Turystyka - całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej ludności, związanych z dobrowolną czasową zmianą miejsca zamieszkania w celu regeneracji sił (wypoczynek, rekreacja) lub odwiedzenia interesujących miejsc (krajoznawstwo)

Turystyka - zjawiska społeczne polegające na odbywaniu podróży w celach poznawczych, rozrywkowych, wypoczynkowych, leczniczych lub związanych z kultem religijnym, bez podejmowania pracy zarobkowej ani osiedlania się

Dla celów statystycznych zgodnie z konferencją ONZ poświęconą sprawom turystyki i podróży w Rzymie w 1963 r. za turystę zagranicznego uważa się osobę przybywającą do kraju nie będącego krajem jego stałego zamieszkania, w jakimkolwiek celu, z wyjątkiem wykonywania w tym kraju zawodu

TERMINOLOGIA 1(2)

1. Walory turystyczne (zasoby)

2. Zagospodarowanie turystyczne (baza: noclegowa, żywieniowa, infrastrukturalna - transport i łączność, baza towarzysząca)

3. Dostępność turystyczna (możliwości dojazdu, system połączeń, szlaki, wyciągi)

4. Chłonność turystyczna (max. liczba uczestników bez dewastacji środowiska = przepustowość)

5. Pojemność turystyczna (pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej)

TERMINOLOGIA 2(2)

6. Atrakcyjność turystyczna (walory krajobrazu, klimat, pomniki historii, zabytki itp.)

7. Przemysł turystyczny (tourism industry, przedsiębiorstwa i obiekty turystyczne oferujące usługi)

8. Sektor turystyczny (gałąź gospodarki)

9. Funkcja turystyczna (działalność społeczno-gospodarcza skierowana na obsługę ruchu turystycznego)

10. Produkt turystyczny (tourist product = usługi hotelarskie, transportowe, zasoby turystyczne - to co jest przedmiotem zakupu przez turystę)

TURYSTYKA - ZJAWISKO

SPOŁECZNO-EKONOMICZNE,

KTÓRE OBEJMUJE SFERY:

1. Społeczną

2. Środowiska przyrodniczego

3. Środowiska kulturowego

4. Psychologiczną

5. Ekonomiczną

6. Przestrzenną

TURYSTYKA JEST EFEKTEM PRZECHODZENIA OD SPOŁECZEŃSTWA UPRZEMYSŁOWIONEGO DO CYWILIZACJI WOLNEGO CZASU
(ANG. LEISURE CIVILIZATION)

Specyfika turystyki polega na:

• zmianie środowiska przyrodniczego, kulturowego bądź
  społecznego (lub wszystkich równocześnie)

• zmianie codziennego rytmu życia

• wchodzeniu w styczność osobistą z przyrodą, kulturą lub ludźmi

PRZYCZYNY ROZWOJU TURYSTYKI

1. Systematyczne skracanie czasu pracy

2. Zmiany w systemie indywidualnych wartości

3. Stresy cywilizacyjne

4. Potrzeba relaksu

5. Potrzeba zmiany aktywności

6. Zdobywanie nowych doświadczeń

7. Poznawanie ludzi, obyczajów, wierzeń itp.

Cechy charakteryzujące zjawisko turystyki

• podróż, przemieszczanie

• pobyt w nowej
  miejscowości

• tymczasowość podróży i
  pobytu

• element subiektywny -
  człowiek i przyczyny
  powodujące podróż i pobyt

• element obiektywny -
  korzystanie z infrastruktury
  turystycznej

Cele wyjazdów turystycznych

• wypoczynek, rekreacja, wakacje,
  wczasy

• odwiedziny u krewnych
  i znajomych

• sprawy zawodowe, interesy

• cele zdrowotne

• cele religijne

• inne cele (w tym tranzyt)

WALORY TURYSTYCZNE - całokształt elementów środowiska naturalnego oraz elementów antropogenicznych, będących przedmiotem zainteresowania turystów i decydujących o atrakcyjności turystycznej danego obszaru

WALORY PRZYRODNICZE

• dla turystyki masowej (np. tereny górskie, morze i jego brzeg,
  wody śródlądowe, inne obszary o atrakcyjnym krajobrazie)

