Wykład 1 - Aktywa pieniężne

1. Aktywa pieniężne to aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz. Zalicza się do nich także inne aktywa finansowe, w tym w szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych. Jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalne w ciągu w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty), to na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zalicza się je do środków pieniężnych, chyba że ujmuje się je w przepływach z działalności inwestycyjnej (lokacyjnej).

Rys. 1 - Inwestycje krótkoterminowe

2. Obrót gotówkowy (kasowy) to rozliczenia dokonywane za pomocą pieniądza gotówkowego, a także czeków gotówkowych. Wymaga odpowiedniego udokumentowania.

Rys. 2 - Dokumentacja obrotu gotówkowego

3. Ewidencja obrotu kasowego.

Schemat 1 - Ewidencja obrotu kasowego

Objaśnienia do schematu:

1. KP- podjęcie gotówki do kasy w oparciu o czek gotówkowy.

2. KP - wpłata należności od odbiorcy do kasy.

3. Zainkasowanie przychodu ze sprzedaży - rachunek albo faktura VAT opłacone gotówką.

4. Protokół z przeprowadzonej inwentaryzacji w kasie - superata.

5. Rozliczenie powstałej superaty na pozostałe przychody operacyjne.

6. Dowód zakupu za gotówkę materiałów, usług (rachunek, faktura).

7. Zapłata zobowiązania wobec dostawcy gotówką z kasy- rachunek lub faktura od dostawcy.

8. Wypłata zaliczki pracownikowi np. na wyjazd służbowy - wniosek o zaliczkę.

9. Zwrot do kasy niewykorzystanej zaliczki - rozliczenie zaliczki.

10. Protokół z przeprowadzonej inwentaryzacji w kasie - manko.

11. Rozliczenie powstałego manka na pozostałe koszty operacyjne.

12. Wypłata wynagrodzeń - lista płac.

13. Przekazanie do banku gotówki - dowód wpłaty własnej.

Przykład 1

W Przedsiębiorstwie Produkcyjnym SIGMA stany wybranych kont na początku stycznia były następujące:

	Wn	Ma
101 - Kasa	500
131 - Rachunek bieżący	6 000
234 - Pozostałe rozrachunki z pracownikami	400
231 - Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń		3 200

W zakresie rozliczeń gotówkowych w minionym okresie wystąpiły następujące operacje:

Lp.	Treść	Kwota
	Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 78123489	4 000
	Przyjęto zwrot zaliczki od A. Kowala	300
	Wypłacono wynagrodzenia	3 200
	Przekazanie do banku nadwyżki środków pieniężnych ponad pogotowie kasowe	1 100
	Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 78123490	500
	Wypłacono zaliczkę E. Nowakowi na podróż służbową	500
	E. Nowak zwrócił do kasy niewykorzystaną część zaliczki	40
	Podjęto gotówkę na podstawie czeku gotówkowego nr A78123491	1 000
	Wypłacono zaliczkę M. Kruk na zakup materiałów biurowych	1 000

Polecenie:

1. Należy sporządzić raport kasowy.

2. Dokonać zaksięgowania obrotu gotówkowego na podstawie RK.

Raport kasowy nr 2/2010		Za okres od 11 stycznia do 20 stycznia 2010 r.				Kasa nr 1
Poz.	Data	Dowód/symbol/nr	Treść		Przychód	Rozchód	Wn	Ma
1	11.01.	KP - 20	Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 78123489		4 000		101	131
2	11.01.	KP - 21	Przyjęto zwrot zaliczki od A. Kowala		300		101	234
3	11.01.	Lista płac 1/200x	Wypłacono wynagrodzenia			3 200	231	101
4	11.01.	Dowód wpłaty własnej nr 7	Przekazanie do banku nadwyżki środków pieniężnych ponad pogotowie kasowe			1 100	140	101
	15.01.	KP - 22	Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 78123490		500		101	131
5	15.01.	Wniosek o zaliczkę nr 6 - E. Nowak	Wypłacono zaliczkę E. Nowakowi na podróż służbową			500	234	101
6	17.01.	KP -23 - rozliczenie zaliczki - E. Nowak	E. Nowak zwrócił do kasy niewykorzystaną część zaliczki		40		101	234
7	20.01.	KP -24	Podjęto gotówkę na podstawie czeku gotówkowego nr A78123491		1000		101	131
8	20.01.	Wniosek o zaliczkę nr 7 - M. Kruk	Wypłacono zaliczkę M. Kruk na zakup materiałów biurowych			1000	Ilość załączników
-	-	-	-		-	-
Podpisy			Obroty		5840	5 800	KP		5
sporządzającego		sprawdzającego	Stan kasy	poprzedni	500		KW		-
					obecny		540	Lista płac		1
KSIĘGOWANO							dwp		1
dzień	strona	pozycja	Podpis				Wnioski o zaliczki		2
				SUMA	6340	6340

3. Zasady obrotu gotówkowego określa kierownik jednostki.

• ….

