PRAWO I POSTEPOWANIE CYWILNE tico2, semestrII, Jarocin


PRAWO I POSTEPOWANIE CYWILNE

SEMESTR I

PRAWO I NORMA PRAWNA

Prawo to zespół norm prawnych.

Norma prawna to taka norma postępowania, która została ustanowiona lub uznana przez upoważniony do tego organ prawny.

Norma prawna jest to wypowiedź skierowana do określonej osoby czy grupy osób, zawierająca żądanie określonego zachowania się w ściśle określonych okolicznościach albo też zawsze i wszędzie. Wszędzie uznaniu normy postępowania za normę prawną mówimy wtedy, gdy ta norma już jako norma postępowania funkcjonowała w społeczeństwie i została „przejęta” przez upoważniony do tego organ państwa. O ustanowieniu normy prawnej mówimy wtedy, gdy taka norma dotychczas nie funkcjonowała w społeczeństwie, a zatem gdy zawiera ona zupełnie nowe zadanie.

Każda nowa forma skoro jest normą postępowania zawiera:

  1. określenie adresata,

  2. określenie postępowania tego adresata,

  3. określenie okoliczności, w których adresat normy ma zachować się w taki a nie inny sposób.

Oprócz tego, że norma prawna jest to taka norma postępowania:

  1. która została ustanowiona, względnie uznana przez państwo, charakteryzuje ją to, że jej realizacja jest zabezpieczona przez przymus ze strony państwa,

  2. ochrania ona przede wszystkim interesy określonej grupy czy klasy.

PODZBIORY W SYSTEMIE PRAWNYM

Pierwszy podstawowy podział prawa to podział na:

- prawo publiczne,

- prawo prywatne.

Jest to podział, który został wprowadzony przez Ulepiana w czasach rzymskich.

Prawo publiczne jest to ten dział prawa, który odnosi się do państwa i ochrania jego interesy. Do prawa publicznego zaliczamy np. prawo konstytucyjne czy administracyjne. Natomiast przykładem prawa prywatnego jest prawo cywilne.

Drugi doniosły podział prawa to podział na :

- prawo materialne,

- prawo formalne (procesowe).

Prawo materialne - są to te normy prawa, które w sposób pierwotny wyznaczają danym podmiotom określone obowiązki czy np. uprawnienia np. w razie zawarcia umowy pożyczki, z KC wynika z jednej strony dla pożyczkodawcy uprawnienie domagania się zwrotu pożyczonych pieniędzy, a dla pożyczkobiorcy zwrotu tych pieniędzy. Normy prawa materialnego charakteryzuje to, że nie mają one charakteru służebnego, instrumentalnego wobec innych norm, na tym polega istota pomiędzy normami prawa materialnego a normami prawa procesowego.

Prawo procesowe istnieje po to aby służyć realizacji norm prawa materialnego. Gdyby nie było prawa materialnego, prawo procesowe byłoby zbędne. Normy prawa procesowego są to te normy, które kształtują określone instytucje np. sądy, a także postępowania przed nimi.

Przykładem prawa materialnego jest prawo cywilne, karne czy administracyjne, natomiast przykładem prawa procesowego jest prawo postępowania cywilnego, postępowania karnego czy postępowania adm.

Trzeci podstawowy podział prawa administracyjnego to podział na podzbiory, które nazywa się gałęziami prawa. Jako jedno z kryteriów tego podziału traktuje się przyjętą przez prawodawcę metodę regulacji prawnej. Istnieją trzy podstawowe takie metody:

- metoda cywilistyczna,

- metoda administracyjna,

- metoda karnistyczna.

Przy metodzie cywilistycznej wychodzi się z założenia, że jeden podmiot nie występuje w stosunku do drugiego jako podmiot podrzędny podlegający. Przy tej metodzie zakłada się równorzędność podmiotów, co nie oznacza równości ekonomicznej. Inaczej jest w wypadku metody administracyjnej, w ramach tej metody wychodzi się z założenia, że podmioty danego stosunku prawnego nie mają równorzędnej pozycji.

Prawo cywilne i prawo karne jest skodyfikowane, natomiast nie jest skodyfikowane np. prawo adm.

PRAWO CYWILNE

Prawo cywilne są to takie normy prawne, które regulują stosunki majątkowe między określonymi podmiotami, a mianowicie między osobami fizycznymi oraz między osobami prawnymi.

KC pozwala na wyróżnienie następujących działów prawa cywilnego:

- prawa rzeczowego,

- prawa zobowiązań,

- prawa spadkowego.

Oprócz tego jako dział prawa cywilnego traktuje się prawo rodzinne i opiekuńcze oraz prawo handlowe, przy czym niektórzy autorzy twierdzą, że prawo rodzinne i opiekuńcze stanowi samodzielną wyodrębnioną gałąź prawa.

Najogólniej to ujmując:

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest ustawa z 23.IV.1964 r. - Kodeks Cywilny.

KC w zasadzie wszedł w życie 01.01.1965r.

PODSTAWOWE ZASADY PRAWA CYWILNEGO

Zasady prawa cywilnego są to pewne centralne idee, które są też nazywane ideami przewodnimi systemu prawa cywilnego.

Zasady prawa cywilnego kształtują treść tego prawa, są bowiem pewne założenia konstrukcyjne, na których opierają się poszczególne uregulowania.

Wśród zasad prawa cywilnego na pierwszy plan wysuwa się:

  1. Zasada równości (równorzędności podmiotów). Wyraża się ona przede wszystkim w tym, że każdy podmiot stosunku cywilno-prawnego ma równą pozycję. Zasada równości znajduje także wyraz w tym, że każdemu człowiekowi bez wyjątku została przyznana zdolność prawna a także w tym, że każdemu człowiekowi zapewnia się korzystanie z dóbr osobistych oraz zapewnia ochronę tych dóbr. Dobrami osobistymi są np. zdrowie człowieka, wolność, pseudonim, tajemnica korespondencji.

  2. Zasada autonomii woli - ta zasada pozostaje w ścisłym związku z równorzędnością podmiotów, wyraża się ona w tym, że prawo cywilne przyznaje podmiotom stosunkowo duże możliwości swobodnego kształtowania stosunków cywilno-prawnych, zwłaszcza umów.

