zakres materiału kolokwium 2 cz.1, Ochrona środowiska


GLEBY

Gleba - jest najbardziej powierzchniowym, biologicznie czynnym utworem skorupy ziemskiej, powstałym z różnych skał macierzystych w procesie glebotwórczym
w wyniku wielu nakładających się czynników geologiczno - hydrologiczno - biologicznych
i w dalszym ciągu podlegającym przemianom zachodzącym w wyniku oddziaływania na nią zmieniających się w czasie zespołów organizmów żywych a także czynników klimatycznych w określonych warunkach rzeźby terenu.

Procesy glebotwórcze:

Poziomy glebowe - warstwy odróżniające się od sąsiednich jednorodną barwą, konsystencją uziarnieniem ilością i jakością materii organicznej oraz składem chemicznym.

Poziomy glebowe tworzą profil glebowy.

Oznaczenie

Nazwa

poziomu

Opis

O

organiczny

Zawiera > 20% substancji organicznej

A

akumulacyjny

Poziom nagromadzenia składników organicznych, próchnicy i składników mineralnych

E

eluwialny

Działanie ługujące wody - jasne zabarwienie silnie przepuszczalny

B

iluwialny

Strącanie związków z wyższych części profilu, zabarwienie brunatne

G

glejowy

warunki nadmiernego nawodnienia i niedostatecznego natlenienia, Fe3+ => Fe2+ - zabarwienie szarozielonkawe lub sine

C

skały macierzystej

Powierzchnia Polski zajmowana przez wybrane typy gleb:

Brunatne - 51%

Bielicowe - 25%

Bagienne - 9%

Mady - 5%

Płowe - 5%

Czarnoziemy - 1%

Postacie wody w glebie:

Makroelementy w glebie:

O, C, H, N, P, K, Ca, Mg, S

Najważniejsze mikroelementy w glebie:

Fe, Cl, Mn, B, Mo, Zn, Cu, Co

Udział faz w glebie (% objętościowe):

0x08 graphic
2% - substancja organiczna

Humifikacja - proces wytwarzania związków humusowych ze szczątków roślinnych i zwierzęcych pod wpływem drobnoustrojów glebowych, enzymów zawartych w resztkach tkanek oraz makrofauny glebowej, a także czynników abiotycznych

Mineralizacja - proces rozkładu substancji organicznych na proste związki mineralne zachodzący w glebie, głównie w skutek działania drobnoustrojów.

Skład edafonu

Degradacja gleby - proces pogarszania się właściwości biologicznych, chemicznych
i fizycznych, powodujących obniżenie jej biologicznej aktywności co pociąga za sobą obniżenie urodzajności gleby, czyli zmniejszenie jej produktywności, a w ostateczności wyłączenie jej z produkcji.

Najważniejsze formy degradacji pokrywy glebowej:

Wyjałowienie gleby może być skutkiem jej wieloletniej monokulturowej uprawy, przy niewłaściwym uzupełnianiu makroelementów.

Przeciwdziałanie wyjałowieniu gleby:

Erozja gleby - niszczenie warstwy gleby przez wiatr (erozja eoliczna) i płynącą wodę (erozja wodna).

Zakwaszenie gleb może być skutkiem:

Zakwaszenie gleby może się przyczyniać do:

Przeciwdziałanie zakwaszeniu gleby:

Alkalizację gleb mogą powodować:

Zasolenie gleby mogą powodować:

Pestycydy- substancje syntetyczne lub naturalne, stosowane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych.

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, Policykliczne węglowodory aromatyczne (w skrócie WWA od Wielopierścieniowe Węglowodory Aromatyczne lub PAH z angielskiego Polycyclic Aromatic Hydrocarbons) - policykliczne węglowodory zawierające skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawników.

Polichlorowane bifenyle (PCB) - ogólna nazwa organicznych związków chemicznych, pochodnych bifenylu, w którym część atomów wodoru zastąpiono atomami chloru.

Zastosowanie:

Szkodliwość:

Dioksyny - potoczna nazwa grupy organicznych związków chemicznych będących pochodnymi oksantrenu. Składają się one z dwóch pierścieni benzenowych połączonych przez dwa atomy tlenu oraz od jednego do ośmiu atomów chloru przyłączonych do pierścieni benzenowych. Podobnymi związkami są dibenzofurany, które niekiedy zalicza się do dioksyn.

Dioksyny są jednymi z najbardziej toksycznych związków, jakie otrzymano w wyniku syntezy. Istnieją jednak na Ziemi w śladowych ilościach jako produkt spalania drewna.

Metale ciężkie - przyjęto, że są to metale o ciężarze właściwym ponad 4,5g/cm3.

