Metody edukacji przedszkolnej


1. Metody pracy przedszkola.

0x01 graphic
Metoda nauczania określa sposób pracy nauczyciela z uczniem. Według Cz. Kupisiewicza jest to: „ celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela
z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnościami posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych.”

Naczelne miejsce w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym zajmują metody oparte na działalności dziecka. Metody wskazują na czynności, które należy tak dobierać, aby osiągnąć zamierzone cele. Są to czynności zarówno wychowawcy, jak i wychowanka.

W „Podstawach pedagogiki przedszkolnej” pod red. M. Kwiatkowskiej znajduje się opis metod, które mogą być stosowane w pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym. Wyróżnia się więc metody oparte na działaniu, na obserwacji i na słowie. Wśród metod wyróżnia się:

metodę samodzielnych doświadczeń opartą na inicjatywie własnej dziecka ( w czasie zabaw, zajęć artystycznych, na temat dowolny w kontakcie z przyrodą itp. )

metodę zadań stawianych dziecku przez nauczyciela, które dziecko rozwiązuje samodzielnie według własnego pomysłu

metodę ćwiczeń polegającą na powtarzaniu przez dziecko odpowiednich czynności ( np. sprawności ruchowych, uczenia się prawidłowej wymowy itp.)

metodę odtwarzania, na przykład podczas nauki wiersza, piosenki, tańca itp.

metody słowne, do których należą rozmowy, opowiadania, zagadki, rozwijające procesy poznawcze i poszerzające zasób wiadomości dziecka

metody żywego słowa oddziałujące na dziecko przez środki artystyczne, pomagające rozwijać wrażliwość uczuciową i estetyczną.

Do metod poglądowych opartych na bezpośrednim spostrzeganiu zalicza się:

metody obserwacji i pokazu przedmiotów - zjawisk, czynności

metody przykładu: przykład osobisty, poprzez widowisko teatralne, ilustracje

metody uprzystępnienia sztuki.

W metodach nauczania wyodrębniono w dydaktyce ogólnej trzy grupy metod: oglądowe, słowne i praktyczne. W pracy przedszkola metody te przenikają się wzajemnie i rzadko występują w swojej czystej postaci, ponieważ pedagogika przedszkolna ma swoją specyfikę. Ale niektóre z nich są dominujące w konkretnych rodzajach zajęć, np. metoda oglądowa - oparta na obserwacji i pokazie będzie pojawiała się w czasie wycieczki czy oglądania różnego rodzaju obrazków, a metoda słowna będzie występowała w czasie słuchania opowiadania lub nauki wiersza.

Obok metod działań odnoszących się do organizacji pracy nauczyciela, wyodrębnione zostały metody odnoszące się do działań dziecka związanych z procesem uczenia się polegającego na:

przyswajaniu ( podanego, gotowego materiału ),

odkrywaniu ( nowych wiadomości podczas rozwiązywania problemów i samodzielnego poszukiwania ),

przeżywaniu ( różnorodnych form i wartości ),

działaniu ( polegającym na zmienianiu rzeczywistości i samego siebie poprzez sprawdzenie wiadomości w praktyce ).

Wielostronne uczenie się przeciwstawia się jednostronnemu uczeniu się, nauczaniu opartemu głównie na przyswajaniu gotowej wiedzy podawanej przez nauczyciela. Wielostronnemu uczeniu się odpowiadają metody nauczania:

- podające( przyswajanie )

- problemowe ( odkrywanie )

- aktywizujące ( przeżywanie ),

- praktyczne ( działanie ).

O skuteczności pracy dydaktycznej nauczycieli w edukacji dzieci w dużym stopniu decydują metody pracy. Istotne jest, by były to metody wynikające z koncepcji wielostronnego kształcenia. Istnieją, jak podaje W. Okoń, cztery grupy takich metod:

  1. metody asymilacji wiedzy oparte na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym,

  2. metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy oparte na aktywności poznawczej, związanej z rozwiązywaniem problemów,

  3. metody waloryzacyjne ( eksponujące ) cechujące się przewagą aktywności emocjonalnej i artystycznej,

  4. metody praktyczne oparte na aktywności praktyczno - technicznej.

2. Planowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej

Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego

Podstawowym dokumentem programowym regulującym przebieg pracy dydaktyczno wychowawczej w edukacji przedszkolnej jest Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. nr 4, poz. 17). Wszystkie formy edukacji przedszkolnej - a więc także zespoły i punkty przedszkolne mają obowiązek realizowania podstawy programowej. Podstawa programowa opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, określa cele edukacji przedszkolnej, podstawowe obszary wspomagania rozwoju, wychowania i kształcenia dzieci oraz umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego. Nową podstawę programową wychowania przedszkolnego stosuje się począwszy od roku szkolnego 2009/2010.


Ważne dla zespołów i punktów !

  1. W zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych obowiązkowa jest realizacja całości lub wybranej części podstawy programowej.

  2. Zespoły i punkty przedszkolne powinny przede wszystkim realizować zadania edukacyjno-wychowawcze mające na celu:  

Programy Wychowania Przedszkolnego

W oparciu o podstawę programową powstają programy wychowania przedszkolnego. Na potrzeby zespołu/punktu przedszkolnego można wybrać dowolny, zatwierdzony przez MEN program nauczania. Można również samodzielnie opracować program autorski dla zespołu lub punktu przedszkolnego, w oparciu o własne doświadczenia i wiedzę nauczyciela, z uwzględnieniem podstawy programowej. Możliwe jest również opracowanie programu autorskiego w oparciu o programy wychowania przedszkolnego zatwierdzone przez MEN (modyfikacja programu).

Należy jednak pamiętać, że niezależnie od tego, jaki program wybierzemy, zawarte w nim treści są tylko propozycjami do pracy, nie należy ich traktować jako dogmatów, a pewna dowolność i własne modyfikowanie ich przez nauczyciela może wpłynąć bardzo korzystnie na cały przebieg pracy wychowawczo-dydaktycznej z dziećmi.  