  3. Zasada poszanowania powszechnego odczucia sprawiedliwości. Zasadę tę określa się również jako zasadę łagodzenia skutków nadmiernego rygoryzmu prawa. Zasada ta znajduje wyraz w treści art. 5 KC wg którego „nie można czynić ze swojego prawa użytku wtedy gdy byłoby to sprzeczne z zasadą współżycia społecznego”. Kierując się tą zasadą sąd nie zasądzi alimentów od będącego człowiekiem samodzielnym na rzecz będącego w niedostatku ojca, w sytuacji gdy ojciec ten opuścił dziecko gdy było bardzo małe, nie interesował się jego losem, nie płacił na niego alimentów.

  4. Zasada ochrony bezpieczeństwa obrotu prawnego. Zasada ta wynika z tego, iż bezpieczeństwo obrotu wymaga, aby w określonych sytuacjach ochraniać działania i w ten sposób interesy osoby, która działa w zaufaniu wobec innej osoby.

  5. Zasada jednakowej ochrony prawnej (jednostka ochrony własności). Prawo cywilne zapewnia w zasadzie jednakową ochronę praw własności i to nie zależnie od tego, kto jest podmiotem tego prawa, zatem niezależnie od tego czy właścicielem jest osoba fizyczna, gmina czy spółka. Zasada ta przejawia się również w tym, że prawo cywilne przewiduje jednakową ochronę praw własności niezależnie od przedmiotu tego prawa, a zatem niezależnie od tego czy przedmiotem własności jest przedmiot osobistego użytku np. ubranie czy maszyny stanowiące wyposażenie dużego przedsiębiorstwa.

STOSUNEK CYWILNO - PRAWNY.

Jednym ze stosunków jest stosunek prawny, jest to taki stosunek społeczny, który jest uregulowany przez prawo. Z kolei stosunek cywilno - prawny jest to taki stosunek prawny, który jest uregulowany przez prawo cywilne.

Cechą charakterystyczną stosunku cywilno-prawnego jest równorzędność podmiotów tego stosunku, oznacza to, że brak jest tutaj podporządkowania, które występuje w innych rodzajach stosunku prawnego. Podporządkowanie występuje np. w stosunku adm-prawnym. Zarówno powstanie jak i kształtowanie treści stosunku cywilno-prawnego zależy w wielu wypadkach od woli samych podmiotów danego stosunku.

  1. Zdarzenia prawne jako źródło istnienia stosunku.

Każdy stosunek cywilno-prawny powstaje, ustaje czy też ulega zmianie w wyniku takiego zdarzenia, które jest nazywane zdarzeniem prawnym.

Istnieją zdarzenia prawne, które powodują skutek w postaci powstania stosunku cywilno-prawnego. Istnieją też zdarzenia prawne, które wywołują skutek w postaci ustania stosunku cywilno-prawnego albo jego zmiany. Zdarzenie prawne jest to pewien stan faktyczny, z którym wiąże się taki właśnie skutek tj. skutek w postaci powstania, ustania czy tez zmiany już istniejącego stosunku cywilno-prawnego.

Do zdarzeń cywilno-prawnych zalicza się:

Gdy chodzi o wyrządzenie szkody to powoduje ono powstanie stosunku zobowiązaniowego między sprawcą a poszkodowanym (obowiązek naprawienia szkody), w wyniku śmierci człowieka np. ustaje obowiązek alimentacyjny albo następuje przejście praw i obowiązków zmarłego na jego spadkobierców. Spadkobierców kolie w wyniku zawarcia małżeństwa określone prawa i obowiązki między małżonkami.

  1. Elementy stosunku cywilno prawnego.

W każdym stosunku cywilno-prawnym można wyróżnić 2 elementy, a mianowicie:

- podmioty stosunku cywilno-prawnego,

- treść stosunku cywilno-prawnego.

Podmiotem stosunku cywilno-prawnego mogą być zarówno ludzie, czyli osoby fizyczne oraz osoby prawne. A koniecznym elementem każdego stosunku cywilno-prawnego jest po jednej stronie występujące prawo podmiotowe, a po drugiej odpowiadające temu prawu ściśle z nim związany obowiązek.

To właśnie prawo podmiotowe i odpowiadający mu obowiązek stanowi treść stosunku cywilno-prawnego.

Przykład prawa podmiotowego to prawo wynajmującego żądania od najemcy zapłaty czynszu. Z tym, że prawem ściśle związany jest obowiązek najemcy, a mianowicie obowiązek płacenia czynszu.

Z pojęciem osoba fizyczna i osoba prawna wiąże się kwestia zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych. Każda osoba fizyczna w rozumieniu prawa cywilnego jest wyposażona w zdolność prawną.

Zdolność prawna jest to możliwość stania się podmiotem praw i obowiązków na podstawie prawa cywilnego. Przykładem jest sytuacja 2-miesięcznego dziecka, które na skutek umowy darowizny staje się podmiotem prawa własności np. nieruchomości. Zdolność prawna przysługuje człowiekowi od chwili urodzenia i wyniku urodzenia. W zasadzie zdolność prawna osoby fizycznej jest ograniczona. Nie występują bowiem w polskim prawie takie normy które pozwalałyby ograniczać albo pozbawić osobę fizyczną zdolności prawnej. Zdolność prawna osoby fizycznej ustaje z chwilą śmierci tej osoby. Od zdolności prawnej należy odróżnić zdolność od czynności prawnych.

Zdolność do czynności prawnych jest to możliwość nabywania praw i obowiązków własnym działaniem tj. przez samodzielne dokonywanie czynności prawnych (2-miesięczne dziecko nie może samodzielnie zawrzeć umowy darowizny). Zdolność do czynności prawnych może być pełna jak i ograniczona i wreszcie może być taka sytuacja, w której osobie fizycznej zdolność do czynności prawnych wogóle nie przysługuje. Zależy to od wieku osoby fizycznej i najogólniej mówiąc stanu jej zdrowia.

Od chwili urodzenia do ukończenia 13 lat osoba fizyczna jest pozbawiona zdolności do czynności prawnych.

