Styl życia kobiety ciężarnej - plan, położnictwo, PołożnictwoII


Styl życia kobiety ciężarnej

Literatura:

  1. Bień A. „Opieka nad kobietą ciężarną” Biblioteka położnej, Wydawnictwo lekarskie PZWL Warszawa 2009

  2. Łepecka - Klusek C. „Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii” wydawnictwo Czelej Lublin 2003

  3. Bręborowicz G. „Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek” wydawnictwo lekarskie PZWL Warszawa 2005

  4. Borkowski W. „Opieka pielęgniarska nad noworodkiem” Medycyna Praktyczna, Kraków 2007, wyd. 2

Plan treści przekazywanych

Warunki oraz styl życia ciężarnej mogą mieć istotny wpływ na przebieg ciąży, a także na jej zdrowie oraz zdrowie mającego się urodzić dziecka. Nie oznacza to jednak że stan ten wymaga radykalnego przeorganizowania dotychczasowego trybu życia. Styl życia ciężarnej powinien być uregulowany i dostosowany do potrzeb rozwijającej się ciąży.

  1. Czystość ciała

Higiena intymna w okresie ciąży ma szczególne znaczenie ze względu na zwiększone ryzyko stanów zapalnych sromu i pochwy oraz wiążących się z tym zagrożeń dla prawidłowego przebiegu ciąży. Zmieniające się pod wpływem hormonów pH pochwy na zasadowe sprzyja infekcjom grzybiczym i bakteryjnym, a w rezultacie stwarza niebezpieczeństwo przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego oraz porodu przedwczesnego. Należy jednak pamiętać, że zarówno niedostateczna jak i nadmierna higiena intymna nie są korzystne. Zbyt częste podmywanie, szczególnie środkami zawierającymi detergenty może spowodować zaburzenie naturalnej flory bakteryjnej pochwy i sromu prowadząc do rozwoju mikroorganizmów chorobotwórczych. Najlepszym rozwiązaniem jest podmywanie się dwa razy dziennie samą wodą bez dodatku detergentów lub też z dodatkiem naparu z ziół o działaniu odkażającym. Zaleca się również płyny do higieny intymnej o kwaśnym pH odpowiednim do flory pochwy np. Laktacyd femina. Należy zachować właściwy kierunek mycia- od przodu do tyłu, gdyż zapobiega to zanieczyszczeniu pochwy bakteriami z okolic odbytu.

Kąpiel w wannie jest dozwolona, nawet w zaawansowanej ciąży, gdyż woda samoistnie nie przedostaje się do pochwy. Kąpiel spełnia istotną rolę relaksacyjną (odprężenie mięśni, działanie nasenne). Jednak należy zwrócić uwagę na temperaturę wody, gdyż nie powinna ona przekraczać 36 stopni C. / Borkowski W. „Opieka pielęgniarska nad noworodkiem”/. Nie należy samodzielnie, bez zlecenia lekarza, wykonywać płukania pochwy.

  1. Piersi i brodawki sutkowe

Na skutek działania hormonów ciążowych w piersiach kobiet ciężarnych zachodzą zmiany powodujące nieraz przykre dolegliwości. Najbardziej zauważalne i dokuczliwe są one szczególnie w pierwszych tygodniach ciąży, stają się bardziej napięte, twardsze, obrzmiałe a często nawet bolesne. Brodawki są bardziej wrażliwe na dotyk. Przez skórę prześwieca rysunek naczyniowy, zwiększa się ukrwienie gruczołu, brodawki uwypuklają się i stają się większe, a ich barwa zmienia się na ciemniejszą. Na skutek intensywnego wzrostu gruczołów sutkowych mogą pojawić się rozstępy na skórze piersi, powstawaniu których towarzyszy czasami świąd. W obrębie brodawki sutkowej w czasie ciąży powiększają się i uwypuklają gruczoły łojowe tworząc wyraźnie różowe grudki.

W drugiej połowie ciąży, gdy piersi zaczynają wydzielać przezroczystą lub żółtawą wydzielinę zwaną siarą zaleca się stosownie higienicznych wkładek do biustonosza. Należy przestrzegać szczególnej higieny piersi i nie dopuszczać do zasychania siary na brodawkach.

