Patologie spoleczne JD


Patologie społeczne

Ćwiczenia 2009/2010

Mgr Jacek Dąbrowski

WPROWADZENIE W ZAGADNIENIE PATOLOGII SPOŁECZNYCH

Patologia (gr. Patos - cierpienie; logos - nauka) - termin początkowo był używany w medycynie. Dopiero pod koniec XIX wieku zaczęto odnosić go również do zjawisk społecznych. Tak więc szeroko rozumiana patologia to nauka o wszelkich negatywnych przejawach życia społecznego.

Patologia społeczna (słownik języka polskiego) - zjawiska społecznego zachowania się jednostek i określonych grup społecznych sprzeczne z wartościami danej kultury.

Mówiąc o patologiach należy uwzględnić dany kraj, kulturę, kontynent, grupę społeczną, aby można było mówić o powstaniu patologii. Nie w każdej kulturze dana czynność jest uznana za patologiczną; najważniejszy jest kontekst społeczny. Patologie ewoluują, czyli to, co dziś nazywamy patologią, „jutro” może stać się normą.

Patologia społeczna (A. Podgórecki) - destruktywna i autodestruktywne zachowanie ludzi, grup lub całych społeczeństw. Jest to ten typ zachowania i typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego, który pozostaje w zasadniczej sprzeczności ze światopoglądami, wartościami, które w danym społeczeństwie są akceptowane.

Patologie społeczne jako nauka szuka odpowiedzi na następujące pytania: dlaczego pewne zjawiska szkodliwe dla społeczeństwa pojawiają się w nim (etiologia); jakie są objawy (symptomologia); jakie należy zastosować środki i jaka jest ich skuteczność (profilaktyka).

Klasyfikacja patologii

Istotne zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa stanowią: narkomania, alkoholizm, samobójstwa, dewiacje seksualne i przestępczość seksualna, zabójstwa, społeczne niedostosowanie dzieci i młodzieży, prostytucja, przestępczość gospodarcza, terroryzm, choroby XX w., dysfunkcje rodziny.

W praktyce stosuje się różne typologie zjawisk patologicznych. Nie ma jednak klasyfikacji, która w sposób wyczerpany ukazałaby ich skalę. Taka różnorodność spowodowana jest różnorakimi uwarunkowaniami - indywidualne cechy ludzi uwikłanych w zachowania patologiczne, zakres przyswojenia negatywnych wzorców występujących w określonej grupie wiekowej i zawodowej.

Wzrost i trwałość zjawisk patologicznych uzależnione będą od czynników demograficznych, zdrowotnych, ekonomicznych, socjalnych i kulturowych.

Na klasyfikację zjawisk patologicznych, charakterystycznych dla współczesnej cywilizacji miały wpływ następujące kryteria:

Zgodnie z przyjętymi kryteriami Urszula Świętochowska wyodrębniła następujące grupy zjawisk patologicznych:

  1. zjawiska kryzysowe - bezrobocie jako wywołujące nasilenie zachowań patologicznych; długotrwałe pozostanie ludzi bez pracy wpływa negatywnie na ich sferę materialną i psychiczną, kondycję psychiczną i funkcjonowanie rodziny.

  2. Zagrożenia dla otoczenia przyrodniczego człowieka - niszczenie środowiska naturalnego, biosfery i psychosfery.

  3. Zagrożenie bezpieczeństwa przez narastające afery - korupcje, terror, przestępczość zorganizowana (mafia) - zjawiska zagrażające jednostki, grupy, społeczeństwa i społeczności międzynarodowej.

  4. Konflikty o różnym charakterze, zakresie i różnych przestrzeniach - dotyczą sprzecznych interesów grupy ludzi, mających charakter etniczny, religijny, ekonomiczny, kulturowy i polityczny.

Lista zjawisk patologicznych pozostaje ciągle otwarta. Niemniej jednak można już dokonać charakterystyki najważniejszych z punkty edukacji terapii oraz profilaktyki - zjawisk szkodliwych społecznie tworzących zakres patologii społecznych.

