Padaczka, Upośledzenie umysłowe, Zaburzenia świadomości
PADACZKA (Epilepsia)
Znamienną cechą padaczki są napady drgawkowe.
Napad drgawkowy-jest wyrazem zakłócenia prawidłowej czynności mózgu i powstaje w wyniku wyładowania patologicznego komórek nerwowych. Zasadniczo wszelki napad padaczkowy musi mieć podłoże organiczne w mózgu- anatomopatologiczne, patobiochemiczne lub patofizjologiczne
Nie zawsze udaje się wykryć przyczynę i podstawę napadu drgawkowego, dlatego odróżnia się dwojakiego rodzaju padaczkę:
1.Padaczkę ukrytą, czyli skrytopochodną, zw. Padaczką o nieustalonej etiologii. W tym typie padaczki dużą rolę przypisuje się skłonności osobniczej, która wyraża się w tzw.” gotowości drgawkowej”- łatwiejszej możliwości napadowego występowania drgawek w warunkach sprzyjających raptownemu wyładowaniu komórek nerwowych,
2.Padaczkę objawową, do której zalicza się głównie padaczkę ogniskową
Padaczka jest powszechną chorobą, dotkniętych jest nią ok.1% ludzi w Polsce( ok.400 tys.). Chorują na nią głównie ludzie młodzi. W 80% ujawnia się przed 20 rokiem życia.
Padaczka jest zespołem wieloetiologicznym. W jej powstawaniu odgrywają rolę:
1) morfologiczne lub czynnościowe zmiany w mózgu powodujące wzrost pobudliwości komórek nerwowych
2) podwyższone „pogotowie drgawkowe” zazwyczaj uwarunkowane genetycznie
3) czynniki sprzyjające występowaniu napadów lub je wywołujące:
-większa gotowość do drgawek u dzieci niż u dorosłych
-zależność występowania napadów u niektórych chorych od cyklu snu i czuwania
-czynniki hormonalne-miesiączka, ciąża
-gorączka, zakażenie, wysiłek fizyczny, napięcie emocjonalne itp.
4)czynniki metaboliczne( gł. u małych dzieci )-zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, przemiany pirydoksyny, węglowodanów, kwasów aminowych i in.
5)czynniki genetyczne- wśród krewnych chorych na padaczkę choroba ta występuje znacznie częściej niż wśród ludności przeciętnej
Patomorfologia
1) Zmiany padaczkorodne.
Przyczyną padaczki mogą być wszystkie sprawy chorobowe, które powodują „podrażnienie” pewnej grupy komórek nerwowych mózgu. Są to najczęściej zmiany bliznowate będące zejściem przebytej sprawy chorobowej. Obszarem padaczkorodnym jest bezpośrednie otoczenie blizny, wykazujące często nieznane zglejowacenie i niedostateczne ukrwienie.
2) Zmiany podrgawkowe, będące skutkiem przebytych napadów dużych
Klasyfikacja napadów padaczkowych wg. Zaleceń Międzynarodowej Ligi Przeciwpadaczkowej
1. Napady częściowe( dawniej ogniskowe)
a) z objawami prostymi: ruchowe, zmysłowe, wegetatywne
b) z objawami złożonymi: intelektualne, psychosensoryczne, afektywne, psychoruchowe
2. Napady Uogólnione
a) postacie submaksymalne: napady nieświadomości i ich odmiany
b) postacie maksymalne: napady toniczno kloniczne( grand mal-napady duże), napady toniczne, masywne kloniczne
3 .Napady jednostronne lub przeważnie jednostronne
4. Napady niesklasyfikowane
Napady częściowe( ogniskowe) z objawami prostymi
Napady Jacksona
Zaliczamy je do częściowych( ogniskowych) napadów korowych
Drgawki ograniczają się do pewnej części ciała przy zachowanej świadomości
Drgawki rozpoczynają się w następującej kolejności-w dystalnym odcinku k.g., w twarzy lub w dystalnym odcinku k.d., wyjątkowo- w mięśniach tułowia
Drgawki szerzą się np. z twarzy na kończynę górną i następnie dolną- pochód drgawek Jacksona- i mogą objąć całą połowę ciała
Jeżeli napad trwa dłużej może zakończyć się ogólnym napadem drgawkowym z utratą przytomności