• dla turystyki kwalifikowanej (np. ściany skalne dla turystyki
  wspinaczkowej, jaskinie dla speleologii, wody dla wędkarstwa,
  żeglugi, turystyka ekologiczna, zbocza dla lotniarstwa)

WALORY POZAPRZYRODNICZE

• dla turystyki masowej (wykopaliska archeologiczne, zabytkowe
  obiekty sakralne, obronne i rezydencje, zespoły urbanistyczno-
  architektoniczne, muzea, galerie sztuki, restauracje, miejsca
  kultu religijnego, folklor, imprezy np. October Fest czy Karnawał
  w Rio de Janeiro)

• dla turystyki kwalifikowanej (np. specjalistyczne muzea, obiekty
  nowoczesnej architektury)

Przestrzeń turystyczna - przestrzeń, w której ma miejsce ruch turystyczny

Typy przestrzeni turystycznej /wg S. Liszewskiego - 1995/

1. przestrzeń eksploracji turystycznej

2. przestrzeń penetracji turystycznej

3. przestrzeń asymilacji turystycznej

4. przestrzeń kolonizacji turystycznej

5. przestrzeń urbanizacji turystycznej

RODZAJE TURYSTYKI WG MOTYWACJI

 

1. Turystyka wypoczynkowa (weekendowa, urlopowa)

2. Turystyka kulturalna

- poznawcza

- alternatywna

- pielgrzymkowa (religijna)

 

3. Turystyka sportowa

- aktywna

- pasywna (np. wyjazdy na imprezy
sportowe)

4. Turystyka towarzyska

- rodzinna

- klubowa

- grup nieformalnych

5. Turystyka zawodowa (związana
z aktywnością zawodową)

- motywacyjna (wyjazd jako premia
od firmy)

- podróże w interesach

- uczestnictwo w kongresach

- uczestnictwo w targach, wystawach

6. Turystyka polityczna

- podróże dyplomatów i uczestników
konferencji

- podróże związane z uroczystościami politycznymi

RUCH TURYSTYCZNY

1. Do I wojny światowej międzynarodowy ruch turystyczny 18-19 mln osób

2. W 1929 r. przed wielkim kryzysem gospodarczym Szwajcarię odwiedziło 2,5 mln turystów, Francję i Austrię - po niecałe 2 mln os., Polskę ok. 200 tys. osób

3. Okres kryzysu gospodarczego regres ruchu turystycznego, np. W Austrii o 70% w 1934 r.

4. W okresie międzywojennym w turystyce zagranicznej przeważali: Niemcy, Anglicy, Amerykanie

5. Po II wojnie światowej ożywienie ruchu turystycznego dopiero od lat 50. (1950 r. - 30 mln)

6. Ruch turystyczny w latach: 1980 r. - 288 mln., 1985 r. - 330 mln., 1990 r. - 456 mln., 1993 r. - 513 mln.

GEOGRAFIA RUCHU TURYSTYCZNEGO

• Wybrzeże Śródziemnomorskie: Riwiera Hiszpańska, Francuska,
  Włoska, Dalmatyńska, Grecka

• Wybrzeże Czarnomorskie: Krym, Kaukaz, Bułgaria, Rumunia

• Floryda i Kalifornia w USA

• Bahama i Bermudy w Ameryce Środkowej i Północnej, Karaiby,
  Hawaje, Tahitii

• Słynne kąpieliska: Mar del Plata, Copacabana, Acapulco

• Rejony górskie: Alpy, Pireneje, Tatry

• Ośrodki kultury i sztuki: Paryż, Rzym, Londyn, Ateny, Wenecja,
  Kraków, Nowy York, Los Angeles, Rio, Meksyk, Bangkok, Kair

Pojemność turystyczna - jest określana przez pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i infrastruktury towarzyszącej, które warunkują maksymalną liczbę turystów mogących równocześnie korzystać z poszczególnych urządzeń, nie powodując zmniejszenia zakresu i poziomu podaży usług turystycznych oraz nie przyczyniając się do dezorganizacji życia społeczno-gospodarczego

Chłonność turystyczna - maksymalna liczba turystów, którzy jednocześnie mogą przebywać na danym obszarze, nie powodując dewastacji i degradacji środowiska naturalnego

