Modelowanie dla dzieci

Bezpośredni kontakt dotykowy z materiałem daje możliwości odreagowania napięcia. Bezkształtna masa daje szerokie możliwości oddziaływań, od prostego rozrywania na kawałki, poprzez łączenie tych kawałków w figury, aż do tworzenia określonych przedmiotów realnych czy nieistniejących wytworów dziecięcej fantazji. Dając dzieciom materiał do modelowania nie narzucamy tematu pracy. Proponujemy swobodną zabawę.

Modelowanie z masy solnej

Klejenie modeli z masy solnej ma już bardzo długa tradycję, robili to już starożytni Egipcjanie, Rzymianie i Grecy. Dzisiaj jest to prosty sposób na wykonanie pięknych ozdób do domu i wspaniała zabawa dla dzieci.
Podstawowymi składnikami masy solnej jest mąka, sól i woda. Jednak przepisy są nieco zróżnicowane w zależności od tego co chcemy modelować z masy. Nabierając praktyki w tworzeniu dzieł z masy solnej każdy sam nieco modyfikuje przepis. Poniżej podaje kilka przepisów:

Podstawowy przepis na masę solną
200g mąki
200g soli
125 cm3 wody
Mąkę wymieszaj z solą i dodawaj wodę (tyle aby masa była plastyczna ale nie zbyt rzadka), wyrabiaj 5-10 minut.

Masa solna do wyrobu małych i dokładnych elementów
200g mąki
200g soli
100g mąki ziemniaczanej
150 cm3 wody

Masa solna schnąca na powietrzu
200g mąki
200g soli
2 łyżki kleju do tapet
125 cm3 wody

Masa solna do wyrobu płytek lub kafli
200g mąki
400g soli
2 łyżki kleju do tapet
125 cm3 wody

Wskazówki dotyczące przygotowania masy solnej

• ilość dodawanej wody jest zależna od gatunku mąki; jeżeli ilość dodawanej wody musi być większa dwukrotnie niż w przepisie oznacza to że nie nadaje się ona do wyrobu masy

• jeśli masa wymaga więcej wody oznacza to że podczas pieczenia modele mogą pękać

• klej do tapet przed dodaniem do masy lepiej jest wcześniej rozrobić oddzielnie

• podczas wykonywania modeli resztę masy należy przechowywać pod przykryciem aby zabezpieczyć ja przed wysychaniem

• nie zużytą część masy należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku i w chłodnym miejscu; zachowuje świeżość przez kilka dni

Wskazówki dotyczące modelowania

• poszczególne elementy podczas łączenia ze sobą należy lekko zwilżyć w miejscu łączenia

• podsuszone elementy można połączyć używając rozcieńczonej masy solnej

• do wypełnienie grubych elementów najlepiej jest użyć zmiętej folii aluminiowej

• masę solną można podczas ugniatania zabarwić na dowolny kolor dodając pigmentu

• masę można również zabarwić uzywając naturalnych produktów takich jak: kakao, cynamon, kurkuma, papryka

• podczas wykonywania modeli można używać przeróżnych narzędzi do ozdabiania (nożyczki, patyczki, grzebień, nożyki, wyciskacz do czosnku - znakomity do wyrobu włosów)

• powierzchnie modelu można pokryć czymś w rodzaju „kruszonki" tak jak w pieczeniu ciast, można też nadać fakturę odciskają na powierzchni np. koronkę lub po wysuszeniu posmarować klejem i posypać piaskiem, kaszą itp

• do usztywnienia wysokich modeli można robić podpórki (z tektury, drutu, deseczek)

• wysuszone modele można pomalować farbami (akrylowe, tempery itp.) i polakierować bezbarwnym lakierem

• nie należy wyrzucać resztek wysuszonego ciasta ponieważ mogą się one przydać do wykonania spoiwa używanego w celu naprawy uszkodzonego modelu; w tym celu okruchy należy utłuc np. w moździerzu na proszek i dodać wody tyle aby powstała rzadka masa; otrzymana masą można łatwo posklejać uszkodzenia

Suszenie modeli z masy solnej

• suszenie na powietrzu jest bezpieczne dla modeli ale niestety trwa bardzo długo

• w piecyku gazowym suszenie powinno się odbywać w bardzo niskiej temperaturze (początkowo 50-70 stopni C), najlepiej przy lekko uchylonych drzwiczkach (gaz charakteryzuje się wysokim stopniem wilgotności)