Powiększający się biust wymaga odpowiedniego biustonosza. Należy zwrócić uwagę na to aby nie uciskał piersi i brodawek piersiowych, lecz dobrze podtrzymywał biust. Szerokie ramiączka i rozbudowany tył biustonosza dobrze podtrzymują piersi, które podczas ciąży są bardzo wrażliwe na zmianę pozycji oraz mogą ulegać deformacji. Bieliznę osobistą należy zmieniać i prać codziennie.

Można również stosować bardzo delikatny masaż jak również hartowanie piersi pod prysznicem polegające na naprzemiennym polewaniu ich strumieniem ciepłej i zimnej wody. Pozwoli to nie tylko na zmniejszenie dolegliwości w czasie ciąży, ale również wpłynie korzystnie na okres karmienia piersią.

  1. Higiena jamy ustnej

W ciąży odpowiednia higieny jamy ustnej ma szczególne znaczenie. Pozwala na utrzymanie zdrowia zębów i dziąseł, ale również wpływa na dobry stan zdrowia dziecka. Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie w czasie ciąży powodują zmianę pH śliny, jak również zwiększają jej lepkość, co sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów w jamie ustnej. Podczas ciąży kobieta zazwyczaj przyjmuje posiłki z większą częstotliwością i są one bardziej zróżnicowane, pojawiają się także poranne nudności i wymioty. Czynniki te zwiększają ryzyko stanów zapalnych dziąseł i przyzębia, jak również próchnicy, która w czasie ciąży rozwija się znacznie szybciej, szczególnie u kobiet mających takie problemy już przed ciążą. Wszelkie infekcje w obrębie jamy ustnej zwiększają ryzyko przeniesienia infekcji na płód. W takich przypadkach częściej dochodzi do przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego jak również porodu przedwczesnego. Systematyczne kontrole u stomatologa w czasie ciąży (co najmniej raz w każdym trymestrze ciąży) pozwoli na uniknięcie problemów z zębami. Nie należy odwlekać wizyty u dentysty do czasu zakończenia ciąży. W czasie ciąży nie ma przeciwwskazań do leczenia i usuwania zębów. Znieczulenie miejscowe stosowane podczas usuwania nie nadających się do leczenia zębów w żaden sposób nie zagraża prawidłowemu przebiegowi ciąży i rozwojowi płodu.

Aby zmniejszyć ryzyko problemów z jama ustną w czasie ciąży zalecane jest mycie zębów po każdym spożyciu posiłku. Używana do tego celu szczoteczka powinna być dostatecznie miękka, aby nie powodowała uszkodzeń dziąseł. Dobrze jest zmieniać ją co miesiąc oraz używać odpowiedniej pasty.

Prawidłowe szczotkowanie zębów trwa co najmniej 2 minuty. Polega na wykonywaniu krótkich, łagodnych pociągnięć szczoteczką, przy szczególnym uwzględnieniu linii dziąseł, trudno dostępnych zębów tylnych oraz miejsc wokół plomb, koron i innych uzupełnień. Należy skupić się na dokładnym szczotkowaniu wszystkich partii zębów według następującego schematu:

Ustaw szczoteczkę pod kątem 45° do linii dziąseł i czyścić ruchem wymiatającym lub obrotowym zaczynając od linii dziąseł. Delikatnie szczotkować zewnętrzną, wewnętrzną i żującą powierzchnię każdego zęba wykonując krótkie ruchy do przodu i do tyłu. Delikatnie wyczyść język, aby usunąć bakterie i odświeżyć oddech.

Dobre rezultaty przynosi również żucie gumy bez cukru, która zmienia pH w ustach oraz oczyszcza zęby. Należy również korzystać z nitek dentystycznych oraz płynów do płukania jamy ustnej mających działanie przeciwzapalne i antybakteryjne.

Ważne jest, by przed planowaną ciążą zadbać o to, by wyleczyć zęby i inne infekcje jamy ustnej. W przypadku bólu zęba nie należy przyjmować żadnych leków przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem.

