TECHNIKI PLASTYCZNE WYKORZYSTYWANE

W PRZEDSZKOLU

Techniki plastyczne, czyli całokształt środków i czynności związanych z twórczością plastyczną oraz wiedza o nich decydują o prawidłowym przebiegu zajęć z dziećmi i ich dobrych rezultatach. Każda technika plastyczna posiada specyficzne właściwości i wymaga od dziecka odpowiednich umiejętności i sprawności.

TECHNIKI RYSUNKOWE

Rysowanie kredką świecową, a następnie pokrycie całej płaszczyzny kartki farbą w jednym kolorze.

Rysowanie kredką świecową umożliwia dziecku wyrażenie swoich spostrzeżeń, myśli, fantazji na temat otaczającego świata, jak też projektowanie ornamentów. Zamalowując kartkę farbą - dziecko wykonuje szerokie ruchy całej ręki. Rysuje pewnie, a przy tym pełne ciekawości - odkrywa całość swojej wyłaniającej się kolorowej pracy.

Technika ta rozwija uzdolnienia rysunkowe dziecka, pozwala na samodzielny dobór koloru tła do narysowanego kredką rysunku, wyzwala radość tworzenia, uczy rozróżniać kolory, pobudza wyobraźnię i fantazję.

Rysowanie kredkami oprawionymi w drewno.

Rysowanie kredkami oprawionymi w drewno (ołówkowymi) wyrabia u dziecka umiejętność precyzyjnego rysowania, przygotowuje do nauki pisania. Dziecko kieruje się podczas rysowania indywidualnym wyczuciem i instynktem, doskonaląc na miarę własnych możliwości swoje wypowiedzi rysunkowe.

Rysowanie węglem

Rysowanie węglem stwarza możliwość swobodnych ruchów ręki u dziecka. Rysując węglem uzyskuje się efektowne, wyrazista linie o aksamitnej czerni i delikatnej szarości, co tworzy kompozycje pełne nastroju, który silnie oddziałuje na sferę przeżyć emocjonalnych dziecka.

Rysowanie patykiem na podłożu farby klejowej.

Dziecko pokrywa powierzchnię kartki farbą klejową, a następnie patyczkiem tworzy linearne rysunki wyrażające bądź jego przeżycia bądź motywy dekoracyjne. Tego typu rysunki pozwalają na swobodne i efektowne wypowiedzi plastyczne, rozwijają uzdolnienia dekoracyjne dziecka i jego zamiłowanie do precyzyjnego wykonania szczegółów wchodzących w skład przedstawionych na rysunku przedmiotów lub postaci. Precyzyjne opracowanie rysunku przygotowuje dziecko do nauki pisania.

TECHNIKI MALARSKIE

Techniki malarskie pełnią ważną rolę w kształtowaniu uzdolnień plastycznych dziecka. Pogłębiają bowiem i rozwijają jego naturalne zdolności odczuwania światła, barw, form i przestrzeni. Dziecko używając farb kształtuje umiejętność rozróżniania kolorów i ich rodzajów oraz ćwiczy się w dobieraniu i mieszaniu farb w celu otrzymania nowych kolorów. Wartości kształcące technik malarskich polegają na rozwijaniu wyobraźni malarskiej dziecka, a tym samym na poszerzaniu zakresu widzenia barw i ich odcieni w otoczeniu. Farbami można malować pędzlem oraz palcem bez użycia pędzla. Można też „drukować” palcem namoczonym w farbie.

Ciekawy efekt daje malowanie farbą po mokrej kartce papieru, po kartce zmoczonej roztworem wody z cukrem pudrem.

W czasie malowania farbami następuje taka chwila, gdy dwie krople o odmiennych kolorach zleją się w jedną tworząc nową, ciekawszą. Zestawienie barw jest dla dziecka kojące i zarazem pociągające, a obraz końcowy bogaty i efektowny.

Inne techniki malarskie:

• malowanie akwarelą z posypywaniem solą

• malowanie farbą rozrobioną z solą

• malowanie atramentem, rozdmuchiwanie go

• rozdmuchiwanie plam zrobionych akwarelą

• malowanie na mokrym papierze

• odciskanie kciuka oraz innych palców ręki

• odciskanie brzegu tekturki zamoczonej w farbie

• pryskanie za pomocą szczoteczki i linijki

TECHNIKA WYCINANKOWA LUB WYDZIERANKOWA.