Fitoremediacja - zabiegi polegające na użyciu roślin do degradowania, ekstrakcji
lub stablizacji zanieczyszczeń (min. metali ciężkich).

Fitoekstrakcja metali ciężkich polega na obsadzaniu gleb wysoko zmineralizowanych lub terenów pogórniczych tzw. hiperakumulatorami. Plon po zakończeniu sezonu wegetacyjnego jest zbierany spalany, a z popiołu pierwiastki można odzyskać.

Hiperakumulatory - gatunki roślin o wyjątkowych zdolnościach bioakumulacyjnych w stosunku do określonych pierwiastków.

Rośliny wykorzystywane do fitoremediacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi powinny się charakteryzować:

ODPADY

Odpady - są to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej
lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały; za odpady uważa się również osady ściekowe.

ODPADY KOMUNALNE - to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych,

Ustawa nakazuje nam odpadów: ZASADA 3x U

1. Unikać, a jeśli się nie da, to je

2. Utylizować, a jeśli się nie da, to je

3. Unieszkodliwiać.

Gospodarowanie odpadami - to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów,
w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.

Rozporządzenie ministra środowiska z dnia 27.09.200Ir. w sprawie katalogu odpadów

Rozporządzenie ministra środowiska z dnia 24.03.2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów.

Stanowi ono m.in., że składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie mogą być lokalizowane:

  1. w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych (GZWP, UZWP);

  2. na obszarach otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody;

  3. na obszarach lasów ochronnych;

  4. w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i ich strefach krawędziowych, na obszarach bezpośredniego bądź: potencjalnego zagrożenia powodzią;

  5. w strefach osuwisk i zapadlisk terenu, w tym powstałych w wyniku zjawisk krasowych, oraz zagrożonych lawinami;

  6. na terenach o nachyleniu powyżej 10°;

  7. na terenach zaangażowanych glacitektonicznie lub tektonicznie, poprzecinanych uskokami, spękanych lub uszczelinowaconych;

  8. na terenach wychodni skał zwięzłych porowatych, skrasowiałych
    i skawernowanych;

  9. na glebach klas bonitacji I-II;

  10. na terenach, na których mogą wystąpić deformacje ich powierzchni na skutek szkód górniczych;

  11. na obszarach ochrony uzdrowiskowej;

  12. na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych;

  13. na obszarach określonych w przepisach odrębnych.

Wybrać 4 przykłady

Głównymi wytwórcami odpadów z sektora gospodarczego są:

Oddziaływanie składowisk odpadów na środowisko

Zasięg i skala oddziaływania składowisk odpadów na środowisko zależy od:

WODA

Hydrologia (hydro - woda i logos - słowo); - nauka zajmująca się badaniem hydrosfery, oraz zjawisk i procesów jakie zachodzą w hydrosferze - odnosi się do procesów zachodzących w przestrzeni powietrznej - atmosferze, na powierzchni Ziemi (wody płynące i stojące) i wewnątrz skorupy ziemskiej - w litosferze (wody gruntowe).

Hydrosfera - powłoka wodna Ziemi przenikająca skorupę ziemską i atmosferę; wody podziemne, morza, oceany, rzeki, jeziora, bagna, lodowce, para wodna w atmosferze i skorupie ziemskiej, para skroplona i zestalona; w postaci mgieł, chmur
i opadająca na ziemię - deszcz, śnieg, grad i osady - szron i rosa.

Cykl hydrologiczny (duży i mały obieg)

Retencja - możliwość czasowego zatrzymania wody w dorzeczu (zlewni):

Ile mamy klas jakości wody (powierzchniowej, podziemnej)? - wg nieobowiązującego rozporządzenia

Ile mamy kategorii wody wg Rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia ?

Która klasa jest najlepsza jakościowo, która najgorsza?

Która klasa jakości wody kategorycznie nie nadaje się do spożycia?

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKAz dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód

Uzdatnianie wody

WODY POWIERZCHNIOWE

wstępne utlenianie →

koagulacja →

sedymentacja →

filtracja pośpieszna →

utlenianie pośrednie →

filtracja biologiczna lub adsorpcja → dezynfekcja

WODY PODZIEMNE

napowietrzanie →

filtracja pośpieszna →

Procesy uzdatniania wody

NAPOWIETRZANIE i odpędzanie gazów (stripping)- usuwa
z wody gazy rozpuszczone powodujące smak i zapach wody oraz lotne związki organiczne, zwiększa zawartość tlenu, a przez usunięcie CO2 zwiększa odczyn pH wody.

