WYKŁAD: 13 stycznia 2012 r.

Elementy retoryki klasycznej

W obrębie retoryki występują różne szkoły. Chcą widzieć rzeczywistość uporządkowaną systemowo. Dziedzina o bardzo rozbudowanej terminologii. Starożytni oswajali rzeczywistość poprzez nazywanie zjawisk. W spojrzeniu logiczno-retorycznym widać tendencję, jak co jest nazywane. Są typologie sytuacji komunikacyjnych. Kiedy Arystoteles dzieli sobie mowy, to nie jest tak, że z tego podziału nic nie wynika, ale od czasów Arystotelesa nie dokonaliśmy żadnego innego podziału sytuacji komunikacyjnych. Klasyfikacja tropów i figur - klasyfikacja sposobów mówienia o rzeczywistości.

Części sztuki(elementy retoryki) Przygotowanie mowy składa się z 5 tropów (które nie muszą w naszej świadomości przebiegać jeden po drugim):

• INVENTIO - Znalezienie tematu, na który będziemy mówić; chcemy sformułować temat i nasze stanowisko, zastanawiamy się jakich argumentów użyjemy (inwencja: nienacechowane res wchodzą w kontakt ze słowami - verba, które opisują jakąś sprawę - causa => ordo naturalia - taka kolejność przedstawienia argumentów, albo jakiejś historii, które funkcjonuje w naszym tekście. Rzeczy wchodzą w kontakt ze słowami. Słowa, które są używane przez mówiącego w konkretnym celu, zatem dobór tych słów jest nacechowany, z tego powstaje odwzorowanie rzeczy, przedstawienie pewnego tematu w języku i ta przedstawiana rzecz będzie się nazywała causa - w rzeczywistości elementy tego obiektu causa są poczłonkowane w sposób naturalny. Z jakiegoś powodu zmieniamy ten naturalny porządek chronologiczny i budujemy porządek naszego tekstu)

• DISPOSITIO (dyspozycja => ordo artificialis - burzenie porządku ordo naturalia. Możemy zacząć referować sprawę od końca, czy od środka, w takim porządku, jaki my chcemy narzucić tekstowi. Ustalamy, co chcemy robić na początku, co w środku, a co na końcu. Decydujemy o kompozycji)

• ELOCUTIO (elokucja, wysłowienie. To nie jest jeszcze wypowiedzenie fonetyczne. Nadanie naszym myślą konkretnego kształtu słownego. Wybieramy konkretne sformułowania słowne, oraz dopasowujemy je do stylu, w którym będziemy mówić)

• MEMORIA (pamięć - naturalna i sztuczna => mnemotechnika. Nauczenie się tej przygotowanej wypowiedzi na pamięć. Dziś już nie uczymy się wystąpienia na pamięć; obecnie odnosi się to do przygotowania wypowiedzenia)

• PRONUNTIATIO (pronuncjacja, wykonanie - głos, mimika, gesty. Wygłoszenie przygotowanego tekstu. Pojawiają się czynniki pozajęzykowe)

Typy mów:

	MOWY
RODZAJE MÓW	SĄDOWE	DORADCZO- -POLITYCZNE	OKOLICZNOŚCIOWE
TYPY MÓW	oskarżycielskie	namawiające	chwalące
		obrończe	odradzające	ganiące

Struktura mowy(dyspozycja):

• EXORDIUM (PROOEMIUM)

Wstęp. Nawiązanie kontaktu ze słuchaczem.

Szanowni Państwo! Dziś przyjdzie nam się zająć…

• NARRATIO

Narracja. Przedstawienie jakiegoś problemu związanego tą sprawą. Starożytni głęboko wierzyli, że nie można (bo retoryka była praktyczną dziedziną) operować tylko argumentacją, trzeba też przytoczyć historie z życia.

Wiele lat temu słyszałem historię dziewczyny przez trzydzieści lat zamkniętej w wieży […]. Historia ta uczy nas, że…

• ARGUMENTATIO

Prezentowanie swoich poglądów i argumentów.

Pierwszym argumentem na poparcie mojej tezy niech będzie fakt, że […].

Co więcej, […].

Należy zauważyć także […].

probationes inartificiales (argumenty niesztuczne; wynikały z faktów, z rzeczywistości, z istoty sprawy) i probationes artificiales (argumenty sztuczne; wynikały z samej techniki mówienia, poprzez odwołania do różnych chwytów, sztuczek retorycznych; dzisiaj nazywane argumentami arystycznymi)

• REFUTATIO

Refutacja. Odnoszenie się do argumentów przeciwnika, obalanie zarzutów przeciwnika.