NADURZYCIA SEKSUALNE WOBEC DZIECI

1. Pedofilia (Pederastia) - według DSM - IV, pedofilem jest osoba, która ma co najmniej 16 lat i przynajmniej 5 lat więcej niż wykorzystywane dziecko. Dewiant opatrzony etykietą pedofila zaznaje przyjemność seksualną, kiedy przebywa blisko dzieci lub/i z nimi obcuje. Pedofile bardzo często oglądają ciała małych dzieci, zachwycają się nimi, dotykają ich, ocierają się (feroteryzm). Nie każdy pedofil pragnie uprawiać z dzieckiem seks, czasem wystarczy samo oglądanie i dotykanie dziecka w intymnych miejscach. Ale o wiele częściej dochodzi do aktów płciowych między dzieckiem a pedofilem lub pederastą (pederastą jest osoba o skłonnościach homoseksualnych, czyli np. dorosły mężczyzna molestujący małego chłopca), które w rezultacie stosunkowo często kończą się uśmierceniem dziecka. Niekiedy pedofile zaznają dodatkowego podniecenia podczas mordowania ofiary (nekrofilia).

Wśród pedofilów można wyróżnić:

Pedofilia jest najbardziej karanym przestępstwem seksualnym oraz jest wysoce potępiana w społeczeństwie. Pedofilami w znacznej mierze są mężczyźni.

Skala zjawiska:

Kazirodztwo - jest to forma przestępstwa dokonywanego przez rodziców, najbliższych krewnych, rodzeństwo i innych osób spokrewnionych, na dzieciach i/lub starszych członkach rodziny. Osoby takie stosują wobec dziecka nie tylko akty seksualne, ale też tzw. „zły dotyk”, czyli dotykają dziecko w intymnych miejscach. Zaburzeni doznają podniecenia seksualnego mogąc dotknąć bliską sobie osobę, która nie jest ich partnerem (mąż, żona), oraz dokonać z nią stosunku płciowego.

Osoby molestowane seksualnie przez członków swojej rodziny nie potrafią sobie radzić w życiu, co w bardzo dobry sposób przedstawia film Milczenie (2001), reżyserii Toma McLoughlina.

Rodzaje przemocy seksualnej

- Rozmowy o treści seksualnej. Sprawca wyraża wprost swoje pragnienia seksualne wobec dziecka (np. Popatrz na mojego siusiaka, pokaż mi to, co masz pod majteczkami), wyraża opinie na temat atrakcyjności erotycznej dziecka lub własnej (Masz ładną pupę, chcę ją lepiej obejrzeć, masz piękne cycuszki, chcę je pocałować itp.) albo opowiada dziecku o swojej aktywności seksualnej z innymi osobami.

- Ekspozycja anatomii i czynności seksualnej. Sprawca pokazuje dziecku swoje intymne części ciała, może też masturbować się w jego obecności.

- Podglądactwo. Dziecko jest podglądane w czasie kąpieli, czynności fizjologicznych; towarzyszy temu podniecenie i masturbacja sprawcy.

- Dotykanie ciała dziecka

- Całowanie intymnych części jego ciała

- Ocieractwo

- Pobudzanie ręczne narządów płciowych dziecka

Objawy pedofilii:

urazy zew. narządów płciowych, siniaki po wew. stronie ud, pobrudzona bielizna krwią, otarcia, przerwana błona dziewicza, infekcje narządów rodnych / jamy ustnej, choroby weneryczne, ciąża, moczenie nocne, krwawe stolce, urazy odbytu, bóle głowy, brzucha, nudności, wymioty, krwawienia, brak łaknienia

- niska samoocena

- obniżone poczucie własnej wartości

- poczucie odrzucenia

- wycofanie

- próby samobójcze

- skłonność do izolacji

- fobie, depresja

- trudności z koncentracją

- nieadekwatne do bodźca reakcje emocjonalne,

- wiedza nieadekwatna do rozwoju psychofizycznego

- agresywność seksualna wobec innych dzieci, nieufność wobec dorosłych np. Mężczyzn

- lęk przed kontaktami z osobami dorosłymi,

- zauważalne różnice w ubiorze, nieadekwatne do wieku,

- niechęć do nawiązywania kontaktów, odizolowanie od rówieśników

- zmiana zachowania (wagary, wulgarność itp.), próby samobójcze, autoagresja

- zabawy o charakterze seksualnym, ilustracje, rysunki narządów rodnych, obnażanie się

PRZEPISY KODEKSU KARNEGO

Art. 200.