Praca z podstawą programową i wybranym programem to praca twórcza, wymagająca od nauczyciela elastyczności, otwartości i wsłuchiwania się w potrzeby dzieci i ich rodziców.


Plany pracy dydaktyczno-wychowawczej

Kolejnym ważnym elementem, wpływającym na prawidłowość i płynność przebiegu procesu dydaktyczno-wychowawczego jest dobre zaplanowanie pracy. Planowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej, zarówno w tradycyjnych przedszkolach, jak również  w zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych opiera się na:

 

rocznym planie pracy → miesięcznym planie pracy → tygodniowym planie pracy

 

Roczny plan pracy dydaktyczno - wychowawczej


Planując pracę w zespole lub punkcie przedszkolnym na okres roku pamiętajmy, aby plan pracy dydaktyczno-wychowawczej:

 

W pierwszym roku utworzenia zespołu lub punktu przedszkolnego w planie pracy zawrzemy więcej zadań typu organizacyjnego, w kolejnych latach powinniśmy starać się zapisać więcej zadań związanych z doskonaleniem procesu dydaktyczno-wychowawczego. Pamiętajmy również, że zadania, których z ważnych przyczyn nie uda nam się zrealizować w jednym roku, mogą stać się zadaniami na rok następny. Będzie to tylko świadczyło o tym, że są one dla nas bardzo ważne, że zachowujemy ciągłość pracy, a nie przeskakujemy od jednego pomysłu do drugiego. Roczne plany pracy placówki (w kolejnych latach) powinny być ze sobą powiązane i tworzyć, w miarę możliwości, spójną dokumentację.

 

Przykładowy, roczny plan pracy dla zespołu lub punktu przedszkolnego zamieszczony został w załączniku nr 5.


Miesięczny plan pracy dydaktyczno-wychowawczej

Z rocznego planu pracy powinny wynikać bardziej szczegółowe, okresowe plany. Miesięczny plan pracy jest największą pomocą, jaką nauczyciel zespołu lub punktu przedszkolnego może opracować sam dla siebie. Opracowując plan określamy i analizujemy temat, wyznaczamy cele dydaktyczne, dobieramy treści programowe i sposoby ich realizacji, możemy również określić stosowane metody pracy oraz wybrać konkretne pomoce.

 

Pamiętajmy przy tym, aby planując pracę dydaktyczno-wychowawczą:

Punktem wyjścia do planowania pracy dydaktyczno-wychowawczej powinno być również zapoznanie się z normami i specyficznymi właściwościami rozwojowymi przypadającymi na dany moment życia dziecka. Dobrze jest też zdiagnozować umiejętności dzieci, aby pracę kierować na ich doskonalenie i rozwijanie nowych (tak zwana sfera najbliższego rozwoju). Możliwości rozwojowe wynikające z wieku dziecka, tempa rozwoju, indywidualnych cech osobowościowych i deficytów rozwojowych (wady wzroku, słuchu, motoryki, intelektualne) determinują też pracę z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Bliższemu poznaniu prawideł rozwojowych posłuży lektura literatury fachowej z zakresu psychologii rozwojowej i pedagogiki.

Pamiętajmy, że dobrze opracowany plan jest podstawą dobrze prowadzonych codziennych zajęć z dziećmi. Pozwala na profesjonalne przygotowanie się do zajęć, zgromadzenie potrzebnej literatury, materiałów dydaktycznych, materiałów do prac plastycznych czy zaplanowania ewentualnej pracy w terenie i współpracy z rodzicami. Plan pracy ułatwia również prowadzenie zapisów w dzienniku zajęć - zawiera on gotowe tematy, które nauczyciel musi tylko przepisać.

 
W praktyce podejście do opracowywania miesięcznych planów pracy dydaktyczno-wychowawczej jest bardzo różne - nie ma jednego, ustalonego wzoru takiego dokumentu (ma on być przede wszystkim pomocą dla samego nauczyciela). Przykładowy schemat miesięcznego planu pracy oraz propozycja planu pracy na miesiąc marzec zamieszczone został w załącznikach nr 6 i 7.


Tygodniowy plan pracy dydaktyczno - wychowawczej

W przypadku, kiedy nauczyciel opracowuje bardzo szczegółowe plany miesięczne, nie ma już konieczności przygotowywania na ich podstawie planów tygodniowych czy dwutygodniowych. Jeśli natomiast plany miesięczne są bardziej ogólne, dobrze jest uszczegółowić je na krótsze odcinki czasu (tygodniowe lub dwutygodniowe). W przypadku zespołów wychowania przedszkolnego, które nie pracują we wszystkie dni tygodnia korzystne jest opracowywanie planów na dłużej niż tydzień, tak aby zapisany w planie temat główny mógł być zrealizowany. Jeżeli w punktach przedszkolnych pracujemy metodą projektu lub realizujemy temat, który wymaga dłuższego czasu, to też planujemy jego realizację na dłużej niż jeden tydzień. To wszystko zależy od decyzji nauczyciela i wymogów organizacyjnych.


Tygodniowy rozkład zajęć

Tygodniowy rozkład zajęć, to przyporządkowanie do dnia tygodnia konkretnych zajęć, które będą realizowane przez nauczyciela i dzieci. Jeżeli pracujemy w zespole lub punkcie tradycyjnymi metodami, dobrze jest dokonać takiego planowania. Najczęściej tygodniowy rozkład zajęć opracowujemy na cały rok szkolny, ale możemy również wprowadzać zmiany w zależności np. od pory roku czy innych czynników zewnętrznych.

 

Do obowiązkowych zajęć, które powinny być planowane i realizowane w grupie przedszkolnej należą: zajęcia z mowy, zajęcia plastyczne, zajęcia matematyczne, zajęcia ruchowe. W rozkładzie zajęć umieszczamy również zajęcia dodatkowe, jeśli odbywają się cyklicznie, w konkretne dni tygodnia. Przykładowy tygodniowy rozkład zajęć dla zespołu wychowania przedszkolnego i punktu przedszkolne zamieszczony został w załączniku nr 8.