Nie ma racji X, który twierdzi, że […].

Brak najmniejszych dowodów na poparcie tezy X-a.

• INTERROGATIO

Interrogacja. Stawianie pytań, żeby uatrakcyjnić własny wywód, albo żeby uprzedzić zarzuty przeciwnika. To taki sposób prowadzenia dyskursu, że samemu się stawia pytania i samemu się na nie odpowiada.

Czy skoro X twierdzi, że […], to przyjmie także absurdalne rozwiązanie […]?

• RECAPITULATIO

Rekapitulacja. Typowe zakończenie podsumowujące. Streszczamy to, co powiedzieliśmy do tej pory, lub jakoś się do tego odnosimy i potwierdzamy hipotezę, lub jeszcze raz formułujemy tezę lub przypominamy wnioski. Zakończenie uczciwe merytoryczne.

Na przykładzie historii […] postawiłem tezę, którą udowodniłem odwołując się do trzech ważnych spostrzeżeń: […]. Wykazałem także, że moi przeciwnicy nie mają racji, ponieważ […]. Wynika z tego niezbicie, że […].

• PERORATIO

Perforacja. Mocny akcent kończący, który ma zapaść słuchaczom w pamięć (to jego podstawowa funkcja). Ma moc wpływania na emocje.

Zawsze starałem się być dobrym człowiekiem i dlatego wierzę teraz, że zechcą Państwo mnie wesprzeć. Moi przeciwnicy są może bardziej wymowni ode mnie, ale - wierzcie mi - nie zależy im tak bardzo na

Teoria argumentacji:

• PROBATIONES INARTIFICIALES

1. Argumenty rzeczowe - merytoryczne (dane, fakty, badania, liczby, wypowiedzi świadków)

• Z tego względu przygotowaliśmy na lata 2007-2013 nową inicjatywę, którą nazwaliśmy "Regiony na rzecz zmian gospodarczych" z budżetem w wysokości 375 milionów euro.

• ? Argumenty emocjonalne - informowanie o własnych emocjach

• Byłem ogromnie przerażony jego zachowaniem!

• Argumenty logiczne -

Argumenty logiczne (Są to schematy wnioskowania):

• wnioskowanie metodą indukcji (Sprawdzamy pewną liczbę przypadków i na ich podstawie wysuwamy wniosek ogólny)

1. wnioskowanie od szczegółu do ogółu, podajemy poszczególne przykłady, z których ma wynikać wniosek ogólny, pochodzący SPOZA tych przykładów.

Jan jest omylny. Piotr jest omylny. Grzegorz jest omylny. Tomasz jest omylny. Anna jest omylna. Małgorzata jest omylna. Krystyna jest omylna. => Każdy człowiek jest omylny.

• wnioskowanie metodą dedukcji

od ogółu do szczegółu, czyste wnioskowanie logiczne, wyciąganie wniosków z przesłanek, nie wymaga tworzenia nowych twierdzeń

Jan jest człowiekiem.

Każdy człowiek jest omylny.

=> Jan jest omylny.

• sylogizm i entymemat

Sylogizm:

• Każdy pies [M] jest ssakiem [P]. przesłanka większa - zawiera termin większy

• Azor [S] jest psem [M]. przesłanka mniejsza - zawiera termin mniejszy

--------------------------------------

• => Azor [S] jest ssakiem [P]. wniosek (Musi zawierać podmiot i orzeczenie imienne)

• termin większy [P] Stanowi część orzeczenia, jest orzecznikiem

• termin mniejszy [S] Podmiot

• termin średni [M] Pojawia się w każdej z przesłanek, ale występuje we wniosku

Termin większy i mniejszy bierzemy z wniosku.

Teoria sylogizmu-zdania kategoryczne:

• zdanie ogólno-twierdzące A [(S)aP]

• Każde S jest P. [Każdy pies jest ssakiem.]

• zdanie ogólno-przeczące E [(S)e(P)]

• Żadne S nie jest P. [Żaden człowiek nie jest ptakiem.]

• zdanie szczegółowo-twierdzące I [SiP]

• Niektóre S są P. [Niektórzy ludzie są mężczyznami.]