Napady z zaburzeniami mowy -tzw dysfatyczne polegają na zaburzeniu wyższych mechanizmów mowy i przejawiają się trudnościami mówienia albo rozumienia mowy- ognisko w okolicy korowych ośrodków mowy
Napady zwrotne( adwersyjne)- przy zachowaniu świadomości następuje toniczny zwrot gałek ocznych, głowy i ewentualnie tułowia w jedną stronę, k.g. po stronie zwrotu często unosi się i chory „spogląda” na nią poprzez bark(„postawa szermierza”)
Napady zmysłowe o objawach elementarnych
-wzrokowe
-słuchowe
-węchowe i smakowe
-napadowe zawroty głowy
Napady określane jako wegetatywne- wielopostaciowe, sensacje rozpoczynają się w nadbrzuszu i wstępują w kierunku głowy, uczucie „kurczu żołądka”, nudności, bicie serca, parcie na mocz i stolec
Napady częściowe o objawach złożonych
Padaczka skroniowa
Napady zdarzają się w ogniskach skroniowych
Ma postać napadowych doznań czuciowych lub objawów ruchowych
Zaburzenia wegetacyjne, halucynacje wzrokowe lub słuchowe, stany marzeniowe, „wrażenia już widzianego”( Deja vu), stany agresywne, depresyjne, depersonalizacja itp.
Z objawów ruchowych- dyzartria, dysfazja, ruchy automatyczne
Napady uogólnione
Napady toniczno- kloniczne/Duży napad padaczkowy( grand mal)
Objawy:
Nagła utrata przytomności-upadek chorego
Skurcze toniczne mm całego ciała
Nagły skurcz mm klatki piersiowej-przeraźliwy krzyk
Twarz blednie, niebawem sinieje, żyły szyjne wypełniają się krwią
Skurcze toniczne zastąpione przez skurcze kloniczne
Głowa-przegięta ku tyłowi lub zwrócona w bok
Powieki rozwarte, źrenice szerokie, nie oddziałują na światło
Kk. g. zgięte w stawach łokciowych, palce zaciśnięte w pięść, kk. d. wyprostowane
Na ustach pojawia się piana, przeważnie skrwawiona
Oddech przyspieszony, głęboki
Często występuje oddawanie moczu, kału, wytrysk nasienia
Po napadzie chory zapada w krótszy lub dłuższy sen; w okresie odzyskiwania przytomności chory bywa czasem zamroczony i agresywny. W czasie śpiączki stwierdza się zniesienie lub osłabienie odruchów głębokich, często obustronny odruch Babińskiego. Zwykle jest nieświadomość przebytego napadu; często chorzy zdają sobie sprawę, odczuwając bóle mięśni oraz ogólne niedomaganie
Napad czasem bywa poprzedzony tzw. Zwiastunami( prodromata) oraz aurą padaczkową( aura epileptica)
Zwiastuny( tj. zmiana usposobienia, wrażliwość, przygnębienie itp.)
różnią się od aury tym, że występują na kilka godzin lub dni przed napadem, natomiast aura zjawia się tuż przed samym napadem.
Aura (powiew)- objawy wstępne napadu, które chory pamięta, zdarzają się w 10-15 % przypadków padaczki i z reguły trwają 1-2 s. lub krócej. Występują najrozmaitsze aury: czucia cielesnego( parestezje), wisceralnego( np.Sensacje w nadbrzuszu , przesuwające się do głowy), zmysłowe, psychiczne. Aura ma też znaczenie objawu ostrzegawczego i jeżeli nie jest zbyt krótka, umożliwia zabezpieczenie przed upadkiem
Uogólniony napad drgawkowy może być wynikiem wyładowania korowego, obejmującego całą korę oraz okolicę podkorową, lub też może być pochodzenia centrencefalicznego. Wyładowanie „wyższego pnia mózgowego” czyli „układu środkowo-mózgowego” powoduje drgawki ogólne, utratę przytomności, krzyk, przygryzienie języka i nieraz brak kontroli nad zwieraczami.
Postępowanie z chorym w napadzie dużym polega na rozpięciu mu ubrania, skręceniu głowy w bok, by zapobiec zachłyśnięciu się śliną, ew. zabezpieczeniu chorego przed okaleczeniami wskutek uderzenia się w fazie klinicznej o twarde przedmioty. Aby zapobiec następnym napadom wstrzykuje się domięśniowo lub dożylnie fenobarbital lub diazepam.