 

Jeżeli pracujemy z dziećmi tradycyjnymi metodami (z podziałem na konkretne zajęcia), czas trwania zajęć dydaktycznych dostosowujemy do możliwości rozwojowych dzieci, i tak:

Wszystko to zależy jednak od potrzeb i możliwości konkretnej grupy, a także od struktury samych zajęć. Jeśli np. w trakcie zajęć, w czasie których dzieci siedzą w kręgu czy przy stoliczkach wpleciemy dużo elementów ruchu i zabawy - czas takich zajęć możemy wydłużyć. Pamiętajmy również, że stałym elementem każdego dnia (poza omawianymi tu zajęciami obowiązkowymi) są zabawy i ćwiczenia ruchowe organizowane zarówno w sali przedszkolnej jak i na powietrzu.

 

Pracując w grupie różnowiekowej planujemy najczęściej dwa zajęcia dziennie (zintegrowane tematycznie) zakładając, że nie wszystkie dzieci będą w nich uczestniczyć jednocześnie (zależy to od ich wieku, ale głównie od chęci i zainteresowania). 
 

Jeżeli natomiast pracujemy z grupą metodą storyline [1] lub metodą projektu [2], to podział dnia na zajęcia praktycznie nie występuje. Cały czas pobytu dzieci w zespole/punkcie przedszkolnym jest podporządkowany działaniom edukacyjnym. Wtedy dobrze jest zaplanować tylko zajęcia rytmiczne i gimnastykę (jeżeli są uwzględnione w tygodniowym rozkładzie zajęć), jak również przestrzegać godzin pobytu na świeżym powietrzu, czy godzin wspólnych posiłków. Na potrzeby zespołu wychowania przedszkolnego bardzo polecałabym pracę tymi właśnie metodami, ponieważ bardzo ułatwią one zachowanie ciągłości działań jakie podejmują dzieci przychodzące do zespołu np. co drugi dzień. Można bez przeszkód kontynuować realizację wybranego tematu, nawet przez dłuższy okres czasu, nie dzieląc go sztucznie na poszczególne zajęcia.

 

Planując pracę dydaktyczno - wychowawczą pamiętajmy jednocześnie, że praktycznie cały czas pobytu dzieci w grupie przedszkolnej i większość aktywności podejmowanych przez dzieci i nauczyciela (również te, poza obowiązkowymi i dodatkowymi zajęciami dydaktycznymi) nakierowane są na wspieraniu rozwoju dzieci, a tym samym służą realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.

 


Organizacja dnia

Obejmuje wszystkie działania dziecka i nauczyciela, które powinny być uwzględnione w czasie dziennego pobytu dziecka w zespole/punkcie przedszkolnym, w tym:

Wszystkie te elementy, wraz ustalonymi godzinami przyprowadzania i odbierania dzieci, zapisujemy w harmonogramie dnia/ramowym planie dnia.

 

Plan dnia możemy przygotować razem z dziećmi. Ustalamy wspólnie symbole przedstawiające poszczególne części dnia, przygotowujemy obrazki - młodsze dzieci rysują lub kolorują, starsze dzieci piszą napisy na komputerze, stemplują, tworzą wyrazy z liter samoprzylepnych itp. Plan eksponujemy w sali, w widocznym, łatwo dostępnym miejscu. Ważny jest porządek i stałość, a co za tym idzie przewidywalność następujących po sobie zdarzeń. Dziecko porządkuje swoją wiedzę o tym co po sobie następuje, może zaplanować co będzie robiło i czuje się bezpieczniej, bo wie co go czeka.

3. Współpraca ze środowiskiem

Współdziałanie wychowawców, nauczycieli z rodzicami i opiekunami dzieci jest jednym z istotnych czynników prawidłowego funkcjonowania przedszkola i rodziny. Warunkuje harmonijny rozwój dzieci. Wpływa zarówno na ich postępy w nauce, jak i
w zachowaniu. Daje również szansę ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci.

Współpraca ta nie dotyczy tyko rodziców. Jeżeli dzieckiem zajmują się dziadkowie lub dorastające rodzeństwo, wówczas ich także trzeba traktować jak partnerów. Jeśli do przedszkola trafiają dzieci z domów dziecka czy rodzin zastępczych, należy z ich wychowawcami nawiązać bliskie porozumienie.

Przedszkole i rodzina to dwa podstawowe środowiska wychowawcze, dlatego powinno istnieć pomiędzy nimi świadome i celowo zorganizowane współdziałanie. Współpraca rodziców i nauczycieli jest wspólnym działaniem dla osiągnięcia dobra poszczególnych dzieci w procesie nauczania i wychowania. O tym, jakie znaczenie ma współpraca z rodzicami wiedzą i rodzice, i nauczyciele. Naczelnym celem współpracy tych dwóch środowisk jest dążenie do usprawniania pracy wychowawczej z dziećmi. Nie chodzi tylko o doskonalenie działań wychowawczych jedynie w stosunku do dzieci tzw. trudnych czy zaistniałych
w grupie sytuacji konfliktowych. Stosowane w praktyce różnorodne formy współpracy wychowawców z rodzicami i opiekunami dzieci, dotyczą spraw związanych z wychowaniem wszystkich dzieci bez wyjątku. Należą one do codziennych oddziaływań wychowawczych przedszkola i domu i przysługuje im taka sama ranga jak zajęciom dydaktycznym, których celowości nikt nie kwestionuje.