W wycinance lub wydzierance dziecko używa papieru kolorowego w różnych odcieniach, co umożliwia mu tworzenie niebanalnych zestawień barwnych. Jednocześnie w wycinance dziecko uczy się posługiwania nożyczkami i wycinania kształtów okrągłych, ostrych, kanciastych o różnej wielkości i kolorze. W wydzierance kształci zręczność palców. Wycinankę lub wydzierankę dziecko tworzy przez zestawienie i łączenie kilku elementów w jedną całość lub przez wycięcie, wydarcie od razu określonej formy.

Technika wycinankowa i wydzierankowa rozwija uzdolnienia dekoracyjne i uwrażliwia dziecko na działanie linii i plamy.

Drukowanie stemplem

Drukowanie stemplem jest techniką, która rozwija ekspresję plastyczną dziecka. Rolę stempla może przybrać warzywo, np. ziemniak, liść, gąbka, korek itp.

Bawiąc się w drukowanie dziecko poznaje wielkie bogactwo różnorodnych efektów. Poznaje różne sposoby ozdabiania płaszczyzny poprzez rozmieszczenie śladów stempla w określonym rytmie, w układzie stycznym lub luźnym, albo przez nakładanie jednych śladów na drugie. Projektując ozdobny motyw dziecko samo decyduje o podziale kompozycji na części główne, które akcentuje i części podporządkowane. Zauważa, że można ozdabiać, powtarzając rytmicznie jakiś motyw wykonany jednym stemplem lub kilkoma. Łatwość, z jaką dziecko może operować stemplem, wpływa na tempo pracy, aktywizując proces myślenia i pobudzając do szybkich decyzji. Drukowanie stemplem rozwija zmysł konstrukcyjny, pobudza do twórczej ekspresji, rozwija pomysłowość i wyobraźnię, zapoczątkowuje logiczne myślenie, kształtuje umiejętności manualne oraz sprawność wzroku dziecka. Wartości wychowawcze tej techniki wyrażają się w rozwijaniu samodzielności dziecka, dyscypliny pracy i zamiłowań dekoracyjnych.

Technika czarodziejskiej nitki.

Ciekawą techniką jest wykorzystanie „czarodziejskiej nitki”. Technika ta wyzwala ekspresję twórczą, pomysłowość, angażuje wyobraźnię bez żadnych ograniczeń. Kawałek włóczki zabarwia się farbą, a następnie wg inwencji i pomysłowości trzymając nad kartką powoli opuszcza się, tak aby ułożyła się w fantazyjne sploty. Suchy koniec nitki zwiesza się poza krawędzią papieru. Na wierzch kładzie się kartkę papieru i wkłada do grubej księgi. Następnie wyciągamy nitkę za suchy, wystający koniec. Dzieci okazują przy tej technice swoją spontaniczność, ciekawość, a zarazem radość z powstałego wzoru. Otwierają się, konsultują z kolegami, porównują swoje finezyjne wzory.

Zabawa w domalowywanie.

Równie ciekawą techniką jest zabawa w domalowywanie. Technika ta polega na „współpracy” z fotografem. Połowa obrazka jest zrobiona z pociętych fotografii pochodzących z czasopism, drugą domalowuje dziecko.

Technika ta uczy wyczucia proporcjonalności. Zmusza do mieszania kolorów i dopasowywania odcieni do tych na zdjęciu.

„Zamarznięte okienko”

Technika, w której wykorzystuje się plastikową folię lub woreczki pomocna będzie do tworzenia pięknych szyb okiennych pokrytych mrożonymi wzorami w zimowy poranek. Kartkę papieru dziecko maluje czystą wodą, a następnie maluje duże plamy wyraźnymi kolorami na mokrym papierze, pozwalając przy tym farbom rozlać się po papierze i wymieszać. Można pochlapać lub pokropić papier farbami. Następnie do obrazka dziecko przykłada delikatnie zmiętą plastikową folię. Odstawia pracę do następnego dnia do wyschnięcia. Rano zdejmuje folię i ogląda swoje „zamarznięte okienko”.