• …….

• ……..

• ………

4. Obrót bezgotówkowy to rozliczenia bezgotówkowe dokonywane są za pośrednictwem i pod kontrolą banku.

Obligatoryjny pomiędzy podmiotami gospodarczymi, jeśli jednorazowa wartość należności lub zobowiązań objętych umową zawartą między nimi wynosi powyżej 15 000 euro. Obowiązek rozliczeń bezgotówkowych dotyczy także częściowych płatności, mniejszych od 15 000 euro, dokonywanych w ramach takiej umowy (Art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. z 2004 r., Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.).

5. Rozliczenia bezgotówkowe mogą przebiegać w formie:

• polecenia przelewu,

• czeku rozrachunkowego,

• akredytywy,

• weksla,

• polecenia zapłaty,

• karty płatnicza,

• gospodarczego obciążenia bezpośredniego (GOB-i).

Rys. 3 - Rozliczenia za pomocą polecenia przelewu

1. Wierzyciel przesyła dłużnikowi rachunek/fakturę za sprzedane dobra, usługi.

2. Dłużnik zleca bankowi dokonanie płatności na rzecz wierzyciela.

3. Potwierdzenie przez bank dłużnika wykonania jego dyspozycji.

4. Zawiadomienie przez bank dłużnika banku wierzyciela o dokonanej płatności na konto wierzyciela.

5. Bank wierzyciela zawiadamia swojego klienta o dokonanym przelewie na jego rachunek od dłużnika.

Rys. 4 - Rozliczenia za pomocą akredytywy

1. Dłużnik zleca bankowi otwarcie akredytywy - bank potwierdza wykonanie jego dyspozycji.

2. Bank dłużnika zawiadamia bank wierzyciela o otwarciu akredytywy dla jego klienta i potwierdza wykorzystanie akredytywy, tj. przelanie określonej kwoty na rachunek klienta w banku wierzyciela.

3. Powiadomienie wierzyciela o otwarciu dla niego akredytywy - wierzyciel przekazuje do banku dokumenty poświadczające wykonanie dostawy objętej akredytywą.

4. Powiadomienie dłużnika o wykorzystaniu akredytywy.

6. Schemat 2 - Funkcjonowanie konta „Rachunek bieżący”

Objaśnienia do schematu:

1. Przekazanie gotówki z kasy przedsiębiorstwa do banku.

2. Zapłata należności z tytułu dostaw i usług.

3. Przelewy z pomocniczych rachunków bankowych na rachunek bieżący.

4. Wpływy środków pieniężnych w drodze - potwierdzone przez bank.

5. Zawiadomienie o realizacji czeków rozrachunkowych przekazanych do banku.

6. Oprocentowanie środków znajdujących się na rachunku bankowym.

7. Podjęcie gotówki z banku do kasy (np. na podstawie czeku gotówkowego).

8. Pobrane przez bank opłaty manipulacyjne z tytułu obsługi rachunku bankowego, zrealizowanych przelewów.

9. Zapłata zobowiązań wobec dostawców.

10. Przelewy z rachunku bieżącego na pomocnicze rachunki bankowe, np. dla otwarcia akredytywy, potwierdzenia czeku rozrachunkowego.

11. Realizacja własnych czeków rozrachunkowych potwierdzonych.

12. Zapłata przelewem bankowym zobowiązań wobec budżetów.

13. Błędnie awizowane przez bank przelewy z rachunku bieżącego. (Korekta nastąpi na podstawie zawiadomienia przez bank poprzez zapis po przeciwnych stronach konta.)

14. Błędnie awizowane przez bank wpływy na rachunek bieżący. (Korekta nastąpi na podstawie zawiadomienia przez bank poprzez zapis po przeciwnych stronach konta.)

15. Wypłata wynagrodzeń przelewem bankowym na rachunki oszczędnościowo - rozliczeniowe.

7. Inne rachunki bankowe:

• rachunki pomocnicze …………….

• rachunki lokat terminowych ……………

• rachunki dla rozliczeń z zagranicą …………….

8. Inne środki pieniężne to otrzymane czeki obce zarówno gotówkowe, jak i rozrachunkowe oraz weksle obce płatne w terminie do trzech miesięcy.

Do innych środków pieniężnych zaliczane są także tzw. środki pieniężne w drodze. Są to kwoty znajdujące się:

• między kasą podmiotu a jego rachunkiem bankowym,

• między rachunkami bankowymi danego podmiotu, gdy rachunki te są prowadzone przez różne oddziały banku lub różne banki.