KOAGULACJA stosowana jest do usuwania z wody cząstek
o rozdrobnieniu koloidalnym. Z koloidami usuwane są również inne zanieczyszczenia, np. bakterie, jony metali ciężkich, pestycydy i inne. W procesie koagulacji wykorzystywane są sole glinu i żelaza

SYDYMENTACJA, FLOTACJA- zapewniają usunięcie zawiesin obecnych zarówno w wodzie surowej, tzn. nie oczyszczonej, jak i w wodzie po koagulacji lub strącaniu chemicznym. W procesie tym usuwane są z wody cząsteczki mające ciężar właściwy większy niż woda. Podczas flotacji możliwe jest usunięcie z wody cząstek
o ciężarze właściwym mniejszym niż woda, bądź większym- jeżeli zastosowane zostanie powietrze. Flotacja stosowana jest do usuwania zawiesin, których nie można usunąć w procesie sydymentacji, np. glonów oraz cząstek rozdrobnionych (koloidów)
z wody o niskiej temperaturze.

FILTRACJA-usuwanie zawiesiny w połączeniu z innymi zanieczyszczeniami. W technologii tej wyróżnia się:

DEZYNFEKCJA- główne jej zadanie to niszczenie mikroorganizmów obecnych w wodzie i zabezpieczenie dobrej jakości sanitarnej wody w sieci wodociągowej. Celem dezynfekcji końcowej jest zniszczenie mikroorganizmów obecnych w wodzie po wcześniejszych procesach jej oczyszczania oraz zabezpieczenie wody przed wtórnym- w sieci- rozwojem organizmów żywych, głównie bakterii.

Jako czynniki dezynfekujące stosowane są:

WYMIANA JONOWA - w Polsce stosowana jest do oczyszczania wód przeznaczonych głównie do celów przemysłowych ( w szczególności dla energetyki), do usuwania związków powodujących twardość wody, do odsalania bądź demineralizacji wody

CHEMICZNE STRĄCANIE - usuwa niektóre jony. Po chemicznym strącaniu, podobnie jak po koagulacji, niezbędne są procesy sydymentacji, filtracji oraz czasami korekty pH. W Polsce stosowany najczęściej w oczyszczaniu wody do celów przemysłowych. Czasami stosowane łącznie z koagulacją

SORPCJA NA WĘGLU AKTYWNYM - służy głównie do usuwania rozpuszczonych związków organicznych. Węgiel aktywny używany jest z dużą skutecznością do obniżania zawartości zanieczyszczeń powodujących barwę, smak i zapach wody.

UTLENIANIE CHEMICZNE -

PROCESY MEMBRANOWE - głównie do odsalania wód oraz w technikach specjalnych, np. do produkcji wody superczystej. W Polsce nie są stosowane powszechnie w zakładach uzdatniania wody do celów wodociągowych. Do procesów membranowych nalezą:

INFILTRACJA - jest procesem, w którym przebiegają zarówno zjawiska fizyczne, chemiczne i biologiczne. Infiltracja znajduje coraz częstsze zastosowanie w oczyszczaniu zanieczyszczonych wód powierzchniowych. Realizowana jest jako naturalna i sztuczna. W sposób naturalny oczyszczana jest w gruncie. W sposób sztuczny w stawach infiltracyjnych, a następnie w gruncie. W wyniku infiltracji z wody usuwane są zawiesiny, koloidy, substancje rozpuszczone, bakterie, wirusy i glony oraz mikrozanieczyszczenia ( np. pestycydy, metale ciężkie).

właściwość wody opisana zespołem cech stanowiących o przydatności wody do określonych celów; przydatność dla zaopatrzenia ludności

ocenia się;

Wskaźniki jakości wody

BZT5 - Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen - zużycie tlenu do utlenienia w warunkach aerobowych związków organicznych zawartych w ściekach (albo w wodzie) przy udziale mikroorganizmów.

ChZT - Chemiczne zapotrzebowanie na tlen - parametr używany podobnie jak BZT do oceny stanu wody lub ścieków, interpretowany jako ilość tlenu potrzebna do utlenienia zawartych związków organicznych i nieorganicznych. Utlenianie odbywa się za pomocą silnych związków utleniających takich jak dwuchromian potasu.

Ogólna Zawartość Węgla Organicznego (OWO) - wynika z obecności substancji organicznej w roztworze i zawiesinie, w postaci emulsji itp.

Przewodnictwo (PEW) (Przewodność elektrolityczna) - dobrze koreluje z zawartością substancji rozpuszczonych (z mineralizacją) w wodzie, chlorków, siarczanów, twardością ogólną. Pomiar PEW - lokalizuje dopływy zanieczyszczeń



Wyszukiwarka