• można suszyć modele w piecach elektrycznych (zalecana temperatura około 75 stopni C)

• kuchenka mikrofalowa nie nadaje się do suszenia modeli

• lepiej kłaść modele na srebrną blachę, czarne bardziej się nagrzewają i w tym przypadku należy bardziej obniżyć temperaturę

• na koniec suszenia można model przyrumienić co daje ciekawy efekt, w tym celu należy podwyższyć temperaturę do około 200 stopni C i pilnować aby modele nie przypaliły się; części modelu, które powinny pozostać białe należy przed podwyższeniem temperatury przykryć folią aluminiową

• czym wolniej będzie się tworzyła skorupka na modelu tym mniejsze prawdopodobieństwo popękania

żródło: "Masa solna" Isolde Kiskalt

Lepienie z masy papierowej

Masę papierowa można przygotować samodzielnie w domu.
Drobne kawałki ligniny lub papieru toaletowego trzeba rozmoczyć w wodzie i rozdrobnić palcami. Nadmiar wody należy odcedzić a mokre kawałki włożyć do naczynia z gęstym klejem wykonanym z mąki. Kleju powinno być trochę mniej niż mokrego papieru. Całą masę trzeba dokładnie wyrobić ręką tak jak ciasto rozcierając przy okazji kawałeczki papieru. Masa jest gotowa do użycia.
Z masy papierowej można robić różne przedmioty: płaskorzeźby, broszki, medaliony, wisiorki, paciorki, maski dekoracyjne. Do przygotowania płaskorzeźby najlepiej użyć jako podkładu tekturki na której będzie można modelować, należy pamiętać o oddzieleniu jej od masy papierowej kawałkiem papieru w celu uniknięcia przyklejenia się płaskorzeźby.
Modelowanie palcami płaskorzeźby można jeszcze wzbogacić przez wyciśnięcie na jej powierzchni kropek, kresek czy innych nieskomplikowanych wzorów wykorzystując do tego różne narzędzia takie jak: główka gwoździa, zaostrzony patyczek.
Do wyrobu broszek czy paciorków masa papierowa powinna być bardzo starannie rozdrobniona i można tu skorzystać z gotowych mas papierowych jak np. Pappmache.
Broszki mogą mieć rozmaite kształty: rybki, kwiatki, zwierzątka. Można je ozdabiać kamyczkami. Aby broszka nadawała się do przypięcia należy pamiętać o małej agrafce, którą można przykleić do broszki kawałkiem materiału.
Po wyschnięciu ozdób z masy papierowej malujemy je farbą akwarelową, plakatową lub kolorowymi tuszami. Jeśli chcemy nadać wyrobowi połysku można zastosować jeszcze bezbarwny lakier.

Formowanie z kawałków papieru

Różne powierzchnie, zarówno płaskie jak i kuliste można otrzymywać przez zlepianie ze sobą klejem kawałków papieru. Korzystając z tej techniki można wykonać miseczki, maski dekoracyjne, główki do kukiełek, figurki ludzi lub zwierząt.
Opis wykonania maski
Na kawałku tektury rysujemy zewnętrzny kontur maski i wycinamy. Będzie to spodnia część maski. Na tekturce układamy kształty maski z namoczonych w dość rzadkim kleju z mąki kawałki ligniny lub papieru toaletowego. Gdy maska jest już wymodelowana oklejamy całą jej górną powierzchnię najpierw małymi, dartymi z gazety kawałkami papieru, a następnie kawałkami papieru białego. Po oklejeniu można cała powierzchnię posmarować jeszcze klejem. Gdy maska wyschnie (2-3 dni) malujemy ją plakatówką a po wyschnięciu bezbarwnym lakierem. Do maski można jeszcze przykleić włosy wykonane np. ze sznurka.
Jak wymodelować główkę kukiełki?
Do tego celu najlepiej użyć małego balonika, który po nadmuchaniu i zawiązaniu należy posmarować olejem. Po tej czynności należy oklejać balonik kawałakmi papieru, podobnie jak maskę. Po całkowitym wysuszeniu warstwy papierowej należy wypuścić powietrze z balonika i wyjąć go. Tak otrzymana główkę można dowolnie malować i ozdabiać np. przyklejając włosy.

Opracowano na podstawie ksiązki: "100 technik plastycznych" Janina Lewicka, wyd. NK 1973

---