Środowisko rodzinne w sposób dominujący wpływa na rozwój dziecka, stąd konieczne jest poznanie warunków domowych dziecka, jak również ujednolicenie oddziaływań wychowawczych przedszkola i domu. Zadaniem wychowawcy jest pomoc, wspieranie
i troska o spójność wysiłków wychowawczych domu i przedszkola oraz pomoc dziecku
w pokonywaniu trudności w procesie rozwoju. Wychowawca znając dziecko i posiadając odpowiednią wiedzę psychologiczno - pedagogiczną, ukierunkowuje pracę rodziców, ukazując wszelkie nieprawidłowości i nowe metody wychowawcze. Wpływów rodziny
nie można ignorować. Któż inny niż rodzic jest „kopalnią wiedzy” o własnym dziecku,
z której wychowawca czerpie informacje niezbędne do indywidualnej pracy z dzieckiem. Od współdziałania tych dwóch środowisk zależą efekty rozwojowe dzieci.
W dzisiejszych czasach, aby przedszkole zyskało miano tzw. „naszego przedszkola” konieczne staje się wypracowanie takiego modelu współpracy z rodzicami, gdzie obie świadomie współpracujące strony miałyby poczucie współdecydowania w sprawach ważnych dla wychowania i kształcenia dziecka . Aby sprostać tym wymaganiom stosowane są
różne formy współpracy z rodzicami i opiekunami dzieci. Powinny one być najkorzystniejsze z punktu widzenia potrzeb dzieci, w zakresie poznawania świata, rzeczy, ludzi, przeżywania wartości.
Oto główne formy współpracy wychowawcy przedszkola z rodzicami i opiekunami dzieci:

• Praca indywidualna z rodzicami, którą prowadzi się stosując takie formy jak: rozmowy indywidualne, zajęcia otwarte; W kontaktach indywidualnych uzyskuje się informacje
o dziecku, o jego dotychczasowym rozwoju i aktualnych problemach wychowawczych
i zdrowotnych. Informuje się rodziców o stanie emocjonalnym dziecka, jego zainteresowaniach, zdolnościach i problemach. Poprawnie przebiegająca rozmowa
może oddać obu stronom niejedną przysługę np.: pogłębić zaufanie rodziców czy opiekunów do wychowawców i odwrotnie, łagodzić u rodziców napięcia spowodowane trudnościami
w wychowaniu dziecka, przełamywać poczucie niepewności i osamotnienia u rodziców
w pracy wychowawczej z dzieckiem, ograniczać błędy wychowawcze rodziców i nauczycieli, pomóc w bardziej jednolitym i zwartym oddziaływaniu wychowawczym przedszkola i domu.
Jeśli wychowawca musi przekazać coś niemiłego, musi to czynić bardzo spokojnie, zrozumiale dla rodziców, z podaniem propozycji pomocy. Zawsze jednak
powinno się rozpocząć wypowiedź od wyszukania i podkreślenia pozytywnych cech dziecka.
Jeśli rodzice i wychowawcy nie będą przerzucać odpowiedzialności, jeśli w każdym z rozmówcy wychowawca będzie dostrzegać partnera kompetentnego w sprawach wychowania dziecka, to kontakty będą oparte na lojalności i partnerstwie.
Zajęcia otwarte dla rodziców, dają możliwość zapoznania się rodziców z osiągnięciami swoich pociech, ich zachowaniem w przedszkolu. Pogodna atmosfera tych spotkań, towarzyszący im nastrój, w wielu przypadkach zapoczątkowuje porozumienie wychowawców przedszkolnych z domem rodzinnym dziecka.

• Zebrania grupowe z rodzicami mogą dotyczyć zaplanowanego wcześniej tematu zgłoszonego przez rodziców, mogą mieć formę informacyjną o tym, co dzieje się w grupie, mogą być okazja dla rodziców, żeby wyjaśnili wątpliwości lub podzielili się swoimi uwagami na różne tematy. W trakcie zebrań może nastąpić bezpośrednia wymiana zdań dotycząca aktualnych zamierzeń wychowawczych realizowanych w danej grupie - osiągnięć, trudności i wspólnego szukania środków zaradczych.

• Wycieczki, festyny, na których panuje swobodna atmosfera, a obecność wychowawcy razem z rodzicami, daje dzieciom poczucie przynależności i wspólnoty. Znacznie łatwiej później w trakcie roku szkolnego nawiązać rozmowę na trudne tematy, jeśli wcześniej spędziło się trochę czasu razem.

• Uroczystości przedszkolne, w których uczestniczą rodzice i osoby bliskie dziecku to doskonały sposób do pogłębiania więzi uczuciowych pomiędzy nimi, a także jest to okazja do rozmów wychowawców z rodzicami. Dobra współpraca wychowawcy z rodzicami i opiekunami dziecka polega na ciągłym, wzajemnym uzupełnianiu się. Właściwe współdziałanie powinno polegać na wspólnej organizacji procesu wychowania w przedszkolu i w domu rodzinnym poprzez podwojenie sytuacji wychowawczych, ich zróżnicowanie, ujednolicenie sposobu oddziaływań, metod nagradzania i karania, roztaczania kontroli, pobudzenia do działań pożądanych. Bardzo ważne jest ujednolicenie lub wyrównanie sprzecznych niejednokrotnie wymagań stawianych dzieciom przez wychowawców i rodziców, zwłaszcza w dziedzinie wychowania moralnego, społecznego, estetycznego, a więc w sferze oddziaływań kształtujących u dzieci określone wartości, oceny, zasady, normy. Skutki niejednolitych oddziaływań wychowawczych prowadzą w konsekwencji do przeżywania przez dzieci zachwiania poczucia uznawanych dotąd norm, zasad i wartości. Czasem staje się to przyczyną zaburzeń w zachowaniu dzieci. Współpraca wychowawców
z rodzicami i opiekunami dzieci stwarza wiele możliwości ujednolicenia ich poglądów na sprawy związane z wychowaniem. Ponadto wzajemne kontakty pozwalają przekonać się,
iż można stosować w miarę zgodne oddziaływania wychowawcze. W ten sposób zmniejsza się tradycyjny dystans między wychowawcami - nauczycielami a rodzicami.
Ważne jest także stwarzanie właściwej atmosfery wychowawczej zarówno przez wychowawców jak i rodziców. Oczywiście stworzenie takiej atmosfery wymaga czasu i cierpliwości.
Oprócz przedstawionych celów współpracy wychowawców i rodziców istnieje wiele innych, bardziej szczegółowych np.:

• uświadomienie rodzicom, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań,

• umocnienie więzi emocjonalnej między wychowawcami a rodzicami,
• wymiana opinii i spostrzeżeń, np. w sprawie rozwoju fizycznego, społecznego lub społecznego dziecka,

• sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby pomóc swym dzieciom w różnych problemach,

• ułatwienie wychowawcom zrozumienia stosunku dziecka do swojej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego.

