Temat8: Wiek geologiczny skał.

1. Określenie wieku geologicznego skał osadowych

Geologia historyczna jest nauką zajmującą się badaniem przeszłości skorupy ziemskiej. Zadaniem jej jest określenie czasu oraz zakresu przemian, jakie odbywały się w skorupie ziemskiej, a więc zmiany ukształtowania powierzchni Ziemi, zasięgu mórz i lądów, warunków klimatycznych oraz kolejności powstawania i wieku geologicznego poszczególnych skał.

Czas dokonywania się tych przemian, np. powstawania skał, czyli wskazanie ich wieku geologicznego, może być określony w sposób bezwzględny w milionach lat na podstawie badań produktów rozpadu pierwiastków promieniotwórczych zawartych w skale. Znając szyb­kość rozpadu pierwiastków promieniotwórczych oraz ilość produktów rozpadu, wnioskować można o wieku geologicznym skał. Tą metodą ustalono wiek najstarszych skał skorupy ziemskiej na 3 do 5,5 miliardów lat.

Wiek skał osadowych określa się najczęściej w sposób względny na podstawie występujących w nich szczątków lub śladów organizmów żywych, żyjących w okresie osadzania się materiału, z którego powstała skała, a więc współczesnych jej powstaniu. Szczątki te (skorupy, części szkieletu) lub odciski w skale noszą nazwę skamielin. Ich badaniem zajmuje się nauka zwana paleontologią.

Szczególne znaczenie dla określenia wieku skał mają skamieliny tych organizmów żywych, które występowały na Ziemi przez krotki okres i znajdywane są tylko w pewnych określonych warstwach skalnych. Skamieliny takie charakterystyczne dla danych warstw skał osadowych nazywają się skamielinami przewodnimi.

Zaznaczyć należy, że życie na Ziemi nie powstało od razu, a rozwijało się powoli od form najprostszych do coraz wyższych. Proces ten nazwany ewolucją opisał Karol Darwin w dziele pt. „O pochodzeniu gatunków”. Znajdując, więc w warstwach skalnych ska­mieliny odnosi się wiek tych skał do właściwego etapu rozwoju świata organicznego.

Nauką zajmującą się ustalaniem kolejności warstw skalnych oraz określeniem ich względnego wieku geologicznego jest stratygrafia, stanowiąca dział geologii historycznej.

8.2. Podział stratygraficzny utworów skorupy ziemskiej.

Podział stratygraficzny jest podziałem utworów skalnych skorupy ziemskiej według ich wieku. Dzielą się one na grupy, które z kolei dzielą się na systemy. Każdej grupie utworów geologicznych od­powiada jednostka czasu, zwana erą. Analogicznie systemowi od­powiada okres. Systemy dzielą się na oddziały, którym odpowiada jednostka czasu - epoka. Oddziały dzielą się na piętra, które z kolei dzielą się na poziomy, a te na warstwy.

Podział stratygraficzny utworów skorupy ziemskiej podano w tabl. 8.1.

Pytania kontrolne

1. Czym zajmuje się geologia historyczna?

2. Jak określa się wiek geologiczny skał?

3. Co charakteryzuje okres karboński?

---