• zdanie szczegółowo-przeczące O [So(P)]

• Niektóre S nie są P. [Niektórzy ludzie nie są mężczyznami.]

Zdania twierdzące:

Mogą dotyczyć wszystkich elementów danego zbioru, wtedy zaczyna się od `każdy'

Szczegółowe zaczynają się od `niektórzy'

Zdania przeczące:

Ogólne: `żaden… nie'

Szczegółowe: `niektórzy… nie'

TEORIA SYLOGIZMU
-DYREKTYWY POPRAWNOŚCI BUDOWY

• D1: co najmniej jedna przesłanka ma charakter ogólny (SaP lub SeP)

• D2: co najmniej jedna przesłanka ma charakter twierdzący (SaP lub SiP)

• D3: jeżeli obie przesłanki mają charakter twierdzący, to i wniosek musi być twierdzący, a jeżeli jedna jest przecząca, to i wniosek jest przeczący

• D4: termin średni musi być rozłożony w co najmniej jednej z przesłanek

• D5: jeżeli termin mniejszy lub większy jest rozłożony w którymkolwiek z wniosków, to musi być rozłożony w przesłance, jeżeli nie jest rozłożony, nie trzeba go porównywać

Rozłożenie mówi o tym, który element jest silniejszy.

SYLOGIZM POPRAWNY (Jeżeli termin ma być zbudowany poprawnie, to termin średni musi być rozłożony przynajmniej w jednej z przesłanek; termin mniejszy większy sprawdzamy we wniosku, jeżeli termin większy i mniejszy są rozłożone we wniosku, musza być też rozłożone w którejś przesłance, rozłożenie sprawdzamy na podstawie wniosku):

• Niektóre psy są kudłate. Mis - >Niektóre psy(M) są kudłatymi psami (istotami).

• Psy są ssakami. (M)aP -> Każdy pies(M) jest ssakiem.

(przeformułowujemy w ten sposób, żeby było łatwiej)

------------------------

• Kudłate psy są ssakami. (S)aP -> Każdy kudłaty pies(S) jest ssakiem(P).

• termin większy SSAK - P

• termin mniejszy KUDŁATY PIES - S

• termin średni PIES - M

SYLOGIZM NIEPOPRAWNY (Tzn. wnioskowanie jest niepoprawne. Wystarczy, ze już jedna dyrektywa jest niepoprawna):

• Żadne koty nie szczekają. (M)e(P) -> Nie istnieją koty, które by szczekały

• Żadne psy nie są kotami. (S)e(M) -> Nie istnieją psy, które byłyby kotami

-------------------------------------

• Istnieją psy, które szczekają. SiP

Zdania są prawdziwe, ale samo wnioskowanie nie już prawdziwe. Z tych przesłanek nie wynika ten wniosek.

• termin większy: istoty szczekające - P

• termin mniejszy: psy - S

• termin średni: koty - M

• D1 [+], D2 [-], D3 [-], D4 [+], D5 [-]

D2 - nie ma przesłanki twierdzącej

ENTYMEMAT:

Skrócony sylogizm. Została pominięta jedna przesłanka. Ma większą wartość, moc retoryczną, jest bardziej atrakcyjny dla odbiorcy, dlatego że nie dopowiadamy wszystkiego do końca, coś pozostawiamy w domyśle. Odbiorca ma pewne pole do aktywności. W tym domyśle można coś ukryć (jakieś niewygodne rzeczy).

• Jan jest omylny, bo jest człowiekiem. (Przesłanka sformułowana: Jan jest człowiekiem. Wniosek: Jan jest omylny. Przesłanka sugerowana: Każdy człowiek jest omylny)

• Wieloryb jest ssakiem, bo nie jest ptakiem. (Przesłanka sformułowana: Wieloryb nie jest ptakiem. Wniosek: Wieloryb jest ssakiem, Przesłanka sugerowana: Każdy nie ptak jest ssakiem. Na wierzchu tekstu są tylko zdania prawdziwe, co tworzy iluzję prawdziwości twierdzenia)

• Jan nie grzeszy, bo śpi snem sprawiedliwego. (Przesłanka sugerowana: Każdy, kto śpi snem sprawiedliwego nie grzeszy)

• Jan ma 80 lat i 25-letnią żonę. Zatem Jan jest bardzo bogaty. (Przesłanka sugerowana: Każdy mężczyzna, który ma młoda żonę jest bogaty)

PROBATIONES ARTIFICIALES
(ARGUMENTY ERYSTYCZNE)

Argumenty nieuczciwe, nie wynikają z żadnych danych, tylko z samego sposobu mówienia. Jest to atrakcyjne językowa jako chwyt, mimo że jest nieuczciwe w stosunku do odbiorcy. Daje mówiącemu przewagę. Obrona w dyskusji ->ten argument nie odnosi się do meritum sprawy.

