłączenia podmiotowe - nie stosuje się nadzwyczajnego złagodzenia:

-gdy sprawca wezwany do złożenia wyjaśnień lub zeznań, nie potwierdził w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe ujawnionych przez siebie informacji;

-wobec: sprawcy kierowniczego, sprawcy polecającego, prowokatora

10. Przedawnienie.

Kodeks karny skarbowy dzieli przedawnienie na dwa rodzaje : przedawnienie karalności i przedawnienie wykonywania kary

Przedawnienie jest jedną z negatywnych przesłanek procesowych, która uniemożliwia kontynuowanie prowadzonego postępowania karnego skarbowego.
Przestępstwo skarbowe przedawnia się:

-po 5 latach gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą lat 3

-po 10 latach gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata

Ustaje także karalność przestępstwa skarbowego, jeżeli nastąpiło przedawnienie należności publicznoprawnej uszczuplonej, bądź narażonej na uszczuplenie. Natomiast bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu należności publicznoprawnej lub narażeniu na jej uszczuplenie rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności należności albo powstał dług celny. Jednocześnie , gdy z dokonaniem przestępstwa łączy się określony skutek to bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od czasu wystąpienia skutku (art.44 k.k.s.).
Okres przedawnienia wykroczenia skarbowego jest krótszy, co jest zrozumiałe, i wynosi 1 rok od jego popełnienia. Zasady obliczenia biegu przedawnienia wykroczenia skarbowego polegającego na uszczupleniu należności publicznoprawnej lub narażeniu na uszczuplenie są takie same jak przy przestępstwach skarbowych. Okres przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego przedłuża się o 2 lata, gdy wszczęto przeciwko danej osobie przed upływem okresu przedawnienia postępowanie karne skarbowe (art. 51 k.k.s.).

11. Finansowe i nie finansowe organy dochodzenia i ich właściwość

Mówi też o tym Art. 133 i art. 134 kks

Organy postępowania przygotowawczego (art. 118 KKS):

- finansowe: urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny (nadrzędne - izba skarbowa, izba celna, Minister Finansów)

- niefinansowe: Straż Graniczna, Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmeria Wojskowa, Centralne Biuro Antykorupcyjne (nadrzędne - prokurator; prokurator wojskowy) (art. 53 § 37 - 39 KKS)

Przeważnie postępowanie przygotowawcze prowadzą finansowe organy postępowania (art. 133 KKS). Mogą je prowadzić „także” niefinansowe organy postępowania przygotowawczego. W sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe żołnierzy - Żandarmeria Wojskowa. Niefinansowe organy postępowania przygotowawczego (oprócz Żandarmerii Wojskowej i CBA) mogą przekazać wszczętą sprawę właściwemu finansowemu organowi postępowania przygotowawczego (art. 134 § 2 KKS)

Organ uprawniony do wnoszenia i popierania aktu oskarżenia jest oskarżycielem publicznym, choćby nie był prokuratorem (ART. 121 § 1 KKS)

PRZED SĄDEM WOJSKOWYM OSKARŻYCIELEM JEST WYŁĄCZNIE PROKURATOR WOJSKOWY (ART. 121 § 3 KKS)

AKT OSKARŻENIA W SPRAWACH O PRZESTĘPSTWO SKARBOWE (ART. 155 KKS):

-PO DOCHODZENIU - prowadzonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego SPORZĄDZA I WNOSI I POPIERA W SĄDZIE (OSKARŻYCIEL - UDZIAŁ OBOWIĄZKOWY) FINANSOWY ORGAN POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO; prowadzonym przez niefinasowy organ postępowania przygotowawczego SPORZĄDZA TEN ORGAN, ZATWIERDZA I WNOSI PROKURATOR

(prokurator zawsze może przejąć sprawę i prowadzić dochodzenie - wtedy sporządza i wnosi akt oskarżenia, a właściwy rzeczowo finansowy organ postępowania przygotowawczego może dołączyć do procesu w roli oskarżyciela obok prokuratora! - jako drugi oskarżyciel publiczny)