  1. Pielęgnacja włosów i paznokci

Pielęgnowanie włosów i paznokci może przysparzać ciężarnej pewnych problemów. Jeżeli włosy mogą mieć większą skłonność do przetłuszczania się oraz mogą stać się bardziej suche. Czasem pojawia się nadmierna ich łamliwość i wypadanie. Zaleca się mycie włosów delikatnymi szamponami i ostrożne czesanie. Paznokcie w okresie ciąży mogą stać się bardziej kruche, pękać, łamać się i/lub rozszczepiać, dlatego należy obcinać ich krótko. Należy również używać kremów do rąk i rękawic podczas pracy w gospodarstwie domowym. Nie ma przeciwwskazań do malowania paznokci.

  1. Sposób ubrania się kobiety

Ubieranie się kobiety powinno być dostosowane do panujących warunków klimatycznych i do zmieniającej się sylwetki oraz lekkie i przewiewne. Bielizna osobista powinna być uszyta z bawełny, aby przeciwdziałać powstawaniu podrażnień i odparzeń.

Należy unikać noszenia obcisłych pończoch, rajstop lub podwiązek, które uciskając nierównomiernie kończyny dolne, sprzyjają powstawaniu żylaków.

Ze względu na zmieniającą się w czasie ciąży sylwetkę i przesunięcie punktu ciężkości ciała oraz rozluźnienie pod wpływem, hormonów wiązadeł stopy ważne jest także prawidłowe dobranie obuwia. Wygodne obuwie na niskim obcasie zapobiega przeciążeniom kręgosłupa i zapewnia lepsze krążenie. Nie zaleca się noszenia obuwia całkowicie bez obcasów, gdyż sprzyja to deformacji stopy. Najlepiej, gdy buty obejmują nogi w okolicy kostki, ponieważ sprzyja to utrzymaniu stabilności stawów.

  1. Praca zawodowa i obowiązki domowe

Podczas pierwszej wizyty w momencie zbierania wywiadu położna powinna uzyskać informację dotyczącą aktywności zawodowej pacjentki. Należy poinformować kobietę o tym, że polskie ustawodawstwo daje kobiecie prawo do ochrony pracy w tym szczególnym dla niej okresie. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie kobiecie pracy w warunkach chronionych, np. zmianę stanowiska lub obowiązków. Wynagrodzenie na nowym stanowisku nie może być mniejsze niż poprzednio. Ponadto w przypadku korzystania ze zwolnień lekarskich w okresie ciąży przysługuje kobiecie 100 % zasiłek chorobowy, niezależnie od czasu trwania niezdolności do pracy. W okresie ciąży pracodawca nie może też rozwiązać jednostronnie umowy o pracę.

W okresie ciąży nie wskazana jest praca:

Prawidłowo przebiegająca ciąża nie stanowi przeciwwskazań do wykonywania prac domowych i pracy zawodowej, ale obowiązki domowe kobiety ciężarnej powinny być dostosowane do jej możliwości. Są jednak czynności których nie powinna wykonywać kobieta ciężarna. Niewskazane jest uczestniczenie ciężarnej w remontach, w czasie których rozwijający się płód narażony jest na działanie toksycznych substancji zawartych w farbach, klejach i lakierach. Obowiązkowe w danych sytuacjach staje się dokładne wietrzenie pomieszczeń, w których trwają prace. Należy wystrzegać się noszenia i przenoszenia ciężkich rzeczy, zakupów / nie wolno dźwigać więcej niż 5 kg/, a także pracy na wysokości z rękami podniesionymi ku górze / np. wieszanie firanek/. Najkorzystniej jest ograniczać wysiłek i zmęczenie, przerywając prace na krótki odpoczynek, spacer lub posiłek.

W czasie wizyt kontrolnych położna powinna zachęcać przyszłego ojca do pomocy w obowiązkach domowych, aby w jak największym stopniu odciążyć kobietę.

  1. Sen i odpoczynek w ciągu dnia

Kobiety ciężarne często na początku ciąży skarżą się na senność i potrzebują więcej snu niż przed ciążą. Należy poinformować kobietę, że naturalna reakcja organizmu na zmiany dokonujące się w jej ciele. Zapotrzebowanie na sen może jednak zmienić się w trakcie ciąży. Na samym jej początku jest wzmożone / zwykle wystarcza ok. 8-10 godzin snu na dobę/, natomiast w drugiej połowie ciąży mogą pojawić się problemy z zasypianiem lub częste przebudzanie się.