Po ukończeniu 13 lat, przed uzyskaniem pełnoletności zdolność do czynności prawnych jest ograniczona. Po osiągnięciu pełnoletności osoba fizyczna ma pełną zdolność do czynności prawnych chyba, że zostanie ubezwłasnowolniona. Osoba fizyczna, która w ogóle nie ma zdolności do czynności prawnych nie może czynności prawnych dokonywać samodzielnie. Z reguły w imieniu dziecka działają wówczas jego rodzice jako przedstawiciele ustawowi. Osoba fizyczna mająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych, pewnych czynności prawnych może dokonywać samodzielnie np. może rozporządzać swoim zarobkiem, natomiast innych czynności może dokonywać jedynie za zgodą przedstawiciela ustawowego. Skutkiem określonego stanu zdrowia może być orzeczenie przez sąd ubezwłasnowolnienia danej osoby. Ubezwłasnowolnienie może być całkowite lub częściowe.

Ubezwłasnowolnienie częściowe polega na ograniczeniu danej osobie zdolności do czynności prawnych.

Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje odebranie zdolności do czynności prawnych.

Ubezwłasnowolnienie częściowe „cofa” osobę pełnoletnią do takiego stanu, w jakim znajduje się małoletni po ukończeniu 13 lat, a przed osiągnięciem pełnoletności.

Ubezwłasnowolnienie całkowite „cofa” daną osobę do takiego stanu, w jakim znajduje się małoletni przed 13 rokiem życia.

Ubezwłasnowolnienie pociąga za sobą powstanie niezwykle istotnych dla osób fizycznych skutków prawnych. Ubezwłasnowolnienie częściowe ogranicza przecież daną osobę w możliwościach samodzielnego uczestniczenia w obrocie cywilno-prawnym. Z kolei ubezwłasnowolnienie całkowite wyłącza daną osobę z takiego obrotu.

MIEJSCE ZAMIESZKANIA OSOBY FIZYCZNEJ.

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość i to taka, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Tak więc dla ustalenia miejsca zamieszkania jest niezbędne nie tylko stwierdzenie, że osoba fizyczna stale przebywa w danej miejscowości ale także jest konieczne stwierdzenie, że temu przebywaniu towarzyszy określony stan świadomości, a mianowicie zamiar stałego pobytu. Przez zamiar stałego pobytu rozumie się zazwyczaj miejscowość, która przez daną osobę jest traktowana jako centrum, ośrodek jej spraw życiowych.

Małżonkowie mogą mieć różne miejsca zamieszkania, bowiem polskie prawo nie wymaga, aby małżonkowie mieszkali wspólnie.

Należy wyróżnić tzw. miejsce zamieszkania pochodne, chodzi tu o takie sytuacje, w których miejsce zamieszkania określonych osób określa się przez miejsce zamieszkania innych osób, np. jest regułą, że miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jego rodziców, rodziców miejscem zamieszkania podopiecznego jest miejsce zamieszkania jego opiekuna.

Miejsce zamieszkania nie musi pokrywać się z miejscem zameldowania, trzeba przy tym pamiętać o tym, że miejsce zameldowania to konkretny adres, natomiast miejsce zamieszkania w rozumieniu KC to miejscowość.

STAN CYWILNY

Osoba fizyczna wiąże się z pojęciem stanu cywilnego. Pojęcie stanu cywilnego bywa używane dla oznaczenia czy dana osoba pozostaje czy też nie pozostaje w związku małżeńskim. Tym czasem stan cywilny rozumie się szerzej, na stan cywilny składają się takie dane jak: imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców, płeć i stan rodziny. Stan cywilny człowieka jest jeden i niepowtarzalny, zmiany w zakresie stanu cywilnego mogą następować tylko w wyniku określonych zdarzeń prawnych. Takimi zdarzeniami są np. zawarcie związku małżeńskiego czy oznaczenie płci transseksualisty.

OSOBA FIZYCZNA

Z osobą fizyczną a zatem z każdym człowiekiem wiążą się pewne wartości, te wartości nazywane są dobrami osobistymi. Wg KC do tych dóbr należą m.in.: zdrowie, wolność, cześć, nazwisko, tajemnica korespondencji, a także, co wynika z poza kodeksu: kult osoby zmarłej czy uczucia religijne. Z zasady równości osoby fizycznej wynika nie tylko to, że każdemu człowiekowi bez wyjątku te dobra przysługują ale wynika również to, że każdemu człowiekowi bez wyjątku przysługuje ochrona tych dóbr przewidziana prawem cywilnym zwłaszcza w sytuacji gdy nastąpi naruszenie tych dóbr. Naruszenie dóbr osobistych jest oceniane wg kryterium obiektywnego, oznacza to, że nie wystarczą pewne odczucia osoby, która uważa, że nastąpiło naruszenie jej dóbr osobistych. Nie jest to, zatem ocena subiektywna, bada się tu bowiem odczucia i reakcje tzw. przeciętnego człowieka. Oznacza to, że nie ma naruszenia dóbr osobistych np. wtedy, gdy powie się panu Kowalskiemu, że jest mądry jak Einstain.

OSOBA PRAWNA

Od wielu lat w obrocie cywilno- prawnym obok ludzi funkcjonują pewne jednostki organizacyjne, które skupiają określone zespoły ludzkie dążące do osiągnięcia określonych celów. Zda się być oczywiste, że istnieje konieczność uregulowania struktury i sposobu działania takich zespołów ludzkich, trudno bowiem wyobrazić sobie zawarcia umowy z osobą ”x” nie przez spółkę akcyjną jako całość ale przez 100 tys. jej akcjonariuszy. Osoba prawna jest to taka jednostka organizacyjna, która została wyposażona w osobowość prawną i przez to staje się podmiotem praw i obowiązków na podstawie prawa cywilnego. Tak jak osobie fizycznej tak również osobie prawnej przysługuje zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Także zdolność prawna osób prawnych jest to możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków na podstawie prawa cywilnego. Zdolność ta zostaje nabyta z chwilą uzyskania osobowości prawnej tj. w zasadzie z chwilą wpisania do określonego rejestru. Zdolność prawna osoby prawnej inaczej niż ma to miejsce gdy chodzi o zdolność prawną osób fizycznych reguły jest zdolnością ograniczoną. Ograniczenia te wynikają z faktu, że osoba prawna to jednostka organizacyjna a nie człowiek. Osoba prawnie nie może być zatem podmiotem tych wszystkich praw i obowiązków, które są związane z naturalnymi właściwościami człowieka. Tak więc osoba prawna nie może być np. zobowiązana czy uprawniona do alimentów. Tak jak w wypadku osoby fizycznej tak również w wypadku osób prawnych zdolność do czynności prawnych oznacza to samo, jest to możliwość nabywania praw i obowiązków na podstawie własnego działania. Osoba prawna nabywa zdolność do czynności prawnych z chwilą nabycia osobowości prawnej a zatem w zasadzie z chwilą zarejestrowania. Zdolność do czynności prawnych osób prawnych jest zawsze nieograniczona. W KC nie przewidziano żadnych ograniczeń w zakresie tej zdolności. Osoba prawna swoją zdolność do czynności prawnych realizuje wyłącznie poprzez swoje organy, które są do tego upoważnione.