-PO ŚLEDZTWIE - prowadzonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego SPORZĄDZA FINANSOWY ORGAN POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO I PRZEKAZUJE Z AKTAMI SPRAWY PROKURATOROWI; WNOSI DO SĄDU I POPIERA PROKURATOR (uwaga! OBOK - MOŻE DZIAŁAĆ W POSTĘPOWANIU SĄDOWYM FINANSOWY ORGAN POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO - JAKO DRUGI OSKARŻYCIEL PUBLICZNY!); prowadzonym przez prokuratora - WNOSI I POPIERA PROKURATOR

AKT OSKARŻENIA W SPRAWACH O WYKROCZENIE SKARBOWE WNOSI I POPIERA FINANSOWY ORGAN POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO; Z NIEFINANSOWYCH - POLICJA I STRAŻ GRANICZNA (ART. 121 § 2 KKS)

12. Strony procesowe w postępowaniu w sprawach o przestępstwa i

wykroczenia skarbowe

ART. 120 KKS - STRONY POSTĘPOWANIA KARNEGO SKARBOWEGO

-POSTĘPOWANIE W SPRWACH O PRZESTĘPSTWO SKARBOWE

• OSKARŻYCIEL PUBLICZNY

• OSKARŻONY

• PODMIOT POCIĄGNIĘTY DO ODPOWIEDZIALNOŚCI POSIŁKOWEJ

• INTERWENIENT

-POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O WYKROCZENIE SKARBOWE

• OSKARŻYCIEL PUBLICZNY

• OSKARŻONY

• INTERWENIENT

13. Typy postępowań w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe

-JEDNOLITE REGUŁY POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O PRZESTĘPSTWA SKARBOWE I WYKROCZENIA SKARBOWE (art. 113 § 1 KKS); STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO PRZEPISY KPK

-POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE: w sprawach o wykroczenia skarbowe skarbowe prowadzi się dochodzenie (art. 152 KKS); w sprawach o przestępstwa skarbowe - z reguły dochodzenie, wyjątkowo - śledztwo (art. 151a KKS)

-POSTĘPOWANIE SĄDOWE:

• w sprawach o wykroczenia skarbowe orzeka się wyłącznie w postępowaniu: w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności; nakazowym, uproszczonym, w stosunku do nieobecnych;

• w sprawach o przestępstwa skarbowe możliwe także postępowanie zwyczajne, jeżeli prowadzono śledztwo.

-W sprawach o wykroczenie skarbowe możliwy mandat karny (maksymalna grzywna nakładana w drodze mandatu karnego - 2 x minimalnego wynagrodzenia

-POSTĘPOWANIE MANDATOWE (ART. 136 - 141 KKS)

• Prowadzone przez finansowy albo niefinansowy organ postępowania przygotowawczego jedynie w sprawach o wykroczenia skarbowe

• Warunek nałożenia grzywny w drodze mandatu - zgoda sprawcy (gdy obowiązkowy przepadek - także zgoda na przepadek); gdy brak zgody - sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych

• Możliwe gdy:

-osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości

-nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż 2x minimalne wynagrodzenie

• Nie stosuje się gdy:

-w zw. z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu wymagalną należność w całości uiszczono

-zachodzi zbieg realny przepisów definiujących wykroczenia skarbowe i przestępstwa skarbowe (sprawca odpowiada za przestępstwo skarbowe)

-zgłoszono interwencję

• Rodzaje mandatów:

-kredytowany - regułą - (prawomocny z chwilą pokwitowania odbioru)

-gotówkowy - możliwy jedynie gdy sprawca jedynie czasowo przebywa na terytorium RP lub brak miejsca stałego zamieszkania albo pobytu; stale przebywa na terytorium RP, ale czasowo je opuszcza (prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny)

• W razie uchylenia mandatu - postępowanie toczy się nadal na zasadach ogólnych

---