• argumentum ad hominem

(Argument do człowieka. Polega na przypisaniu kogoś do szerszej grupy np. społecznej, w której to grupie na mocy stereotypu, przypisuje się pewne poglądy. Wniosek: Ta osoba powinna się z tymi poglądami zgodzić. Rodzaj nieuczciwego założenia)

• I ty, Polak, kwestionujesz konieczność zwalczania Niemców w naszym kraju?! (Przypisujemy go do szerszej grupy ->Ty jako Polak ->Polacy; a jest taki stereotyp, ze Polacy i Niemcy się nie lubią. Wniosek: Jeśli się z tym nie zgadzasz, to nie jesteś prawdziwym Polakiem. Ty jako członek tej grupy powinieneś się z tym zgodzić)

• argumentum ad personam

(Staramy się zdyskredytować naszego rozmówcę, odwołując się do jakichś jego cech, które nie mają znaczenia dla sprawy. Każda cecha może być dobra. Odpowiedź: To, że jestem kulawy, łysy itd. nie ma związku ze sprawą. Skierowany do adwersarza)

• Rozmowa z takim oszołomem jak pan jest poniżej mojej godności!

• argumentum ad populum

(Prezentacja jakichś prawd jako ogólnie przyjęte. Magiczne słowa: Wszyscy przecież wiedzą, że…; Oczywiste jest, że…; Powszechnie wiadomo, że…; Powszechnie uważa się, iż… te wyrażenia przez swoja strukturę językową nadają prawdy temu twierdzeniu. Powoływanie się na rzekomą mądrość ludu)

• Wszyscy dobrze wiedzą, że należy zwalczać mniejszości narodowe w naszym kraju, bo inaczej zatracimy naszą tożsamość.

• argumentum ad audytorem

(Argument do słuchacza. Prezentujemy jakąś tezę od naszej strony, w nacechowany a nie obiektywny sposób. A potem zadajemy pytanie: A kto z państwa by to zrobił?)

• Czy należy dopuścić aborcję? Jeśli tak, to proszę, niech Państwo odpowiedzą: kto z Państwa, a może: która z Pań chciałaby popełnić aborcję i zabić swoje nienarodzone dziecko. Ktoś się zgłosi?

(Mówca nie pyta się o to, kto jest za aborcją, tylko najpierw prezentuje ją ze swojego punktu widzenia. Wykrzywienie łączliwości jest tu znaczące i nieprzypadkowe: Popełnić aborcję -> popełnić przestępstwo, zbrodnię. Nie jest to obiektywna prezentacja tego problemu. Udaje tylko, że zadaje pytanie, bo na tak sformułowane nikt przecież nie odpowie. Wniosek: Jeśli wśród nas nie ma takiej osoby, to znaczy, że nikt by się na to nie zgodził -> podstępne)

• argumentum ad ignorantam

Są dwa typy:

- Po pierwsze powołujemy się na dane, których odbiorca nie może zweryfikować. Celowe wykorzystywanie niewiedzy swojego przeciwnika, który nie ma jak się odnieść do tych słów, a powiedzenie, ze nie zna się tych badań, tylko może zdyskredytować jeszcze bardziej te osobę.

- Po drugie: Twierdzenie, ze jeśli ktoś nie jest w stanie uwodnić, że czegoś nie zrobił, to znaczy że musiał to zrobić -> mylne. Podobnie zbudowane do argumentu z autorytetu.

• Najnowsze badania w Stanach Zjednoczonych (przeprowadzone przez International Institute of Social Sciences z Danville University) wykazały, że wzrost spożycia alkoholu przez młodych ludzi jest spowodowany rosnącą liczbą rozwodów wśród ich rodziców.

• Na pewno zabiłeś Cezara, skoro nie jesteś w stanie udowodnić, że tego nie zrobiłeś.