Stanem padaczkowym nazywamy stan, w którym napady duże występują często i między nimi chory nie odzyskuje przytomności. Często przyczyną stanu padaczkowego jest nagłe odstawienie leków, zwłaszcza barbituranów, ale może być także jakaś inna szkodliwość obniżająca próg pobudliwości układu nerwowego. Na skutek ciągłego niedotlenienia mózgu może dojść do zejścia śmiertelnego.
Mały napad padaczkowy( petit mal)
Występuje najczęściej u dzieci( przeważnie u takich, które cierpią na napady duże
Powtarzają się dość często w ciągu dnia
Objawy:
Nie ma zazwyczaj drgawek
Występuje całkowita lub częściowa utrata przytomności( absence)
Chory przerywa swą czynność, nie pada, stoi nieruchomo lub wykonuje szereg nieświadomych ruchów( mruganie powiekami, zwrot głowy lub gałek ocznych, ruchy kk.gg.) po czym odzyskuje świadomość i kontynuuje przerwaną czynność
Napad taki trwa zazwyczaj kilka sekund
Padaczka miokloniczna
Początek w wieku szkolnym lub przed okresem pokwitania
Występowanie rodzinne
Ogólne napady padaczkowe toniczne, kloniczne i mieszane, zapoczątkowujące chorobę, występujące w nocy, coraz częstsze w pierwszym okresie
Napadom towarzyszą gwałtowne, obszerne zrywy (mioklonie) obejmujące mięśnie twarzy, gardła, tułowia i kończyn, wstrząsające nieraz błyskawicznie całym ciałem chorego
Otępienie potęgujące się w dalszym okresie choroby, często dołącza się wzmożone napięcie mięśniowe, tiki, ruchy pląsawicze , zubożenie ruchowe
Choroba jest postępująca, w ciągu kilku lat prowadzi do śmierci
Napady Toniczne
Pochodzą ze śródmózgowia, mostu i opuszki rdzeniaOdznaczają się zgięciem tułowia ku przodowi, tonicznym prężeniem kończyn dolnych, zginaniem kończyn górnych w stawach łokciowych lub tonicznym nadmiernym prostowaniem i przywodzeniem wszystkich kończyn analogicznie do sztywności odmóżdzeniowej
Napady akinetyczne
Napady małe pod postacią nagłego i przejściowego zakłócenia świadomości tzw. Absence( nieobecność)
Dziecko nagle pada, po czym natychmiast wstaje i kontynuuje przerwaną czynność
Mogą to być także napady miokloniczne z krótkotrwałą utratą przytomności bez upadku z ograniczonymi nieznacznymi skurczami mięśni
Napady jednostronne
Padaczka połowiczo- drgawkowa z porażeniem połowiczym
Zespół ten autorzy francuscy( Gastaux i Vigououx) uzależnili od zmian w układzie żylnym mózgu, które odpowiadają zapaleniu zakrzepowemu żył
Odróżnia się dwie postacie tych napadów:
Napady duże ograniczone do napadów dużych połowiczych
-utrata przytomności-trwa ok..1 min.
-faza toniczna i kloniczna
-zgięcie i prostowanie kończyn z jednej strony, podczas gdy druga połowa ciała pozostaje nieruchoma
-powrót przytomności- szybciej niż w napadzie dużym
-nieraz zachodzi przemijający niedowład
2) napady połowiczo-kloniczne
-skurcze kloniczne w gałkach ocznych, w połowie twarzy, następnie w karku, w kończynie górnej, potem w kończynie dolnej
-pomiędzy zajęciem przez drgawki poszczególnych odcinków ciała zachodzą 10-20 min. przerwy
-drgawki powtarzają się w tym samym porządku: oczy, twarz, kończyna górna i kończyna dolna
Napady padaczkowe związane z wiekiem
Badanie chorego na padaczkę
w każdym przypadku konieczny jest dokładny wywiad subiektywny i obiektywny.
U dzieci należy przeprowadzić wywiad w kierunku ew. urazu przyporodowego. Jeżeli dziecko wykazuje napady duże pierwotnie uogólnione, stan neurologiczny jest prawidłowy i wywiad rodzinny co do padaczki jest dodatni, wystarczy rtg czaszki, EEG oraz zbadanie poziomu cukru, wapnia i fosforu we krwi. Dzieci z upośledzeniem umysłowym należy badać klinicznie.
