Alit - o wzorze 3CaO ⋅ SiO₂ - krzemian trójwapniowy, odznacza się najsilniejszymi właściwościami hydraulicznymi i wydziela znaczne ilości ciepła podczas wiązania, a jego udział w klinkierze cementowym wynosi ok. 50-65 % wag.

Aparat Graf-Kaufmana- jest to aparat służący do określenia zmian liniowych badanych spoiw. Za pomocą tego aparatu możemy określić o ile powiększy się( lub zmniejszy) badana próbka po określonym czasie twardnienia.

Wiskozymetr-przyrząd do mierzenia lepkości płynów, gł. cieczy; najczęściej stosowane lepkościomierze służą do pomiarów względnych, tj.wyznaczania lepkości badanej substancji względem znanej lepkości substancji wzorcowej, zwykle wody; rozróżnia się lepkościomierze kapilarne — lepkość wyznacza się na podstawie czasu przepływu określonej ilości płynu przez odpowiednio skalibrowane rurki kapilarne pod działaniem znanej różnicy ciśnień; np.: lepkościomierz Englera, stosowany gł. do wyznaczania lepkości olejów i smarów w stopniach Englera, lepkościomierz Ostwalda; lepkościomierze rotacyjne — miarą lepkości jest wartość siły działającej między dwoma współosiowymi cylindrami: cylindrem zewn. i obracającym się względem niego cylindrem wewn. (badana ciecz wypełnia szczelinę między cylindrami); stosowane szeroko w miernictwie przem.; lepkościomierze z opadającą kulką — miarą lepkości jest prędkość opadania kulki (o znanych wymiarach i gęstości) w badanym ośr. pod wpływem stałej siły zewn. (zwykle siły ciężkości); np. lepkościomierz Hőpplera.

Aparat Vicata- jest to aparat za pomocą którego można dokonać badania czasu wiązania spoiw. Aparat ten wyposażony jest w igłę pomiarową która zagłębia się w zaczyn. Na podstawie głębokości zanurzenia się igły oraz czasu można określić początek i koniec wiązania. Zamieniając igłę na bolec pomiarowy można również zbadać konsystencję zaczynu cementowego na podstawie głębokości zanurzenia się bolca w zaczyn ( powierzchnia średnicowa bolca wynosi 1 cm2). Aparat Vicata wykorzystuje się także przy badaniu penetracji asfaltu (głębokość zanurzenia się znormalizowanej igły w badany asfalt).

Belit - 2CaO ⋅ SiO₂ - krzemian dwuwapniowy, udział w klinkierze 15-25% wag.

Brownmilleryt - 4 CaO ⋅ Al₂O₃ ⋅ Fe₂O₃ - czterowapniowy związek tlenku glinu i tlenku żelaza, znajduje się w części zeszkliwionej klinkieru, ma słabe właściwości hydrauliczne, wiąże szybko, lecz odznacza się na ogół małą wytrzymałością, udział w klinkierze cementowym 5-15%

CEM 2/A-V 42,5 R- cement portlandzki popiołowy o zawartości klinkieru(K) od 80 do 94%, popiołu krzemionkowego(V) od 6 do 20% oraz innych dodatków do 5% o wytrzymałości na ściskanie min. 42,5 MPa, cement szybko twardniejący R

Ciasto wapienne ma kolor biały, lekko żółtawy lub szary; barwa brązowa oznacza, że wapno gaszono zbyt małą ilością wody(„spalone”). Dobre ciasto jest lekkie, jednorodne, bez grudek, bez szorstkich wyczuwalnych składników .

CIĄGLIWOŚĆ ASFALTU - badanie polegające na wypełnieniu próbki asfaltem, po ostygnięciu ścinamy nadmiar asfaltu znajdujący się nad próbką, oddzielamy boki próbki i rozciągamy asfalt.

Corian - materiał utworzony z wypełniaczy mineralnych (80%) spajanych żywicą akrylową(20%) oraz pigmentów. Stosowany do wykonywania elementów wyposażenia wnętrz ( bez posadzek)

Czas wiązania spoiwa cementowego powinien nastąpić nie wcześniej niż p 1 godzinie, a koniec- nie później niż p 15 godzinach.

Czas wiązania spoiwa gipsowego- jest to okres od zmieszania spoiwa z wodą do momentu gdy masa zatraca właściwości plastyczne i nie daje się formować ?????

DUKTYLOMETR - przyrząd do pomiaru ciągliwości asfaltu.

Dyspersja - zawiesina cząstek ciała stałego o wysokim stopniu rozdrobnienia w ośrodku ciekłym.

Ekofiber- luźne włókna celulozowe stosowane jako izolacja cieplna, można je nadmuchiwać do środka konstrukcji nawet o bardzo skomplikowanym kształcie.

Element konstrukcyjny - część obiektu budowlanego o charakterze nośnym stanowiący o jego stateczności i wytrzymałości na działanie różnych sił (np. fundament, ściana nośna, strop).

Elewacje - widok zewnętrznej powierzchni ściany budynku wraz ze wszystkimi występującymi na niej elementami oraz elementami architektonicznymi. Wygląd elewacji zależy od materiału z jakiego została wykonana, funkcji budynku oraz jego konstrukcji. Elewacje może być: frontowa, tylna, boczna, a ze względu na usytuowanie w stosunku do stron świata: wschodnia, zachodnia, północna lub południowa.

Emalia (farba emaliowa) - wyrób pigmentowy na spoiwie lakierowym, dający powlokę o walorach dekoracyjnych i ochronnych.

Emulsja - układ dyspersyjny złożony z dwóch wzajemnie nie mieszających się cieczy, w którym jedna z cieczy rozpuszczona jest w drugiej w postaci małych kropelek.

EPDM- wodoszczelna membrana na bazie kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego w postaci jednostronnie lub dwustronnie moletowanej czarne folii gumowej , której parametry techniczne są porównywalne z najlepszymi na świecie produktami w tej branży. Charakteryzuje się trwałością, wytrzymałością, wysokimi właściwościami hydroizolacyjnymi , doskonałą giętkością oraz odpornością termiczną. Stosuje się ja do izolacji przeciwwilgociowych balkonów, tarasów, ścian i stropów pomieszczeń mokrych oraz budowli i fundamentów naziemnych. EPDM stosowane jest również jako izolacja przeciwwodna tuneli, kanałów, basenów i zbiorników zagłębionych w gruncie.

Farba emulsyjna - farba malarska otrzymywana z emulsji spoiwa oraz pigmentów i wypełniaczy, nie zawiera rozpuszczalników organicznych, jest rozcieńczona wodą. Stosuje się ja do malowania tynków, muru, elementów z betonu, gipsu, drewna, tektury, papieru, tkanin

Farba klejowa - farba wodna na roztworze klejów roślinnych lub zwierzęcych, użytych jako spoiwo; stosowana w budownictwie głównie do malowania tynków wewnątrz budynków.

Farby - ciekłe lub maziste materiały malarskie stanowiące zawiesinę pigmentów (substancji barwiących) i wypełniaczy (spoiw), służące do barwienia i ochrony przed działaniem różnych czynników - elementów budowlanych i wykończeniowych oraz różnych przedmiotów. W zależności od przeznaczenia farby dzieli się na podkładów i nawierzchniowe, a w zależności od składu wyróżnia się olejne, emulsyjne, klejowe, bitumiczne i inne.

