Rola i budowa skóry
Skóra to zewnętrzna powłoka ciała i bariera dla środowiska zewnętrznego. Największy organ naszego ustroju. Powierzchnia wynosi średnio od 1,6 - 2,0 m2 u dorosłego człowieka. Waga skóry wynosi około 15% masy ciała. Grubość od 0,1 mm ( powieki ) do 6-7 mm plecy. Żywy organ, który oddycha i odnawia się.
Chroni przed zewnętrznymi czynnikami mechanicznymi, fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi
Uczestniczy w termoregulacji organizmu
Uczestniczy w gospodarce wydzielniczej organizmu
Uczestniczy w syntezie niektórych związków, np. witaminy D
Uczestniczy w metabolizmie białek, lipidów i węglowodanów
Uczestniczy w odpowiedzi immunologicznej organizmu
Jest narządem czucia
Skóra składa się z 3 warstw: naskórek , skóra właściwa , tkanka podskórna
Tkanka podskórna:
Tkanka podskórna
- chroni przed urazami mechanicznymi
- chroni przed zmianami temperatury ( termoizolacja)
- stanowi zapas energii ( tłuszcz)
W tkance podskórnej są również obecne naczynia krwionośne, fragmenty gruczołów potowych oraz zakończenia nerwów (ciałka baldaszkowate Patera-Paciniego) odpowiedzialne za czucie głębokie.
To warstwa najgłębiej położona - zbudowana jest z komórek tłuszczowych (adypocytów), które są
ułożone w zraziki otoczone tkanką łączną i siecią włókien kolagenowych, w przestrzeniach między zrazikami znajdują się :
- części wydzielnicze gruczołów potowych
- naczynia krwionośne
- zakończenia nerwów odpowiedzialnych za czucie głębokie
Niewydolne krążenie w naczyniach otaczających zraziki tłuszczowe jest przyczyną powstawania defektu
kosmetycznego zwanego lipodystrofią czyli cellulitem.
Skóra właściwa chroni przed urazami mechanicznymi
środkowa warstwa skóry, zbudowana ze ściśle ułożonych włókien tkanki łącznej, z naskórkiem łączy się błoną podstawną za pomocą soplowato ułożonych włókien kolagenowych, tworzy pod błoną podstawną strukturę falistą. Skóra właściwa składa się z 2 warstw:
- siateczkowa - tworzą ją włókna kolagenowe, elastynowe i retikulinowe oraz komórki tkanki łącznej i podścieliska łącznotkankowego
- brodawkowa- leży pod naskórkiem, zawiera liczne, drobne naczynia krwionośne, włókna nerwowe oraz cienkie włókna kolagenowe i elastynowe bezładnie ułożone
Włókna kolagenowe ułożone są w wiązki i zbudowane są z kolagenu. Kolagen to białko budulcowe, giętkie, ale nierozciągliwe, zużywa się w trakcie życia i bardzo powoli regeneruje, w pewnym wieku skóra przestaje je wytwarzać. W organizmie człowieka, ze względu na różnice w budowie i miejsce występowania, wyodrębniono dotychczas kilkanaście różnych typów kolagenu. W skórze występują- kolagen typu I i III oraz VII. Kolagen III, w odróżnieniu od typu I, wykazuje powinowactwo do cząsteczek wody. Zdolności tę traci w miarę starzenia się organizmu, zmieniając swą strukturę na podobieństwo kolagenu I. Włókna elastynowe zbudowane są z elastyny, najodporniejszego białka ludzkiego organizmu. Elastyna- białko budulcowe, wchodzi w skład włókien sprężystych, jest elastyczne i rozciągliwe. Elastyna otacza włókna kolagenowe tworząc sprężysty „materac” , który ulega odkształceniom, z wiekiem ulega destrukcji, usztywnieniu, brak wtedy elastyczności, zagniecenia skóry znikają powoli. Elastyna charakteryzuje się ogromną rozciągliwością i wytrzymałością na rozciąganie (jej włókna po rozciągnięciu do 150% swojej długości potrafią powrócić do pierwotnego kształtu).Włókna retikulinowe (siateczkowe) to cienkie włókna zbudowane z kolagenu typu IH.