Większość kobiet w zaawansowanej ciąży ma trudności ze znalezieniem wygodnej pozycji leżącej. Już od samego początku ciąży kobieta powinna uczyć się zasypiać w pozycji na boku, najlepiej na lewym boku, co późniejszym okresie ciąży stanie się koniecznością / profilaktyka zespołu żyły głównej dolnej/. Wygodne jest położenie poduszki pod brzuch pod nogę, która znajduje się na górze /RYSUNEK/

Gdy kobieta, mimo próby przyjęcia wygodnej pozycji, nie może usnąć, powinna wstać z łóżka, przespacerować się, przewietrzyć pokój. w którym śpi, napić się ciepłego mleka i przeczytać kilka stron książki.

Należy unikać spożywania obfitego posiłku tuż przed snem i wystrzegać się wszelkich farmakologicznych środków nasennych, gdyż mają one negatywny wpływ na rozwój nienarodzonego dziecka.

Tak samo ważny jak sen nocny jest odpoczynek w ciągu dnia, zwłaszcza w pierwszych i ostatnich miesiącach ciąży kobieta może potrzebować kilku krótkich odpoczynków w ciągu dnia. Zalecany jest wypoczynek w pozycji leżącej z nogami uniesionymi ponad poziom ciała. Kobieta może także wypoczywać podczas spacerów na świeżym powietrzu z dala od ruchu ulicznego, w przyjemnej i spokojnej okolicy, najlepiej bogatej w roślinność, która działa uspokajająco i odprężająco. Zalecane są codzienne spacery bez pośpiechu w wygodnym obuwiu na dystansie 2-3 km.

  1. Aktywność fizyczna i ćwiczenia gimnastyczne

Ograniczenie tolerancji wysiłku fizycznego podczas ciąży jest niejednokrotnie przyczyną ograniczenia aktywności fizycznej kobiety w tym okresie. Często kobiety uważają że nadmierna aktywność ruchów wpłynie negatywnie na przebieg ciąży.

Udowodniono, że prawidllowo wykonywane i fachowo nadzorowane ćwiczenia fizyczne w okresie ciąży wpływają pozytywnie zarówno na organizm matki, jak i plodu, a także na przebieg ciąży porodu i połogu.

Podczas wizyt kontrolnych należy informować przyszłe matki o pozytywnym wpływie ćwiczeń fizycznych.

Jeśli kobieta była aktywna w okresie przed ciążą, to może nadal uprawiać swój ulubiony sport, jednak już nie wyczynowo. Powinna unikać aktywności fizycznej, która wiąże się z naglymi przyśpieszeniami, podskokami, wibracjami, możliwościa doznania urazów i dużym wysiłkiem.

Zdecydowanie niewskazane są takie dyscypliny jak:

Nie poleca się podróży długich, męczących, w niewygodnej pozycji ciała (podróży samochodowych, wycieczek autobusowych)

Godne polecenia dla kobiet ciężarnych są:

Kobietę wykonującą ćwiczenia fizyczne należy poinformować o konieczności przestrzegania następujących zaleceń:

U kobiet ćwiczących systematycznie można zaobserwować wiele zmian, głównie dotyczących funkcjonowania układu oddechowego i krążenia, przebiegu procesów metabolicznych oraz funkcjonowania sfery psychicznej.

w układzie oddechowym stwierdza się: wzrost pojemności życiowej płuc, wzrost pojemności wdechowej, wzrost objętości oddechowej, zwiększenie wentylacji minutowej, wzrost wentylacji pęcherzykowej, zwiększenie liczby oddechów i wydłużenie bezdechu dowolnego. Tego typu zmiany w znacznym stopniu poprawiają warunki wymiany gazowej w organizmie kobiety ciężarnej, prowadząc do ustępowania objawów dyskomfortu oddechowego i poprawy tolerancji wysiłku podczas ciąży i porodu.