Technika ta zachęca do eksperymentowania z różnymi fakturami, wzbudza ciekawość i wyzwala radość, ucząc przy tym cierpliwości.

Projektowanie i planowanie

Modelowanie z gazety wymyślonego kształtu, naklejanie go na kartkę i malowanie farbami, projektowanie i naklejanie na kartkę kompozycji utworzonej z kółek lub wyklejanie wg własnego pomysłu obrazka ze skręconych pasków bibuły - to tylko niektóre z technik, które w dużym stopniu rozwijają inwencję twórczą dziecka, doskonaląc jego sprawności manualne, ćwicząc pomysłowość, wyzwalając radość tworzenia.

Twórczość plastyczna każdego dziecka jest niepowtarzalna. Z rąk małych artystów powstają wspaniałe dzieła, których dorośli nigdy nie potrafiliby stworzyć, nawet gdyby włożyli w to maksimum wysiłku.

Ekspresja plastyczna dziecka jest ośrodkiem wyzwalania wszelkich napięć i emocji. Pozwala na wyrażanie przez niego samego uczuć radości, nurtujących je niepokojów. Może też stać się środkiem łączności między dzieckiem, a jego otoczeniem, które będzie je w stanie zrozumieć. Usuwa zahamowania i poczucie niepewności, uczy wiary we własne siły i we własne możliwości twórcze.

Bibliografia

1. Cybulska - Piskorek, Jadwiga: Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1976.

2. Czerwosz, Zofia: Dzieci lubią rysować, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.

3. Dudzińska, Irena: Wychowanie i nauczanie w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1983.

4. Watt, Fiona: Szkoła malowania, Delta, Warszawa 1999.

5. Wychowanie w przedszkolu, nr 7, 1993.

Zadaniem nauczycieli i rodziców dzieci w wieku przedszkolnym jest rozwijanie wszelkich zdolności dziecka, dzięki czemu kształtuje ono swą osobowość i zwiększa szanse swojego powodzenia w szkole i w życiu.
Jedną z najczęściej wykorzystywanych dziedzin są sztuki plastyczne. Pasują one znakomicie do procesu kształtowania osobowości i postawy otwarcia na świat. Sztuka to niezbędny element pełnego i twórczego życia człowieka. Droga do ich poznania prowadzi poprzez własne doświadczenia, umiejętności, rozumienie rzeczy i zjawisk w życiu człowieka. Sztuki plastyczne umożliwiają właśnie zdobycie tych umiejętności małemu dziecku, ponieważ malarstwo, rysunek modelowanie wypływają ze spontanicznej potrzeby dziecka. Na twórczość plastyczną składa się kilka elementów. To ćwiczenie koncentracji uwagi, to powtórka zdobytych wiadomości, cenne ćwiczenia pamięci, do której dziecko stale się odwołuje.

PIECZĄTKI Z ZIEMNIAKA
Kilka ziemniaków, nóż, farby plakatowe, papier rysunkowy
Foremki do wycinania ciastek, pędzel
Ziemniaka kroimy na pół. Na każdej połówce układamy foremkę do ciasteczek i wciskamy ją głęboko. Małym nożykiem ścinamy brzegi zewnętrzne i wyciągamy foremkę. Stempel gotowy. Teraz malujemy stempel farbą i dociskamy do kartki papieru wzór według własnego pomysłu.

ZIARENKOWE WYSYPYWANKI
Tektura, klej płynny, drobne nasiona, kasza, makaron, fasola. Na małym kawałku tektury można narysować warzywa, owoce, zwierzęta lub inne dowolne postacie. Część rysunku smarujemy klejem płynnym i nasypujemy grubą warstwę nasion. Przyciskamy lekko palcami i po chwili strzepujemy nadmiar na gazetę lub do miski.
OBRAZ Z WIÓRKÓW
Odpadki drewna (skrawki z temperówki, kawałki zapałek, wiórki drewniane, kawałki kory, trociny), klej, kawałki sklejki lub sztywna tektura.
Pierwsza faza polega na nagromadzeniu odpowiedniej ilości różnego rodzaju odpadków drewnianych. Gdy zbiory zakończone przychodzi czas tworzenia. Przyklejamy kawałki odpadków na sklejce wg wcześniej przemyślanego wzoru. Na koniec można polakierować cały obraz lub jego fragmenty, co pozwoli zróżnicować powierzchnie błyszczące i matowe.