Fasada - elewacja frontowa, najczęściej z wejściem do budynku; jest zazwyczaj ozdobna, odróżnia się bogatszą kompozycją architektoniczną od pozostałych.

Gaszenie wapna polega na reakcji chem.tlenku wapnia z wodą(w nadmiarze) CaO+H₂O=Ca(OH)₂+Q↑ w wyniku której powstaje wodorotlenek wapniowy. Wapno w bryłkach powinno być gaszone okresie 7 dni od dostarczenia na budowę, gdyż szybko wchłania wilgoć z otoczenia oraz CO₂ staje się wapnem zwietrzałym. Gaszenie wapna, które zostało rozdrobnione w sposób mechaniczny trwa minimum 2 tygodnie jeżeli jest przeznaczone do robót murowych, minimum 2 miesiące jeżeli jest przeznaczone do robót tynkarskich. Wapno, które nie zostało rozdrobnione należy dołować min. 3 miesiące. Reaktywność wapna niegaszonego wynosi: czas gaszenia 10-30min.,temp. gaszenia min.60°C.

Gęstość ζ jest to msa próbki w stanie suchym odniesiona do jej objętości bez porów.

a

m_S- masa próbki w stanie suchym (kg)

V - objętość próbki bez porów

Gęstość nasypowa ζ_N jest to masa kruszywa odniesiona do jego objętości.

V_{CYLINDRA POMIAROWEGO} = V_KRUSZYWA

luźno usypanego

zagęszczonego

Gęstość objętościowa ζ _{jest to masa próbki w stanie suchym odniesiona do jego objętości wraz z porami (cecha charakterystyczna dla całego wyrobu).}

o

m_S- masa próbki w stanie suchym (kg)

V - objętość próbki wraz z porami

Gips budowlany(2CaSO₄ ⋅ H₂O) jest to spoiwo powietrzne, otrzymywane ze skały gipsowej ( CaSO₄ ⋅ 2H₂O) wyprażonej w temp. ok. 200°C, a następnie zmielonej. Podczas prażenia zachodzi następująca reakcja chemiczna: 2(CaSO₄ ⋅ 2H₂O)→ 2CaSO₄ ⋅ 2H₂O + 3 H₂O↑

Produkuje się gips budowlany dwóch gatunków:GB-6 i GB-8. Ze względu na stopień rozdrobnienia rozróżnia się gips budowlany grubo mielony (GB-G) i drobno mielony (GB-D). Gips budowlany jest przeznaczony do sporządzania zaczynów , zapraw i betonów oraz do produkcji drobnych wyrobów budowlanych. Gips powoduje korozją metali, dlatego nie może być stosowany do produkcji wyrobów mających styczność ze stalą. Również gips pod wpływem wilgoci traci cechy wytrzymałościowe, a zatem nie powinien być stosowny w miejscach o podwyższonej na stałe wilgotności powietrza(np. w fundamentach lub pralniach).

Gipsy specjalne- gips szpachlowy do szpachlowania budowlanych elementów betonowych(B),, gips szpachlowy do szpachlowania budowlanych elementów gipsowych(G), gips szpachlowy do spoinowania płyt gipsowo-kartonowych(F), gips tynkarski do wykonywania wewnętrznych wypraw tynkarskich sposobem zmechanizowanym(GTM), gips tynkarski dr ręcznego tynkowania(GTR), klej gipsowy do klejenia prefabrykatów gipsowych (P), klej gipsowy do osadzania płyt gipsowo-kartonowych(T)

W grupie budowlanych gipsów specjalnych produkuje się:

-gips szpachlowy do szpachlowania budowlanych elementów betonowych(B),

- gips szpachlowy do szpachlowania budowlanych elementów gipsowych (G),

- gips szpachlowy do spoinowania płyt gipsowo-kartonowych (F),

- gips tynkarski do wykonywania wewnętrznych wypraw tynkarskich sposobem zmechanizowanym (GTM),

- gips tynkarski do ręcznego tynkowania(GTR),

-klej gipsowy do klejenia prefabrykatów gipsowych (P),

-klej gipsowy do osadzania płyt gipsowo-kartonowych (T).

Higroskopijność jest to zdolność materiału do pochłaniania wilgoci z otaczającego go powietrza. Materiały higroskopijne mają zwykle podwyższoną wilgotność (np. wyroby ceramiczne poryzowane).

hydratacja- uwodnienie związków bezwodnych; jest to proces przyłączenia wody dzięki czemu powstają minerały uwodnione (np. anhydryt,Ca(OH)2 ),

Impregnacja - impregnowanie, nasycanie materiałów (drewna, papieru, wyrobów włókienniczych) środkami chemicznymi (impregnatami) zabezpieczającymi je przed działaniem czynników szkodliwych lub nadającymi im określone właściwości.

Izolacje przeciwwilgociowe- są to materiały które mają chronić budynki przed działaniem wody nie wywierającej parcia hydrostatycznego. Stosowane są do zabezpieczania fundamentów i części podziemnych domów które są posadowione powyżej poziomu wód gruntowych. Izolacje przeciwwilgociowe stosuje się również do zabezpieczania ścian i stropów które okresowo są zraszane wodą.

Izolacje przeciwwodne- są to materiały których zadaniem jest ochrona domów przed działaniem wody wywierającej parcie hydrostatyczne w tym naporowej i artezyjskiej. Zabezpieczają fundamenty domu lub ich części podziemne posadowione w gruntach gdzie poziom wody gruntowej znajduje się powyżej poziomu posadowienia budowli

Jamistość j jest to zawarwa odniesiona do całej objętości cylindra pomiarowego.

tość wolnych przestrzeni między ziarnami kruszy

Jastrych - jednolita warstwa wykonana z mieszaniny mająca w trakcie układania konsystencję sypką, plastyczną lub ciekłą (np. jastrych asfaltowy, cementowy, gipsowy), a następnie twardniejącą po upływie określonego czasu. Jest on stosowany jako podkład pod wykończeniowe warstwy podłogowe, czasami posadzki.

Kapilarne podciąganie jest to zdolność do podciągania wody przez włoskowate otwarte kanaliki (kapilary). Ze względu na kapilarność materiałów ściennych podczas wznoszenia budowli należy ułożyć warstwę poziomej izolacji przeciwwilgociowej.

karbonizacja—wyniku reakcji wodorotlenku wapniowego z dwutlenkiem węgla powstają kryształy węglanu wapniowego, zwiększające szczelność i wytrzymałość zaprawy. Proces krystalizacji prowadzi do powstania dużych wzajemnie przerastanych kryształów tworzących szkielet od którego zależy stwardnienie spoiwa

karbonizacja- tworzenie się węglanów na skutek działania CO2. Przebiega w szerokim zakresie w strefie powierzchniowej kory ziemskiej pod wpływem CO2 w wodzie ( CaCO3 węglan nie rozpuszczalny w wodzie,, Ca(HCO3)2 wodorowęglan jest rozpuszczalny w wodzie i wymywany ze skał CaCO3+CO2+H2OCa(HCO3)2,,

Keramzyt jest to kruszywo stosowane do wykonywania betonów lekkich, produkowane z iłów lub glin pęczniejących, które wypala się w piecach obrotowych w temperaturze 1050-1250^OC. Ziarna mają kształt zbliżony do kulistego.