Dla prawidłowej współpracy ważna jest osobowość wychowawcy. Otwartość, szczerość, komunikatywność to cechy, które ułatwiają nawiązywanie kontaktów. Wychowawca powinien czynić starania, by uzyskać maksimum zaufania, zwłaszcza ze strony rodziców.
Tak jak we wszelkich kontaktach międzyludzkich na to zaufanie trzeba sobie zasłużyć. Najlepszą i najprostszą ku temu drogą jest okazywanie stałej troski o rozwój i wychowanie dziecka.
Chęć pomocy dziecku wypływająca z postawy wychowawcy, wzbudza zaufanie rodziców. Wtedy łatwiej jest nawiązać dobrą współpracę. Recepta na dobrą współpracę z rodzicami
i opiekunami dzieci to:

• nie uważać, że zawsze mamy rację i że wszystko wiemy,

• nie trzymać się kurczowo utartych schematów,

• trzeba patrzeć, słuchać, odczuwać i poszukiwać,

• zawsze być gotowym, by pomóc rodzicom rozwiązać problem,

• być szczerym, komunikatywnym i otwartym,

• być elastycznym, otwartym na zmiany i ciekawe propozycje,

• krytykę ze strony rodziców przyjmować i spokojnie analizować.

Można sformułować kilka ogólnych dyrektyw współdziałania wychowawców, rodziców i opiekunów dzieci. Są to:

*zasada pozytywnej motywacji,

* zasada partnerstwa

* zasada jedności oddziaływań,

* zasada systematycznej współpracy.

Zasada pozytywnej współpracy mówi, że ważnym warunkiem skutecznej współpracy wychowawców rodziców jest całkowicie dobrowolny w nim udział. Chodzi o to, aby wszyscy byli świadomi współpracy, jak również korzyści z nią związanych.
Zasada partnerstwa podkreśla równorzędne prawa i obowiązki wychowawców rodziców. Chodzi o to, aby żadna ze stron nie czuła się mniej wartościowa od drugiej, aby tworzyły rodzaj wspólnoty, której członkowie mają w miarę jednakowy udział w podejmowaniu decyzji i razem ponoszą odpowiedzialność za wprowadzenie ich w życie.
Zasada jedności oddziaływań przypomina o konieczności realizowania przez wychowawców i opiekunów dziecka zgodnych celów w pracy wychowawczej. Oprócz zgodności celów ważne jest także uzgadnianie metod i form oddziaływań.
Zasada systematycznej współpracy ukazuje potrzebę czynnego i stałego zaangażowania się w wykonywanie zadań inicjowanych i organizowanych podczas współdziałania wychowawców i rodziców.

Przedstawione zasady nie obejmują na pewno wszystkich, którymi powinni kierować się zarówno wychowawcy, jak i rodzice. Wychowanie jest z pewnością tym skuteczniejsze, im mocniej opiera się na współdziałaniu wychowawców, rodziców i opiekunów dzieci.
Zarówno nauczyciele - wychowawcy, jak i rodzice odczuwają w większym lub w mniejszym stopniu potrzebę nawiązywania wzajemnych kontaktów i podejmowania współpracy dla dobra dzieci. Jednak w praktyce nie zawsze jest to należycie realizowane. Czasem obserwuje się wyraźną niechęć, tak ze strony nauczycieli jak i rodziców, do świadomie zorganizowanego współdziałania. Pamiętać należy jednak, że dobra współpraca warunkuje harmonijny rozwój dziecka, a to jest najważniejsze.

4. Dojrzałość szkolna

Dojrzałość szkolna - osiągniecie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, które czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowywanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Inaczej jest to jakby moment równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami rozwojowymi dziecka.

Na dojrzałość szkolną dziecka składają się nie tylko konkretne umiejętności, jak np. pierwsze próby czytania, pisania, mycie zębów czy owoców przed jedzeniem. Świadczą o niej także: umiejętność koncentracji, skupiania uwagi, rozmawiania, odpowiadania na pytania, reagowania na nakazy i zakazy. Dziecko dojrzałe do szkoły powinno rozumieć obowiązujące je normy oraz za co jest nagradzane i karane.

Dojrzałość jest to "stan osiągnięcia pełni rozwoju, stan gotowości do określonych zadań."