Pomiędzy włóknami warstwy siateczkowej znajdują się luźno ułożone komórki tkanki łącznej:
• Fibrocyty, fibroblasty - produkujące kolagen i elastynę;
• Histiocyty - komórki o właściwościach żernych
• Mastocyty (komórki tuczne) - biorące udział w reakcjach alergicznych
• Pojedyncze limfocyty
Włókna białkowe ( kologenowe i elastynowe ) są wtopione w bezpostaciową, żelopodobną masę ( matrix ) proteoglikanów lub mukopolisacharydów, która ma zdolność wiązania wody w ilości wielokrotnie przekraczającej ich objętość, dzięki obecności takich związków, jak kwas hialuronowy i aminy wielocukrowe. Mukopolisacharydy to przede wszystkim kwas hialuronowy i chondroitynosiarkowy. Zdolność wiązania wody jest niezbędna dla zachowania właściwości mechanicznych włókien białkowych. Dzięki istnieniu włókien kolagenowych i sprężystych skóra jest chroniona przed uszkodzeniem. Z wiekiem, a wcześniej u osób narażonych na działanie promieni UV zdolność wiązania wody słabnie. Włókna elastyczne ulegają zwyrodnieniu i wraz z włóknami kolagenowymi zbijają się w bezpostaciową masę. Zmniejsza się również synteza kolagenu. Konsekwencją tych zmian jest pojawienie się zmarszczek i bruzd oraz zmniejszenie elastyczności i napięcia skóry
Elementy tworzące warstwę siateczkową skóry właściwej znalazły zastosowanie w kosmetyce i dermatologii estetycznej. Kolagen i elastyna, dzięki swoim właściwościom wiążącym cząsteczki wody, są wykorzystywane w preparatach silnie nawilżających. Sam oczyszczony kolagen, jak również modyfikowany technologicznie kwas hialuronowy, stosowane są jako tzw. wypełniacze w zabiegach wypełniających zmarszczki, korygujących owal twarzy i rekonstruujących ubytki skóry. Kwas hialuronowy jest składnikiem preparatów przeznaczonych do skóry suchej, dojrzałej, w przypadku której utrata jędrności i elastyczności spowodowana jest spadkiem ilości substancji międzykomórkowej.
Naskórek warstwa zewnętrzna utworzona z rogowaciejącego na powierzchni nabłonka wielowarstwowego, który ma rolę ochronną. Od warstwy brodawkowej skóry właściwej oddziela go błona podstawna. Ma charakterystyczny falisty , soplowy układ. Jądrzaste, żywe, walcowate komórki ( keratynocyty ) wędrują w górę do powierzchni naskórka, po drodze tracąc jądro komórkowe, stają się płaskie, martwe.Trwa to ok. 4 tygodni ( średnio 28 dni ). W budowie naskórka wyróżniamy warstwy:
rogowa
jasna
ziarnista
kolczysta
5. podstawna
Warstwa podstawna - jeden szereg walcowatych komórek podstawnych (keratynocytów) ściśle do siebie przylegających, posiadających jądro komórkowe czyli żywych, komórek zdolnych do podziału. Produkuje stale nowe komórki w dolnej jego części naskórka , te na początku są żywe, walcowate i nieprzerwanie wędrują w górę naskórka poprzez kolejne warstwy, są połączone desmosomami ( kontakt międzykomórkowy), powoli spłaszczają się, rogowacieją i zamierają, po dojściu na powierzchnię odrywają się od niej już jako martwe i płaskie ( korneocyty) - następuje złuszczanie w warstwie rogowej naskórka. Jest to proces keratynizacji naskórka.Między komórkami warstwy podstawnej znajdują się:
• melanocyty
• komórki Langerhansa
• komórki Merkela
90% komórek naskórka to komórki żywe - keratynocyty, które przekształcają się stopniowo w komórki poszczególnych warstw. Ostatnią, najbardziej zewnętrzna warstwę naskórka stanowią martwe, zrogowaciałe komórki- korneocyty. Zjawisko keratynizacja, czyli rogowacenia, jest procesem ciągłych zmian morfologiczno-chemicznych w komórkach naskórka. Oprócz utraty w trakcie tego procesu jadra komórkowego następuje takżeutrata tlenu i wody.