Klasa wyrobu ceramicznego- jest to liczba określająca minimalną wytrzymałość na ściskanie wyrobu ceramicznego wyrażona w kPa

Normowe min. Wielkości siły łamiącej dla dachówek—dachówki karpiówki o szerokości nie większej niż 150mm- 500N , dachówki karpiówki o szerokości większej niż 150mm- 700N, dachówki karpiówki połówkowe- 300N, dachówki zakładkowe płaskie- 600N, dachówki inne niż wymienione powyżej- 1200N, gąsiory dachowe o wysokości nie większej niż 120mm- 1200N, gąsiory dachowe o wysokości większej niż 120 mm- 1500 N

Surowce do wytwarzania wyrobów ceramicznych- surowce te można podzielić na dwa rodzaje: - surowce o właściwościach plastycznych jak kaoliny, gliny, łupki ilaste, margle ilaste. - surowce nieplastyczne jak kwarcowy piasek, łupek kwarcytowy, krzemionkowe surowce pylaste, glina palona(szamot), skaleń, pegmatyt, trachnit, związki magnezu i wapnia jak korund, sylemanit, andaluzyt, cyjanit, grafit, chronit, oraz tlenki innych metali.

Klasa wytrzymałość cementu- jest to liczba od której nie jest mniejsza wytrzymałość na ściskanie Rc połówek beleczek wykonanych z zaprawy o normowym składzie po 28 dniach twardnienia wyrażona w MPa

Klasy odporności E I W oraz cyframi oznaczającymi czas w minutach w którym przegroda spełnia funkcje ochronną.

E- szczelność na gazy i płomienie - zdolność przegrody do szczelnego odcięcia przed ogniem i gazami w przypadku jednostronnego obciążenia ogniem. Przeniesienie się pożaru w wyniku przedostania się płomieni lub znacznych ilości gazów jest wykluczone.

I-izolacja cieplna- zdolność przegrody do ograniczenia wzrostu temp po stronie chronionej co uniemożliwia przeniesienie się pożaru i zapobiega zapaleniu się palnych materiałów po stronie chronionej.

W- tłumienie promieniowania cieplnego- zdolność przegrody do tłumienia promieniowania cieplnego w taki sposób iż promieniowanie po stronie chronionej po stronie chronionej nie może przez wskazany czas przekroczyć max wartości

Klinkier cementowy otrzymuje się przez wypalenie w temperaturze spiekania 1450^OC mieszaniny surowców (zmielonych), zawierających wapień i glinokrzemiany. Najczęściej stosowanym dodatkiem do klinkieru (podczas jego przemiału) jest kamień gipsowy (w ilości ok. 6% wag.) oraz żużel wielkopiecowy lub popiół lotny.

Podstawowymi minerałami klinkieru cementowego są: alit, belit, brownmilleryt.

Konglomerat- jest produktem przemysłowym wynikającym z kombinacji wyselekcjonowanego grysu ( kamień naturalny stanowi 95% masy) oraz żywicy poliestrowej w charakterze łącznika o doskonałych właściwościach fizyczno- mechanicznych. Produkt końcowy posiada parametry fizyczno -mechaniczne podobne, a często przewyższające kamień naturalny wchodzący w jego skład. Do tego dochodzą zalety jakie daje produkcja przemysłowa w sensie kontroli jednolitości koloru i jakości. Zakres konglomeratu jest niezmiernie duży. Począwszy od produktów tradycyjnych , estetyka bardzo podobna do kamienia naturalnego , poprzez produkty nowatorskie, oryginalne estetycznie, aż po materiały na bazie kwarco-granitu , które łączą jedyne w swoim rodzaju kolory i strukturę z niezwykłą wytrzymałością i absolutną odpornością na kwasy

Gama produktów obejmuje: płytki podłogowe i okładzinowe o rozmiarach -30x30 40x40 60x30 60x60x0.9 1 lub 1.2cm słabo polerowane o rozmiarach 305x123x1.2 2 lub 3 cm ; cokoły przyścienne o rozmiarach 60x7.5x1.2 cm, elementy cięte pod wymiar

Zastosowanie: konglomerat stosuje się wszędzie tam, gdzie tradycyjnie używa się kamienia naturalnego, płytek ceramicznych lub lastriko- jest ich znakomitą alternatywą łącząc walory estetyczne, nieograniczone możliwości zastosowania, bogactwo kolorystyki i łatwości uzyskania pożądanych wzorów i kolorów. Konglomeraty można otrzymać jako płytki o różnych rozmiarach lub jako płyty polerowane o max rozmiarach 305x123cm . Miejsce zastosowań to przede wszystkim elewacje okładziny wewnętrzne podłogi i posadzki wewnętrzne, schody parapety blaty i inne elementy wykończeniowe

Kruchość jest to właściwość materiałów, które podczas działania sił zewnętrznych przed zniszczeniem nie wykazują odkształceń plastycznych.

R_C- wyt. na ściskanie R_R- wyt. na rozciąganie

Kruszywo naturalne-uszlachetniany ziarnisty surowiec ze skał luźnych( ziarna mają zaokrąglone krawędzie i gładką powierzchnię)

Lepiki asfaltowe używane są do przyklejania pap asfaltowych do zagruntowanych podłoży betonowych lub z zapraw cementowych, sklejania poszczególnych warstw izolacji, wykonywania samodzielnych powłok izolacji przeciwwilgociowej typu lekkiego i antykorozyjnego oraz do konserwacji i renowacji pokryć dachowych z pap asfaltowych. Mogą być stosowane na zimno (Abizol P, Abizol D, Abizol G, Bitizol D, Bitizol G, Dachbit, Dacholeum) oraz na gorąco z wypełniaczami lyb bez( Izolbit, Suberizol)

Marka zaprawy(klasa)- jest to parametr techniczny określający wytrzymałość na ściskanie, wyróżnia się marki M03, M06, M1, M2, M3, M4, M12, M15, M20. Liczba przy literze M określa wytrzymałość zaprawy ściskanie wyrażoną w MPa, określoną po okresie twardnienia.

Woda do zapraw- woda do zapraw może pochodzić z wodociągów wody pitnej oraz ze zbiorników wodnych ( rzeka, jezioro) z tym że należy ją ocenić zgodnie z normą. Nie może ona być tłusta, zamulona, posiadać zawartość szczątków organicznych. Nie nadaje się woda morska( słona) ,mineralna, z ścieków.

Monomer-cząsteczki podstawowe, powtarzalne wielokrotnie w budowie polimerów.

Mrozoodporność jest to właściwość materiału mówiąca o jego odporności na niszczące działanie zamarzającej wody w jego porach.

Ocena mrozoodporności:

• 1) makroskopowa (nieuzbrojonym okiem, bez wady wzroku) wykonana po każdym rozmrożeniu; ocena powstawania rys, szczerb, pęknięć itp.

• 2) ubytek masy (max. 5%)- należy wyznaczyć masę próbki w stanie nasycenia przed badaniem m₁ i po badaniu m₂.