• argumentum ad verecundiam

(Argumenty do nieśmiałości. Naszego odbiorcę zarzucamy tysiącem faktów, zjawisk, terminów, nazw itp. Odbiorca jest zmiażdżony tak dużą liczbą rzekomych autorytetów, a przerażony elokwencja manifestowaną przez swego przeciwnika, nie jest w stanie podjąć dyskusji. Pojawiają się nazwiska, cytaty. Podobnie zbudowane do argumentu z autorytetu.)

• Heidegger wyraźnie pisze, że „byt jest zamknięty w zrozumieniu bytu, które jako rozumienie należy do egzystencji istniejącej ", tak więc współczesna filozofia jednoznacznie odżegnuje się od tego sposobu myślenia, który reprezentujesz. Nie tylko zresztą współczesny nam Sartre, ale na pewno też dawniejsi myśliciele - Kant czy Nietzsche - nie zgodziliby się z twoimi twierdzeniami. Nie wierzysz? - A może powinieneś przeczytać „Sein und Zeit" — to naprawdę pouczająca lektura.

• argumentum ex autoritatem

Argument z autorytetu jest prawdziwy, gdy spełnia kilka warunków:

- Musi się odwoływać do wspólnej encyklopedii nadawcy i odbiorcy. Zatem musi być to osoba powszechnie znana

- Zarówno odbiorca, jak i nadawca muszą uważać ją za autorytet

- Musi odnosić się do dziedziny, w której jest on autorytetem

• Sam papież wypowiedział się na ten temat, a ponieważ jest on autorytetem w sprawach wiary, to na pewno ma rację.

(Po pierwsze: zwykle ludzie uznają papieża za autorytet. Po drugie: On się tutaj wypowiedział w sprawach wiary, a papież niezaprzeczalnie jest autorytetem w tej dziedzinie)

• argumentum ab exemplo

Argument do przykładu. Odwołujemy się do jednego powszechnie znanego przykładu zjawiska.

• Czy jogging jest rzeczywiście taki zdrowy, skoro jego wynalazca zmarł przed czterdziestką na zawał serca?

• argumentum ad antiquitatem

Argument do starożytności, lub do tego, co było dawnej, do przodków.

• Nie należy przeciwstawiać się tej mądrej dawnej opinii, w którą wierzyli nasi najwięksi przodkowie.

• argumentum ad absurdum

Mamy twierdzenie, z którym chcemy się nie zgodzić. Interpretujemy go zatem bardzo literalnie, w jakiś wręcz wykrzywiony sposób. Dzięki takiej interpretacji można wysnuć absurdalny (głupi) wniosek.

• Gdyby uznać za słuszny bezwzględny zakaz zabijania zwierząt, to uznalibyśmy tym samym bezwzględny zakaz zabijania tasiemców i innych pasożytów.

• argumentum ad vanitatem

Argument do próżności. Polega na tym, ze schlebiamy komuś, po to żeby coś uzyskać.

• Panie Profesorze, Pan jest taki wspaniały, że tylko Pan jest w stanie pojąć te skomplikowane zagadnienia.

• argumentum ad misericordiam

Argument do litości. Poprzez swoje zachowanie chcemy wzbudzić w odbiorcy litość. Jest to argument nieuczciwy, bo nie odnosi się do kwestii metaforycznej.

• Proszę mnie nie oblewać, ponieważ mam ciężką sytuację domową i nie mogę pozwolić sobie na powtarzanie roku.

• argumentum ad baculum

Argument do „kija”. Grozimy jakimiś konsekwencjami, jeśli ktoś czegoś zrobi lub nie.

• Jak się nie weźmiesz do nauki, to zobaczysz, jak ci wtłukę!

• argumentum ad caratom

Argument do „marchewki”. Jeśli osoba, która jest adresatem tego argumentu zrobi coś, to czeka ją coś miłego. Próba zastraszania. Chodzi o drobne rzeczy, czy przysługi korzystne dla odbiorcy. Korzyść odbiorcy jest stosunkowo niewielka.

• Jeśli zjesz pięknie obiad, dostaniesz batonika.

• argumentum ad crumenam

Argument do trzosu, do mieszka. Odwołuje się do interesów materialnych słuchacza. Po pierwsze może to być propozycja łapówki. Po drugie, może zawierać przekonanie: z tego, że ktoś jest bogaty wynika, że ma rację, lub jest przynajmniej wart podziwu. Korzyść odbiorcy jest wielka.

• Ten malutki prezencik na pewno przekona Pana do tego, żeby w sądzie stanąć po właściwej stronie.