Melanocyty - warstwa podstawna naskórka, komórki barwnikowe zawierające barwnik skóry - melaninę, samoobrona organizmu przed promieniowaniem UV
Melanina może być: czerwona, żółta, brązowa , czarna
Melanocyty znajdują się także w mieszku włosowym. Melanocyty mają długie wypustki, które sięgają do górnych warstw naskórka. Przez te wypustki przekazują melaninę keratynocytom na powierzchni. Jeden melanocyt zaopatruje średnio 36 keratynocytów. Rola melaniny: ochrona organizmu przed promieniowaniem UV . Zaburzenia wytwarzania melaniny obserwuje się w bielactwie i albinizmie. Właściwości melaniny zostały wykorzystane w produktach kosmetycznych. Stosuje się w nich melaninę
- naturalną
- syntetyczną, uzyskaną na drodze reakcji biochemicznych.
Komórki Langerhansa - warstwa podstawna naskórka, komórki żerne, fagocytujące, pochłaniają ciała obce i odtransportowują je do wydalenia. Są to makrofagi wytworzone w szpiku kostnym, stanowią główny składnik tkanki limfatycznej skóry , są to tzw. zewnętrzne posterunki układu immunologicznego. Komórkom Langerhansa szkodzą promienie UV ( opalanie w nadmiarze i niezgodnie z zasadami bezpieczeństwa ) i rentgenowskie , bo zmniejszają ich liczbę.Wtedy zostaje uszkodzony system immunologiczny - obronny- i w konsekwencji sprzyja to powstawaniu nowotworów złośliwych skóry.
Komórki Merkela - warstwa podstawna naskórka. Są to receptory dotyku
- dawniej uważane były za upostaciowione zakończenia nerwowe
- obecnie wiadomo, że są to szczególnego typu keranocyty wykazujące czynności endokrynne
Warstwa ziarnista Kilka szeregów wrzecionowatych komórek o spłaszczonych jądrach wypełnionych ziarnami keratohialiny . Ziarna keratohialiny są podstawą do produkcji keratyny. W grubym naskórku warstwa może składać się z 3 do 4 szeregów komórek, w cienkim może to być tylko jeden szereg.
Warstwa jasna - wąskie pasmo pośrednie między warstwą ziarnistą i rogową ( widoczne tylko w mikroskopie elektronowym ), warstwa bezpostaciowa, zbudowana z jednorodnej substancji białkowej - eleidyny, szczególnie wyraźna w grubym naskórku dłoni lub stóp, ma duże znaczenie w zaburzeniach rogowacenia
Warstwa rogowa - zbudowana z dużej ilości martwych i zrogowaciałych komórek ( korneocytów), które tworzą płaskie łuski, stanowi skuteczną obronę przed czynnikami mechanicznymi oraz wnikaniem drobnoustrojów i substancji chemicznych do organizmu, wszystkie komórki warstwy rogowej wypełnione są białkiem - keratyną. Korneocyty są spojone lipidowym cementem międzykomórkowym, składającym się głównie z ceramidów, steroli, wolnych kwasów tłuszczowych oraz węglowodorów. Stanowi wraz z keratyną jednolite środowisko sprzyjające prawidłowemu nawilżeniu skóry.W procesie tym ma również znaczenie znajdujący się na powierzchni naskórka płaszcz wodno-lipidowy.
Unerwienie skóry .Zakończenia nerwowe wnikają do warstw żywych naskórka oraz oplatają przydatki skóry, czyli mieszki włosowe, gruczoły łojowe i potowe, a także wnikają do naczyń krwionośnych.
Unaczynienie skóry . Naczynia skóry tworzą na jej obszarze dwa sploty:
splot brodawkowy głęboki, na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej
powierzchowny splot brodawkowy.
Osobne, mniejsze sploty oplatają mieszki włosowe i części wydzielnicze gruczołów potowych.