RODZAJE OSÓB PRAWNYCH

Wyróżniamy 3 rodzaje osób prawnych, a mianowicie:

państwowe osoby prawne

jednostki samorządu terytorialnego

korporacyjne i fundacyjne osoby prawne.

Państwowe osoby prawne- wśród państwowych osób prawnych wyróżnia się skarb państwa i inne państwowe osoby prawne. Skarb państwa jest to w istocie samo państwo, chodzi o to bowiem by na gruncie prawa cywilnego owo państwo jako skarb państwa mogło być podmiotem praw i obowiązków. Inne państwowe osoby prawne to takie jednostki organizacyjne, które nie są skarbem państwa. Charakteryzuje je to, że ich mienie jest w całości mieniem państwowym.

Jednostki samorządu terytorialnego-

1) gminy, 2) związki międzygminne, 3) powiaty, 4) województwa.

Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne - tu wyróżniamy:

- korporacyjne osoby prawne i fundacyjne osoby prawne.

Korporacyjne osoby prawne- to takie w których funkcjonują ich członkowie, to oni poprzez swoje udziały czy opłacanie składek tworzą majątek tej osoby prawnej. Przykładem takich osób prawnych są spółdzielnie, spółki handlowe a także m.in. stowarzyszenia.

Fundacyjne osoby prawne- nie mają członków. Pojawia się tutaj instytucja założyciela czyli fundatora. To on wyposaża osobę prawną w jej pierwotny majątek a także określa ich strukturę organizacyjną oraz cel działania.

Każdy stosunek cywilno-prawny może pozostawać w związku z jakimś przedmiotem materialnym albo niematerialnym. Każdy taki przedmiot może być zatem odnoszony do określonego stosunku cywilno-prawnego np. w wyniku zawarcia umowy sprzedaży samochodu powstaje stosunek cywilno-prawny który odnosi się inaczej, jest związany z tym samochodem. Wśród przedmiotów materialnych na plan pierwszy wysuwają się rzeczy, wg KC rzeczami SA tylko przedmioty materialne. Wśród rzeczy wyróżnia się ruchomości nieruchomości. Nieruchomości jak wskazuje sama nazwa nie podlegają przemieszczaniu, ruchomościami np. SA altanki ogrodowe, garaże (blaszaki) czy pawilony handlowe bez fundamentów, chodzi bowiem o to, że nie są one trwale związane z gruntem.

Nieruchomość może przybrać postać:

nieruchomości gruntowej,

nieruchomości budynkowej,

nieruchomości lokalowej.

Nieruchomość budynkowa ma miejsce w sytuacji, gdy budynek zostaje prawnie wyodrębniony i staje się przedmiotem prawa własności oddzielonym od własności gruntu, na którym jest postawiony. Kto inny jest zatem właścicielem gruntu a kto inny właścicielem budynku postawionego na tym gruncie.

Nieruchomość lokalowa jest w istocie konsekwencją wyodrębnienia własności lokalnej.

KC wśród nieruchomości gruntowych wyróżnia ich rodzaj w postaci nieruchomości rolnych.

CZYNNOŚĆ PRAWNA

Do powstania, ustania czy zmiany stosunku cywilno-prawnego dochodzi w wyniku zdarzenia prawnego. Wśród tych zdarzeń prawnych z jednej strony wyróżniamy np. urodzenie się czy śmierć człowieka a z drugiej zawarcie umowy. W każdym wypadku chodzi o to, że skutkiem zdarzenia prawnego jest powstanie, ustanie czy zmiana stosunku cywilno-prawnego. Wśród tak różnych zdarzeń prawnych wyróżnia się te, które są nazywane czynnościami prawnymi. Taką czynnością nie jest urodzenie czy śmierć człowieka, ale taką czynnością jest np. zawarcie umowy. Tak więc można powiedzieć, że czynności prawne są jednym ze zdarzeń cywilno-prawnych. Czynność prawna jest to pewien stan faktyczny, na który muszą złożyć się te elementy, które są określone przez normę prawną np. na zawarcie umowy sprzedaży muszą złożyć się te elementy, które są oznaczone przez normę prawną regulującą kwestię sprzedaży. Cechą charakterystyczną czynności prawnej jest m.in. to, że wywołanie skutków prawnych jest zamierzone prze osobę, która danej czynności dokonuje. Od czynności prawnych należy odróżnić takie zachowania, które są zbliżone do czynności prawnych. Różnią się jednak one zasadniczo od czynności prawnych, ponieważ nie wywierają skutku w postaci powstania, ustania czy zmiany skutku cywilno-prawnego. Chodzi tu o takie zachowania, które rodzą określone skutki w sferze pozaprawnej np. chodzi tu o stosunki o charakterze grzecznościowym. Takie zachowania mają miejsce np. wtedy, gdy wnuk zobowiązuje się wymalować babci mieszkanie a sąsiad zobowiązuje się przed swoim sąsiadem systematycznie odwiedzać jego sąsiadkę podczas jego nieobecności. Przykładem może też być sytuacja, gdy przyjaciółka zobowiązuje się przyjść punktualnie na umówione spotkanie. Są to takie zachowania, które nie wywołują skutku prawnego. Bowiem są one pozbawione zamiaru wywołania takiego skutku. Gdy chodzi o obietnice wyborcze czyli deklaracje i przyrzeczenia składane przez polityków zwłaszcza w czasie kampanii wyborczych to nie są one czynnościami prawnymi które wywołują skutki na podstawie prawa cywilnego.

