Erving Goffman, Socjologia I rok ISNS


Erving Goffman

Charakterystyka instytucji totalnych

I. Wstęp

  • uznanie państw totalitarnych za podklasę systemów totalnych, mają szereg cech wspólnych (dlatego też zgodnie z definicją autorki PRL można uznać za państwo totalitarne, a nie jak proponują inni - autorytarne),

  • Totalizm to system, w którym rządzący - stanowiąc wyłączny, niekontrolowany ośrodek dyspozycyjny - stoją na straży jednolitych reguł obejmujących całokształt życia społecznego, reguł podtrzymywanych siłą przez aparat przemocy. W systemie totalnym nie ma miejsca na spontaniczny rozwój, który jest rezultatem określonych procesów kulturowo-społecznych, nie ma też miejsca na jakiekolwiek oficjalne instytucje, w których obowiązywałyby odmienne reguły, a więc które tym samym wymykałyby się kontroli rządzących. Reguły systemu społecznego ustalane są i wycofywane bądź zastępowane innymi, wyłącznie decyzją rządzących. Przy tym ów zestaw reguł jest konstrukcją - w pewnym znaczeniu - abstrakcyjną i sztuczną. Ani ich kształt, ani kierunek zmian czy modyfikacji, nie stanowi konsekwencji określonych, niezmierzonych mechanizmów rozwoju społeczno-ekonomicznego. Rządzący na te mechanizmy są niewrażliwi, tworząc świat scenariuszowych „twardych” reguł - arbitralnie. To „życie” staje konsekwencją wprowadzanych reguł, a nie wprowadzane reguły konsekwencją procesów „życia”. W totalizmie nie ma azylu, który można stworzyć przez miniinstytucje, nie można liczyć na procesy społeczne czy ekonomiczne,, z racji których nastąpią jakieś korekty lub zelżenie przymusu owych reguł. Takie fakty następują wyłącznie wówczas, gdy zapada decyzja „na górze”. Z tego punktu widzenia całokształt życia ludzi zostaje ściśle zaprogramowany według jednego scenariusza. Jeśli scenariusz w jakimś zakresie się zmienia - zmiana ta ma charakter dyrektywny i obejmuje bądź całość systemu społecznego, bądź co najmniej całość określonej dziedziny, której zmiany dotyczą. W tej sytuacji aparat rządzący posiada szeroko rozbudowany aparat kontroli i infiltracji każdej dziedziny życia i wszystkich ludzi. Jest on bowiem nastawiony na szybkie reagowanie, gdyby ktokolwiek od obowiązującego scenariusza próbował się odchylić.

    Pojęcie totalizmu w znaczeniu proponowanym przez autorkę konstytuują:

        1. niekontrolowana, zhierarchizowana władza stanowiąca wyłączny ośrodek dyspozycyjny,

        2. obowiązkowo egzekwowane i ustalane przez władzę przepisy scenariusza, oparte na kilku zasadach i rozprzestrzeniane na całokształt życia społecznego,

        3. oparcie władzy o rozbudowany aparat przemocy i inwigilacji.

    2. Społeczne i osobowe konsekwencje totalizmu

    3. Swoistość komunistycznych systemów totalnych

    4. Komunistyczny totalitaryzm w Polsce

    5. Zakończenie

    Lewis Coser

    Społeczne funkcje konfliktu

    Czy konflikt będzie sprzyjał wewnętrznemu przystosowaniu się grupy?

    Wewnętrzne konflikty społeczne dotyczące celów, wartości lub interesów a niesprzeczne z podstawowymi założeniami, na których opierają się stosunki społeczne są zazwyczaj funkcjonalne względem struktury społecznej. Dysfunkcjonalne są konflikty, w których strony przestają uznawać podstawowe wartości warunkujące prawomocność systemu.

    Instytucjonalizacja i tolerancja konfliktu:

    Grupy o ścisłej więzi wewnętrznej:

    Grupy, których członkowie angażują w działanie grupy jedynie część swojej osobowości:

    Grupy zaangażowane w konflikty zewnętrzne:

    Udział jednostek w wielu grupach:

    Konflikt w grupie luźno ustrukturyzowanej (w społeczeństwie otwartym):

    Instytucje wentyli bezpieczeństwa:

    Konflikt realistyczny:

    Konflikt nierealistyczny:

    Podsumowanie: Konflikt jest dysfunkcjonalny dla struktury społecznej nie tolerującej i nie instytucjonalizującej konfliktu w stopniu wystarczającym. Gwałtowność konfliktu, która grozi wewnętrznym rozbiciem, wiąże się ze sztywnością struktury społecznej. Sztywność ta stwarza warunki dla kumulacji wrogości wzdłuż jednej, głównej linii podziału.

    Pytania z lat przeszłych na kolokwiach:

    Brzeziński Dyktatura totalitarna

    1. Co to jest syndrom totalitarny?

    2. Jakie warunki konieczne winny zostać spełnione, żeby można było nazwać system totalitarnym?

    3. Czym różnią się od siebie pojęcia totalny i totalitarny?

    4. Jaki jest związek rozwoju nowoczesności z rozwojem totalitaryzmu?

    Świda - Ziemba Człowiek wewnętrznie zniewolony

    1. Czym różnią się od siebie definicje totalitaryzmu Walickiego, Havla i Kurczewskiego?

    2. Jak dokładnie brzmi definicja totalitaryzmu Świdy - Ziemby?

    3. Co to są scenariusze totalitarne?

    4. Czym charakteryzowało się drugie życie w ustroju totalitarnym?

    5. Jak czasy PRL wpłynęły na świadomość i społeczne postawy Polaków?

    Hertz Drużyna wodza

    1. Jakie są podstawowe etapy kształtowania się drużyny wodza?

    2. Jakimi cechami odznaczają się ludzie należący do bohemy?

    Czarnowski Ludzie zbędni w służbie przemocy

    1. Co to jest zjawisko deklasacji?

    2. Jaką rolę społeczną mogą odegrać grupy zepchnięte na margines?

    Goffman Charakterystyka instytucji totalnych

    1. Jak Goffman definiuje instytucje totalną?

    2. Jakie rodzaje instytucji totalnych wyróżnia Goffman?

    3. Czym charakteryzuje się świat podwładnych w instytucjach totalnych?

    4. Czym charakteryzuje się świat personelu w instytucjach totalnych

    5. Jakie techniki adaptacyjne wyróżnił Goffman w celu przetrwania w instytucjach totalnych

    6. Co to jest zimna kalkulacja?



    Wyszukiwarka