• Tomasz ma rację - on ma łeb na karku - zobacz, jak się dorobił.

• argumentum ad amicitiam

Argument do przyjaźni. Ktoś próbuje nakłonić odbiorcę do jakiegoś działania, nie ze względów obiektywnych i merytorycznych, ale powołując się na jakieś więzy przyjaźni, rodzinne, tego, że znają się od lat, albo występują w podobnej sytuacji, lub należą do podobnej grupy społecznej, np. My lekarze powinniśmy trzymać się razem, musimy sobie pomagać.

• Chyba zrobisz to dla przyjaciela, w końcu znamy się tyle lat?

• argumentum ad consequentiam

Bierzemy tezę, z którą się nie zgadzamy, np. nie zgadzamy się z determinizmem. Z tej tezy wysnuwamy wniosek, który jest moralnie wątpliwy. Z tego, że ta konsekwencja jest wątpliwa moralnie, wysnuwamy wniosek, że podstawa tej konsekwencji (to twierdzenie, z którym się nie zgadzamy; w tym wypadku: słuszność determinizmu) jest nie prawdziwa. Z wątpliwego moralnie wniosku, wysnuwamy wniosek o nieprawdziwości przesłanki.

• Determinizm nie jest słuszny: jego słuszność oznaczałaby uznanie braku odpowiedzialności człowieka za swoje czyny - wymaganie uczciwego postępowania od ludzi byłoby niecelowe, nie można by było karać zbrodniarzy.

• argumentum ad fidem

Argument do prawd wiary. Mówimy, że coś jest dobre lub złe, bo w Biblii jest tak napisane, albo że prawdy wiary tak nam mówią.

• Chrystus potępił Martę, która krzątała się wokół jedzenia . Od tej pory ludzie powinni wiedzieć, co jest naprawdę ważne wżyciu.

• argumentum ad supersticionem

Do przesądów, guseł, przekonań ludowych.

• Nie zaglądaj do studni, bo Cię wciągnie potwór.

• argumentum ad invidiam (ad odium)

Argument do nienawiści. Staramy się w odbiorcy wywołać negatywną ocenę osoby, o której mówimy. Odwołuje się do osoby trzeciej.

• Nie zważajcie, sędziowie, na dowody, popatrzcie tylko na twarz tego człowieka - to twarz psychopaty i zwyrodnialca.

• argumentum ad quietem

Argument do świętego spokoju. Zrób to, a będziesz miał święty spokój, a przestanę Cię męczyć.

• Zrób to dla świętego spokoju.

• argumentum ad socordiam

Argument do lenistwa, próżności, opieszałości. Nie zgadzamy się z jakąś tezą, ale nie prezentujemy tego bezpośrednio. Mówimy: To doskonała rzecz, ale jest jeszcze na nią za wcześnie. Chodzi o to, żeby odwlec w czasie. Maskujemy takimi słowami swoją niechęć.

• To bardzo dobra decyzja, ale trzeba z nią poczekać, nie jest odpowiednia na ten moment.

• argumentum ad vertiginem

Argument do czyjejś płochości, czy lekkomyślności. Nie jesteś w stanie zrozumieć tego, co ważne.

• Dlaczego nie chcesz zrozumieć wagi moich argumentów? Nie zwracasz uwagi na to, co w tej kwestii jest najistotniejsze.

• argumentum ad fortiori

Argument do silniejszego. Troche przypomina sylogizm. Mówimy: A jest bardziej jakieś niż B, a B jest bardziej jakieś niż C, w związku z czym A jest bardziej jakieś niż C.

• X jest większy od Z. Z jest większy od Y. Zatem X jest tym bardziej większy od Y.

• Skoro jest zakazane deptanie trawy, to tym bardziej zakazane jest jej zrywanie.

• argumentum a silenzio

Argument do ciszy. Skoro nie ma żadnych informacji potwierdzających jakieś wydarzenie, to znaczy, że nie miała on miejsca. Nie ma informacji, to i nie ma problemu.

• Gdyby to zjawisko naprawdę istniało, to jakieś źródła wspominałyby o nim.

• argumentum a silili

Skoro w przypadku A miało miejsce coś tam, w przypadku B miało miejsce coś tam, w przypadku C miało miejsce coś tam, to w przypadku E podobnym do A,B i C też powinno się to wydarzyć.