OŚWIADCZENIE WOLI

Podstawowym i niezbędnym elementem czynności prawnej jest oświadczenie woli. Oświadczenie woli jest to takie zachowanie się podmiotu prawa cywilnego (os. fiz. Czy os. prawnej) które w sposób dostateczny wyraża pewien zamiar, a mianowicie zamiar wywołania skutku prawnego jakim ma być ustanowienie, zmiana czy zlikwidowanie stosunku prawnego. Mówi się, że oświadczenie woli jest to zewnętrzny przejaw wewnętrznej decyzji. Tej decyzji, której celem jest wywołanie określonych skutków prawnych. Oświadczenie woli może zostać złożone w sposób wyraźny albo dorozumiany. Wyraźne złożenie oświadczenia woli ma miejsce wtedy gdy osoba składająca to oświadczenie przejawia swoją wolę wywołania określonych skutków prawnych w sposób jednoznaczny, a mianowicie używa słów i zwrotów które mają jednoznaczne znaczenie w języku polskim, przy czym użycie tych słów i zwrotów następuje poprzez wypowiedzenie tych słów albo utrwalenie na piśmie. Oświadczenie woli jest składane w sposób dorozumiany wtedy, gdy określone zachowanie się ujawnia wolę danej osoby w sposób dostateczny. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. wtedy gdy: Pan „A” mówi: Pan ”B” niech ma pan umyje samochód, płacę za to 20 zł. A Pan „B” przystępuje do mycia samochodu. W takim wypadku Pan „A” oświadczył swoją wolę w sposób wyraźny, natomiast Pan „B” w sposób dorozumiany. W ten sposób doszło do zawarcia między nimi umowy o świadczenie usługi. Poza tym ujawnienie woli może też nastąpić w postaci elektronicznej np. przy pomocy Internetu.

Oświadczenie woli może być dotknięte wadą. Wada ta jest określona przez ustawodawcę nieprawidłowość. Jest to taka nieprawidłowość, która występuje w toku podejmowania decyzji i wyrażania woli. W KC zostały uregulowane następujące wady oświadczenia woli:

brak świadomości albo swobody przy podejmowaniu decyzji i wyrażania woli,

pozorność,

błąd,

groźba.

Skutkiem tego, że oświadczenie woli jest dotknięte wadą może być m.in. nieważność tego oświadczenia woli.

PODZIAŁ CZYNNOŚCI PRAWNYCH

czynności prawne jednostronne,

czynności prawne dwustronne (wielostronne)

Kryterium tego podziału jest proste sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy dana czynność prawna jest dokonana przez złożenie oświadczenia woli przez jedną osobę czy też dla dokonania danej czynności prawnej jest niezbędne złożenie więcej oświadczeń woli. Przykładem czynności prawnej jednostronnej jest testament, czynności prawne dwustronne to umowy. Mogą być umowy wielostronne np. umowy spółek handlowych.

czynności prawne zobowiązujące,

czynności prawne rozporządzające,

czynności prawne o podwójnym skutku.

Kryterium rozróżnienia tych czynności stanowią skutki, jakie ta czynność wywołuje w majątku osoby, która dokonuje danej czynności. Pojęcie majątek bywa rozumiane dwojako, a mianowicie w znaczeniu węższym i w znaczeniu szerszym. KC zazwyczaj posługuje się pojęciem „majątek” w znaczeniu szerszym. W znaczeniu węższym, mówimy, że majątek to jedynie aktywa np. prawo własności nieruchomości. W ujęciu szerszym przyjmuje się, że majątek to nie tylko aktywa ale i pasywa danej osoby tzn. jej zobowiązania, długi tej osoby. Czynność prawna jest czynnością zobowiązującą wtedy gdy skutkiem takiej czynności jest zwiększenie się pasywów danej osoby. Przy czym aktywa tej osoby nie ulegają zmianie. Czynnością prawną zobowiązującą jest np. zobowiązanie się rodzica do dokonania darowizny nieruchomości na rzecz swojego dziecka. Skutkiem takiej czynności jest to, że zwiększają się pasywa czyli zobowiązania tego rodzica, natomiast jego aktywa nie ulegają zmianie. Czynności zobowiązujące są to, zatem takie, w wyniku których powstają zobowiązania do spełnienia określonego świadczenia. Inaczej jest w wypadku czynności rozporządzającej, w takim wypadku pasywa nie ulegają zmianie, bowiem nie powstaje żadne nowe zobowiązanie. Gdy chodzi o czynności rozporządzające to zmniejszeniu ulegają aktywa, zazwyczaj w wyniku wcześniejszej czynności zobowiązującej dochodzi do czynności rozporządzającej. Przez czynność rozporządzającą rozumiemy tylko czynność której skutkiem jest rozporządzenie prawem majątkowym, zwłaszcza zbycie tego prawa. Jeśli rodzic w wyniku wcześniejszej czynności zobowiązującej dokonuje przeniesienia na swoje dziecko własności nieruchomości to rozporządza swoim prawem w ten sposób, że wyzbywa się tego prawa własności. Aktywa tego rodzica ulegają pomniejszeniu o prawo własności danej nieruchomości. Pasywa tego rodzica nie ulegają zmianie. Zazwyczaj mamy do czynienia z czynnościami prawnymi o podwójnym skutku tzn. z czynnościami zobowiązująco-rozporządzającymi. Z jednej bowiem strony dochodzi do zobowiązania się a z drugiej strony do wykonania tego zobowiązania. Przykładem czynności o podwójnym skutku jest umowa sprzedaży czy umowa darowizny.

czynności prawne przysparzające

czynności prawne nie prowadzące do przysporzenia

Zrozumienie, na czym ten podział polega wymaga spojrzenia na dokonywaną czynność prawną od strony tej osoby na rzecz której ta czynność jest dokonywana. Jeżeli majątek takiej osoby ulega zwiększeniu mamy do czynienia z czynnością przysparzającą. Jeżeli w efekcie danej czynności prawnej majątek takiej osoby nie ulega zwiększeniu mamy do czynienia z czynnością, która nie prowadzi do przysporzenia. Przysporzenie może polegać na nabyciu określonego prawa, np. prawa własności. W wyniku darowizny dziecko staje się właścicielem nieruchomości, nabywa więc prawo własności tej nieruchomości i przez to jego majątek ulega zwiększeniu. Przysporzenie może też polegać na zmniejszeniu się pasywów w majątku danej osoby, np. przez zwolnienie z długu. Jeżeli więc na panu „B” ciąży dług w wysokości 15 tys. zł a pan „A” zwolni go z tego długu, co do kwoty 5 tys. zł to nastąpi zmniejszenie pasywów pana „B” i w ten sposób jego majątek ulegnie powiększeniu. Mówiąc o przysporzeniu musimy pamiętać o tym, że chodzi o przysporzenie w znaczeniu prawnym, a nie ekonomicznym, np. w wyniku darowizny obdarowany może otrzymać nieruchomość obciążoną hipotekami na kwoty przekraczające wartość tej nieruchomości. W takim wypadku nie będzie tu w istocie przysporzenia ekonomicznego natomiast będzie miało miejsce przysporzenie w znaczeniu prawnym, obdarowany nabędzie przecież prawo własności danej nieruchomości. Przysporzenie może być skutkiem dokonania przez inną osobę zarówno czynności zobowiązującej jak i czynności rozporządzającej.