• 3) spadek wytrzymałości (max. 20%)

CN2R_CN1- wytrzymałość na ściskanie po badaniu w stanie nasycenia

R_CN2- wytrzymałość na ściskanie przed badaniem

Naczynie Dewara- jest to naczynie szklane o podwójnych ściankach, posrebrzane od wewnątrz. Przestrzeń między ściankami jest dokładnie opróżniona z powietrza. tego rodzaju budowa naczynia utrudnia bardzo wymianę ciepła z otoczeniem. Dzięki temu naczyniu można wykonać badanie czasu i temperatury gaszenia spoiwa wapiennego.

Nasiąkliwość n jest to maksymalna zawartość wody, jaką może wchłonąć materiał, odniesiona do jego masy w stanie suchym lub jego objętości.

wagowa m_N- masa próbki w stanie nasycenia

objętościowa

Nawierzchnie przepuszczalne dla wody i powietrza - powstają podczas procesu produkcji, w wyniku którego łączy się wypełniacze tj. piaski, żwiry i grysy z żywicą epoksydową w powierzchnię o otwartych porach dla powietrza i wody. Bezbarwna żywica epoksydowa pozwala na zachowanie naturalnych kolorów użytego wypełniacza, dzięki czemu nawierzchnie te wkomponowują się w otoczenie. Nawierzchnie takie przeznaczone są dla ruchu lekkiego: ścieżki rowerowe i spacerowe, dla ruchu pojazdów na placach golfowych, mini boisk, placów zabaw, opasek przepuszczalnych dla drzew, jak również miejsc postoju samochodów osobowych.

Ognioodporność jest to cecha wiążąca się z ochrona przeciwpożarową budynku i nie odnosi się do konkretnego wyrobu a do przegrody. W zależności od czasu jaki wytrzymuje element podczas badania klasyfikuje się go do odpowiedniej klasy odporności ogniowej.

Ogniotrwałość jest to zdolność materiału do zachowania kształtu podczas długotrwałego działania wysokiej temperatury. Materiały ogniotrwałe charakteryzują się odpornością przy długotrwałym dzianiu temperatury 1580^O (cegła szamotowa, stal).

Pag-granit - materiał utworzony ze zmielonego grysu granitowego (90%) spajanego żywicami poliestrowymi(10%) a następnie szlifowany. Stanowi materiał okładzinowy- posadzki, ściany słupy filary. Stosowane na zewnątrz i wewnątrz przy ciągłym działaniu czynników atmosferycznych

Papa izolacyjna-papa ta przeznaczona jest do wykonywania zabezpieczeń warstw termoizolacyjnych( wełna mineralna, styropian) przed działanie wody zarobowej i wilgoci pochodzących z wylewek betonów. Papa znajduje również zastosowanie do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych ale tylko w układach wielowarstwowych z innymi papami. Papy tej nie można stosować w pokryciach dachowych, w celach paroizolacji oraz do wykonywania izolacji wodoszczelnych narażonych na działanie wody pod ciśnieniem ze względu na jej wysoką nasiąkliwość sięgającą ok. 15%

Papy stosuje się zarówno do wykonywania hydroizolacji jak i pokryć dachowych. Mogą być one izolocyjne , podkładkowe i wierzchniego krycia. Na naszym rynku dostępne są papy tradycyjne oraz nowej generacji. Papy tradycyjne mają małą zawartość niemodyfikowanej masy asfaltowej. Wykonywane są głównie na osnowie z tektury, zwykle klejone do podłoża lepikiem. Papy nowej generacji mają trwałe osnowy. Produkowane są zwykle na bazie asfaltów modyfikowanych polimerami ( papy polimerowoasfaltowe) z duża zawartością masy asfaltowej. Nowością jest zastosowanie osnów z włókien i tkanin szklanych, a także poliestrowych. Pozwoliło to uzyskać właściwości hydrofobowe i dużą stabilnością termiczną. Papy nowej generacji są trwalsze niż tradycyjne a przy tym odporne na czynniki chemiczne, działanie promienie UV i przebicie punktowe. Pewną wadą osnowy szklanej jest jej mała elastyczność. Dlatego stosuje się ją głównie do pap podkładowych. Tej wady pozbawione są papy na osnowie poliestrowej. Są one elastyczne a więc uzyskują odpowiedni wydłużenie przy zrywaniu. Na jakość bitumicznych wyrobów papowych istotny wpływ ma zastosowana masa asfaltowa(asfalt z wypełniaczem) Impregnuje ona osnowę i pokrywa ją z obu stron warstwą powłokową. Dodatek modyfikatorów lepiszcza do asfaltów powoduje lepsze - w porównaniu z asfaltem niemodyfikowanym- zachowanie się materiału w wysokiej temp, większą elastyczność w niskiej temp, poprawę właściwości mechanicznych oraz zwiększenie odporności na starzenie. Najbardziej znaną i najliczniejszą grupę pap nowej generacji stanowią papy termozgrzewalne,

Papy samoprzylepne produkowane na trwałych osnowach z zastosowaniem asfaltów modyfikowanych o wysokich parametrach jakościowych. Ich zaletą jest łatwość i szybkość wykonania pokrycia. Mogą być układane na materiały wrażliwe na działanie wysokiej temp.

Paroprzepuszczalność folii - to zdolność do przepuszczania pary wodnej mierzona w gramach na metr kwadratowy folii w ciągu doby. Paroprzepuszczalnośc folii bada się w określonych normowo warunkach laboratoryjnych (temperatura, ciśnienie i wilgotność powietrza).

Pełzanie jest to zjawisko wywierając znaczny wpływ na wytrzymałość materiału, charakteryzujące się nieprzerwanym wzrostem odkształceń plastycznych przy niezmiennym obciążeniu.

PENETRACJA ASFALTU - badanie głębokości, na jaką zanurza się igła pomiarowa w badany asfalt w określonych warunkach (temp. badania 25^oC, obciążenie 100g, czas zagłębiania igły 5s). Polega na rozgrzaniu asfaltu, wlaniu go do pojemnika. Po ostygnięciu umieścić pojemnik w wodzie o temp. 25^oC (czas 90min)

PENETROMETR - przyrząd do pomiaru penetracji.

Piaski do zapraw-piasek stosowany do zapraw budowlanych jest kruszywem drobnoziarnistym, tzn. o ziarnach wielkości od 0 do 4 mm. W zależności od średnicy ziaren wyróżnia się dwie odmiany piasków: 1 - o ziarnach średnicy do 2 mm oraz 2 - o ziarnach średnicy do 1 mm. Dodatkowo, w każdej odmianie zależnie od zawartości pyłów i zanieczyszczeń rozróżnia się dwa gatunki - I i II. Mniej pyłów i zanieczyszczeń ma piasek gatunku I. Piaski dzielą się również na dwie klasy: piaski naturalne (zwykłe i kruszone) pochodzenia polodowcowego lub rzecznego oraz piaski łamane ze skał na przykład granitowych lub bazaltowych. Przeciętnie na metr sześcienny zaprawy cementowej lub cementowo-wapiennej potrzeba około metra sześciennego piasku o ziarnach do 2 mm. Jeśli wykonuje się zaprawę gipsową lub gipsowo-wapienną, powinno się użyć piasku średniego - o mniejszych ziarnach średnicy do 1 mm. Zazwyczaj potrzeba 0,7-0,8 m³ piasku na metr sześcienny takiej zaprawy. Do zapraw murarskich najlepiej nadaje się naturalny piasek kwarcowy lub piasek łamany ze skał twardych. Powinien być czysty, bez iłów, gliny i ziemi roślinnej.