§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

Profilaktyka w internecie:

Program „Szkoła Bezpiecznego Internetu” jest programem edukacyjnym, profilaktycznym skierowanym zarówno do dorosłych (rodzice, kadra nauczycielska), jak i do dzieci. Głównym celem programu jest profilaktyka cyberprzestępczości, jak pedofilia on-line, nękanie rówieśników złośliwymi i krzywdzącymi wpisami w serwisach społecznościowych i forach dyskusyjnych. Cele zostaną osiągnięte poprzez pokazanie bezpiecznego sposobu korzystania z Internetu, z poszanowaniem zasad prawa i etykiety oraz uwzględnieniem potrzeb i praw innych osób. Rodzice i nauczyciele zostaną odpowiednio przygotowani do roli odpowiedzialnych użytkowników Internetu, stanowiących dobry przykład dla młodych pokoleń. Znakiem przeprowadzonych szkoleń i utrzymywania dobrych praktyk w szkołach (podstawowe, gimnazja, licea) będą certyfikaty Szkoły Bezpiecznego Internetu.

Profilaktyka

Kompensacja

- terapia

 PRZYCZYNY TEGO, ŻE ZOSTALI PEDOFILAMI :

SKUTKI:

SEKTY - SPOŁECZNY PROBLEM DLA ZAGROŻENIA ROZWOJU DZIECI

DEFINICJE SEKTY

Pojęcie "sekta" ma wielorakie znaczenie. Dotyczy jednak zawsze określonej wspólnoty, związku, grupy ludzi, która wyodrębniła się z jakiejś wielkiej religii, ruchu społecznego czy światopoglądowego. Pojęcie sekty trzeba więc rozpatrywać na różnych płaszczyznach.

Pojęcie "sekta" pochodzi z języka łacińskiego. SECTA wywodzi się z czasownika "sequor" - iść, podążać za kimś. Stąd wyjaśnienie dotyczące sekty: droga którą się podąża, sposób postępowania.

Sekta (CULT) — jest to grupa ludzi, która posiada strukturę typu piramidowego i autorytarne kierownictwo. Charakterystyczne dla niej jest nauczanie i przewodnictwo pochodzące od osoby lub osób znajdujących się na szczycie tej hierarchii. Grupa tego typu zazwyczaj uzurpuje sobie prawo do posiadania wiedzy na temat jedynej drogi do Boga, Nirwany, Raju, Ostatecznej Rzeczywistości, Pełnego potencjału, Drogi do szczęścia itd. Celem takiego oddziaływania jest uzyskanie pełnego panowania nad swoimi członkami i zatrzymanie ich na stałe wewnątrz grupy.

Grupa psychomanipulacyjna — pojęciem szerszym od sekty jest grupa psychomanipulacyjna, którą można scharakteryzować jako grupę, która poprzez stosowanie różnorodnych technik:

powoduje uzależnienie osoby od tejże grupy lub jej przywódcy przy jednoczesnym zniechęcaniu lub odrywaniu od dotychczasowych związków rodzinnych i społecznych. Istotnym elementem tego uzależnienia jest rozbieżność między celem jawnie głoszonym a celem ukrytym, realizowanym przez grupę kosztem adepta i jego rodziny, a więc wbrew zagwarantowanej każdemu wolności osobistej.

Cechy charakterystyczne sekty:

Praktyki stosowane w sektach:

- zmiana, czyli przeprogramowanie. Wpojenie nowych i jedynie słusznych zasad, ustalenie nowego systemu wartości, itd...

- scementowanie, czyli utrwalenie świeżo przyjętych postaw

Efekt: "produkcja" uśmiechniętych, ciężko pracujących ludzi, pozbawionych krytycznych pytań i wątpliwości.

Metody działania sekt wg D. Zarębskiej:

-manipulacja psychiczna

-techniki hipnotyczne

-sugestie posthipnotyczne

-„pranie mózgu”

-odrzucanie dotychczasowego systemu wartości

-zmuszanie do zerwania więzi osobistych

-zmuszanie do darmowej pracy dla sekty

-surowa dieta i „krótki sen”

-stosowanie narkotyków

-brak zgody na kontynuowanie nauki

Skutki działania sekt:

-poczucie izolacji

-utrata woli

-utrata umiejętności samodzielnego myślenia

-ograniczenie słownictwa

-skłonność do euforii i depresji

-brak możliwości uprawiania sportów

-niedożywienie

-zmniejszenie odporności organizmu

-przejawia się wrogość do otoczenia

-łamanie praw człowieka

-nie uznawanie świąt państwowych

-odmowa pełnienia służby wojskowej

-pozbawia umiejętności pracy dla innych

Metody werbunku do sekt

Kompensacja:

- rozmowa z dzieckiem na temat jego nowej religii.