Czynności prawne odpłatne i nieodpłatne.

Czynność prawna ma charakter odpłatny wtedy, gdy ta osoba, która dokonała przysporzenia uzyskuje w zamian za to jakąś korzyść majątkową, np. sprzedawca, który dokonuje przecież przysporzenia na rzecz nabywcy otrzymuje określoną kwotę z tytułu zapłaty ceny. Uzyskuje on więc za przysporzenie korzyść majątkową, to oznacza, że umowa sprzedaży jest czynnością prawną odpłatną. Czynność prawna ma charakter nieodpłatny wtedy, gdy dokonujący przysporzenia nie otrzymuje korzyści majątkowej. Czynnością nieodpłatną jest, np. umowa darowizny. Ocena tego czy dana czynność ma charakter odpłatny czy nieodpłatny można dokonywać z punktu widzenia czysto formalnego, ale można też dokonywać oceny merytorycznej. Dokonując oceny formalnej ustala się czy świadczeniu jednej osoby odpowiada jakiekolwiek świadczenia ze strony drugiej osoby. W znaczeniu formalnym sprzedaż nieruchomości za symboliczną złotówkę jest czynnością odpłatną. Dokonując oceny formalnej abstrahuje się całkowicie od wartości obu świadczeń. Dokonując oceny merytorycznej porównuje się wartość obu świadczeń. I w sytuacjach rażącej dysproporcji przyjmuje się, że dana czynność ma charakter nieodpłatny. Przy takiej ocenie sprzedaż nieruchomości za symboliczną złotówkę będzie czynnością nieodpłatną.

Czynności prawne między żyjącymi i na wypadek śmierci.

Czynności prawne między żyjącymi (intern vivos) i na wypadek śmierci (mortus causa). Czynność prawna jest czynnością dokonaną na wypadek śmierci wtedy, gdy jej skuteczność jest uzależniona od wystąpienia określonego zdarzenia prawnego, a mianowicie od śmierci tej osoby, która dokonuje czynności (testament). Takie uzależnienia nie występuje przy czynnościach prawnych między żyjącymi.

FORMA CZYNNOŚCI PRAWNEJ

Jest zasadą, że czynność prawna może zostać dokonana w dowolnej formie. Czynność prawna może zatem zostać dokonana w formie ustnej czy pisemnej. Można też skorzystać z formy elektronicznej. Forma ustna oznacza, że osoby dokonujące czynności prawnej wyrażają swoją wolę posługując się mową i nie utrwalają tej woli w jakimkolwiek dokumencie. Inaczej jest gdy chodzi o formę pisemną. Ta forma charakteryzuje się tym, że oświadczenie woli zostaje utrwalone w dokumencie. Może to być m.in. forma pisemna zwykła oraz forma aktu notarialnego. Forma pisemna zwykła jest zachowana wtedy i już wtedy, gdy na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli składającej to oświadczenia złoży swój własnoręczny podpis. Sam dokument może zostać sporządzony zarówno przez osobę składającą dane oświadczenie woli jak i przez inną osobę tzw. osobę trzecią. Taki dokument może zostać sporządzony zarówno pismem ręcznym jak i maszynowym. Sam podpis musi zostać złożony własnoręcznie i obejmować przynajmniej nazwisko osoby składającej oświadczenia woli. Przykładem formy ustnej jest zakup papierosów czy ciastek, gdy zaś chodzi o formę pisemną to przykładem jest to uregulowania zawarte w art. 660 KC. Chodzi o to, że umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie, bowiem jeżeli ta forma nie zostanie zachowana, taka umowa będzie traktowana jako zawarta na czas nieoznaczony. Wg art. 158 KC umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości czy też przenosząca własność powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Skutkiem niedochowania formy czynności prawnych jest zazwyczaj nieważność danej czynności prawnej.

PRZEDSTAWICIELSTWO

W stosunkach cywilno- prawnych nie ma obowiązku osobistego działania przez tą osobę, która zamierza dokonać czynności prawnej. Jest zasadą, że można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Wyjątkiem w tym zakresie jest np. to, że testament musi zostać sporządzony osobiście przez testatora. Przedstawicielstwo jest to taka konstrukcja prawna, która polega na tym, że jedna osoba (przedstawiciel) dokonuje czynności prawnej w imieniu drugiej osoby (reprezentowanego) oraz, że taka czynność wywołuje bezpośrednie skutki dla osoby reprezentowanej, a nie dla jej przedstawiciela. Zawsze chodzi o to, że dokonana czynność musi mieścić się w granicach umocowania.

POCHODZENIE DZIECKA

Zagadnieniami uregulowanymi w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym są m.in. te, które dotyczą pochodzenia dziecka. W prawdzie KRiO wyraźnie reguluje jedynie kwestię pochodzenia dziecka od określonego mężczyzny, to jednak nie można wykluczyć tego, że będzie mieć miejsce zaprzeczenie macierzyństwa, a następnie ustalenie macierzyństwa. KRiO tych kwestii wprost nie reguluje mając na względzie rzymską zasadę, że „matka jest zawsze pewna”. Gdy chodzi o pochodzenie dziecka od określonego mężczyzny to wyróżnia się 3 sposoby ustalenia ojcostwa:

domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki,

uznanie dziecka,

sądowe ustalenie ojcostwa.