Pierścień i kula- metoda badania temp mięknienia asfaltu. Badanie to polega na umieszczeniu próbki w znormalizowanym pierścieniu i obciążenie jej znormalizowaną kulą. Pod wpływam ciężaru kuli i temperatury badana próbka będzie się odkształcać. Wynikiem badanie będzie temperatura przy której obciążona próbka dotknie dna aparatu

Płyta OSB- jest produktem drewnopochodnym, płasko prasowaną płytą trójwarstwową, zbudowaną z prostokątnych, odpowiednio zorientowanych wiórów, które przy zastosowaniu żywicy formaldehydowo-fenylowo-mocznikowo-melaminowej jako łącznika zaprasowywane są metodą na gorąco.

Płyty pilśniowe otrzymuje się przez rozwłóknienie masy drzewnej pochodzącej ze ścinków i odpadów, a następnie sklejenie jej z równoczesnym sprasowaniem. Zależnie od stopnia sprasowania rozróżnia się trzy rodzaje płyt: miękkie, twarde, bardzo twarde.

• płyty pilśniowe porowate- wyrabia się z drewna spilśnionego poddanego obróbce technicznej, zastosowanie do izolacji dźwiękochłonnych

• płyty pilśniowe porowate bitumiczne- produkuje się z rozwłóknionego drewna i nasyca asfaltem. Są układane pod podłogami z tarcicy bądź z deszczułek oraz służą do wypełniania szczelin dylatacyjnych w budynkach.

• płyty porowate dźwiękochłonne- produkuje się z płyt pilśniowych miękkich w postaci kwadratów o boku 30 cm, grubości 12,5 cm, perforowanych lub narzynanych. Powierzchnia ich jest pokryta ścierem drzewnym bielonym.

• płyty twarde- wytwarza się z drewna spilśnionego poddanego obróbce termicznej pod ciśnieniem.

• płyty pilśnione twarde lakierowane- uzyskuje się je przez pokrycie gładkiej powierzchni płyty powłoką lakierową. Stosuje się je na dekoracyjne okładziny ścian i sufitów. Mają również zastosowanie w modelarstwie i w produkcji taboru komunikacyjnego.

• płyty pilśnione twarde laminowane- powierzchnie tych płyt uzyskuje się przez wytłaczanie papierów nasyconych termoutwardzalnymi żywicami

• płyty bardzo twarde- produkuje się je pod ciśnieniem, z drewna spilśnionego nasyconego olejami schnącymi lub żywicami sztucznymi. Ponadto powierzchnię górną płyt często powleka się emalią barwną lub bezbarwną. Stosowane do wykładania ścian i podłóg.

Płyty wiórowe prasowane zwykłe produkuje się z wiórów drzewnych i kleju syntetycznego jako płyty jednowarstwowe, trzywarstwowe i frakcjonowane średnio ciężkie o powierzchni naturalnej lub szlifowanej. Stosowane do produkcji mebli.

Płyty wiórowe pełne i pustakowe produkuje się z wiórów drzewnych i kleju syntetycznego w postaci płyt nieoklejanych lub oklejanych.

Płyty z wełny drzewnej - płyty wiórkowo - cementowe otrzymuje się z wełny drzew iglastych, którą poddaje się mineralizacji, następnie miesza z cementem portlandzkim, formuje i prasuje. Stosuje się do izolacji cieplnej i dźwiękowej ścian.

PN-B-12037-K-250*120*65/55-20 Cegła kanalizacyjna; typ K-klinowe(w zależności od równoległości powierzchni podstawy); wielkość: dł-250mm, szer.-120 mm, wys. 65/55, klasa 20, n<12%, mrozoodporność 20 cykli

PN-B-12050-ZMD 25*12*6,5-15-4 Cegła budowlana; grupa-Z-zwykłe; rodzaj-M-mrozoodporne;typD-drążone; wielkość: 250 mm długość, 120 mm szerokość, 65 mm wysokość; klasa 15 (R_c) , 4-sortyment 1,2 w: n=6-22%

PN-B-12057:1999 PD1 25*6,5*22 Pustaki do ścian działowych; typ-PD-poziomo drążone o wymiarach tradycyjnych, 1-odmiana o szer. 65; wymiary: dł.-250 mm, szer.-65, wys.220; :ζ₀=0,8÷1,4 kg/dm³; n=6÷22%

PN-B-12068-220*80*100-80-1 Cegły klinkierowe drogowe; wym.:w mm 220-80-100; klasa 80(w zależności od właściwości fizycznych); 1-gatunek-w zależności od odchyłek wymiarów i dopuszczalnych wad.

PN-B-12002 M/W/5 Cegła dziurawka; rodzaj-M-mrozoodporna;typ w zależności od kierunku drążeń-W-podłużne(wozówkowe) drążone równolegle do długości cegły; klasa -5(wytrzymałość na ściskanie).

Właściwości:ζ₀=1,3 kg/dm³, R_c≥6,2 MPa, n=6÷22%, mrozoodporne 20 cykli

PN-B-12004-200/1500-25 cegła kominowa; typ 200-o długości l=200 cm; odmiana 1500 o promieniu R=1500mm; klasa 25 (R_c); ζ<1,2kg/dm³; n<10%, mrozoodporność 25 cykli

oPN-B-12006-E-1-18,8*23,8*30 Pustaki do przewodów wentylacyjnych

E-typ (w zależności od kształtu przekroju poprzecznego i wielkości otworu wentylacyjnego)

1-odmiana-bez otworu bocznego; wymiary: 188mm-238mm-300mm; n=3÷22%

PN-B-12008-ZD 25*12*6,5-35 Cegła klinkierowa; grupa Z-zwykłe,, stosowane w murach tynkowych, mogą być stosowane w warstwach zewnętrznych ścian; typ D- drążone; wym.:250*120*65mm, klasa 35(R_c) , ζ_o=1,2÷2,5 kg/m³ ; n=6%

Podłoga - warstwowy element wykończeniowy poziomej przegrody budynku, nadający jej wymagane cechy użytkowe (np. chemoodporność, zmywalność, izolacyjność cieplną) oraz estetyczne.

Poliaddycja-polireakcja stopniowa , w której biorą udział dwa różne monomery. Powstaniu mikrocząsteczki towarzyszy przegrupowanie atomów monomerów bez wydzielania się produktów ubocznych. Produkty poliaddycji mają ten sam skład chemiczny co monomery, różnią się jednak budową np. żywice epoksydowe, poliuretany, wykorzystywane są w budownictwie jako kity, kleje, chemoodporne masy posadzkowe, lakiery, emalie. Z poliuretanów wytwarza się także termoizolacje w postaci sztywnych pianek oraz powierzchnie sportowe.

Polimer-powstają z cząstek organicznych wskutek łączenia ich się między sobą.

Polikondensacja-reakcja w wyniku, której z dwóch lub więcej monomerów powstaje nowy związek o większej masie cząsteczkowej z jednoczesnym wydzieleniem się produktów ubocznych(np. woda, amoniak, chlorowodór)W wyniku polikondensacji otrzymuje się związki o budowie bezpostaciowej; wyróżniamy tu: poliestry, poliamidy, poliwęglany, silikony, penoplasty.