U dorosłych w przypadkach z napadami bez cech ogniskowych z obciążeniem rodzinnym padaczką i prawidłowym stanem neurologicznym- EEG, rtg czaszki, poziom cukru, wapnia i fosforu we krwi. W przypadkach nie spełniających tych trzech warunków- tomografia komputerowa lub odma czaszkowa
Rozpoznanie
W przypadkach typowych rozpoznanie jest łatwe. Przy rozpoznaniu różnicowym należy pamiętać o następujących stanach:
-napady histeryczne z drgawkami padaczkopodobnymi
-omdlenie
-narkolepsja i katapleksja
-napadowe zawroty głowy
Rokowania
Im bardziej różnorodne są napady, zwłaszcza z udziałem psychoruchowych, i im wcześniej się one pojawiły, im większe są zaburzenia neurologiczne i psychiczne, tym trudniej na ogół uzyskuje się większą poprawę
Np. u chorych z napadami wyłącznie dużymi udaje się uzyskać co najmniej kilkuletnią przerwę w napadach w 50% przypadków, natomiast u chorych z napadami psychoruchowymi- w 20% przypadków
Dość często przebieg padaczki jest nieobliczalny. Są okresy dobrej odpowiedzi na lek i takie, w których te same leki przestają działać. Przyczyny tych zmian zwykle pozostają niejasne
Szacunkowo można przypuszczać, że w ok. 10% przypadków uzyskuje się trwałe ustąpienie napadów
Leczenie
Warunkiem rozpoczęcia przewlekłego leczenia farmakologicznego jest pewne rozpoznanie padaczki, szczególną rozwagę należy zachować w przypadku tzw. Padaczki ukrytej
Kierować się można uproszczonym podziałem leków na dwie podstawowe grupy:
1)Leki działające w mniejszym lub większym stopniu na wszelkie postacie napadów- z wyjątkiem napadów nieświadomości: fenytoina, fenobarbital, karbamazepina, pirimidon, diazepan
2)Leki działające tylko na napady nieświadomości: sukcynimidyny, oksazolidynodiony. Poza tym leki działające na wszelkie typy napadowe: klonazepan
Wskazówki ogólne:
Regularny tryb życia, sprzyjający systematycznemu zażywaniu leków
Długi sen( zwłaszcza w przypadkach z napadami występującymi wkrótce po obudzeniu)
Wszelkiego rodzaju nadmierne bodźce są szkodliwe
Gimnastyka pokojowa, ćwiczenia odprężające, spacery i piesza turystyka
Dieta powinna być zwykła
Należy unikać potrwa ciężko strawnych i zbyt obfitego jedzenia oraz dużych ilości płynów, zwłaszcza na noc
Alkohol jest szkodliwy
Zaburzenia świadomości
Świadomość
Poczucie przeżywania ,towarzyszące zjawiskom psychicznym
Świadomość= przytomność( czuwanie)
Podłoże zaburzeń świadomości
Za stan pełnej świadomości oraz jej właściwy obszar odpowiedzialny jest układ siatkowaty międzymózgowia i śródmózgowia, który z kolei pobudza gotowość kory mózgu do percepcji bodźców i do złożonych procesów psychicznych. Stąd też podłożem zaburzeń świadomości może być zarówno zmniejszona aktywnośc układu siatkowatego, jak i obniżona sprawność neuronów korowych, spowodowane działaniem rozmaitych szkodliwych czynników zewnątrz- i wewnątrzpochodnych. U dzieci są to najczęściej stany zapalne mózgu, niedotlenienie mózgu, urazy czaszki, padaczka a także niektóre choroby somatyczne i metaboliczne.
Podział zaburzeń świadomości
Grupa I- obejmuje Ilościowe Zaburzenia Świadomości( przytomności), tzn. różnego stopnia zmiany natężenia jasności i zwężenia pola świadomości. Przejawiają się one osłabieniem reakcji na bodze zewnętrzne i ograniczeniem ich percepcji, utrudnionym kontaktem z otoczeniem, pewną dezorientacją w czasie oraz spadkiem zdolności przypominania i zapamiętywania zdarzeń.