Nasilenie procesów metabolicznych także pozytywnie wpływa na przebieg ciąży. Obniża się stężenie kwasu mlekowego w surowicy krwi, a wzrost podstawowej przemiany materii sprzyja niższemu przyrostowi masy ciała niż u kobiet niećwiczących, co zapobiega powstawaniu otyłości. Kobiety ćwiczące częściej mają lepsze nastawienie do ciąży, porodu i połogu. Często podczas porodu rezygnują z farmakologicznych środków łagodzących ból, zastępując je naturalnymi metodami. Wykazują większą gotowość do współpracy z położną podczas porodu i silniejszą motywację do karmienia piersią.

Ćwiczenia fizyczne i oddechowe można wykonywać przy muzyce. Dobrze dobrana muzyka ułatwia wykonywanie ćwiczeń i rozluźnianie się kobiety ciężarnej, a także mobilizuje i pomaga w koncentracji.

Przykładowe ćwiczenia odpowiednie dla każdego trymestru ciąży

I trymestr ciąży

Na początku ciąży organizm kobiety przystosowuje swoje funkcje do przyszłych potrzeb. U kobiety ciężarnej w tym okresie występuje zmniejszenie napięcia mięśniowego i szybsze męczenie się spowodowane mniejszą wydolnością fizyczną. Ze względu na powyższe dolegliwości w I trymestrze ciąży nie zaleca się intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Szczególną uwagę w I trymestrze ciąży należy zwrócić uwagę na ćwiczenia w okresie przypadających kolejno miesiączek, gdyż nadmiernym wysiłkiem można doprowadzić do poronienia.

Za bezpieczne w danym okresie ciąży uważa się ćwiczenia oddechowe oraz ćwiczenia rąk i nóg, które zmniejszają obrzęki i prawdopodobieństwo powstania żylaków.

Ćwiczenie 1.

Pozycja podstawowa: leżenie na plecach z poduszkami pod odcinkiem szyjnym kręgosłupa i stawami kolanowymi, kończyny górne wzdłuż tułowia / ryc/

Ćw.: Podnieść kończyny górne ponad głową z jednoczesnym wdechem, powrócić do pozycji podstawowej, jednocześnie wykonując wydech

Ćwiczenie 2.

Pozycja podstawowa: leżenie na plecach, nogi lekko ugięte w stawami kolanowymi, kończyny górne wzdłuż tułowia

Ćw.: unieś klatkę piersiową z jednoczesnym wdechem, powrócić do pozycji podstawowej, wykonać wydech

ćwiczenie 3.

Pozycja podstawowa: siad rozkroczony na krześle, dłonie oparte na udach, plecy wyprostowane.

Ćw.: Wykonać skręt głowy w prawa i lewą stronę w płaszczyźnie poziomej i czołowej oraz w tył, z jednoczesnym wdechem, i w przód z wydechem.

Ćwiczenie 4.

Pozycja podstawowa: siad rozkroczony na krześle, kończyny górne wzdłuż tułowia, plecy wyprostowane

Ćw.:

unieść wyprostowane kończyny górne z przodem ciała, z jednoczesnym wdechem nosem, opuścić bokiem w dół, z wydechem ustami.

II trymestr ciąży

W tym okresie zachodzą zmiany w postawie ciężarnej. Powiększający się brzuch sprawia że środek ciężkości ciała przesuwa się ku przodowi, zmienia się ustawienie macicy i dochodzi do odchylenia ku tyłowi części górnej tułowia.

Za sprawą hormonów dochodzi do rozluźnienia w układzie stawowym. Funkcję utrzymania stabilności sylwetki przejmują mięśnie, co powoduje szybsze męczenie się ciężarnej.

W II trymestrze ciąży należy skupić się na ćwiczeniach ogólnousprawniających i wzmacniających mięsnie, zwiększających ich elastyczność oraz pozwalających na utrzymanie prawidłowej ruchomości stawów.

Ważne są również ćwiczenia oddechowe, które bardzo pomagają podczas porodu. Kobieta powinna nauczyć się oddychać torem brzusznym (przeponowym), który pozwala na lepsze utlenowanie krwi oraz ćwiczyć mięśnie przepony i brzucha. Umiejętność kontroli napinania i rozluźniania poszczególnych partii mięśni jest bardzo ważna w chwili porodu.