Przydatki skóry
Przydatki skóry to: włosy, paznokcie, gruczoły łojowe i potowe
Włosy U współczesnego człowieka włosy nie spełniają w zasadzie żadnych funkcji fizjologicznych. Dawniej, podobnie jak u zwierząt, stanowiły ochronę przed zimnem, promieniami słonecznymi i insektami. Bujne, mocne włosy, podobnie jak elastyczna, gładka skóra, są cechą charakterystyczną młodego wyglądu i urody. W gabinecie mamy do czynienia : z usuwaniem zbędnego owłosienia, z pielęgnacją włosów
Włos pod względem chemicznym składa się z białka o budowie wlókienkowej -keratyny, w której przeważają aminokwasy zawierające siarkę: cystyna i metionina. Od ilości siarki i połączeń powstających pomiędzy jej atomami, tzw. mostków dwusiarczkowych, zależy charakter włosa - czy jest prosty czy kręcony. Rodzaje włosów: meszek, owłosienie okolic płciowych ( bikini ),owłosienie dołów pachowych, brwi, rzęsy, owłosienie skóry głowy
Cykl wzrostu włosa W trakcie wzrostu włosa występują trzy kolejne fazy:
1. Faza wzrostu włosa - anagen
2. Faza inwolucji ( przejściowa) - katagen
3. Faza spoczynkowa - telogen
W fazie anagenu ma miejsce wzrost włosa. Opuszka włosa jest dobrze wykształcona, a komórki macierzy szybko się dzielą. W fazie katagenu macierz włosa ulega zwyrodnieniu, co zbiega się z oddzieleniem brodawki włosa. Pochewka naskórkowa włosa przekształca się w woreczek z tkwiącym w nim włosem. Włos kolbowaty wypada łatwo - samoistnie lub przy lekkim pociąganiu. Wytworzenie się włosa kolbowatego oznacza zakończenie fazy katagenu i początek fazy telogenu. Ma ona różną długość i trwa aż do momentu, gdy nieznany bodziec wychodzący ze skóry spowoduje wykształcenie nowej macierzy włosa i sprzężenie jej z odradzającą się brodawką. Powoduje to odrost nowego włosa, który zaczyna przesuwać się od swej macierzy ku górze i tkwi mocno w części naskórkowej mieszka włosowego. Obliczono, że u człowieka w obrębie owłosionej skóry głowy faza wzrostu włosa- anagen- trwa kilka lat, katagen 2-3 tygodnie, telogen kilka miesięcy .Włos tkwi w mieszku włosowym, lejkowatym wgłębieniu naskórka. Włos składa się z korzenia i łodygi. Pod powierzchnią skóry: brodawka , nad nią leży cebulka ( opuszka ) włosa i stanowi dolną, zbita część korzenia tkwiącego w skórze. Nad powierzchnia skóry: łodyga. Brodawką włosa jest częścią skóry właściwej i odpowiada za tworzenie komórek włosowych. Zawiera naczynia krwionośne zaopatrujące włos w składniki odżywcze.
ZDROWE WŁOSY Włosy zdrowe są miękkie, lśniące i łatwe do ułożenia. Dzieje się tak dlatego, że łuski na powierzchni włosa zachodzą na siebie jak dachówki, dzięki czemu odbijają światło, a włosy lśnią. Jednocześnie są one miękkie i gładkie w dotyku, gdyż łuski są ułożone w uporządkowany sposób. Takie włosy są łatwe do uczesania, gdyż ich powierzchnia jest gładka i włosy mogą się ślizgać jedne po drugich nie plącząc się. Posiadają prawidłowy układ łusek naskórka włosa. Rozczesywanie szczotką lub grzebieniem nie powoduje zazwyczaj uszkodzenia włosów. Uszkodzenie naskórka może nastąpić jedynie w obecności wilgoci.
ZNISZCZONE WŁOSY Są matowe, szorstkie i trudne do ułożenia. Dzieje się tak dlatego, że łuski nie są już ułożone na wzór dachówek, lecz odchylone i połamane. Nie odbijają światła i włosy są mniej lśniące. Ich miękkość i podatność na ułożenie jest znacznie mniejsza, gdyż powierzchnia włosów jest szorstka i włosy zaczepiają się o siebie. Mają uszkodzoną powierzchnię naskórka włosa. Z upływem czasu komórki łusek oraz międzykomórkowy materiał wiążący ulegają erozji i dezintegracji. Typowym zjawiskiem jest rozdwajanie się końcówek . Włosy mają wygląd matowy i są bez połysku. Popękane i rozchodzące się łuskowate krawędzie są wyraźnie widoczne. Pielegnacja: składniki czynne środka pielęgnacyjnego odkładają się na łuskach i tworzą warstwę, która wygładza powierzchnię włosa.