Pierwszy ze sposobów dotyczy dziecka małżeńskiego, a dwa pozostałe dziecka poza małżeńskiego. Gdy chodzi o pierwszy sposób to domniemywa się, a zatem można powiedzieć, iż w świetle obowiązującego prawa przyjmuje się, iż jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo w ciągu 300 dni od jego ustania (przez rozwód lub śmierć małżonka) lub unieważnienia, to ojcem tego dziecka jest mąż matki. Jeżeli zaś po ustaniu lub unieważnieniu małżeństwa, a przed upływem tych 300 dni dziecko urodziło się, a jego matka w czasie, gdy to dziecko urodziło się pozostawała już w nowym związku małżeńskim to wówczas domniemywa się, że dziecko to pochodzi od drugiego męża. Jeżeli orzeczono separację to omawianego domniemania nie stosuje się wtedy, gdy dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.

Przyjęcie przez ustawodawcę takiego domniemania jest konsekwencją tego, że ustawodawca przyjmuje, iż małżonkowie są sobie wierni. Ponieważ prawo musi uwzględniać różne sytuacje życiowe, dlatego to domniemanie jest tzw. domniemaniem wzruszalnym, oznacza to, że gdyby okazało się, że mąż matki nie jest biologicznym ojcem dziecka to wówczas może dojść do zaprzeczenia ojcostwa, a zatem do ustalenia, że mąż matki nie jest ojcem danego dziecka.

Do zaprzeczenia ojcostwa może dojść tylko w drodze postępowania sądowego. Mąż matki w zasadzie może skutecznie wystąpić z powództwem o zaprzeczenie ojcostwa jedynie w ciągu 6 miesięcy od dnia w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę. Z kolei matka dziecka może wystąpić z takim powództwem w ciągu 6 m. od urodzenia dziecka. Także dziecko, ale jedynie pełnoletnie może wystąpić o zaprzeczenie ojcostwa. Zaprzeczenie ojcostwa nie może wystąpić później niż w ciągu 3 lat od uzyskania pełnoletności. W każdym czasie o zaprzeczenie ojcostwa może wystąpić prokurator.

Uznanie dziecka. Drugim sposobem ustalenia ojcostwa jest uznanie dziecka. Uznanie dziecka może mieć miejsce wyłącznie wtedy, gdy ojcostwo prawne dziecka w inny sposób nie jest ustalone. Uznania może dokonać wyłącznie określony mężczyzna i jest regułą, że gdy dziecko jest małoletnie to do uznania dziecka potrzebna jest zgoda matki. Uznanie dziecka zazwyczaj dokonuje się przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, a można też dokonać przed sądem Opiekuńczym, a za granicą przed polskim konsulem. W określonych wypadkach może dojść do unieważnienia uznania dziecka.

Sądowe ustalenie ojcostwa może mieć miejsce wtedy, gdy nie nastąpiło ani uznanie dziecka, ani też nie obowiązuje domniemanie pochodzenia danego dziecka od męża matki. Wg KRiO domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna, który obcował z matką dziecka między 300 a 181 dniem przed urodzeniem się dziecka. A zatem w tzw. okresie koncepcyjnym. Ciężar udowodnienia tego spoczywa na tej stronie (zazwyczaj na matce dziecka), która występuje o ustalenie ojcostwa. To domniemanie jest domniemaniem wzruszalnym, bowiem mężczyzna wskazany jako ojciec dziecka może wykazywać, że choć współżył z matką dziecka w okresie koncepcyjnym to jednak nie jest ojcem tego dziecka. Oczywiście może on również wykazywać, że w ogóle a zwłaszcza w okresie koncepcyjnym nie współżył z matką dziecka. W zwruszeniu domniemania służą określone dowody, a w szczególności dowody przyrodnicze. Do dowodów przyrodniczych zalicza się np. dowód z badania genetycznego (DNA) oraz dowód z badań serologicznych tj. z badań krwi i to w układzie najbardziej poszerzonym, m.in. w układzie HLA.

Sądowe ustalenie ojcostwa następuje w wyniku postępowania sądowego, jest to postępowanie cywilne ustalenia ojcostwa, może domagać się nie tylko samo dziecko czy jego matka ale również mężczyzna, który uważa że jest biologicznym ojcem dziecka. Ze sprawą o ustalenie ojcostwa występuje się zazwyczaj przeciwko mężczyźnie, którego uważa się za ojca dziecka. Nie jest dopuszczalne równoczesne wystąpienie o ustalenie ojcostwa przeciwko więcej niż jednemu mężczyźnie.

WŁADZA RODZICIELSKA

Jest regułą, że dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską od chwili urodzenia do czasu uzyskania pełnoletności. Władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom, przy czym dotyczy to takich rodziców, którzy są nimi w świetle prawa. Wyjątek dotyczy sytuacji gdy miało miejsce sądowe ustalenie, w takim wypadku władza rodzicielska przysługuje ojcu tylko wtedy, gdy przyznał mu je sąd. Władza rodzicielska obejmuje przede wszystkim określone obowiązki i prawa rodziców wobec dziecka. Jest to p.w. obowiązek i prawo do wykonywania pieczy (troski, dbałości) nad osobą dziecka oraz zarząd majątkiem dziecka, kierowania nim, reprezentowania dziecka. Jeżeli np. jedno z rodziców nie żyje czy też nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych to w takim wypadku władza rodzicielska przysługuje drugiemu rodzicowi. Jeżeli władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu rodzicowi to w takim wypadku ustanawia się dla dziecka opiekę prawną.

