Zintegrowany system informatyczny przedsiębiorstwa
System informatyczny przedsiębiorstwa
Wiele lat rozwoju metod i narzędzi informatyki i ich szczególnego zastosowania jakim jest wspomaganie procesów decyzyjnych w organizacjach (np.: przedsiębiorstw produkcyjnych) uczyniło systemy informatyczne koniecznym elementem funkcjonowania organizacji.
Aktualnie zarządzanie przedsiębiorstwem produkcyjnym wymaga stosowania systemów informatycznych typu MRP/ERP oraz systemów CAD, CAM, zarządzania obiegiem dokumentów i wielu innych. Systemy MRP/ERP są efektem procesu ewolucji polegającej na dodawaniu podsystemów obejmujących swoją funkcjonalnością coraz szersze obszary wspomagania organizacji przedsiębiorstwa - rysunek 1. Głównymi celami zastosowania systemów MRP/ERP jest planowanie i kontrola produkcji w przedsiębiorstwie i obliczanie wskaźników ekonomicznych aby maksymalizować wykorzystanie zasobów do produkcji i uzyskać odpowiednie przepływy finansów.
Ewolucja standardów systemów informatycznych wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem
Systemy MRP/ERP są narzędziami, wytworzonymi metodami informatyki, które realizują funkcje systemu informacyjnego przedsiębiorstwa. Problematyka systemów informacyjnych wymaga ujęcia interdyscyplinarnego, obejmującego wiedzę o zarządzaniu, funkcjach i organizacji przedsiębiorstwa, metodach informatyki, analizy systemowej.
W analizie systemu informacyjnego przedsiębiorstwa są stosowane modele przepływów i przetwarzania informacji (danych). Natomiast modelowanie systemu informacyjnego jest metodą stosowaną w projektowaniu i wytwarzaniu systemów informatycznych.
Ujęcie interdyscyplinarne w analizie i modelowaniu systemu informacyjnego przedsiębiorstwa charakteryzuje klasyfikacja i definicje pojęć podstawowych. Klasyfikacja ważniejszych pojęć, wyodrębniając cztery kategorie pojęć, jest następująca:
Wiedza podstawowa:
system, struktura, model, informacja.
Zarządzanie i informacja:
zarządzanie, strategia zarządzania, analiza ekonomiczna, organizacja, struktura organizacyjna, informacja, system informacyjny, proces, transakcja, przepływ informacji, przetwarzanie informacji, model wejścia - wyjścia.
Kierowanie produkcją:
przedsiębiorstwo, klient, konsument, kierowanie, administrowanie, marketing, planowanie, dystrybucja, produkt, produkcja, usługi, przetwarzanie, zasoby.
Systemy informatyczne:
system informatyczny, moduły, standardy, modele, komputer, narzędzia informatyczne, oprogramowanie, algorytmy, struktury danych, przetwarzanie danych, administrowanie systemem informatycznym.
Przedstawiona klasyfikacja nie wyczerpuje problematyki systemu informacyjnego przedsiębiorstwa, ma na celu pokazanie ujęcia interdyscyplinarnego poprzez wyodrębnienie ważniejszych pojęć i definicji.
Model informacyjny przedsiębiorstwa
Podstawowy model systemowy przedsiębiorstwa to jednostka, która posiada wejścia i wyjścia. Działalność przetwórcza lub wytwórcza przedsiębiorstwa powoduje, że wejściowy strumień materiałów i energii jest przekształcany w strumień wyjściowy wyrobów oraz odpadów. Na wejściach i wyjściach mamy również strumienie informacji, które zapewniają komunikację przedsiębiorstwa z otoczeniem. System przemysłowy stanowi zbiór przedsiębiorstw powiązanych ze sobą przepływami materialnymi i informacyjnymi. W takim systemie przedsiębiorstwa pełnią funkcję producentów i konsumentów. Przedsiębiorstwa mogą być ze sobą powiązane ze względu na udział w etapach procesu produkcyjnego, co wymaga przepływów surowców i półfabrykatów oraz maszyn i dokumentacji technologicznej. Realizacja procesu produkcyjnego, od pozyskania surowców do produkcji końcowych wyrobów, może posłużyć do definiowania określonego systemu produkcyjnego.