Paznokcie stanowią ochronę dla mocno ukrwionych i unerwionych zakończeń palców rąk i stóp. Paznokcie, podobnie jak włosy, gruczoły łojowe i potowe są przydatkami skóry. Składają się ze zrogowaciałych keratynocytów. W skład jednostki paznokciowej wchodzą: macierz, blaszka i łoże paznokcia oraz zrośnięta z nim tkanka okołopaznokciowa. Paznokieć jest zrogowaciałą, giętką blaszką, która pokrywa powierzchnię grzbietową większej części dalszych paliczków palców rąk i stóp. Części tylne i boczne ułożone są w fałdzie naskórkowym, tzw. wale. Obrąbek naskórkowy, czyli skórka, pokrywa płytkę paznokciową od strony wału i chroni ją przed urazami. Paznokcie rosną w sposób ciągły , znacznie szybciej u rąk niż u stóp. Komórki wytwarzanej aktywnie i płytki paznokciowej są całkowicie przezroczyste i ściśle do siebie przylegają. Powstająca płytka przesuwa się po łożu paznokcia w kierunku przednim palca.Po przejściu nad naskórek opuszki palca traci kontakt z podłożem, tworząc wolny koniec paznokcia. Średni przyrost płytki paznokciowej kciuka wynosi 1 mm/dobę, a tempo wzrostu paznokcia zależy od wieku i pory roku. Najszybciej rosną w 2-3 dekadzie życia, potem coraz wolniej. Latem obserwuje się szybszy wzrost płytek niż zimą.Twardość paznokcia zależy o d dachówkowatego ułożenia zrogowaciałych komórek, których głównym składnikiem jest keratyna. Płytka paznokciowa wykazuje większą twardość w górnej , zewnętrznej części. Od strony łożyska zbudowana jest z luźniejszej keratyny (ma to znaczenie w niektórych chorobach paznokci, np. grzybicy płytek paznokciowych).
Gruczoły skóry Dzielimy je na podstawie ich czynności wydzielniczych:
Gruczoły ekrynowe odpowiadają za regulację cieplną orgaznizmu. Rozmieszczone są na całej powierzchni ciała. Wydzielają substancje i prawie wcale się przy tym nie zmieniają. Tu należą gruczoły potowe. Pot jest roztworem soli z dodatkiem mocznika, kwasu mlekowego, węglowodanów, lipidów i soli mineralnych.
Gruczoły apokrynowe to gruczoły potowe znajdujące się w dołach pachowych, okolicach narządów płciowych i wokół brodawek sutkowych. Rozpoczynają działanie w okresie dojrzewania, nie biorą udziału w termoregulacji.
Gruczoły holokrynowe np. gruczoły łojowe . Jedne związane są z włosami natłuszczają je a pozostałe licznie układają się w obrębie czerwieni warg, brodawki sutkowej, pępka, żołędzi, prącia, warg sromowych i odbytu.
Gruczoły łojowe można podzielić na dwie grupy:
1. Związane rozwojowo z mieszkiem włosa i uchodzące w lejku włosa;
2. Gruczoły rozwojowo całkowicie niezależne od włosów.
Każdy włos ma co najmniej jeden własny gruczoł łojowy, zwykle rozgałęziony do kilku lub kilkunastu uwypukleń mających jeden wspólny przewód wyprowadzający. Wolne gruczoły łojowe, niezwiązane z włosem, są szczególnie liczne w obrębie czerwieni warg, brodawki sutkowej, pępka, żołędzi, prącia, warg sromowych oraz odbytu. Do tej grupy należy zaliczyć też gruczoły tarczkowe, obecne w powiekach.