Ćwiczenie 5

Pozycja podstawowa: leżenie na plecach, kończyny górne wzdłuż tułowia, kończyny dolne wyprostowane

Ćw.: wykonać głęboki wdech z jednoczesnym uwypukleniem brzucha, a następnie wydech z wciągnięciem brzucha

Ćwiczenie 6.

Pozycja podstawowa: leżenie na plecach, kończyny dolne ugięte w kolanach, kończyny górne po wewnętrznej stronie ud

Ćw.:

przywodzić uda z jednoczesnym odwodzeniem rąk i napinaniem mięśni krocza

Ćwiczenie 7.

Pozycja podstawowa: stanie w rozkroku z wyprostowanymi nogami

Ćw.: wykonać skłon tułowia w prawą stronę, powrócić do pozycji podstawowej, a następnie wykonać skłon tułowia w lewą stronę.

Ćwiczenie 8.

Pozycja podstawowa: stanie w rozkroku z wyprostowanymi nogami

Ćw.: wykonać skłon tułowia w przód, prawą dłonią dotknąć lewej stopy, powrócić do pozycji podstawowej, wykonać skłon w przód, lewą dłonią dotknąć prawej stopy

Ćwiczenie 9.

Pozycja podstawowa: stanie w pozycji rozkrocznej za krzesłem ręce na oparciu krzesła, stopy ustawione na zewnątrz ciała, kończyny dolne zgięte w kolanach na tyle, aby nie przekraczać linii wyznaczonej przez palce stóp

Ćw.: unosić na zmianę prawą i lewą piętę, pozostawiając głowę na tym samym poziomie co w pozycji podstawowej.

Ćwiczenie 10.

Pozycja podstawowa jak przy ćw. 9

Ćw.: wykonać przysiad z kolanami wyraźnie zwróconymi na zewnątrz, powrócić do pozycji podstawowej

Ćwiczenie 11.

Pozycja podstawowa: leżenie na plecach, kończyny górne wzdłuż ciała, kończyny dolne zgięte w stawie kolanowym i biodrowym, stopy płasko przylegają do podłoża

Ćw.: wyprostować ku górze raz lewą, raz prawą kończynę dolną.

III trymestr ciąży

W III trymestrze ciąży macica osiąga znaczne rozmiary, uciska naczynia w miednicy mniejszej, skutkiem czego dochodzi do powstania obrzęków i żylaków kończyn dolnych. Macica uciska również przeponę, zmniejszając pojemności klatki piersiowej. Ćwiczenia w tym okresie ciąży wykonuje się na siedząco lub leżąco, należy wystrzegać się podnoszenia nów ponad linię barków. Należy zwracać uwagę na ćwiczenia mięśni dna miednicy, mięśni kręgosłupa, stawów biodrowych i przywodzicieli ud.

Ćwiczenie 12.

Pozycja podstawowa: klęk rozkroczny, ręce oparte na biodrach

ćw.: przejść w siad na piętach, wykonać wydech i powrócić do pozycji podstawowej z jednoczesnym wdechem.

ćwiczenie 13.

Pozycja podstawowa: siad skrzyżny, kolana szeroko rozwarte, kończyny górne zgięte w stawie łokciowym i ustawione poziomo przed klatką piersiową

ćw. wykonać ruch w płaszczyźnie poziomej, licząc do 4, gdzie na 1, 2, 3 wykonuje się cofnięcie ramion, a na 4 prostuje ramiona z jednoczesnym ich cofnięciem

ćwiczenie 13.

Pozycja podstawowa: siad na piętach, kończyny górne wzdłuż tułowia

ćw.: unieść kończyny górne do poziomu barków i wykonać okrężny ruch kończynami w przód, a następnie w tył.

  1. Aktywność seksualna kobiety w ciąży

Ciąża o prawidłowym przebiegu nie stanowi przeciwwskazania do aktywności seksualnej, a współżycie jest korzystne, pomaga utrzymać więź z partnerem. Jednak zdarza się że kobiety w I trymestrze ciąży odczuwają niechęć do zbliżeń. Spowodowane jest to głownie niepokojem o przebieg ciąży i typowymi dla tego okresu dolegliwościami: nudnościami, wymiotami, bolesnością piersi, złym samopoczuciem lub zmęczeniem.