ZMYWALNE OBRAZKI
Papier z bloku technicznego, kolorowe tusze kreślarskie, pędzel, klej płynny i klej gęsty, patyk, czarny tusz kreślarski i miękki szeroki pędzel
Szkicujemy na kartce to co chcemy przedstawić na obrazku. Zaczynając od barw jasnych, stopniowo wprowadzając barwy ciemniejsze, kolorujemy tuszem rysunek (nie używamy tuszu czarnego).Nanosimy dwa rodzaje kleju. Kolorowe elementy, których linie mają być poszarpane, pokrywamy grubo gęstym klejem. Klej płynny nanosimy na fragmenty o liniach miękkich i łagodnych. Gdy klej wyschnie, całą powierzchnię malujemy czarnym tuszem. Rozprowadzamy miękkim szerokim pędzlem, nie wcierając mocno w papier i nie wracając do malowanych miejsc. Kiedy tusz wyschnie, spłucz obrazek pod bieżącą wodą. Podczas spłukiwania można ostrożnie przecierać powierzchnię obrazka miękkim pędzlem. Woda rozpuszczając klej, spowoduje odpryskiwanie tuszu. W miejscach, które były pokryte klejem, ukaże się kolorowy rysunek.

FARBA I KREDKI
Kredki świecowe, duży miękki pędzel, farby akwarelowe, kartka papieru
Rysujemy obrazek kredkami świecowymi, mocno przyciskając je do powierzchni kartki. Miejsca które mają pozostać białe malujemy białą kredką świecową lub zwykłą świecą. Dużym pędzlem i farbą akwarelową pokrywamy całą powierzchnię obrazka. Nadmiar farby odsączamy chusteczką higieniczną. Najlepsze efekty uzyskamy-malując kredkami w kolorach żółtym, pomarańczowym, czerwonym, jasnozielonym , jasnoniebieskim i dając fioletowo-granatowe tło.

MALOWANIE WATĄ
Papier z bloku technicznego, flamaster, nożyczki, świecę, watę, farby akwarelowe
Flamastrem malujemy wzór i wycinamy go nożyczkami. Szablon nacieramy świecą aby nie nasiąkał wodą. Kładziemy szablon na kartce białego papieru i przypinamy spinaczem. Do malowania przygotowujemy kilka tamponów z waty lub kawałków gąbki, dla każdego koloru oddzielnie. Tampon moczymy w wodzie a następnie w farbie i lekko uderzamy w papier widoczny w wyciętych okienkach szablonu. Zdejmując szablon podnosimy go do góry i czyścimy czystą wilgotną watą, żeby przy ponownym użyciu nie brudził papieru.

FARBY Z PASTĄ
Tektura, pędzle, talerzyk, farby akwarelowe, pasta do zębów.
Na talerzyk wyciskamy trochę pasty do zębów. Kilkoma kroplami wody nasączamy wszystkie kolory farb i po chwili, gdy rozmiękną pędzlem nabieramy farbę w dowolnym kolorze. Przenosimy ją na talerzyk i mieszamy z pasta do zębów. Powstanie gęsta i bielsza pasta kryjąca. Po wyschnięciu gruba warstwa farby staje się krucha. Można ja wzmocnić spryskując lakierem do włosów.

WYDRAPYWANKA KOLOROWA
Papier z bloku technicznego, czarny tusz, farby akwarelowe, świeca szpilka lub gwóźdź.
Kartkę pokrywamy farbami w pasy, koła, zależnie od kompozycji. Po wyschnięciu całą kartkę przecieramy świecą bardzo dokładnie. Po tym zabiegu całą powierzchnię pokrywamy tuszem. Tę czynność należy wykonywać tak długo aż cała powierzchnia stanie się czarna. Na wyschniętym papierze wydrapujemy linie szpilką. Po usunięciu świecy i tuszu ukażą się kolorowe linie zamalowanego akwarelą papieru.