Łój ( sebum) chroni skórę przed wpływem czynników mechanicznych, chemicznych i przed drobnoustrojami. Składa się przede wszystkim z pochodnych lipidów, m.in. skwalenu, cholesterolu, wolnych kwasów tłuszczowych i trójglicerydów. Wydzielanie łoju podlega regulacji hormonalnej: hormony płciowe żeńskie ograniczają ilość wydzielanego łoju, a męskie wzmagają. Również w rozwoju osobniczym wydzielanie łoju podlega wahaniom: u dzieci jest duże do 6 roku życia , potem maleje, gwałtownie wzrasta w okresie pokwitania,powyżej 40 roku życia maleje znacząco,u kobiet w okresie menopauzy właściwie zanika. Istnieją kosmetyczne możliwości regulacji ilości wydzielanego łoju. Preparaty zawierające cynk, siarkę, witaminę A korzystnie wpływają na ograniczenie łojotoku.
W dobrze prowadzonej pielęgnacji cery tłustej nie może dojść do nadmiernego wysuszenia jej powierzchni, co zdarza się w przypadku stosowania zbyt agresywnych środków myjących lub zawierających alkohol etylowy. Pozbawiona ochronnej warstwy tłusta skóra staje się podatna na podrażnienia i reakcje alergiczne, może powodować uczucie świądu i pieczenia. Taki rodzaj cery określany jest w kosmetyce jako „skóra tłusta pozornie sucha". Na powstanie tego problematycznego typu cery najczęściej podatni są mężczyźni, którzy nadużywają preparatów zawierających wysokie stężenia alkoholu etylowego (wody toaletowe, wody po goleniu), oraz osoby młode, przewrażliwione na punkcie problemu „świecenia się" skóry. W trakcie pielęgnacji należy zawsze zacząć od odbudowania struktury płaszcza lipidowego skóry, stosując preparaty zawierające fazę tłustą, dopiero w drugiej kolejności preparaty silnie nawilżające i regulujące łojotok.
Najczęstsze problemy w gabinecie kosmetycznym
Diagnostyka problemu kosmetycznego rozpoczyna się od wywiadu.
• Z jakim problemem pacjentka przychodzi?
• Czego oczekuje?
• Jak pielęgnuje skórę na co dzień?
• Kiedy ostatnio poddawała się zabiegom kosmetycznym/dermatologicznym i jakie to były zabiegi?
• Czy jest na coś uczulona?
• Czy zażywa przewlekle leki? Na co choruje - cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, nadczynność/niedoczynność tarczycy, klaustrofobia, choroby dermatologiczne (łuszczyca, atopowezapalenie skóry, choroby pęcherzowe, kolagenozy)?
• W jakim zawodzie pracuje (narażenie na czynniki chemiczne, zapylenie, promienie słoneczne, klimatyzacja)?
• Jaki tryb życia prowadzi : sposób spędzania wolnego czasu, aktywność fizyczna, nałogi papierosy, kawa, alkohol ?
Po dokładnym wywiadzie należy wykonać poprawną diagnostykę cery:
Demakijaż, który usuwa zarówno resztki substancji rozpuszczalnych w wodzie, jak i w tłuszczu; demakijaż powinien być zakończony tonizacją skóry;
Co najmniej 15-minutowa przerwa, pozwalająca skórze i jej gruczołom łojowym na podjęcie ich właściwych funkcji; rozpoczynanie diagnostyki bezpośrednio po demakijażu ze względu na działanie preparatu może być powodem błędnej oceny;
Oglądanie cery, także przez lampę ze szkłem powiększającym.
Jak rozpoznać rodzaj cery?
Cera i normalna
• Gładka;
• Matowa;
• Lekko różowa;
• Jędrna, napięta, elastyczna;
• Dobrze znosi kontakt z wodą, detergentami, czynnikami atmosferycznymi.
• U dorosłych skórę normalną spotyka się bardzo rzadko, jest typowa dla dzieci przed okresem pokwitania.
Cera sucha
• Cienka;
• Jasnoróżowa;
• Złuszczanie naskórka;
• Częste podrażnienie skóry; ;
• Wcześnie widoczne małe drobne zmarszczki mimiczne;
• Objawy subiektywne: świąd, pieczenie, uczucie „ściągania", zwłaszcza po umyciu
• Skóra sucha występuje najczęściej u kobiet po 40 roku życia, objawy znacznie nasilają się okresie przekwitania.
