P A S Y W A
Kapitał własny
- Kapitał zakładowy
- Kapitał zapasowy
- Kapitał z aktualizacji wyceny
- Pozostałe kapitały rezerwowe
- Zysk/strata z lat ubiegłych
- Zysk/strata netto
Kapitał obcy
- Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania długo- i krótkoterminowe
- Rozliczenia międzyokresowe przychodów
KAPITAŁ WŁASNY
Aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (art..3 ust.1 pkt 29 UR).
Zależność określenia wniesionego przez właścicieli wkładu od formy prawnej podmiotów:
w spółkach osobowych kapitałem podstawowym jest kapitał wspólników,
w spółkach kapitałowych i spółce komandytowo-akcyjnej - kapitał zakładowy,
w przedsiębiorstwach państwowych - fundusz założycielski,
w spółdzielniach - fundusz udziałowy.
SPÓŁKI KAPITAŁOWE I ICH STRUKTURA KAPITAŁU WŁASNEGO
Spółka akcyjna:
- Kapitał zakładowy (akcyjny)
- Należne wpłaty na kapitał podstawowy
- Akcje własne
- Kapitał zapasowy
- Kapitał z aktualizacji wyceny
- Pozostałe kapitały rezerwowe
- Zysk/strata z lat poprzednich
- Zysk netto
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej:
stanowi co najmniej 500 000 zł, w tym na:
akcje o równej wartości nominalnej (wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 zł).
może być pokryty wkładami pieniężnymi lub niepieniężnymi (aportami). Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne wniesione nie później niż przed upływem 1 roku po zarejestrowaniu. Akcje nabyte za wkłady pieniężne muszą być opłacone przed zarejestrowaniem w wys. ¼ wartości nominalnej .
Statut spółki może określać:
minimalna i maksymalna wysokość kapitału zakładowego, wówczas zawiązanie spółki następuje, gdy:
łączna wartość nominalna akcji objętych przez akcjonariuszy jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego,
zarząd złoży, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu
notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego.
Należne wpłaty na kapitał podstawowy
Zadeklarowane objęcie, lecz jeszcze nieopłacony w całości bądź niedostarczony w naturze wkład, zarówno wtedy, gdy termin pełnej zapłaty jeszcze nie upłynął, jak również wtedy, gdy wpłaty są przeterminowane.
Akcje własne (wielkość ujemna)
Posiadane przez spółkę akcje własne. Zamiar nabycia akcji własnych przez spółkę pojawia sie z chwila lub zaoferowania ich do nabycia pracownikom lub byłym współpracownikom.
Kapitał zapasowy
Tworzony obowiązkowo, zasilają go m.in.:
agia, tj. nadwyżki wartości emisyjnej nad wartością nominalna akcji,
8% zysku netto za dany rok obrotowy, do czasu gdy wysokość kapitału osiągnie 1/3 kapitału zakładowego,
dobrowolne odpisy z czystego zysku, nie przeznaczone na podział dywidendy.
|
Służy przede wszystkim pokryciu strat (1/3 kapitału podstawowego).
Nadwyżka przekraczająca 1/3 kapitału zakładowego może być
przeznaczona na np. podwyższenie kapitału zakładowego.
Ma charakter samo ubezpieczenia (tworzenie rezerw na pokrycie ewentualnych przyszłych strat). |
Użyty na inne cele niż pokrycie straty. |
Kapitał z aktualizacji wyceny
Służy ewidencji stanu i zmian kapitału wynikających z aktualizacji wyceny środków trwałych oraz długoterminowych aktywów finansowych, dokonanej w wyniku odrębnych przepisów.
Nie jest przeznaczony do podziału.
Pozostałe kapitały rezerwowe:
Tworzenie, np. z zysku, musi być określone w statucie.
Tworzony np. w wysokości wartości nabytych przez spółkę własnych akcji (UR art. 36 ust. 2a)
Użycie p.k.r. rozstrzyga walne zgromadzenie. Może służyć zapewnieniu stabilizacji wysokości rocznej dywidendy, wypłacanej w okresie, gdy spółka osiąga niższe dochody.
K.s.h nie określa, kiedy kapitał ma charakter „zapasowego”, a kiedy „rezerwowego”.
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Powstaje najczęściej w wyniku braku decyzji zwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy co do podziału zysku (pokrycia straty)
Zysk (strata) netto
Powstaje w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej .
Pochodzi z rachunku zysków i strat
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Kapitał zakładowy (udziałowy)
Nie wniesione wpłaty na kapitał podstawowy
Udziały własne (wielkość ujemna)
Kapitał zapasowy
Kapitał z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały rezerwowe
Kapitał zakładowy:
nie może być niższy niż 50 000 zł,
dzieli się na udziały o równej lub nierównej wysokości,
jeżeli udziały są nierówne wówczas każdy wspólnik posiada jeden udział,
minimalny udział wynosi 500 zł,
może być pokryty wkładami pieniężnymi lub niepieniężnymi (aportami).
Wkłady pieniężne w sp. z o.o. powinny być wniesione przed zarejestrowaniem spółki.
Wniesienie aportów powinno być zapewnione.
Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do wnoszenia dopłat w wysokości określonej liczbowo w stosunku do udziałów. Ich termin i wysokość są określone uchwałą wspólników.
Nie wniesione wpłaty na kapitał podstawowy
Zaległe wkłady pieniężne i niepieniężne udziałowców spółki z o.o.
Udziały własne
Wykazywane ze znakiem ujemnym udziały nabyte przez spółkę , np. w celu ich umorzenia.
Kapitał zapasowy
Tworzony obowiązkowo, przykładowo z:
agia, tj. nadwyżki wartości wniesionych wkładów pieniężnych nad wartością przejętych za nie udziałów,
dopłat wspólników,
czystego zysku, który nie jest przeznaczony na dywidendy.
Kapitał zapasowy można przeznaczyć na np. pokrycie straty, zwrot dopłat.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Służy ewidencji stanu i zmian kapitału wynikających z aktualizacji wyceny środków trwałych oraz długoterminowych aktywów finansowych, dokonanej w wyniku odrębnych przepisów.
Nie jest przeznaczony do podziału.
Pozostałe kapitały rezerwowe
Tworzy się nieobligatoryjne. Tworzenie musi być przewidziane w umowie spółki.
Użycie p.k.r. rozstrzyga zgromadzenie wspólników. Służą na ogół przejściowemu zatrzymaniu w spółce zysku netto, bądź sfinansowaniu zadań specjalnych, np. prac badawczych lub pokryciu równowartości nabytych udziałów własnych. Może być wykorzystany w celu podwyższenia kapitału podstawowego.
Przedsiębiorstwo państwowe
Fundusz założycielski
Fundusz przedsiębiorstwa
Fundusz z aktualizacji wyceny
Pozostałe fundusze rezerwowe
Fundusz założycielski
Środki gospodarcze (wartości niematerialne i prawne, środki trwałe i inne) niezbędne do prowadzenia działalności, które dostarczył przedsiębiorstwu organ założycielski.
Fundusz założycielski zwiększają:
dotacje przekazane z budżetu na sfinansowanie rozwoju przedsiębiorstwa,
wartość netto nieodpłatnie przyjętych od przedsiębiorstw państwowych środków trwałych.
Fundusz przedsiębiorstwa
Tworzony ze środków wygospodarowanych przez przedsiębiorstwo, np.:
z czystego zysku pozostającego do dyspozycji przedsiębiorstwa,
środki otrzymane z innych źródeł, np. dotacje z funduszu ochrony środowiska.
Przeznaczony na pokrycie strat przedsiębiorstwa.
Fundusz z aktualizacji wyceny
Służy ewidencji stanu i zmian funduszu wynikających z aktualizacji wyceny środków trwałych oraz długoterminowych aktywów finansowych, dokonanej w wyniku odrębnych przepisów.
Nie jest przeznaczony do podziału.
Spółdzielnia - dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólna działalność gospodarcza
Spółdzielnie:
Fundusz udziałowy
Fundusz zasobowy
Fundusz z aktualizacji wyceny
Pozostałe fundusze rezerwowe
Fundusz udziałowy powstaje z:
- wpłat członkowskich,
- odpisów na udziały członkowskie,
- podziału nadwyżki bilansowej.
Z funduszu pokrywa się straty, jeżeli nie wystarcza na to fundusz zasobowy.
Fundusz zasobowy powstaje m.in. z:
- wpłat wpisowego przez członków
- części nadwyżki bilansowej przeznaczonej na ten fundusz
- wartości majątkowych otrzymanych nieodpłatnie
Z funduszu pokrywa się ewentualne straty.
Fundusz z aktualizacji wyceny
Służy ewidencji stanu i zmian funduszu wynikających z aktualizacji wyceny środków trwałych oraz długoterminowych aktywów finansowych, dokonanej w wyniku odrębnych przepisów.
Nie jest przeznaczony do podziału.