WYDZIERANKA OBRAZKOWA
Papier kolorowy, kartka papieru białego, klej z mąki
Z kolorowego papieru wyrywamy potrzebne formy i naklejamy na kartkę białego papieru pomalowanego klejem z mąki.
Klej: mąka pszenna, żytnia lub kartoflowa rozprowadzamy zimną wodą następnie zalewamy wrzątkiem i podgrzewamy mieszając.
Do przygotowanego w ten sposób kleju możemy dodać farbę (stosunek farby do kleju 1:2), całość dokładnie wymieszać. Gdy farba jest za gęsta, można dodać wodę.

FARBA MYDLANA
Kostka szarego mydła lub płatki mydlane (mydło ścieramy na tarce) zalewamy wrzątkiem i miksujemy. Do mydlanej \\"sztywnej\\" piany dodajemy farby w różnych potrzebnych kolorach. Farby mogą być plakatowe gdy nie ma takich mogą też być inne np.: akwarele (dłużej się rozpuszczają). Farby mydlanej jest dużo i nie trzeba jej oszczędzać, można malować duże powierzchnie. Dzieci mogą malować rękami, watą, dużymi pędzlami.

MASA SOLNA
Do zrobienia masy solnej potrzebna nam woda, mąka oraz sól.
Po wymieszaniu suchych składników, dodaje się niepełną szklankę gorącej wody i ugniata na pulchne ciasto. Aby masa nie wyschła można włożyć ją do woreczka z folii. Z masy można wykonywać płaskorzeźby lub tworzyć wzory przestrzenne.

Techniki plastyczne w pracy z dziećmi

Stosowanie różnorodnych technik plastycznych w pracy z dziećmi wpływa na wzrost zainteresowania sztuką plastyczną, pobudza do twórczego działania, ekspresji. Każda technika plastyczna posiada specyficzne właściwości i wymaga od dziecka odpowiednich umiejętności i sprawności. Niektóre z technik są stosowane i powszechnie znane, niektóre będą może nowością i ukażą inny sposób pracy twórczej.

WYDRAPYWANKA NA PODKŁADZIE ŚWIECÓWEK
Wydrapywankę możemy wykonać na dwa sposoby. W pierwszym przypadku zamalowujemy kartkę z bloku technicznego kredkami świecowymi w różnych kolorach (malujemy pasy lub kolorowe plamy), pokrywamy cały rysunek ciemnym kolorem pasteli olejowej i używając zaostrzonego patyczka lub dłutka, wydrapujemy wzór. Ważne jest, aby warstwa kredek świecowych pokrywała dokładnie całą kartkę.
Drugi sposób to zamalowanie kartki kredkami świecowymi i pokrycie jej farbą plakatową z domieszką kilku kropli płynu do naczyń. Zamiast farby można rozcieńczyć tusz kreślarski (dobrze jest zamalować kartkę dwukrotnie). Wzór wydrapujemy dopiero wtedy, gdy tusz lub farba wyschnie całkowicie.

WYDRAPYWANKA NA PLASTELINIE
Na kartkę z bloku technicznego nakładamy kawałki plasteliny (najlepiej w jednym kolorze, raczej ciemnym) i rozprowadzamy je palcami w różnych kierunkach - aż do uzyskania jednolitej powierzchni. Po zapełnieniu całej kartki wydrapujemy w plastelinie za pomocą zapałek, wykałaczek lub przyciętych patyczków dowolne wzory. Całość można utrwalić lakierem bezbarwnym.

OBRAZEK Z KLEKSA
Prace wykonane w tej technice są najczęściej dziełem przypadku. Na kartkę z bloku rysunkowego lub technicznego wylewamy niewielką ilość tuszu lub atramentu. Składamy kartkę na pół lub nakrywamy ją drugą i delikatnie gładzimy palcami (zabezpieczmy miejsce pracy starymi gazetami, gdyż tusz „lubi” wyciekać spomiędzy kartek), po czym kartki rozkładamy. Plama z tuszu powinna się rozprzestrzeniać, tworząc dwa symetryczne wzory. Po wyschnięciu można wzbogacić pracę, domalowując lub doklejając dowolne elementy.
W ten sam sposób można wykonać barwne, fantazyjne plamy, wykorzystując zamiast tuszu farby klejowe, olejne lub rozcieńczone plakatówki.