Cera tłusta
• Gruba;
• Błyszcząca - nadmierne wydzielanie łoju tłuste plamy na przyciśniętym do czoła, brodyi nosa papierku pergaminowym);
• Na ogół kolor szarawy;
• Rozszerzone pory;
• Liczne wykwity - zaskórniki, grudki, krosty;
• Zmarszczki pojawiają się później i są nieliczne, ale głębokie.
Skóra tłusta występuje u osób młodych, po okresie dojrzewania, częściej mężczyzn, predysponuje do rozwoju trądziku pospolitego.
Cera mieszana
• W pasie środkowym - strefie T - ma cechy cery tłustej;
• W pozostałej części - cery suchej lub normalnej.
• Cera ta jest najtrudniejsza w pielęgnacji, wymaga indywidualnego podejścia.
Cera naczynkowa
• Liczne rozszerzone naczynia krwionośne (teleangiektazje);
• Skłonność do rumienia;
• Wrażliwość na tarcie, czynniki atmosferyczne;
• Subiektywnie częste uczucie „rozpalenia", pieczenia.
Cera naczynkowa może stać się podłożem rozwoju trądziku różowatego. Dotyczy najczęściej kobiet po 40 roku życia, a zmiany naczyniowe nasilają się podczas zmian hormonalnych okresu przekwitania.
Cera wrażliwa
• Rumień;
• Grudki zapalne;
• Liczne rozszerzone naczynia krwionośne;
• Złuszczanie naskórka;
Objawy subiektywne: świąd, pieczenie, częste podrażnienia wywołane przez preparaty kosmetyczne, czynniki atmosferyczne. Problem ten może dotyczyć wszystkich typów cery, najczęściej jednak suchej i naczyniowej.
Cera dojrzała
• Cienka, sucha;
• Widoczne zmarszczki, przebarwienia;
• Liczne teleangiektazje;
• Liczne przebarwienia.
Atrofia - zanikanie skóry z wiekiem
Cechy cery dojrzalej pojawiają się najczęściej po 35 roku życia, a ich nasilenie zależy od indywidualnego tempa procesu starzenia, zależnego od czynników genetycznych, ekspozycji na światło słoneczne, trybu życia, nałogów, środowiska pracy.
Po poprawnej diagnostyce cery można przystąpić do właściwych zabiegów kosmetycznych, dostosowanych do indywidualnych potrzeb skóry klienta/ki.
Pielęgnacja cery normalnej
Ten typ cery wymaga nawilżenia i uzupełnienia ochronnego płaszcza tłuszczowego.
Substancje czynne w preparatach przeznaczonych dla cery normalnej:
• Nawilżające - gliceryna, mocznik w stężeniu do 10%, witamina E, witaminy z grupy B;
• Uzupełniające płaszcz tłuszczowy skóry (PTS) - NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe), skwalen, witamina A.
Pielęgnacja cery suchej
Cera sucha wymaga bardzo silnego nawilżenia, zatrzymania wody w naskórku oraz uzupełnienia płaszcza tłuszczowego.
Substancje czynne w preparatach dla cery suchej:
• Nawilżające - kwas hialuronowy mocznik w stężeniu do 10%, gliceryna, witamina E, kolagen, substancje pozyskiwane z ziół: śluzy, pektyny;
• Natłuszczające - NNKT, skwalen, kwasy tłuszczowe, witamina;
• Łagodzące - alantoina, D-pantenol, substancje z ziół: bisabolol, azulany.
Pielęgnacja cery tłustej
Ten typ cery wymaga ograniczenia łojotoku, regulacji keratynizacji naskórka, ograniczenia nasilenia stanu zapalnego oraz uzupełnienia kwasu linolenowego. Substancje czynne w preparatach dla cery tłustej:
• Działanie sebostatyczne - witamina A, cynk, krzem, siarka, witaminy z grupy B;
• Regulacja keratynizacji naskórka - witamina A, enzymy lityczne pochodzenia roślinnego, mocznik w stężeniu 10-30%, kwas salicylowy;
Działanie przeciwzapalne - alantoina, garbniki, azuleny;
• Działanie bakteriostatyczne - witamina C, skwalen;
• Kwas linolenowy.