Polimeryzacja-reakcja chem. bez wydzielania się produktów ubocznych - proces łączenia się ze sobą wielu cząstek monomerów. Masa cząsteczkowa polimeru stanowi zawsze wielokrotność masy cząstek monomerów.

Porowatość p jest to ta część procentowa objętości próbki, która przypada na pory.

Posadzka - jest to wierzchnia, wykończeniowa warstwa podłogi.

Promieniotwórczość naturalna materiałów budowlanych wpływa na warunki higieniczno - zdrowotne w środowisku mieszkalnym, może nawet stanowić zagrożenie zdrowia mieszkańców. To zagrożenie radiacyjne może występować wewnątrz budynków, jak i na obszarach większych aglomeracji, gdzie m.in. są skupione odpady przemysłowe np. żużle paleniskowe i hutnicze. Odpady te zawierają z reguły zwiększone ilości naturalnych pierwiastków promieniotwórczych w porównaniu z innymi surowcami mineralnymi.

Przepuszczalnośc pary wodnej - miarą przepuszczalności jest współczynnik σ (sigma) , który wyraża się ilością pary wodnej w gramach jaką przepuszcza ateriał o powierzchni 1 m² i grubośc1 m. w ciągu 1 godziny, jeżeli różnica ciśnienień pary między przeciwległymi powierzchniami wynosi 1 Pa.

mi

stal 0

beton zwykły 3×10^-5

cegła bud. (B) 1×10^-4

drewno 6,2×10^-5

beton komórkowy 1,5×10^-4

Materiały o większym współczynniku paroprzepuszczalności zastosowane do budowy domów zapewniają lepszy klimat pomieszczeń z uwagi na zdolność tzw. oddychania przegrody.

Przesiąkliwość jest to zdolność materiału do przepuszczania wody pod ciśnieniem. Stopień przesiąkliwości mierzy się ilością wody przechodzącej przez 1 cm² próbki w ciągu 1 godziny pod stałym ciśnieniem. Przesiąkliwość materiału zależy od jego szczelności i budowy. Jest to ważna cecha dla materiałów do pokryć dachowych i hydroizolacyjnych.

Przewodność cieplna λ jest to zdolność materiału do przewodzenia strumienia ciepła powstającego na skutek różnic temperatur na przeciwległych powierzchniach; jest to cecha przypisywana danemu materiałowi, zależna od gęstości objętościowej

beton 1,2-1,5

cegła bud. (B) 0,76

szkło 1,0

drewno 0,2

styropian 0,038-0,045

wełna mineralna 0,04

PS,PP,PU- PU jest to poliuretan-tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku poliaddycji glikoli i dwuizocyjanianów . Jego właściwości zależą w dużym stopniu od rodzaju substratów. Uzyskuje się miękkie tworzywa (pianki) lub twarde (kaucczuki) a także kleje i lakiery. Poliuretany są odporne na działanie kwasów, olejów i wody. W budownictwie największe znaczenie mają tworzywa elastyczne( piankowe). PS- polistyren: charakteryzuje się dużą twardością dobrymi właściwościami dielektrycznymi daje się łatwo barwić, jest odporny na działanie kwasów i ługów. Max temp użyteczności wynosi 70 C. Stosuje się go do wyrobu płytek ściennych, świetlików, przewodów itp. Polistyren spieniony (styropian) służy do izolacji termicznych i akustycznych. PP - polipropylen: zastosowanie jako rury i złączki instalacyjne do wody zimnej i ciepłej do 60 C, centralnego ogrzewania , włókniny z PP do umacniania skarp przy nasypach, budowy osadników jako wkładka zbrojąca w bezspoinowych pokrywach dachowych.

PUSTAK PN-B-12069 AM 388*250*220-15-3

A-grupa-przeznaczone do murowania zwykłego

M-rodzaj-mrozoodporne

Wielkość: dł.388mm, szer.250mm, wys.220mm ; 15-klasa; 3-sortyment

Rustik - materiał utworzony z frakcjowanego kruszywa naturalnego ( najczęściej kwarcowego) spajanego żywicą epoksydową- wybór końcowy jest jamisty. Stosowany do wykonywania powłok posadzkowych bezspoinowych w salonach wystawowych, sklepach o dużych powierzchniach.

Sinizna drewna - (barwica drewna) zmiana barwy drewna na sinoniebieską do czarnej, powodowana m.in. przez pasożytnicze grzyby Ceratocystis, obniża wartość techniczną drewna.

Skały magmowe- powstałe przez zakrzepnięcie ciekłej magmy:

∗ głębinowe - granit, sjenit, dioryt, gabro;

∗ wylewne - porfir, andezyt, bazalt, diabaz, melafir, tuf wulkaniczny.

Skały osadowe - powstałe jako osad pochodzenia mechanicznego, organicznego lub chemicznego np.: przez osadzanie się szczątków zwietrzałych skał starszych lub przez nagromadzanie się szczątków zwierząt.

∗ klasyczne- piaskowe, okruchowe, zlepieńce, piaski, żwiry, iły, gliny;

∗ organiczne- wapeń, dolomit, diatemit.

∗ chemiczne- trawertyn, gips, anhydryt, alabaster

Skały przeobrażone (metamorficzne) -powstałe z przeobrażenia skał magmowych lub osadowych pod wpływem zmian warunków fizykochemicznych (temperatury i ciśnienia): gnejsy, serpentynit marmury, łupki.

Sklejka stolarska - są to płyty za sklejonych ze sobą arkuszy forniru. Liczba ich jest nieparzysta, a układ włókien prostopadły w sąsiednich arkuszach. Sklejka znajduje zastosowanie w produkcji niektórych elementów stolarki budowlanej.

Skurcz jest to zjawisko występujące przy wysychaniu wilgotnego materiału np. drewna albo przy twardnieniu betonu, gipsu, zapraw itp. skurcz występuje zarówno przy oziębieniu materiałów organicznych, jak i nieorganicznych.

Stiuki są to szlachetne wyprawy o bardzo drobnoziarnistej strukturze mające twardą, gładką i lśniącą powierzchnię naśladującą polerowany kamień. Stiuki przeważnie imitują faktury marmuru stąd często nazywane są sztucznym marmurem. Wyróżniamy dwa rodzaje stiuków: wapienny lustrzany i gipsowy.

Styropian- (polistyren spieniony)produkowane są trzy odmiany styropianu- M15, M20, M30- różnią się między sobą twardością i ciężarem objętościowym(15-30 kg/m3). Niezbędnym surowcem do produkcji styropianu jest polistyren do spienienia. Niemal każdy z producentów stara się o własne specjalności np. płyty oklejone papą przeznaczone do ocieplenia dachów, płyty typu sandwich oklejone płytą pilśniową, tekturą, sklejką lub blachą. Poszukiwanym materiałem jest polistyren ekstrudowy stosowany głównie do izolowania dachów i fundamentów.

Szczelność s jest to taki procent objętoci wyrobu, który zajmuje zwarta masa materiału.