Dojrzałość szkolna, to taki stopień rozwoju dziecka, który pozwala mu podjąć obowiązki szkolne. Dwa więc momenty są istotne zarówno przy definiowaniu pojęcia tej dojrzałości, jak i przy określaniu jej stopnia: właściwości rozwoju dziecka i wymagania szkoły. Rozwój psychiczny jest warunkiem osiągnięcia dojrzałości szkolnej, a powodzenie szkolne dziecka, czyli możliwości sprostania wymaganiom szkoły - jedynym ze wskaźników tej dojrzałości. Jedną z koncepcji dojrzałości szkolnej ukazał S. Szuman, który przez to pojęcie rozumie „(...) osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej.” Stwierdza on, że dziecko zawsze rozwija się wielostronnie, a dojrzałość szkolna to nie jedna lub kilka wybranych właściwości psychofizycznych dziecka, lecz harmonijne współorganizowanie wszystkich aspektów rozwoju ogólnego dziecka. Pojęcie dojrzałości szkolnej ukazane jest też jako moment równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami rozwojowymi dziecka, a także dojrzałość szkolna traktowana jest jako długotrwały proces przemian psychofizycznych, które prowadzą do tego, że dziecko potrafi sprostać szkolnym wymaganiom. Dojrzałość szkolna nie jest etapem samorzutnego rozwoju. Wynika z wzajemnego przenikania się procesu dojrzewania i uczenia się. Składają się na nią różne doświadczenia w sferze motorycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej. Dojrzałość szkolną dziecka należy więc rozpatrywać z punktu widzenia jego rozwoju umysłowego, społecznego, emocjonalnego i fizycznego. Wszystkie te czynniki są w pewnym stopniu wzajemnie powiązane ze sobą. Tradycyjna szkoła dąży do osiągnięcia przede wszystkim dojrzałości umysłowej, jednakże przy tworzeniu sytuacji uczenia się, o ile ma ona przynosić wyniki, należy brać pod uwagę inne rodzaje dojrzałości. Nie ma bezwzględnych wskaźników owej dojrzałości, ponieważ dojrzałość szkolna jest pojęciem względnym, uwarunkowanym systemem szkolnym, wymaganiami jakie stawia ten system wstępującym do szkoły dzieciom. Dziecko, które takiej dojrzałości nie zdobyło łatwo może się do obowiązków szkolnych zniechęcić i dlatego przedwczesne zapisywanie dzieci do szkoły nie jest wskazane. Ogół rodziców, a często i nauczyciele zwracają uwagę na rozwój umysłowy dziecka, a nie widzą jego niedojrzałości społecznej czy jednostronnej dojrzałości. Należy więc pamiętać, że przyjmowany do szkoły siedmiolatek jest właśnie na przełomie dwóch faz rozwojowych, bowiem w tym wieku kończy się faza przedszkolna, a zaczyna faza wczesnoszkolna. Charakterystyczne dla dziecka wstępującego do szkoły będą więc cechy późnego okresu przedszkolnego. Przestaje on być dzieckiem w znaczeniu przedszkolnym, kiedy to głównym jego zajęciem była zabawa. Zmianę tę często dokumentujemy my sami mówiąc "Nie baw się, gdyż nie jesteś już dzieckiem, jesteś uczniem. Czy tak zachowuje się uczeń ?" Zmiana sytuacji społecznej ucznia pociąga za sobą konieczność wyrabiania w nim określonych umiejętności, potrzebnych w tej nowej roli społecznej - roli ucznia. Moment wstąpienia dziecka do szkoły jest bardzo ważny, nauka i wykonywanie stawianych przez szkołę zadań jest głównym obowiązkiem i pracą ucznia, a także głównym czynnikiem jego psychicznego rozwoju. Miarą dojrzałości psychofizycznej siedmiolatka oraz warunkiem podjęcia przez niego nauki jest osiągnięcie tak zwanej „dojrzałości szkolnej”. Osiągnięcie odpowiedniego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, czyni dziecko wrażliwym na systematyczne nauczanie i wychowanie w początku szkoły podstawowej . Na pełną gotowość szkolną 7-latka składają się następujące elementy: dojrzałość fizyczna, dojrzałość umysłowa, dojrzałość emocjonalno-społeczna. Dojrzałość fizyczna oznacza, że dziecko jest zdrowe i ogólnie sprawne ruchowo. Posiada niezaburzoną sprawność manualną i grafomotoryczną oraz koordynację wzrokowo-ruchową. Charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych. Jest wytrzymałe, zdolne do większych wysiłków. Ma to zapewnić odpowiednia ilość snu, która sprawia, że uczeń mniej męczy się czynnościami związanymi z pisaniem, rysowaniem czy wycinaniem. Bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym rozwój fizyczny jest stan psychiczny. Trzeba więc zrobić wszystko, by dziecko czuło się dobrze w rodzinie i żeby stanowiła ona dla niego punkt oparcia. Dojrzałość umysłowa oznacza, że dziecko posiada odpowiedni zasób wiedzy o świecie, o życiu przyrody i ludzi, dobrze orientuje się w najbliższym otoczeniu oraz w środowisku, w którym żyje. Posiada pewien zasób doświadczeń i wyobrażeń, będących podstawą do rozwoju pojęć. Dziecko wczesnoszkolne jest aktywne poznawczo, chce się uczyć, zdobywać wiedzę, poznawać nowe zjawiska. Interesuje się czytaniem i pisaniem. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego, co mówi nauczyciel. Rozumie i spełnia jego polecenia. Uczeń wczesnoszkolny dojrzały pod względem umysłowym posiada umiejętność swobodnego i zrozumiałego dla otoczenia wypowiadania się, wyrażania życzeń, własnych sądów, pytań, wniosków i ocen. Wie, jak się nazywa, ile ma lat, gdzie mieszka, czym się różni lato od zimy, chętnie opowiada o tym, co widzi na obrazku. Na przełomie 6. i 7. roku życia dominuje jeszcze myślenie konkretno-obrazowe. Chcąc dokonać operacji myślowych, dziecko musi mieć kontakt z rzeczami, modelami i obrazami. Działania na konkretach stają się podstawą wyobrażeń. Tak, więc dojrzałość umysłowa to również umiejętność koncentrowania uwagi dowolnej na zadaniach. Obserwując dzieci podczas zabawy widzimy, że część z nich potrafi się skupić na wykonywanych czynnościach, np. na zabawie tematycznej, i trudno je oderwać od zajęć. Inne często porzucają zabawki bez wyraźnego powodu, nie potrafiąc niczym zająć się na dłużej. O poziomie umysłowym dziecka mogą świadczyć jego rysunki. Rysunki dzieci dojrzałych są bogate w treść, kolory, zawierają dużo szczegółów, są prawidłowo rozmieszczone na kartce. Przy odwzorowywaniu zachowany jest właściwy kierunek, od lewej do prawej krawędzi kartki i z góry na dół. Oceniając dojrzałość umysłową dziecka, bierze się pod uwagę również poziom rozwoju percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej, oraz analizy i syntezy słuchowe. Te funkcje w dużej mierze decydują o opanowaniu umiejętności pisania i czytania. Dziecko dojrzałe doprowadza zaczętą pracę do końca, ponieważ interesuje je wynik końcowy . Dojrzałość emocjonalno-społeczna oznacza, że dziecko jest w znacznym stopniu samodzielne. Łatwo i chętnie nawiązuje kontakty zarówno z nauczycielami, jak i rówieśnikami. Posiada umiejętność współdziałania i współpracy w grupie, potrafi podporządkować się niezbędnym wymaganiom dyscypliny. Jest obowiązkowe, wytrwałe i wrażliwe na opinie nauczyciela. Cieszy się z osiągnięć całej grupy. Czuje się odpowiedzialne za podjęte zadania, np. rolę dyżurnego. Rozpoczętą pracę stara się pomimo zmęczenia doprowadzić do końca. O dojrzałości emocjonalnej możemy mówić wówczas, gdy dziecko cechuje pewna równowaga psychiczna, gdy siła jego reakcji jest adekwatna do działającego nań bodźca. Dziecko niezrównoważone emocjonalnie z błahego powodu złości się, płacze, często jest agresywne, drażliwe, lękliwe i napięte. Osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej pozwala mu przeżywać pozytywne emocje solidarności, życzliwości i przyjaźni oraz reagować w sposób adekwatny do sytuacji. Dziecko, które zaczyna swoją szkolną edukację, jest już prawie rozwinięte pod względem fizycznym. Ponadto jest też silniejsze, dojrzalsze. Kości pierwszoklasisty są dużo bardziej twarde, gdyż kościec zawiera mniejsze ilości tkanek chrzęstnych. Dużo bardziej wytrzymały jest także układ nerwowy i mięśniowy, co wzmacnia działanie układu krwionośnego i oddechowego oraz wpływa na lepszą przemianę materii. Organizm dziecka w wieku wczesnoszkolnym jest mocniejszy dużo bardziej odporny. Rozrost mózgu u dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest praktycznie całkowicie zakończony. Mózg dziecka w wieku 9 lat waży przeciętnie około 1300 g, podczas gdy mózg człowieka dorosłego waży 1400 g. Dzieci w wieku wczesnoszkolnym mają ogromną potrzebę ruchu. Ich mięśnie nie są jeszcze dość dobrze rozwinięte. Charakterystyczne jest to, że dużo szybciej rozwijają się mięśnie duże, a wolniej drobne. W konsekwencji uczeń ma sporo kłopotów z wykonywaniem czynności wymagających precyzji, jak rysowanie, pisanie, różne prace plastyczne. Wykonuje wiele ruchów niepotrzebnych i zamaszystych, gdyż nie wymagają one tyle wysiłku. Ponadto pierwszoklasiści cechują się nadmierną pobudliwością. Trenowanie mięśni, zmuszanie dzieci do wykonywania drobnych precyzyjnych ruchów poprawia ich koordynację, zręczność, precyzję. Układ kostny dziecka, choć jest dużo bardziej wytrzymały niż w wieku przedszkolnym, dalej nie jest ukształtowany prawidłowo. Spora ilość tkanek chrzęstnych, jaka znajduje się w ich kościach, jest niezbędna do dalszego wzrostu organizmu, ale równocześnie sprawia, że kości młodego ucznia są jeszcze dość miękkie . Są to wnioski istotne dla zabawy i innych aktywności ruchowych. Wiek wczesnoszkolny to okres intensywnego wzrastania. Okres ten cechuje bardziej rozrost wewnętrzny i dojrzewanie organizmu. Zwiększa się pojemność płuc, objętość klatki piersiowej, układ oddechowy pracuje dużo lepiej. Przyrost wysokości i ciężaru ciała jest dość powolny. Na początku okresu wczesnoszkolnego między 6 a 8 rokiem życia następuje faza szybszego wzrostu. Zjawisko to jest nazywane skokiem szkolnym. Dużo wolniej rozwijają się serce i płuca, narządy te pełną dojrzałość osiągną znacznie później. Bardzo sprawnie funkcjonują analizatory np. wzrokowy. Pod koniec okresu wczesnoszkolnego zaczynają się pojawiać (zwłaszcza w przypadku dziewczynek) oznaki, które są wynikiem dojrzewania płciowego. Rozwój fizyczny, jak i psychiczny dziecka jest zależny od wielu czynników. Należą do nich przede wszystkim wrodzone możliwości rozrostu, stan wszystkich narządów, jakie uczestniczą w przemianie materii, a także środowisko zewnętrzne, które wspiera dziecko, by wykorzystało swoje możliwości. W okresie wczesnoszkolnym rozwijają się również zdolności motoryczne. Są one wrodzone. Sprawność ruchowa ulega wraz z wiekiem zmianom. Istotny jest fakt, że uzdolnienia ruchowe rozwijają się wraz z uzdolnieniami fizycznymi, umysłowymi. Sprawność motoryczna to sprawność ruchowa i fizyczna. Sprawność ruchowa, to opanowanie własnego ciała, umiejętność wykorzystania nawyków ruchowych, które wykształciły się podczas ćwiczeń. Sprawność fizyczną charakteryzuje się jako siłę, szybkość, zręczność wyrażoną w wykonywanych czynnościach. Rozwój motoryczny jest warunkowany przede wszystkim przez ćwiczenia. Warunki, jakie panują w domu, właściwie nie mają wpływu na tę sferę aktywności. Trudno ustalić jednolitość w rozwoju motorycznym. Jest ona indywidualna dla każdego ucznia. Dodatkowo istnieją spore różnice między chłopcami a dziewczętami.