W II trymestrze ciąży popęd płciowy kobiety ciężarnej najczęściej rośnie. Kobieta oswaja się z ciążą, mijają dolegliwości I trymestru. Jej sylwetka nie zmienia się jeszcze na tyle aby brzuch przeszkadzał w kontaktach z partnerem. Zwykle zainteresowanie współżyciem płciowym wzrasta do 20. tygodnia ciąży, a później stopniowo maleje. U niektórych par występuje niechęć do współżycia podczas całej ciąży - jest to indywidualna sporawa całej pary, zależna od przyzwyczajeń i temperamentu partnerów.

Podczas współżycia należy zwracać uwagę na ułożenie ciała kobiety. Szczególnie ważne jest aby partner nie uciskał brzucha kobiety ani jej piersi.

Na 6 tygodni przed spodziewanym terminem porodu należy wstrzymać się od współżycia płciowego z powodu zwiększonego ryzyka infekcji . W tym czasie drogi rodne przygotowują się do porodu i następuje samooczyszczenie się pochwy. Często w tym okresie kobieta odczuwa tkliwość piersi i ból podczas stosunku.

Współżycie płciowe tuż przed terminem porodu może wywołać akcję porodową, ponieważ prostaglandyny zawarte w nasieniu męskim mogą w tym okresie przyśpieszać dojrzewanie szyjki macicy.

W przypadku kobiet z obciążonym wywiadem położniczym, lub w ciąży zagrożonej wskazana jest wstrzemięźliwość płciowa, niekiedy nawet przez cały okres ciąży.

Stosunki seksualne w okresie ciąży są zabronione w przypadku występowania:

Kobieta ciężarna powinna znać objawy niepokojące, które mogą pojawić się po odbyciu stosunku płciowego. W przypadku wystąpienia skurczów, plamienia, krwawienia lub odpływania wód płodowych powinna niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

  1. Przyjmowanie leków w okresie ciąży

Zalecenie kobiecie ciężarnej stosowania leków powinno być nacechowane szczególną ostrożnością, gdyż niemal wszystkie leki przenikają przez łożysko i dostają się do krążenia płodowego.

Największą wrażliwość na leki płód wykazuje w I trymestrze ciąży, w okresie organogenezy. Każdy lek podawany w tym okresie musi być oceniany w aspekcie jego działania teratogennego.

Teratogenny to czynniki które przez ingerencje w prawidłowe mechanizmy różnicowania i dojrzewania komórek wpływają na powstanie zaburzeń w rozwoju płodu i wad rozwojowych.

Każda kobieta ciężarna powinna wiedzieć że nie może przyjmować jakichkolwiek leków/ nawet tych, które są powszechnie uważane za nieszkodliwe, np. preparatów witaminowych/ bez konsultacji z lekarzem prowadzącym.

W ciąży zdarzają się sytuacje , w których przyjęcie leków jest konieczne. Leczenia wielu chorób, np. cukrzycy, padaczki, astmy, choroby nerek, choroby serca nie można przerwać nawet podczas ciąży. W przypadku chorób przewlekłych nieprzyjmowanie leków może być groźniejsze dla płodu i matki niż potencjalne ryzyko wynikające z ich stosowania. Kobietę należy poinformować o zagrożeniu dla niej i zarodka/płodu, jakie może stanowić choroba w przypadku braku leczenia. Należy również rozważyć odroczenie leczenia - jeśli jest to możliwe - poza krytyczny okres ciąży, w którym lek działa teratogennie lub toksycznie. Dlatego błędem jest przekonanie, że kobieta nie powinna przyjmować żadnych leków w ciąży. Ważne jest aby każda decyzja była konsultowana z lekarzem. Natomiast wszystkie nowe środki farmakologiczne, których wpływ na płód nie jest znany, powinny być przeciwwskazane dla kobiet w ciąży.

  1. Używki w okresie ciąży

ALKOHOL

Spożywanie alkoholu przez kobietę wiązy niesie ze sobą duże ryzyko powikłań ciąży i rozwoju płodu. Udowodniono, że alkohol przenika do krwi płodu w takim samym stężeniu jak we krwi matki. Natomiast eliminacja alkoholu z krwi płodu trwa dwukrotnie dłużej niż z krwi matki.