Szkło bezpieczne - zbrojone siatką, hartowane, klejone

∗ szkło zbrojone siatką stalową - w masę szklaną zatapia się stalową siatkę tak aby jej odległość od powierzchni zewnętrznych wynosiła min.1,5 mm; szkło przy uszkodzeniu nie rozsypuje się

∗ szkło hartowane - uzyskuje się przez termiczną obróbkę elementu o nadanym kształcie, wymiarach i ze wszystkimi otworami jakie ma ono posiadać, po zniszczeniu nie rani,

∗ szkło klejone (wielowarstwowe) - składa się z dwu lub więcej warstw szyb, połączonych trwale w jedną całość sprężysto - ciągliwą folią PVB (poliwinylo- butrylową) o wysokiej odporności na rozciąganie. Szkło klejone może być bezpieczne (z jedną warstwą folii PVB), antywłamaniowe (odporne na ataki tępymi i ostrymi narzędziami , ilość warstw folii zależy od klasy odporności na przebicie, rozbicie oraz odporność na włamanie), oraz kuloodporne (chroni obiekty przed pociskami z broni krótkiej oraz pociskami karabinowymi, poszczególne warstwy szkła spłaszczają pocisk i pochłaniają jego energię. Warstwy folii PVB utrzymują zespół szkła w całości i również pochłaniają energię uderzenia pocisku. Grubość laminatu ( utworzonego z warstw folii) zależy od przewidywanych wymagań bezpieczeństwa.

∗ szkło ognioodporne - może być zbrojone siatką stalową lub klejone; szkło takie nie może przepuszczać gazów i płomieni przez minimum 30 min. Szyby ognioochronne produkowana są w różnych wariantach uzależnionych od stopnia ochrony przed zagrożeniem pożarowym .Klasyfikacja ochrony przed działaniem ognia dotyczy kompletnych systemów przegród przeszklonych. Samo szkło nie może stanowić przegrody ochronnej ale osadzone w określony sposób w ramie z odpowiedniego materiału- rozwiązania systemowe. Klasy odporności oznaczone są literami E I W oraz cyframi oznaczającymi czas w minutach w którym przegroda spełnia funkcje ochronną.

E- szczelność na gazy i płomienie - zdolność przegrody do szczelnego odcięcia przed ogniem i gazami w przypadku jednostronnego obciążenia ogniem. Przeniesienie się pożaru w wyniku przedostania się płomieni lub znacznych ilości gazów jest wykluczone.

I-izolacja cieplna- zdolność przegrody do ograniczenia wzrostu temp po stronie chronionej co uniemożliwia przeniesienie się pożaru i zapobiega zapaleniu się palnych materiałów po stronie chronionej.

W- tłumienie promieniowania cieplnego- zdolność przegrody do tłumienia promieniowania cieplnego w taki sposób iż promieniowanie po stronie chronionej po stronie chronionej nie może przez wskazany czas przekroczyć max wartości

Szkło hartowane - uzyskuje się przez termiczną obróbkę elementu o nadanym kształcie, wymiarach i ze wszystkimi otworami jakie ma ono posiadać, po zniszczeniu nie rani.

Szkło niskoemisyjne- (ciepłochłonne) obniżające straty ciepła, jedna powierzchnia pokryta jest w procesie produkcyjnym specjalną powłoką tlenków metali; warstwa ta przepuszcza energię słoneczną do budynku ale jako element zestawu termoizolacyjnego znacznie redukuje straty ciepła

Szkło ognioodporne - może być zbrojone siatką stalową lub klejone; szkło takie nie może przepuszczać gazów i płomieni przez minimum 30 min. Szyby ognioochronne produkowana są w różnych wariantach uzależnionych od stopnia ochrony przed zagrożeniem pożarowym .Klasyfikacja ochrony przed działaniem ognia dotyczy kompletnych systemów przegród przeszklonych. Samo szkło nie może stanowić przegrody ochronnej ale osadzone w określony sposób w ramie z odpowiedniego materiału- rozwiązania systemowe. Klasy odporności oznaczone są literami E I W oraz cyframi oznaczającymi czas w minutach w którym przegroda spełnia funkcje ochronną.

E- szczelność na gazy i płomienie - zdolność przegrody do szczelnego odcięcia przed ogniem i gazami w przypadku jednostronnego obciążenia ogniem. Przeniesienie się pożaru w wyniku przedostania się płomieni lub znacznych ilości gazów jest wykluczone.

I-izolacja cieplna- zdolność przegrody do ograniczenia wzrostu temp po stronie chronionej co uniemożliwia przeniesienie się pożaru i zapobiega zapaleniu się palnych materiałów po stronie chronionej.

W- tłumienie promieniowania cieplnego- zdolność przegrody do tłumienia promieniowania cieplnego w taki sposób iż promieniowanie po stronie chronionej po stronie chronionej nie może przez wskazany czas przekroczyć max wartości

Szkło piankowe- materiał ten jest dobrym izolatorem termicznym (0,088 W/mK), jest dźwiękochłonny, przepuszcza wilgoć o powietrze. Może być stosowane w wewnątrz i na zewnątrz budynku. Jest odporny na korozję mechaniczną i biologiczną. Szkło piankowe w porównaniu ze styropianem i wełną mineralną wykazuje większą wytrzymałość mechaniczną. Płyty dobrze nadają się do obróbki, łatwo się tną, mają dobrą przyczepność do tynków i zapraw. Płyty mogą być mocowane na zewnątrz murów, wmurowywane w ściany warstwowe oraz stosowane jako lekkie ściany działowe. Struktura płyty oraz mała gęstość objętościowa pozwala na użycie do jej mocowania dowolnego lepiszcza. Szkło piankowe można stosować w miejscach o zwiększonych wymogach bezpieczeństwa ppoż. Szkło piankowe sprzedawane jest w płytach o wymiarach 500x250 i o grubości od 10 do 80 mm.

Szkło refleksyjne - odbijające promieniowanie słoneczne oraz przeciwsłoneczne, jedna powierzchnia pokryta jest specjalną powłoką tlenków metali mających właściwości odbijania, powłoka może być zwrócona zarówno na zewnątrz jak i do wewnątrz przestrzeni między szybami,

Szkło samoczyszczące- szkło samoczyszczące posiada aktywną powłokę, chemicznie związaną z jego powierzchnią. Potrzeba około tygodnia aby szkło zaabsorbowało odpowiednią ilość promieniowania ultrafioletowego do aktywacji tej powłoki. Reakcja zachodząca na powierzchni szkła rozkłada i uwalnia zanieczyszczenia organiczne. Podczas deszczu woda spływa z powierzchni szyby równą warstwą. W ten sposób deszcz zmywa uwolnione drobiny zanieczyszczeń. Powłoka zapobiega również tworzeniu się kropli które spływając po szybie pozostawiają brudne zacieki.

Szlichta - (gładź podłogowa)- 1) cienka warstwa wyrównawcza grubości do 2 cm, wykonana najczęściej z zaprawy cementowej ułożonej na podłożu betonowym jako podkład pod posadzkę lub jako właściwa posadzka; 2) warstewka wierzchnia stanowiąca nieprzepuszczalna powlokę nałożoną na jastrych cementowy (przed stwardnieniem jastrychu posypuje się go czystym cementem i szybko zaciera na gładko stalową pacą).

Sztablatura jest to rodzaj szlachetnej wyprawy stosowana jako eleganckie wykończenie ścian i sufitów w pomieszczeniach reprezentacyjnych. Tradycyjnie sztablaturę wykonywano z podkładu i gładzi wapienno gipsowej. Podkładem jest tynk zwykły dwuwarstwowy wapienno gipsowy kat. III. Natomiast gładź wykonywano z zaczynu gipsowego z dodatkiem ciasta wapiennego

Sztukaterie (wł. stucco)- to elementy dekoracji architektonicznej wykonywane z dekoracyjnych wypraw i zapraw budowlanych. Wykonywane metodą modelowo- odlewniczą, ciągnioną i rzeźbiarską.