Pozostałe fundusze rezerwowe
Nie są tworzone obligatoryjnie, służą pokryciu ewentualnych strat, jeżeli na wystarcza na to fundusz zasobowy, sfinansowaniu budowy środków trwałych.
R E Z E R W Y
- maja charakter zobowiązań
- ich kwota lub termin zapłaty nie są znane
Warunki tworzenia:
- na jednostce ciąży istniejący obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych,
- jest prawdopodobne, że spełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków odzwierciedlających korzyści ekonomiczne,
- można wiarygodnie oszacować kwotę tego obowiązku.
Np. szacowane zaległości podatkowe (rezerwa z tyt. odroczonego podatku dochodowego), straty z tytułu rozpoczętych i aktualnie realizowanych zleceń (pozostałe rezerwy z podziałem na krótko- i długoterminowe).
Zobowiązania
wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.
Klasyfikacja zobowiązań
Ze względu na wymagalność:
- Krótkoterminowe
wymagalne w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego
- Długoterminowe
wymagalne w okresie dłuższym niż 12 m-cy od dnia bilansowego.
Tytuły zobowiązań długoterminowych w bilansie
- zaciągnięte kredyty i pożyczki
- wyemitowane dłużne papiery wartościowe (obligacje, weksle)
- zobowiązania finansowe (obligacje zamienne)
- inne zobowiązania
Tytuły zobowiązań krótkoterminowych w bilansie:
- zaciągnięte kredyty i pożyczki,
- wyemitowane dłużne papiery wartościowe (obligacje, weksle)
- zobowiązania finansowe (obligacje zamienne),
- zobowiązania z tytułu dostaw i usług, w tym o okresie wymagalności do 12 m-cy i pow. 12 m-cy,
- otrzymane zaliczki na dostawy,
- do zapłacenia podatki, cła, ubezpieczenia i inne świadczenia,
- wynagrodzenia do wypłacenia,
- inne zobowiązania (uchwalona, lecz niewypłacona dywidenda),
- fundusze specjalne.
Fundusze specjalne
zarezerwowane na ściśle określone cele i zarządzane przez jednostkę środki, pochodzące z odpisu z zysku, przychodów osiąganych z zakładowych obiektów socjalnych. Do funduszy zalicza się Fundusz Świadczeń Socjalnych i inne.
Przykład 1
Założenia:
Jednostka handlowa SITA założona w formie spółki akcyjnej otrzymała w momencie powstania od akcjonariuszy:
_ środki pieniężne 50 000 zł,
_ maszyny i urządzenia 450 000 zł oraz wyposażenia biur 150 000 zł,
_ patenty i licencje 250 000 zł,
Wartość emisyjna wyemitowanych akcji równa się ich wartości nominalnej.
Polecenie: Określić nazwę powierzonego kapitału oraz jego wysokość.
Sporządzić uproszczony bilans otwarcia.
METODA KAPITAŁOWA A USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO
Jeżeli nie było zmian w pozycjach kapitału własnego (z wyjątkiem zysku/straty netto) to przyrost kapitału własnego jest efektem wypracowanego przez jednostkę wyniku finansowego.
Jeżeli nastapiły zmiany w kapitale własnym to zysk/stratę netto oblicza się następująco:
Przykład 2
Założenia:
W spółce akcyjnej wartość aktywów trwałych na początek okresu sprawozdawczego wynosiła 600 000 zł, a wartość aktywów obrotowych 400 000 zł. Zobowiązania ( kapitał obcy) na ten dzień stanowiła 300 000 zł. Na koniec roku (dzień bilansowy) wartość aktywów trwałych wynosiła 500 000 zł, a wartość aktywów obrotowych 600 000 zł. Zobowiązania (kapitał obcy) stanowiły 350 000 zł.
Polecenie:
Obliczyć wartość kapitału własnego na początek i koniec roku obrotowego oraz ustalić wielkość wyniku finansowego przy założeniu, że nie było zmian w pozostałych pozycjach kapitału własnego.
Bilans przedsiębiorstwa GOURA sporządzony na dzień 31.12. 0X r. (w tys. zł)
Bilans przedsiębiorstwa GOURA sporządzony na dzień 31.12. 0X r. (w tys. zł)
Przykład 3
Założenia :
-połowa zysku za rok ubiegły zostanie wypłacona w formie dywidendy,
-wyemitowano akcje w cenie nominalnej na wartość 40 000 zł.
Obliczenie wyniku finansowego roku bieżącego:
8
Wyszukiwarka