Z uwagi na to, iż zdarza się, że rodzice dziecka żyją w rozłączeniu, może dojść do tego, że sąd powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielska drugiego do określonych obowiązków i praw w stosunku do osoby dziecka. Najczęściej takie orzeczenie sąd wydaje w wyroku orzekającym rozwód. KRiO przewiduje 4 sposoby ingerencji sądu w sferę władzy rodzicielskiej:

udzielenie rodzicom pomocy potrzebnej do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej np. przez odebranie dziecka zatrzymanego przez osobę nieuprawnioną,

ograniczenie władzy rodzicielskiej wówczas gdy zagrożone jest dobro dziecka np. przez ustanowienie nadzoru kuratora sądowego czy umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej,

zawieszenie władzy rodzicielskiej

pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Należy zauważyć, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru penalnego, co oznacza, że nie służy ono karaniu rodziców. Ograniczenie to następuje wtedy, gdy zagrożone jest dobro dziecka, a zatem gdy jest zagrożony jego fizyczny i duchowy rozwój.. nie jest przy tym istotne to, czy dobro dziecka jest zagrożone z przyczyn zawinionych czy nie zawinionych przez jego rodziców. Decyduje tu dobro dziecka. To p.w. dobro dziecka decyduje też o zawieszeniu czy pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej. Zawieszenie władzy rodzicielskiej może nastąpić w wypadku, gdy istnieje przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Taką przeszkodą może być np. pobyt rodzica za granicą czy w zakładzie karnym. Istota zawieszenia wł. rodz. polega na tym, że nie następuje tu pozbawienie rodzica wł.rodz. lecz chodzi o to, że nie może on jej wykonywać. Najdalej idącym środkiem ingerencji w sferę wł.rodz. jest pozbawienie wł.rodz. W wyniku takiego orzeczenia rodzic traci całkowicie tę władzę. Ingerencja przez ograniczenie, zawieszenie czy pozbawienie wł.rodz. nie jest nieodwracalna. Nawet bowiem w wypadku pozbawienia wł.rodz. można tę władzę przywrócić. Pozbawienie wł.rodz. następuje wtedy, gdy istnieje trwałą przeszkoda w wykonywaniu wł.rodz. albo gdy rodzice nadużywają tej władzy lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki wobec dziecka.

KONTAKTY OSOBISTE RODZICÓW Z DZIECKIEM

Osobista styczność z dzieckiem nie jest elementem wł.rodz. Jest regułą, że jeżeli wymaga tego dobro dziecka sąd jest uprawniony do zakazania rodzicom osobistej styczności z dzieckiem. Przy czym zakazanie to może dotyczyć rodziców pozbawionych wł.rodz. Osobista styczność z dzieckiem obejmuje nie tylko widywanie się z dzieckiem, ale wszelkie z nim kontakty. Także, zatem prowadzenie korespondencji czy przeprowadzanie rozmów telefonicznych. Tylko wyjątkowo sąd może ograniczyć osobistą styczność z dzieckiem, przy czym może to dotyczyz wyłącznie tych rodziców, których wł.rodz. została ograniczona np. poprzez umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

PRZYSPOSOBIENIE

Przez przysposobienie zwane też adopcją czy usynowieniem powstaje z woli zainteresowanych osób, taki stosunek prawny jaki istnieje między rodzicami a dziećmi. Przysposobić można w Polsce tylko jedną osobę małoletnią i tylko dla jej dobra. Między przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku. KRiO przewiduje 3 rodzaje przysposobienia:

przysposobienie pełne,

przysposobienie pełne nierozwiązywalne nazywane też całkowitym

przysposobienie niepełne.

Przysposobienia te różnią się skutkami. P.pełne nierozwiązywalne jest swoistą odmianą p.pełnego i charakteryzuje się ono p.w. nierozwiązywalnością oraz w zasadzie pełną tajemnicą. Z kwestią p.pełnego nierozwiązywalnego łączy się zagadnienie tzw. zgody blankietowej na przysposobienie. Generalnie, bowiem trzeba pamiętać o tym, iż jest regułą, że do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego. W wypadku zgoby blankietowej chodzi o to, że rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wyrazić zgodę na przysposobienie swojego dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego. Zgoda taka może być odwołana jednak nie później niż przed wszczęciem sprawy o przysposobienie. Zgoda blankietowa nie może być wyrażona wcześniej niż po upływie 6 tyg. od urodzenia się dziecka. Jest regułą, że w wyniku przysposobienia dziecka otrzymuje nazwisko przysposabiającego. Istnieje też możliwość zmiany imienia tego dziecka. Z ważnych powodów może nastąpić rozwiązanie przysposobienia.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Ob.alim. obciąża nie tylko rodziców wobec dziecka ale może też obciążać np. dziecko wobec rodziców czy rodzeństwo między sobą. Najczęstszym ob.alim. jest ob.alim. rodziców wobec dziecka. Jest to najszerszy ob.alim. bowiem obowiązuje tu tzw. zasada równej stopy życiowej. Oznacza to, że dziecko ma prawo do życia na takim samym poziomie na którym żyją jego rodzice. Ob.alim. rodziców wobec dziecka trwa do czasu usamodzielnienia się tego dziecka. Przez usamodzielnienie się dziecka należy rozumieć taką sytuację gdy dziecko zdobyło kwalifikacje zawodowe odpowiadające jego zdolnością i predyspozycją. Tak więc o czasie trwania tego ob.alim. nie decyduje chwila uzyskania przez dziecko pełnoletności. Po za tą sytuacją, tj. po za ob.alim. rodziców wobec dziecka uprawnionym do alimentów jest tylko ten kto znajduje się w niedostatku. W niedostatku jest ten kto własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Wysokość alimentów jest podwójnie uzależniona, z jednej bowiem strony zależy ona od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (np. dziecka), a z drugiej od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego np. ojca danego dziecka. Należy przy tym pamiętać, że przez zarobkowe możliwości zobowiązanego rozumie się nie tylko rzeczywiście osiągane dochody, ale te dochody, które dany zobowiązany jest w stanie realnie osiągać przy dołożeniu należytej staranności i zgodnie ze swoimi siłami i stanem zdrowia. Wykonanie ob.alim. wobec dziecka może także podlegać na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie tego dziecka. Jeżeli zmienia się usprawiedliwione potrzeby uprawnionego czy możliwości zarobkowe zobowiązanego to w takim wypadku istnieje podstawa do podwyższenia albo obniżenia alimentów. Podwyższenie alimentów z reguły będzie uzasadniać wzrost usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, natomiast obniżenie alimentów będzie uzasadnione zmniejszeniem się zarobkowych możliwości zobowiązanego. Jest regułą, że prawo do alimentacji nie ulegs przedawnieniu, natomiast roszczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem 3 lat.

PRAWO SPADKOWE

Prawo spadkowe jest jednym z działów pr.cyw. Najogólniej możemy powiedzieć, że reguluje ono przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty. Podstawowe znaczenie mają tutaj takie pojęcia jak: spadkodawca, spadkobierca, spadek, dziedziczenie.

Spadkodawcą jest os.fiz. po której śmierci


Wyszukiwarka