W ujęciu technicznym przedsiębiorstwo stanowi „urządzenie techniczne” realizujące produkcję półfabrykatów i wyrobów. Natomiast w ujęciu ekonomicznym i organizacyjnym przedsiębiorstwo posiada organizację, która służy do zarządzania zasobami w celu osiągnięcia założonych wyników ekonomicznych. To pozwala przedstawić model przedsiębiorstwa, w którym wyodrębniono obszar techniczny i ekonomiczno - organizacyjny. Ten model jest narzędziem, który ukierunkowuje analizę zagadnień informacji w przedsiębiorstwie, określa rodzaj wiedzy jaki jest potrzebny do tej analizy. Za pomocą modelu można dokonać syntezy wiedzy technicznej oraz ekonomiczno-organizacyjnej dotyczącej przedsiębiorstwa i przedstawić całościowy obraz powiązań w postaci modelu informacyjnego.
Tu należy wymienić, że całościowe podejście do przedsiębiorstwa oparte o modele informacyjne zostało zastosowane w metodyce CIM (computer integrated manufacturing - komputerowo zintegrowane wytwarzanie). Wszystkie obszary powstawania i przetwarzania informacji w ramach struktury organizacyjnej i procesów produkcyjnych przedsiębiorstwa są poddawane analizie. Prowadzi to do projektu i realizacji zintegrowanego systemu informatycznego obejmującego działaniem całość przedsiębiorstwa (ekonomika, zasoby, projektowanie wyrobów, sterowanie produkcją)
Cele zarządzania są realizowane w ramach określonej organizacji. Przedsiębiorstwo jest organizacją realizującą działalność materialną (i usługową). Zarządzanie organizacją oraz kierowanie poszczególnymi działami wymaga ustalenia struktury oraz dróg przekazywania informacji między jednostkami organizacji, co stanowi system informacyjny.
W skład systemu informacyjnego typowego przedsiębiorstwa - produkcyjnego - wchodzą następujące „podsystemy” informacyjne:
struktura organizacyjna, statut, regulaminy,
analiza ekonomiczna przepływu zasobów w przedsiębiorstwie,
marketing, planowanie i kontrola produkcji,
technologiczne przygotowanie produkcji, receptury, projekty, schematy procesu produkcyjnego,
sterowanie maszynami i procesem produkcyjnym.
Podsystemy informacyjne przedsiębiorstwa można podzielić na dwie istotnie różniące się kategorie:
organizacyjno - ekonomiczna,
technologiczna i sterowania procesem produkcyjnym.
W płaszczyźnie zarządzania proces produkcyjny przedsiębiorstwa jest przedstawiane za pomocą modelu wejścia - wyjścia, rysunek 2. Strumień zasobów (robocizny i materiałów) jest przetwarzany w wyroby kierowane do dystrybucji. To powoduje, że podsystemy technologiczne i sterowania są „przeźroczyste” dla celów zarządzania. Parametry strumieni wejściowych i wyjściowych są określane za pomocą wskaźników ilościowych i wartościowych.
Takie podejście powoduje, że system informacyjny przedsiębiorstwa jest kategorii organizacyjno - ekonomicznej. Narzędziem realizacji systemu informacyjnego jest system informatyczny.
Model przedsiębiorstwa
Rozwój systemów informatycznych, podobnie jak wszystkich produktów, podlegał rygorystycznej weryfikacji przez użytkowników. Zysk powstający w efekcie zastosowania systemu musiał być wymierny. Pierwsze rozwiązania systemów dla rejestracji transakcji magazynowych umożliwiał „natychmiastowe” obliczanie stanów zapasów oraz kontrolę przepływu zapasów. Następnie systemy zostały rozbudowane o rejestry księgowe i algorytmy obliczania wskaźników ekonomicznych.
Tego typu systemy są nazywane „systemami informacji kierownictwa”, rysunek 3, i dostarczają „w trybie bieżącym” wskaźników ekonomicznych dla realizacji zadań zarządzania przedsiębiorstwem.
Następna generacja systemów - „systemy doradcze” ma być narzędziem „automatycznego” zarządzania na poziomie strategicznym.
Podział na moduły modelu systemu informacyjnego odpowiada zadaniom jednostek struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa. W przedsiębiorstwie produkcyjny w skład organizacji wchodzą następujące jednostki: zarząd, finansowo-księgowa, zarządzanie kadrami, handlowa, kontrola zasobów, planowanie i kontrola produkcji.
Wyszukiwarka