Są to wnioski istotne odnośnie do stawianych uczniom wymagań w tym zakresie. Rozwój psychiczny dziecka jest procesem integralnym i złożonym. Psychika dziecka rozwija się pod wpływem wychowania i nauczania.

Ważną rolą w rozwoju psychiki dziecka odgrywa mowa. Umożliwia orientację w otoczeniu, wprowadza w świat kultury i jest silną podstawą rozwijającej się działalności myślowej, ale także uczuć i woli ucznia. Mowa dziecka przeobraża się i rozszerza od jej funkcji symbolicznej w coraz silniejszy związek z myśleniem. Włączenie mowy do działania wyraża się w umiejętności myślowej oceny sytuacji, w uświadomieniu sobie celu działania, w obmyślaniu planu i środków do jego realizacji prowadzących. Główna zmiana w rozwoju mowy zachodzi w pierwszych latach nauki w szkole. Język dziecka zostaje wzbogacony o umiejętność zapisu. W ten sposób rozpoczyna się i oddziaływanie mowy pisanej na mowę mówioną. Do czynników warunkujących rozwój należą także skłonności dziedziczne oraz odpowiednie środowisko. Szczególnie ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka jest środowisko, w którym ono wzrasta, czynniki zewnętrzne, a także podejmowana aktywność.