FROTAŻ
Frotaż to technika polegająca na odbijaniu przedmiotów o wyraźnej fakturze na powierzchni papieru. Wykorzystujemy przedmioty naturalne (deski, kamienie, liście, pióra) oraz przedmioty codziennego użytku (monety, sitka, kryształy, tarki do jarzyn, haftowane tkaniny, puzzle, gruboziarnisty papier ścierny itp.). Można przygotować specjalne płyty kartonowe z naklejonymi paskami, plecionkami, kołami lub postaciami. Wybrane przedmioty nakrywamy kartką papieru i pocieramy ją grafitem lub kredką woskową. Wcześniej można przygotować szkic rysunku i uzupełnić go dowolnymi fakturami na zasadzie kolorowanki, podkładając pod kartkę różne przedmioty. W sklepach dla plastyków można zakupić grafity, którymi łatwiej pocierać papier niż zwykłym ołówkiem

BARWIENIE TUSZEM
Na mokry papier (może być brystol) spuszczamy kolorowe krople tuszu kreślarskiego (z pędzla, kroplomierza lub bezpośrednio z buteleczki). Tusz zacznie się zlewać, tworząc kolorowe, nieregularne plamy. Jeżeli całość delikatnie posypiemy w paru miejscach solą kuchenną, uzyskamy dodatkowy efekt.

BARWIENIE RURKĄ DO NAPOJÓW
Mocno rozcieńczone dowolne farby wodne lub tusze spuszczamy dużymi kroplami na papier i za pomocą plastikowej rurki do napojów rozdmuchujemy je w różne strony (dmuchamy dość mocno). W zależności od kierunku rozdmuchiwania otrzymamy różnej grubości „niteczki”. Najcieńsze wzorki uzyskamy wówczas, gdy trzymamy rurkę pionowo do papieru i w trakcie dmuchania poruszamy nią energicznie w różnych kierunkach.

MALOWANIE NA WILGOTNYM PAPIERZE (MOKRE W MOKRYM)
Kartkę z bloku rysunkowego nawilżamy wodą. Na mokrej powierzchni malujemy akwarelami. Kolory powinny się zlewać i łączyć ze sobą, tworząc jednocześnie ciekawe wzory. Obrazek po wyschnięciu ma bardzo delikatne barwy i lekko zaznaczone kontury przedmiotów. Technikę tę można wykorzystać, przygotowując papier do wycinanek lub tło obrazu.

WYCINANKA Z PAPIERÓW MALOWANYCH
Malujemy dowolnymi farbami kartki papieru rysunkowego. Można malować jednym lub wieloma kolorami, w pasy, w kratkę, smugami lub gładko. Po wysuszeniu papierów wycinamy z nich dowolne elementy, układamy kompozycję i naklejamy na kartkę papieru (czystą lub z namalowanym tłem). Dzieci młodsze mogą wykorzystać szablony (owoców, zwierząt, itp.), które przed wycięciem odrysują na zamalowanym wcześniej papierze. Podobną wycinankę można wykonać z papierów barwionych w technice frotażu kredkami świecowymi lub w inny, opisany wcześniej sposób.

WOSKOWE OBRAZKI
Strugamy kredki świecowe (uważajmy, aby nie pomieszać kolorów). Na kartce papieru układamy z ostrużyn dowolną kompozycję (dość cienką warstwę). Na tak przygotowany podkład nakładamy arkusik kalki technicznej lub folii aluminiowej (przy kalce technicznej możemy lepiej kontrolować efekty) i całość lekko przeprasowujemy żelazkiem. Pod wpływem ciepła kredki rozpuszczą się i utworzą kolorowe plamy, co da nam efektowną pracę.

UKŁADANKA MOZAIKOWA
Rysujemy prosty kształt, np. zwierzę. Dzielimy rysunek na wyraźne fragmenty ciała - głowa, nogi, tułów, ogon. Kartkę z rysunkiem przykładamy do złożonych razem kilku kartek kolorowego papieru (najlepiej ksero - jest dwustronny) i wycinamy dokładnie wszystkie narysowane fragmenty, tnąc nożyczkami wszystkie warstwy razem. Należy uważać, aby kartki pod spodem nie przesuwały się. Kartki można ze sobą lekko posklejać na rogach - przynajmniej częściowo ułatwi to pracę. Następnie rozdzielamy wycięte kawałki, układamy tyle różnokolorowych obrazków, ile było kartek papieru, i naklejamy (puzzle) na kartkach.