Grupa II- Jakościowe Zaburzenia Świadomości. Cechuje je nie tylko dezorientacja w czasie, ale również w miejscu i ocenie sytuacji, a także w psychice własnej. Stwierdza się również zniekształcenie i zafałszowanie spostrzegania w postaci iluzji i omamów, z których treścią wiążą się niekiedy urojenia.
Ilościowe zaburzenia świadomości
1.Przymglenie.
Polega na:
Nieostrym i niedokładnym spostrzeganiu zjawisk w otoczeniu
Spadku reakcji na bodzce zewnętrzne
Spowolnieniu procesów myślenia
Utrudnieniu zapamiętywania i przypominania zdarzeń
Chory zachowuje świadomość, można z nim nawiązc kontakt słowny, na zadawane pytania odpowiada z trudem i ze znacznym opóznieniem
2. Senność patologiczna.
Stan ten cechuje:
Wyraźne spowolnienie ruchowe
Brak aktywności
Niepełna orientacja w otoczeniu
Nieostre spostrzeganie i przyjmowanie zjawisk- bardziej niż w przymgleniu
chory ma ciągłą skłonność do zasypiania, kontakt słowny jest nadal możliwe( ograniczony jednak do pojedynczych słów i nie zawsze sensownych wypowiedzi)
Czynności fizjologiczne ulegają wyraznemu zwolnieniu
3. Stan przedśpiączkowy, półśpiączka, odrętwienie
Z chorym nie udaje się już nawiązać kontaktu słownego Na niektóre bodzce zewnętrzne( silne potrząsanie, głośne wołanie, klaskanie) reaguje on lekkim poruszeniem się machnięciem ręką lub grymasem twarzy, trzepotaniem powiek czy językiem a obudzić go nie można
Podane pokarmy i płyn trzyma bezwładnie w ustach nie wykonując ruchów połykania lub żucia
4.Śpiączka
Stan całkowitego wyłączenia świadomości( przytomności)
Chory nie reaguje nawet na najsilniejsze bodzce zewnętrzne np. bólowe
Ma bardzo słabe lub zupełnie zniesione odruchy głębokie i powierzchowne z niewielka tylko reakcją zrenic na światło
Nie przyjmuje pokarmów i płynów
Niekiedy bezwiednie oddaje mocz i kał lub ma niemożności oddawania moczu, leży bezwładnie, nieruchomo
Jakościowe zaburzenia świadomości
1.Zespół majaczeniowy
Często występuje u dzieci w stanach zapalnych mózgu o różnej etiologii, w ostrych infekcjach przebiegających z podwyższona temperaturą ciała
W pełnym rozwoju zespołu majaczeniowego dominują w obrazie klinicznym następujące objawy:
Dezorientacja ogólna co do czasu, miejsca i sytuacji przy zachowanej orientacji co do własnej osoby
Utrudnione, zniekształcone i zafałszowane spostrzeżenia w postaci omamów i iluzjii
narastający niepokój, podniecenie i zaburzenia afektu(lęk, nastrój dysforyczny)
Utrudnione zapamiętywanie i przypominanie zdarzeń
2. Zespół pomroczny lub zamroczeniowy
Występuje w wielu ostrych chorobach zakaznych, w stanach pourazowych mózgu, w schorzeniach układowych, najczęściej można go spotkać w padaczce
Zaburzenia świadomości rozwijają się nagle i kończą się szybko
Najbardziej typowe objawy:
zaburzenia orientacji
gwałtowne podniecenie ruchowe z agresją i wyładowaniami popędowymi
zaburzenia afektu
niepamięć
3. Zespół zamroczeniowo- majaczeniowy
Spotyka się go u dzieci w ostrych chorobach zakaznych przebiegających z wysoką gorączką, zatruciach grzybami, w ciężkich urazach czaszki i mózgu a także w padaczce
Na obraz kliniczny składają się:
typowe objawy zamroczenia prostego
omamy wzrokowe
częściowa niepamięć
4. Zespół splątaniowy
Stanowi najczęściej powikłanie ostrych chorób zakaznych, niektórych chorób nowotworowych i wyniszczających np. białaczki a także ciężkiego urazu czaszki
Objawy:
zaburzenia toku myślenia z gonitwą myślową
zaburzenia orientacji
silny niepokój ruchowy
lęk, związany z najprawdopodobniej z omamami i urojeniami
niepamięć częściowa
5. Zespół podwyższonej świadomości
Występuje po zażyciu leków pobudzających czynności psychiczne i stan czuwania
Używane często przez młodzież celowo do poprawy samopoczucia i nastroju
Leki te stosowane w niewielkich dawkach powodują podwyższenie aktywności psychicznej ze spadkiem męczliwości i uczucia znużenia
Niekiedy mogą one prowadzić do niepokoju, bezsenności, przyspieszenia toku myślenia, podwyższenia wrażliwości na bodzce zmysłowe, przyspieszenia czynności serca, zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi i drżeń mięśniowych
W dawkach wyższych wywołują stany majaczeniowe, euforię, omamy
Upośledzenie umysłowe
Definicja
Upośledzenie umysłowe określa się jako „funkcjonowanie intelektualne istotnie poniżej przeciętnej, upośledzenie to powstaje w okresie rozwojowym i towarzyszy mu obniżenie zdolności przystosowania się”.