5. Nowa podstawa programowa

Ustawa definiuje podstawę programową wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego jako obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych. Podstawa programowa jest więc najważniejszym dokumentem dla nauczycieli.

Dokument z roku 2008 skierowany jest do wszystkich dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym i opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji. W sposób szczególny podkreśla rolę współpracy z rodzicami w zakresie edukacji zdrowotnej, jednocześnie dookreślając współpracę z rodzicami akcentując ich rolę w procesie edukacji. Cele wychowania są określone w sposób rozbudowany. Dokument wyznacza piętnaście obszarów, w których realizowane mają być cele wychowania przedszkolnego poprzez wspomagane
rozwoju, wychowanie i kształcenie dzieci. Sformułowanym obszarom przyporządkowuje umiejętności oraz wiadomości, jakimi powinny się wykazać dzieci kończące edukację przedszkolną. W podstawie programowej zawarta jest także sylwetka absolwenta oraz wyszczególnione warunki i sposoby realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Zalecono następujące proporcje zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:

1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę;

  1. co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku dzieci młodszych - jedną czwartą) dzieci spędzają na powietrzu;

  2. najwyżej jedną piątą czasu zajmują zajęcia dydaktyczne, realizowane wg wybranego programu wychowania przedszkolnego;

  3. pozostały czas (dwie piąte) nauczyciel może dowolnie zagospodarować(uwzględniając czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół precyzuje zadania nauczycieli dotyczące prowadzenia obserwacji pedagogicznych oraz dokonywania diagnozy przedszkolnej (w roku poprzedzającym rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej), a także wskazuje,
że zgromadzone wówczas informacje mogą pomóc rodzicom w poznaniu gotowości swojego dziecka, nauczycielowi przy opracowywaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka oraz pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko w razie potrzeby. Zalecono również dla
nauczycieli przedszkola zapoznanie się z podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie pierwszego etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły podstawowej w celu właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej.

Tzw. nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego została opracowana, by zapewnić właściwy poziom wychowania przedszkolnego realizowany w tak zróżnicowanych placówkach oświatowych. Zawarte w niej zalecenia są realizowane od początku roku szkolnego 2009/2010, niezależnie od formuły organizacyjnej wychowania przedszkolnego. Dotyczy to zarówno celów, jak i zakresu wspomagania rozwoju umysłowego, wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym. Podstawa programowa wyznacza ramy
edukacji przedszkolnej, gdyż zgodnie z zawartymi w niej zaleceniami są opracowywane nowe programy wychowania przedszkolnego a także podręczniki metodyczne dla nauczycieli przedszkola. Znajomość podstawy programowej daje możliwość wyboru optymalnej obudowy metodycznej.

Zmiana podstaw programowych, na wszystkich szczeblach edukacji, polega między innymi na przyjęciu języka efektów, którym podstawy są zapisane. Ten precyzyjny opis wymagań jest zastosowany celowo, by zapewnić spójność procesu nauczania i wychowania w obrębie całego systemu oświaty. Od nauczycieli przedszkoli oczekuje się, by realizowali zalecenia zapisane w dokumencie, a od wychowanków tego, że po ukończeniu edukacji przedszkolnej, będą dysponowali określonymi w podstawie programowej umiejętnościami i wiadomościami. Jest to więc język wymagań (w stosunku do nauczyciela) i jednocześnie język oczekiwań (w stosunku do ucznia czy przedszkolaka). W myśl reformy programowej należy zagwarantować wszystkim dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole jednakowy
poziom umiejętności.

Treści kształcenia realizowane w klasie pierwszej szkoły podstawowej stanowią kontynuację i rozszerzenie edukacji przedszkolnej, co, wg E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, prowadzi do dobrych efektów edukacyjnych. Porównując cele i treści kształcenia zawarte w podstawie programowej wychowania przedszkolnego i podstawie programowej edukacji wczesnoszkolnej można się przekonać, iż oba dokumenty także zapewniają ciągłość edukacyjną.
Zapewnienie owej ciągłości sprzyja należytemu przygotowaniu do podjęcia nauki na wyższym szczeblu. Dla podkreślenia tej ciągłości, przy określaniu każdego zakresu edukacji realizowanej w klasie I, podana jest nazwa szkolna i jej równoważniki z wychowania przedszkolnego.

Podstawa programowa wskazuje kierunek, w jakim ma zmierzać praca edukacyjna oraz opiekuńcza w przedszkolu, określa zakres tej pracy wraz z oczekiwanymi efektami a także warunki i sposoby uzyskania owych efektów, oraz zadania nauczyciela związane z realizacją podstawy programowej. Struktura dokumentu zawiera w sobie jasno i konkretnie określone cele i treści edukacji przedszkolnej a także warunki i sposób ich realizacji, ponieważ dzieci muszą mieć zapewniony taki zakres edukacji, który przyczyni się do wspomagania ich rozwoju umysłowego oraz dobrze przygotuje je do nauki szkolnej i do radzenia sobie w sytuacjach życiowych. Również dlatego w podstawie programowej podane są cele wychowania przedszkolnego, wyodrębniono też wszystkie zakresy działalności edukacyjnej przedszkola, a w każdym z nich podano zakres umiejętności i wiadomości, jakimi powinno wykazać się dziecko pod koniec edukacji przedszkolnej. Obszar 14. mówi o kształtowaniu gotowości do nauki czytania i pisania, a nie o samej nauce tych czynności i wokół
tej zmiany, wg mnie, pojawiło się najwięcej kontrowersyjnych komentarzy. Cele
wychowania przedszkolnego odnoszą się do wielostronnego wspomagania rozwoju dziecka (do intelektu, emocji, zdrowia i prawności fizycznej oraz do rozwoju etyczno-moralnego, społecznego i patriotycznego, ważne jest również wspomaganie dziecięcych uzdolnień oraz jego rozwój estetyczny). Mają być one realizowane we wszystkich piętnastu obszarach działalności przedszkola.


Wyszukiwarka