EKONOMICZNE ASPEKTY TURYSTYKI

Produkt turystyczny - proponowana forma aktywności turystycznej (np. wycieczka statkiem, pobyt w uzdrowisku)

Skutki działalności
turystycznej

• Ekologiczne

• Społeczne

• Ekonomiczne

FUNKCJE TURYSTYKI

1. Funkcja wypoczynkowa (niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w życiu zawodowym i prywatnym, relaks. Korzystna min. dla jakości pracy wykonywanej przez człowieka, która staje się bardziej efektywna i wydajna

2. Funkcja zdrowotna (duże znaczenie jakości środowiska, w którym ma mieć miejsce turystyka zdrowotna: „Aby można było mówić o zdrowotnych funkcjach turystyki, miejsce wypoczynku musi posiadać odpowiednie walory środowiska przyrodniczego: czyste powietrze, dobry klimat, wody mineralne

3. Funkcja wychowawcza (poprzez kontakt z kulturą, życiem społecznym i ludnością odwiedzanych miejscowości kształtują się różnorodne umiejętności, cechy osobowościowe. Proces wychowawczy można zaobserwować także podczas wyjazdów rodzinnych - integracja członków rodziny, wzajemnie zbliżenie się, powrót do tradycyjnych wartości)

4. Funkcja kształceniowa („podróże kształcą”; Kształcenie poprzez poznanie, podkreśla się przewagę poznawania rzeczy na własne oczy nad przekazem z książek i mediów a także znaczenie tej funkcji turystyki dla krajoznawstwa)

5. Funkcja miastotwórcza (kładzie nacisk na aspekt urbanistyczny i ekonomiczny; podwójna zależność „turystyka wpływa na procesy urbanizacyjne, powodując ich przyśpieszenie, zaś urbanizacja wpływa na tempo i kierunki rozwoju turystyki”)

6. Funkcja edukacji kulturowej (obejmuje zagadnienia społeczne, religijne, patriotyczne, naukowe zarówno współczesne jak i należące do dziedzictwa przeszłości. Funkcja ta powiązana jest z funkcjami wychowania i kształcenia. Wpływa ona zarówno na turystów jak i mieszkańców terenów odwiedzanych, którzy widząc zainteresowanie przyjezdnych historią, folklorem, językiem zaczynają sami bardziej dbać o swój dobytek i udostępniać go w postaci muzeów regionalnych, skansenów)

7. Funkcja ekonomiczna (turyści są nośnikiem popytu na wszelkiego rodzaju usługi i atrakcje, rozwój turystyki powoduje rozszerzanie sieci noclegowych, usług gastronomicznych, transferowych i innych)

8. Funkcja etniczna (funkcja etniczna turystyki opiera się na podróżach zagranicznych związanych z miejscem swojego pochodzenia. Grupa biorąca udział w tym rodzaju turystyki to emigranci i ich potomkowie np.: przyjazdy ludności żydowskiej do Polski, rozwój turystyki polonijnej)

9. Funkcja kształtowania świadomości ekologicznej (dwojakie relacje - z jednej strony turystyka przyczynia się do prawidłowego zagospodarowania środowiska naturalnego: rezerwaty, parki narodowe, z drugiej zaś nadmierne eksploatowanie terenów prowadzi do ich degradacji. Jest to pewnego rodzaju koło zamknięte: rejony najatrakcyjniejsze turystycznie przyciągają najwięcej osób, co z kolei powoduje ich największe zniszczenie i w efekcie może prowadzić do zatrzymania ruchu turystycznego)

10. Funkcja polityczna (Turystyka jako zjawisko na skalę międzynarodową, zjawisko złożone łączące elementy kultury, historii, wychowania, współpracy, ekologii, zdrowotne i wiele innych może być czynnikiem pokojowym w procesie polityki międzynarodowej. Ruch turystyczny to także turystyka biznesowa, która wiąże się z nawiązaniem stosunków między państwami, współpracy i integracji)

NARODY WYDAJĄCE NAJWIĘCEJ NA PODRÓŻE ZAGRANICZNE (2005 r.)

Struktura korzystających i udzielonych im noclegów w hotelach i motelach wg województw (ogółem Polska = 100%)

---