Epidemiologia
Rozpowszechnienie upośledzenia określa się na ok. 1% populacji ogólnej, z tego ok. 80% to stopień lekki, ok.12% - umiarkowany, ok.7% - znaczny, ok.1% - głęboki.
Największa wykrywalność upośledzenia umysłowego jest w wieku szkolnym i wynosi on 2-3%.
Etiologia
Podział ze względu na przyczyny:
Czynniki działające przed porodem
Czynniki działające w czasie życia płodowego
Czynniki związane z porodem
Czynniki działające po urodzeniu
Czynniki działające przed porodem:
Genetyczne: a) - monogeniczne
- strukturalne
- metaboliczne
b) wieloczynnikowe
- chromosomalne
Z tą grupą czynników związane są takie choroby jak:
stwardnienie guzowate i neurofibromatoza dziedziczone autosomalnie, w sposób dominujący,
- małogłowie prawdziwe, pierwotne;
- genetyczne zaburzenia metaboliczne jak :
● fenyloketonuria
● zaburzenia przemiany tłuszczów i węglowodanów
● mukopolisacharydozy
● zaburzenia przemiany hormonalnej
Czynniki działające w czasie życia płodowego:
● zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze
● wady żywienia
● czynniki chemiczne
● czynniki fizyczne
● czynniki immunologiczne
● zaburzenia łożyska
● hipoksja wewnątrzmaciczna
Czynniki związane z porodem :
- zamartwica
- uraz porodowy( krwawienie do
OUN, leukomalacja
okołoporodowa)
- wcześniactwo
Czynniki działające po urodzeniu:
- zakażenia
- urazy
- czynniki chemiczne
- czynniki żywieniowe
- czynniki izolacji zmysłowej i kulturalnej
Nazewnictwo historyczne
● Stopień lekkie (IQ 59-69)
ociężałość umysłowa, lekki niedorozwój umysłowy, lekka oligofrenia, debilizm
● Stopień umiarkowany (IQ 35-49)
umiarkowany niedorozwój umysłowy ,umiarkowana oligofrenia, imbecylizm
● Stopień znaczny (IQ 20-34)
znaczny niedorozwój umysłowy , znaczna oligofrenia
● Stopień głęboki ( IQ <20 )
głęboki niedorozwój umysłowy, głęboka oligofrenia, idiotyzm
Klasyfikacja upośledzenia umysłowego wg stopnia i ilorazu inteligencji:
▪ stopień lekki 50-69 IQ
▪ stopień umiarkowany 35- 49 IQ
▪ stopień znaczny 20- 34 IQ
▪ stopień głęboki < 20 IQ
Stopień lekki
trudność z wymową niektórych słów oraz wyrażaniem emocji
trudności w szkole (trudności z czytaniem i pisaniem)
potencjalna zdolność do pracy wymagającej raczej praktycznych umiejętności)
Stopień umiarkowany
widoczne zaburzenia w rozwoju psychoruchowym
trudności w polu relacji społecznych
powolny rozwój rozumienia i umiejętności mówienia
problemy związane z uczeniem się
Stopień znaczny
upośledzony rozwój ruchowy,
mowa rozwinięta minimalnie,
ograniczenie czynności samoobsługowych
skąpa lub żadna umiejętność komunikowania się
W okresie szkolnym może:
nauczyć się porozumiewania się z innymi lub mówić,
wyćwiczyć elementarne nawyki ćwicząc je systematycznie
Stopień głęboki
głęboko zaburzona sprawność spostrzegania,
istotne ograniczenie w zakresie samoobsługi (m.in. samodzielnego
spożywaniu posiłków, załatwianiu i kontroli potrzeb fizjologicznych)
ograniczenie werbalnej komunikacji oraz lokomocji
Wymagają stałej opieki i nadzoru
Objawy
W obrębie głowy:
ostrogłowie
asymetria