Nadużywanie alkoholu w okresie ciąży może spowodować nie tylko poważne komplikacje położnicze, np. poronienie czy poród przedwczesny, ale także tzw. płodowy zespół alkoholowy / FAS - fetal alkoholic syndrome /, którego objawy kliniczne są następstwem rozwijającego się płodu na toksyczne dawki alkoholu i jego metabolitów.

Ponieważ nie została określona bezpieczna dawka alkoholu dla ciężarnej, zalecane jest całkowite zrezygnowanie z e spożywania alkoholu przez kobiety ciężarne, natomiast dla kobiet w wieku rozrodczym zalecane jest poradnictwo na temat skutków działania alkoholu n płód.

PALENIE PAPIEROSÓW

Palenie papierosów przez kobietę w ciąży jest bardzo szkodliwe dla rozwijającego się dziecka. Rozwój zarodka a następnie płodu może zostać na każdym etapie zaburzony przez biologiczna aktywność związków obecnych w dymie tytoniowym. Dym tytoniowy wdychany przez kobietę w ciąży zawiera substancje toksyczne, w tym nikotynę, tlenek węgla, cyjanowodór, ciała smoliste i substancje rakotwórcze. Mimo, że dziecko chronione jest przez łożysko część substancji szkodliwych, takich jak tlenek węgla i nikotyna przenika przez tę barierę.

Palenie tytoniu w okresie ciąży może nieść ze sobą zdrowotne konsekwencje dla ciężarnej, płodu i noworodka.

Konsekwencje dla kobiety w ciąży

Konsekwencje dla płodu:

Konsekwencje dlas noworodka

Mechanizmy wywołujące zaburzenia w okresie ciąży są związane z niedotlenieniem krwi i zwężenieniem naczyń krwionośnych. Mechanizm wpływu palenia tytoniu na masę urodzeniową tłumaczony jest niedotlenieniem płodu - do krwi przedostaje się dwutlenek węgla, który wykazuje znacznie większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen. Tlenek węgla blokuje również enzymy oddechowe w tkankach, zawierającej w swojej cząsteczce żelazo. Nikotyna przenikając przez łożysko wpływa na obkurczenie naczyń krwionośnych, co powoduje wzrost oporu obwodowego i w efekcie wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Równie niebezpieczne jest palenie bierne, które także niekorzystnie wpływa na płód i może doprowadzić do takich samych powikłań, jakie występują w przypadku czynnego palenia. Jedynym skutecznym sposobem zmotywowania kobiety do zaprzestania palenia tytoniu w ciąży jest uświadomienie jej zagrożeń jakie niesie ze sobą ten nałóg dla rozwijającego się dziecka.

STOSOWANIE NARKOTYKÓW W CZASIE CIĄŻY

Narkotyki bardzo szybko przechodzą przez barierę łożyskową i uzyskują takie samo stężenie we krwi płodu jak we krwi matki, przy czym są wolniej wydalane ze względu na brak enzymów rozkładających te substancje.

Zagrożenia wynikające ze stosowania narkotyków przez kobietę ciężarną to:

Dodatkowe zagrożenia dla kobiet w ciąży uzależnionych od narkotyków stanowią: często współistniejący z uzależnieniem niewłaściwy sposób odżywiania, warunki w jakich żyje ciężarna, choroby przenoszone drogą płciową, zakażenia, infekcje, zbyt późne zgłaszanie się do lekarza.

Powikłaniem neurologicznym najczęściej obserwowanym u noworodków narażonych na działanie narkotyków in utero jest zespół odstawienia (NAS - neonatal abstinence syndrome).

Opieka perinatalna nad kobietą uzależnioną od narkotyków jest trudna, co wynika ze specyfiki psychologicznej pacjentki - narkomanki. Wymaga ona zaangażowania specjalistycznego, interdyscyplinarnego zespołu (lekarz położnik i pediatra znający problematykę narkomani, psychiatra, specjalista terapii uzależnień, położna posiadająca doświadczenie w pracy i poradnictwie dla osób uzależnionych, psycholog kliniczny, pracownik socjalny), przez to staje się droższa ( koszty farmakoterapii i opieki ).


Wyszukiwarka