- zapoznanie się z materiałami dotyczącymi sekt, w które uwikłane jest dziecko.

- należy wskazywać dziecku literaturę wyjaśniającą mechanizm oddziaływania sekty na jego psychikę

- podtrzymywać kontakt z dzieckiem włączając go do problemów dnia codziennego rodziny

- nie wolno dopuścić by się całkowicie odizolowało

- zasad moralnych należy je uczyć przez miłość i dyscyplinę

- wskazane jest skontaktowanie się z duszpasterzem, pedagogiem w szkole, poradnią dla rodziców poszkodowanych przez sekty

- skorzystanie z dominikańskiego centrum informacji o sektach

- Ruch Effatha, który pomaga osobą należącym do sekt

Profilaktyka:

- konferencje, spotkania na temat zagrożeń sekt w celu dostarczeniu podstawowych informacji zarówno dla dzieci jak i dorosłych

- informacje dla dorosłych jak rozmawiać z dzieckiem zbuntowanym

- należenie do grup modlitewnych-parafialnych gdzie krzewi się wiara, siła woli

- uczestnictwo w stowarzyszeniach parafialnych

- kontrola rodziców w jakie stronu internetowe wchodzą ich dzieci

ZJAWISKO PROSTYTUCJI

Prostytucja to różnorodne w formie kontakty hetero i homoseksualne uprawiane w celach zarobkowych z większą liczbą osób. Stosunek prostytucyjny jest traktowany w kategoriach rzeczowych (usługowych) i wyklucza więź emocjonalną.

Prostytucja w Polsce nie jest karana, co nie znaczy jednak, że w Polsce podobnie jak w Holandii czy Niemczech została zalegalizowana. W naszym kraju nawet nie planuje się wprowadzać tego typu zmiany legislacyjne. Karze podlegają jednak ci, którzy zmuszają do nierządu (sutenerzy) lub przedstawiciele zorganizowanych grup przestępczych, zbierający haracze za możliwość pracy na ulicy określonego miasta.

Do czynników, które prowadzą do prostytucji zalicza się:

Czynniki sprzyjające zjawisku prostytucji nieletnich i młodych ludzi:

Skutki prostytucji

a) psychiczne:

b) fizyczne:

c) społeczne

Profilaktyka:

Kompensacja:

Akty prawne odnoszące się do prostytucji w Polsce:

Rozdział XXV - Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Art. 203.
Kto, przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub wykorzystując stosunek zależności lub krytyczne położenie, doprowadza inną osobę do uprawiania prostytucji, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 204.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto czerpie korzyści majątkowe z uprawiania prostytucji przez inną osobę.
§ 3. Jeżeli osoba określona w § 1 lub 2 jest małoletnim, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega, kto zwabia lub uprowadza inną osobę w celu uprawiania prostytucji za granicą.

Wzór kompensacji

TEORIA → ANALIZA (sytuacja rodzinna, rozwój psychofizyczny, sytuacje traumatyczne, status społeczny, relacje z rówieśnikami, itp.) → GŁÓWNA PRZYCZYNA → METODA (kierunek pomocy)

Literatura

Nowak A., Wybrane zjawiska powodujące zagrożenia społeczne, Kraków 2003

Pospieszył I., Patologie społeczne

Kozaczuk F., Młodzież wobec współczesnych zagrożeń

Świętochowska U., Patologie cywilizacji współczesnej

Szczęsny W., Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki

Moczuk E., Czy patologie społeczne…

Nowak A., Wysocka E., Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej i kryminologii.

Dynek-Marcelek K., Patologie zachowań społecznych. Rzeczywistość przełomu wieków XX i XXI.

Kurzępa J., Młodzież pogranicza. „Świnki”, czyli o prostytucji nieletnich

Podgajna-Kuśmierek M., Pedofilia. Zarys, zagrożenia

Zaworska-Nikoniuk D., Metody pomocy i samopomocy w uzależnieniach



Wyszukiwarka