Nigdy nie usuwamy zmian ropnych. Można w ten sposób spowodować powstanie blizn, rozszerzenie obszaru objętego stanem zapalnym, a także przeniesienie bakterii chorobotwórczych na siebie i inne klientki. Oczyszczanie twarzy należy wykonywać tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Współczesna kosmetologia odchodzi od tradycyjnego mechanicznego „oczyszczania" skóry na rzecz zabiegów złuszczających, regulujących łojotok, a także wykorzystujących działanie ultradźwięków i laserów.
Pielęgnacja cery naczynkowej
Cera ta wymaga wzmocnienia ścian naczyń krwionośnych, zwężenia rozszerzonych naczyń włosowatych, złagodzenia podrażnień skóry oraz ograniczenia uczucia gorąca, pieczenia. Substancje czynne w preparatach dla cery naczynkowej:
• Wzmacniające ściany naczyń krwionośnych - witamina C, flawonoidy, garbniki, dwutlenek krzemu;
• Zwężające naczynia krwionośne - mentol, tymol;
• Działanie łagodzące - alantoina, d-pantenol, azuleny;
• Działanie kojące - mentol, tymol, witaminy z grupy B.
Pielęgnacja cery wrażliwej, podrażnionej
Ten typ cery wymaga złagodzenia, ograniczenia stanu zapalnego, nawilżenia, a także uzupełnienia bariery lipidowej.
Substancje czynne w preparatach dla cery wrażliwej:
- Działanie łagodzące - alantoina, azuleny, D-pantenol;
- Działanie przeciwzapalne - garbniki, skwalen;
- Działanie nawilżające - składniki NMF (naturalny czynnik nawilżenia, ang. Natural Moisturzing Factor); mocznik, glukoza, aminokwasy hydrofilowe, a także gliceryna, sorbitol, kolagen, elastyna, kwas hialuronowy, witaminy E, H, witaminy z grupy B;
- Składniki uzupełniające struktury lipidowe skóry - ceramidy, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol, skwalen.
Pielęgnacja cery dojrzałej
Cera dojrzała wymaga silnego nawilżenia, ochrony przed wolnymi rodnikami, uszczelnienia naczyń krwionośnych, rozjaśnienia przebarwień, odżywienia i dotlenienia. Substancje czynne w preparatach dla cery dojrzałej:
• Działanie nawilżające - kwas hialuronowy, kolagen, elastyna, składniki NMF,
gliceryna, sorbitol, witamina E, H, witaminy z grupy B;
• Działanie antyrodnikowe - garbniki, antocyjany, witamina A, C, E, likopen;
• Uszczelnienie naczyń krwionośnych - witamina C, flawonoidy, garbniki, dwutlenek krzemu;
• Działanie rozjaśniające - witamina C, hydroksykwasy, hydrochinon;
• Uzupełnienie warstwy ochronnej - NNKT, skwalen, cholesterol;
Substancje odżywcze - peptydy, substancje mineralne, witamina A, E, alantoina, związki złota;
• Substancje dotleniające - dwutlenek krzemu, nadboran sodowy, ozon w niskich stężeniach.
Cera dojrzała wymaga szczególnie intensywnej i systematycznej pielęgnacji, zapobiegającej objawom procesu starzenia.
Cellulit
Za powstanie cellulitu odpowiedzialne są hormony estrogenowe, zaburzenia ukrwienia w naczyniach włosowatych oraz zaburzenia procesu lipolizy w komórkach tłuszczowych. Cellulit najczęściej obejmuje uda, podudzia, brzuch i ramiona. Dotyczy on prawie wyłącznie kobiet, i to zarówno otyłych, jak i szczupłych. W walce z cellulitem sprzymierzeńcami, są:
• Aktywność fizyczna;
• Dieta bogata w substancje moczopędne, sole mineralne;
• Zabiegi kosmetyczne.
Substancje czynne zawarte w preparatach antycellulitowych:
• Uszczelniające naczynia krwionośne, usprawniające krążenie - garbniki, saponiny;
• Substancje moczopędne zapobiegające retencji wody - związki potasu, jodu;
• Działanie lipolityczne - kofeina, L-karnityna, guarana, aminofilina.
Skórka pomarańczowa to cellulit, nie cellulitis.
Koncówka - itis oznacza zapalenie i jest zarezerwowana dla języka medycznego.