BATIK NA PAPIERZE
Na kartce z bloku technicznego (białej lub kolorowej) wykonujemy rysunek klejem (możemy wykorzystać klej w sztyfcie, klej płynny, rozcieńczony klej biurowy lub wikol). Malujemy pędzlem zamoczonym w kleju lub bezpośrednio ze sztyftów. Linie naszego rysunku powinny być dokładnie pokryte klejem i dość szerokie. Rysunek pozostawiamy do całkowitego wyschnięcia (prawie natychmiast wysycha klej w sztyfcie). Następnie całą kartkę pokrywamy wodoodpornym tuszem kreślarskim i ponownie czekamy, aż praca wyschnie. Do kolejnego etapu pracy przenosimy się do łazienki. Obrazek kładziemy na kawałku tektury lub deseczce i klej z warstwą tuszu spłukujemy pod kranem. Możemy zmywać palcami, pędzelkiem, a nawet pomóc sobie szczoteczką do rąk. Uważajmy jednak, aby przede wszystkim zmywać linie rysunku, a nie tło. Stosujemy kartki z bloku technicznego, gdyż zwykły papier szybko namaka i często się przedziera.

POSYPYWANE OBRAZKI
Na papierze lub kartonie (białym bądź kolorowym) szkicujemy obrazek, a następnie malujemy klejem po liniach naszego rysunku. Bierzemy z woreczków garść herbaty, piasku, kaszy lub innego sypkiego materiału i posypujemy obrazek. Dociskamy drobinki dłońmi do podłoża i strząsamy nadmiar materiału.

COLLAGE
Kolaż jest techniką polegającą na komponowaniu obrazów z różnych materiałów i tworzyw naklejanych na płótnie lub papierze. Niektóre fragmenty kolażu można dorysować lub domalować farbami.
COLLAGE - IMIONA
Na małych, kolorowych kartonikach przyklejamy litery potrzebne do ułożenia imienia (każdą z innego materiału i na innym tle). Możemy do tego wykorzystać tekturę falistą, tapety, gazety, płótna, bandaże, koronki, sznurki, zapałki, liście, herbatę granulowaną, czyli wszystko to, co wpadnie nam w rękę. Niektóre litery można po prostu namalować lub wyciąć z gazety. Z przygotowanych liter układamy imię i naklejamy je na papier. Do każdego materiału dobieramy odpowiedni klej.

„WYSZYWANKA” NA PAPIERZE
Na kartce z bloku technicznego rysujemy prosty wzór, np. jabłko. Kolorowym, grubym kordonkiem lub włóczką obklejamy kontury (można także wypełnić całą powierzchnię). Obklejony wzór wypełniamy kredkami lub farbami na zasadzie kolorowanki. Obraz można oprawić w ramki kartonowe ozdobione dowolnymi wzorami naklejonymi z włóczki.

MOZAIKA Z MAKARONU
Gromadzimy drobne makarony o różnych kształtach i kolorach. Na przygotowanym kartonie (białym lub kolorowym) układamy dowolną kompozycję i przyklejamy mocnym klejem. Makarony układamy gęsto i dociskamy dłonią do podłoża. Kompozycję możemy również mocować na podłożu z plasteliny i uzyskać dodatkowo kolorowe tło. Fragmenty pracy można pomalować plakatówką lub akwarelą.

ODLEWY Z GIPSU
Do wykonania odlewów gipsowych potrzebny jest gips (może być budowlany), pojemnik np. talerzyk jednorazowy, materiał, który chcemy odbić (liście, owoce, warzywa, kamienie itp.), odrobina oleju, spinacz. Formę, do której wlejemy gips oraz odbijane przedmioty smarujemy olejem. Gips mieszamy z wodą do konsystencji gęstej śmietany. Masa powinna być gładka pozbawiona grudek. W nacięci pojemnika umieszczamy spinacz, który będzie pełnił rolę haczyka. Nacięcie pojemnika należy zabezpieczyć taśmą. Do przygotowanej formy wlewamy gips. Odbijane przedmioty lekko nakładam na gips i nieznacznie dociskam. Jeżeli chcemy zrobić dodatkowo tło, możemy na górę nałożyć jeszcze kawałek tektury falistej także posmarowanej tłuszczem. W przypadku odbijania dłoni lub większych przedmiotów np. owoców należy chwilkę odczekać, aż gips zacznie tężeć i dopiero wtedy je wcisnąć i zaraz wyciągnąć, tak, aby ręka czy owoc nie utonęły w gipsie, a tylko pozostawiły wgłębienie. Po około 10-15 minutach ściągamy płaskie przedmioty i tekturę falistą, płytkę wyjmujemy z formy. Wystające nierówności obcinamy nożykiem i pozostawiamy prace do dokładnego wyschnięcia. Po kilku dniach, kiedy płytka jest już całkowicie sucha i lekka, przystępujemy do malowania. Możemy śmiało wymalować je szkolnymi plakatówkami. Można pracę utrwalić bezbarwnym lakierem.