białe zabarwienia tęczówki
zajęcza warga
język geograficzny( wystający z ust, z głębokimi bruzdami)
podniebienie gotyckie
zmiany w kształcie małżowiny usznej
nie wykształcone podniebienie
ślinotok
w obrębie tułowia i kończyn:
nie proporcjonalna długość tułowia w stosunku do długości rąk i nóg w zakresie rozwoju fizycznego ( wzrost, waga)
sprawności motorycznej
sprawności sensorycznej
sprawności narządów mowy
zmniejszona sprawność fizyczna
Zaburzenia współistniejące
Często upośledzeniu umysłowym towarzyszą znaczne i ciężkie wady neurologiczne i fizyczne:
- padaczka
- upośledzenie wzroku lub słuchu
- upośledzenie narządu ruchu
- całościowe zaburzenia rozwoju (autyzm)
Metody psychoruchowego usprawniania dzieci
Zapobieganie, leczenie
Poziomy działań zapobiegawczych:
● prewencja pierwszego rzędu zawiera:
Edukacje dotyczącą przyczyn i leczenia
Realizacje programów społeczno-ekonomicznych, mających na celu poprawę standardów życia, odżywiania, mieszkania, programów kształcenia
Zapewnienie odpowiedniej opieki matce i dziecku
Organizacje poradnictwa w zakresie genetyki
● prewencja drugiego rzędu polega na :
wczesnym rozpoznaniu i leczeniu schorzenia uwarunkowanych dziedzicznie.
właściwym leczeniu chorób i anomalii, które mogą powodować upośledzenie.
jak najwcześniejszym rozpoznaniu i leczeniu z częściowymi zaburzeniami rozwojowymi.
właściwym rozpoznaniu i leczeniu dzieci z opóznieniem rozwoju uwarunkowanymi
kulturowo.
● prewencja trzeciego rzędu ma za zadanie:
odpowiednie leczenie i rozwiązywanie problemów emocjonalnie i osobowościowych dziecka upośledzonego za pomocą psycho-, socjo-, farmakoterapii.
poradnictwo i pomoc w stosunku do rodziców
zapewnienie opieki odpowiednich instytucji, jeśli zachodzi tego potrzeba.
rehabilitacja zawodowa
rehabilitacja ewentualnego inwalidztwa fizycznego
specjalna edukacja, dostosowana do poziomu możliwości osoby upośledzonej umysłowo
Leczenie farmakologiczne
Farmakoterapię stosuje się do opanowywania zachowań agresywnych i lęku, przeciwdziałania wycofywaniu się kontaktu terapeutycznego lub stabilizacji wahań nastroju.
Stosowane leki
- natrekson
- przeciwdepresyjne
- neuroleptyki
- stabilizatory nastroju
- benzodiazepiny
W leczeniu padaczki, zaburzenia świadomości oraz upośledzenia umysłowego dużą rolę odgrywają metody z zakresu terapii psychopedagogicznej tj.:
Metoda Drama(urozmaica proces nauczania, ośmiela uczniów do działania, niweluje zahamowania oraz rozwija wyobraźnię. Ponadto wyzwala spontaniczne reakcje emocjonalne, zmusza do podejmowania decyzji i reagowania na różnorodne sytuacje)
Metoda Marii Montessori(ponieważ każde dziecko jest inne, powinno rozwijać się według indywidualnego planu rozwoju tak, aby móc uczyć się szybciej i efektywniej)
Terapia Metodą Integracji Sensorycznej (SI)
Metoda Weroniki Sherborne(posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii tego rozwoju )
Pytania
Co to jest napad drgawkowy? Postępowanie z chorym w Napadzie Dużym. Podział zaburzeń świadomości Przyczyny upośledzenia umysłowego