Schemat 3 - Ewidencja innych środków pieniężnych

Objaśnienia do schematu:

1. Przekazanie gotówki do kasy - brak wyciągu bankowego, tj. potwierdzenia przez bank zmiany stanu na rachunku bankowym.

2. Potwierdzenie przez bank wpłaty własnej, wb.

3. Przelew z rachunku bieżącego na inny rachunek bankowy, np. w celu otwarcia akredytywy lub potwierdzenia własnego czeku rozrachunkowego, wb z rachunku bieżącego.

4. Wpływ środków pieniężnych na inny rachunek bankowy (wyciąg bankowy z rachunku pomocniczego).

5. Realizacja własnego czeku potwierdzonego.

6. Zapłata należności czekiem rozrachunkowym.

7. Przekazanie czeku rozrachunkowego do realizacji w banku.

8. Zawiadomienie banku o zrealizowaniu czeku.

9. Zapłata należności czekiem gotówkowym.

10. Zamiana czeku gotówkowego w banku na gotówkę.

Schemat 4 - Ewidencja weksli obcych

Objaśnienia do schematu:

1. Zapłata należności wekslem (wartość nominalna):

1. suma netto równa wartości należności,

2. odsetki będące wynagrodzeniem za udzielenie kredytu kupieckiego (różnica pomiędzy nominałem weksla a sumą netto).

2. Wykupienie weksla za gotówkę przez jego wystawcę.

3. Przekazanie weksla do dyskonta w banku.

4. Wykupienie weksla przez bank:

1. suma netto,

2. dyskonto pobrane przez bank (utracone odsetki).

5. Indosowanie weksla w celu zapłaty zobowiązania:

1. suma netto równa wartości zobowiązania,

2. dyskonto przypadające kolejnemu posiadaczowi weksla.

6. Odpisanie weksli przedawnionych i nieściągalnych.

Schemat 5 - Ewidencja weksli własnych

Objaśnienia do schematu:

1. Zakup blankietów wekslowych (powoduje zwiększenie kosztów rodzajowych w pozycji „Podatki i opłaty”, a bywa też ujmowany jako pozostały koszt operacyjny).

2. Wystawienie weksla tytułem zapłaty zobowiązania wobec dostawcy (nominał weksla):

1. kwota zobowiązania

2. oprocentowanie weksla.

3. Wystawienie weksla finansowego:

1. kwota uzyskanych środków pieniężnych,

2. oprocentowanie weksla.

4. Odpisanie weksli przedawnionych.

5. Wykup weksla w terminie.

6. Oprocentowanie weksla terminowo - okazowego obliczone „z dołu” przy wykupie.

7. Dyskonto obciążające koszty finansowe wystawcy.

Rys. 3 - Rozliczenia za pomocą weksla

13

Dr A. Zysnarska - Rachunkowość finansowa - wykłady 2010

Dowody wpłat własnych do banku

Rozliczenie zaliczek

Wnioski o zaliczki

Listy płac i zaliczek

Faktury, rachunki

ZASTĘPCZY

KW - gdy brak dowodu źródłowego

ŹRÓDŁOWE

KP -

• wystawiany przez kasjera w dwóch egzemplarzach

• oryginał pozostaje w firmie

• kopia trafia do wpłacającego

DOWODY ROZCHODU GOTÓWKI

DOWODY PRZYCHODU GOTÓWKI

DOWODY OBROTU GOTÓWKOWEGO

10

9

7

6

2

1

7

7

5

9

4

6

10

8

3

2

1

12 miesięcy

3 miesiące

Data wykupu

INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

AKTYWA PIENIĘŻNE

Data:

wystawienia, nabycia,

otrzymania, założenia

PRZYCHÓD

FINANSOWY

KOSZT FINANSOWY

NALEŻNOŚĆ FINANSOWA

ZOBOWIĄZANIE

FINANSOWE

POSIADACZ

WYSTAWCA

OPROCENTOWANIE

Suma netto weksla

3

4

7

8

Obce czeki rozrachunkowe

Obce czeki gotówkowe

Środki pieniężne w drodze

Rozrachunki z dostawcami

Księga pomocnicza do konta "Inne środki pieniężne"

Kasa

Inne środki pieniężne

Rachunek bieżący

Inne rachunki bankowe

Rozrachunki z odbiorcami

234 Pozostałe

rozrachunki z pracownikami

131 Rachunek bieżący

101 Kasa

231 Rozrachunki

z tytułu wynagrodzeń

540 (Sk

5 800

6 340

2c) 1 500

2b) 1 100

1) 5 840

3 200 (Sp

2a) 3 200

340 (1b

Sp) 400

5 500 (1a

Sp) 6 000

5 800 (2

Sp) 500

DŁUŻNIK

BANK DŁUŻNIKA

WIERZYCIEL

BANK WIERZYCIELA

1

2

3

4

5

DŁUŻNIK

BANK DŁUŻNIKA

WIERZYCIEL

BANK WIERZYCIELA

1

4

2

3

---