WAŁECZKI Z PAPIERU
Z miękkiego papier np. ręcznika papierowego, robimy wałeczki i zamoczone w klajstrze nanosimy na wcześniej przygotowany na kartonie rysunek. Można wypełnić całą kartkę rozpoczynając od konturów lub obkleić same kontury. Gdy klej wyschnie malujemy pracę farbami. Podobną pracę można zrobić używając miękkiej kolorowej bibuły. Wtedy pracy nie należy malować.

MALOWANIE NA PODKŁADZIE Z KASZY
Kartkę grubego papieru-kartonu smarujemy bardzo dokładnie klejem roślinnym, po czym szybko posypujemy ją kaszą manną, której nadmiar po kilku minutach zsypujemy z kartki. Po zaschnięciu malujemy na tym podkładzie farbami plakatowymi lub akwarelami.

NAKRAPIANE OBRAZY
Z papieru wycinamy różne kształty, układamy szablony na papierze,
następnie rozprowadzamy kolorową, rozcieńczoną farbę za pomocą szczoteczki
do zębów i grzebienia, pocierając zamoczoną w farbie szczoteczkę o
grzebień.
MASA PAPIEROWA
Masę papierową wykonujemy mieszając miękki papier (mogą to być papierowe ręczniki) z mąką pszenna i wodą. Nakładamy ją następnie na karton, balon, słoik a po wyschnięciu malujemy farbami. (Można wykonać wspaniałe maski oblepiając nadmuchany balon masą, a następnie po zaschnięciu należy zdjąć „skorupę”, pomalować ją i ozdobić np. kawałkami włóczek brokatem, cekinami; z masy można kształtować również konstrukcje architektoniczne na słoikach lub butelkach.)

RYSUNEK KREDKĄ NA PAPIERZE ŚCIERNYM
Na arkuszu drobnoziarnistego papieru ściernego (najlepiej w ciemnym kolorze) wykonujemy rysunek pastelami (suchymi) lub kredkami ołówkowymi. Po skończonym rysowaniu spryskujemy powierzchnię werniksem lub lakierem do włosów, aby kredka się nie zsypywała.

MALOWANIE NA GAZIE
Arkusz z bloku technicznego oklejamy gazą higieniczna dbając o bardzo dokładne naciągnięcie materiału i solidne podklejenie. Malujemy plakatówkami, temperami lub akwarelami. Do wykonania podkładu można wykorzystać także piasek, ryż lub płatki kukurydziane.

MALOWANIE PATYCZKAMI KOSMETYCZNYMI
Na przygotowanym na kartce szkicu za pomocą patyczka do uszu stemplujemy
- "kuleczkujemy" obraz. Na kolorowej kartce dobrze wygląda obraz wykonany białą farbą, zaś na białej kartce można używać wszystkich barw. Można "malować" również na kartce, którą wcześniej samemu się zamalowało na wybrany kolor.

MALOWANIE FARBĄ MYDLANĄ
Kostka szarego mydła lub płatki mydlane (mydło ścieramy na tarce) zalewamy wrzątkiem i miksujemy. Do mydlanej "sztywnej" piany dodajemy farb w różnych potrzebnych kolorach. Można użyć farb plakatowych, natomiast akwarele trudno się rozpuszczają. Farby mydlanej jest dużo i nie trzeba jej oszczędzać, można malować duże powierzchnie. Dzieci mogą malować rękami, gąbką lub dużymi pędzlami.

---