Szyby zespolone- układ dwu lub więcej tafli szkła połączonych w sposób szczelny na obwodzie a oddzielonych przekładką dystansową. Przestrzeń między szybami wypełniona jest argonem, ksenonem lub kryptonem, w przekładce dystansowej znajduje się granulat pochłaniający wilgoć.

Ścieralność jest to odporność materiału na ścieranie. Zależy od struktury materiału i wielkości sił łączących jony i atomy mat.

Ocena ścieralności na tarczy Boehmego

Ubytek masy M- różnica mas próbki przed i po badaniu A_ŚC- powierzchnia ścierania 50 cm²

TEMP. MIĘKNIENIA ASFALTU - temp., w której badany asfalt umieszczony w znormalizowanym pierścieniu dotknie dna aparatu pod wpływem ciężaru znormalizowanej kulki stalowej (3,5g). Badanie to polega na włożeniu aparatu do naczynia i podgrzewaniu wody (przyrost temp. = 5^oC/min.

Twardość jest to odporność materiału na działanie sił skupionych. Zależy ona od wielkości sił łączących jony, atomy w materiale z którego został wykonany.

Metoda Mosha- mat. Mineralne ;metoda janki-drewno

Tynki cienkowarstwowe- są to tynki na bazie kruszyw mineralnych utworzone z grysów naturalnych, żwirów kwarcowych barwionych lub nie, z dodatkiem lepiszcza syntetycznego.

Wapno hydrauliczne otrzymuje się przez wypalenie wapieni marglistych lub margli, a następnie zgaszenie ograniczoną ilością wody i zmielenie. Do najważniejszych cech technicznych wapna hydraulicznego należą: stopień zmielenia i wytrzymałość zapraw normowanych. Początek wiązania wapna hydraulicznego powinien nastąpić nie wcześniej niż p 1 godzinie, a koniec- nie później niż p 15 godzinach. Z wapna hydraulicznego sporządza się zaprawy do murów fundamentowych, zaprawy zastępujące zaprawy wapienno- cementowe i betony niskich klas.

Wapno pokarbidowe jest produktem ubocznym wytwarzania acetylenu z karbidu wg reakcji: CaC₂+2H₂O=C₂H₂+Ca(OH)₂ Ma ono barwę jasnoszarą i nie powinno zawierać grudek i zanieczyszczeń mechanicznych oraz ujawniać zapachu amoniaku lub gaszącego się karbidu. Zawartość CaO+MgO w wapnie pokarbidowym nie może być mniejsza niż 65%. Wapno mokre magazynuje się w dołach ziemnych pod warstwą piasku(podobnie jak wapno gaszone).

Wapno sucho gaszone(hydratyzowane) jest sproszkowanym wodorotlenkiem wapnia, który uzyskuje się przez gaszenie wapna palonego w sposób przemysłowy małą ilością wody (ok. 65% masy wapna) wg reakcji: CaO+H₂O=Ca(OH)₂+Q↑

Wełna mineralna - otrzymuje się ją przez rozdmuchiwanie płynnych surowców mineralnych. Stosuje się ją do ocieplania ścian, stropów, do izolacji urządzeń przemysłowych narażonych na działanie temperatury do 6000^oC, oraz do dalszej przeróbki na maty (wełna mineralna ułożona na prostokątnej osnowie), filce (wełna mineralna połączona lepiszczem syntetycznym), płyty (do izolacji termicznej) i otuliny (izolacja przewodów rurowych). Wełna mineralna pod względem swoich parametrów jest wyrobem optymalnym. Jej zastosowanie gwarantuje doskonały efekt energetyczny- zapotrzebowanie na ciepło maleje natychmiast. Izolacja termiczna z wełny mineralnej gwarantuje również największy komfort użytkowania- wełna mineralna jest materiałem paroprzepuszczalnym i stabilnym wymiarowo, zapewnia najlepszą izolację akustyczną. Dodatkowo jest odporna na działanie czynników chemicznych, zmiany temp i wilgoci. Wełna mineralna zwiększa odporność ogniową ścian ponieważ jest niepalna. Izolacja ścian wełną jest łatwa i szybka. ECOROCK-L - kompletny system ocieplania ścian zewnętrznych z wełny mineralnej ROCKWOOL

Wilgotność w jest to zawartość wilgoci w materiale (pary wodnej, wody) uzależniona od temperatury otoczenia, panującego ciśnienia i wilgotności względnej powietrza (cecha zmienna.)

m_W - masa próbki w stanie zawilgocenia

m_S - masa próbki w stanie suchym

Wilgotność względna powietrza ϕ jest to zawartość pary wodnej w powietrzu odniesiona do maksymalnej zawartości pary wodnej w tym powietrzu.

Współczynnik rozmiękania jest to właściwość materiału, która informuje nas o jego przydatności w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności względnej powietrza.

Wytrzymałość na rozciąganie są to max. Naprężenia jakie jest w stanie przetrzymać próbka podczas rozciągania.

F_R- siła ściskająca niszcząca próbkę; A_R- pole prostopadłe do kierunku działania siły F_R

Wytrzymałość na ściskanie jest to największe naprężenie jakie wytrzymuje próbka podczas zgniatania.

F_C- siła ściskająca niszcząca próbkę; A_C- pole prostopadłe do kierunku działania siły F_C

Wytrzymałość na zginanie są to największe naprężenia jakie wytrzymuje próbka w wyniku działania momentu zginającego.

M_MAX - maksymalny moment gnący niszczący próbkę

w - wskaźnik wytrzymałości przekroju

Zaczyn to mieszanina spoiwa z wodą lub wodnym roztworem bez udziału kruszyw. Zaczyny budowlane to przede wszystkim zaczyny gipsowe i cementowe.

Zaprawy są to mieszaniny spoiw i drobnoziarnistych kruszyw z wodą i ewentualnymi dodatkami.

Zaprawy ogniotrwałe-. (pracujące w środowisku podwyższonej temp.) Masy i zaprawy ogniotrwałe są wieloskładnikowymi mieszaninami drobnoziarnistych materiałów ogniotrwałych, które po dodaniu odpowiednich substancji uzyskują zdolności wiążąc. Zaprawy ogniotrwałe służą do łączenia ze sobą wyrobów ogniotrwałych. Środkiem wiążącym może być woda lub inna substancja ciekła. Zapewniają one uzyskanie trwałego obmurza, przy czym gatunek ich odpowiada gatunkowi stosowanych kształtek.

ZAPRAWY POLIMEROWE - uzyskuje się przez zastąpienie wypełniaczy lepiszczem syntetycznym. Zaprawy te charakteryzują się wyższą wytrzymałością mechaniczną, w szczególności wytrzymałością na rozciąganie. Wykazują większą odporność na środowisko agresywne i mają lepszą przyczepność do podłoża.

Zawilgocenie sorpcyjne jest to zdolność do zawilgacania materiału spowodowana wchłanianiem pary wodnej przez ten materiał z powietrza przy określonej temperaturze.

---