• Johnsons, Dricks, Crinthes i inni mordercy zostali skazani na karę śmierci. Dlaczego zatem mielibyśmy ocalić od niej oskarżonego?

• argumentum dixit

Argument typu: „On powiedział”. Na poparcie swojej tezy przytaczamy słowa autorytetu.

• Norwid powiedział: „Przyszłość ocala, co jej potrzebne”.

ARGUMENTY RETORYCZNE;

• Proszę określić typy argumentów

• To oczywiste, że Bóg istnieje - czy jesteś w stanie udowodnić jego nieistnienie?

Ad ignorantam

• Profesor John Browson z University of Jutah stwierdził, że jedzenie dużej ilości bitej śmietany pozwala nam schudnąć.

Ad ignorantam

• Nie ulega wątpliwości pańska głęboka i wszechstronna znajomość problemu.

Ad vanitatem

• Czy naprawdę wierzymy w teorię Darwina i mówimy, że człowiek pochodzi od małpy. A kto z Państwa pochodzi od małpy?

Ad audytorem

• Jak się Pan nie zamknie, to w końcu ktoś Panu pysk obije!

Ad baculum

• Możesz pisać, co chcesz, pamiętaj jednak, że nasza partia nie toleruje najmniejszych odstępstw od oficjalnej linii. Zawsze możesz stracić posadkę.

Ad baculum

• Jako członek ruchu „PRO LIFE” chyba nie powinien Pan nawet dopuszczać myśli o karze śmierci, a co dopiero proponować jej wprowadzenie.

Ad hominem

• Czy naprawdę chcemy narażać nasze dzieci na płacenie za studia? A kto z Państwa chciałby płacić za studia?

Ad audytorem

• Jak może pan wypowiadać się na temat stanu wojennego? Przecież miał pan wtedy 5 lat!

Ad personam

• W większości krajów świata system podatkowy jest progresywny, a bogaci obłożeni są wysokimi podatkami. To oczywiste, że biednym zawsze należy się zasiłek, finansowany przez bogatych.

Ad populum

• Proszę nie stawiać mi dwójki, bo stracę przez to stypendium, a to moje jedyne źródło utrzymania.

Ad misericordiam

• Pan jako ekspert w tej dziedzinie doskonale wie, że….

Ad vanitatem

• Wszyscy ludzie zażywający witaminę C żyją dłużej - Linus Pauling, laureat Nagrody Nobla z chemii - zażywał 20 gramów witaminy C dziennie i dożył 93 lat.

Ad ignorantam/ Ab exemplo

• Już starożytni wiedzieli, że nie należy działać zbyt pochopnie, a we wszystkim trzeba stosować zasadę złotego środka i umiaru.

Ad antiqutatem

• Jeśli mi pomożesz, zapłacę ci sowicie.

Ad crumenam

• Gdybyśmy uznali, że za zasadną możliwość obrony swojej własności przed ewentualnymi trespaserami, to gdybym przez pomyłkę wszedł na czyjąś działkę, ta osoba mogłaby mnie nawet zabić i byłaby bezkarna.

Ad absurdum

• Nie jest to do końca legalne, ale my, artyści, musimy sobie pomagać, prawda?

Ad amiticiam

• Homoseksualizm jest zły, bo Bóg zesłał swój gniew na Sodomę i Gomorę.

Ad fidem

• Ustąp jej, to nie będą się ciebie czepiali.

Ad quietem

• Ten drobny podarunek na pewno choć trochę osłodzi panu trudy decyzji podjętej na moją korzyść.

Ad crumenam

• Nieprawda, że Bóg nie istnieje. Gdyby nie było Boga to byłoby naprawdę straszne - nic nie miałoby sensu.

Ad consequentiam

• Nie doceniasz tego, co w tej sprawie jest najważniejsze. Dlaczego nie chcesz przyjąć wagi moich argumentów?

Ad vertiginem

• Wystarczy spojrzeć na tego człowieka, a już wiadomo, że mógłby on popełnić najgorszą zbrodnię!

Ad invidiam

• To byłaby bardzo dobra decyzja, ale nie w naszych warunkach, trzeba poczekać, aż nasze społeczeństwo dojrzeje do tego.

Ad socordiam

• Polska ma 40 tysięcy mieszkańców. Mongolia jest jeszcze większa od Polski, więc Mongolia ma jeszcze więcej mieszkańców.

Ad fortiori

1

---