W1
Dualizm rozwoju gospodarczego-geneza podzialu Europy na 2 bloki gospodarcze
System feudalny-jt system uniwersalny
1.prawo na rzeczy cudzej z lac
geneza
-476 upadek cessrtwa zach-rzym
-mur chinski-obrona przed Hunami
-frankowie
-beneficjum-przydzial ziemi (dobrodziejstwo, forma gratyfikacji)
*prakaria-prosba
*data
*renumaertoria
*oblata
kościół ma prawo do posiadania ziemi, a chlop do uzytkowania
-wzglad ekonomiczny-ludzie wchodza w zależności
-sluzba w wwojsku
-czynnik konfesyjny
powstanie spolcnzosci podzielonej (ten kto uzytkuje nue jest wlascicielem)
-pańszczyzna
uwłaszczenia-nadac na własność to co się posiada, tzn. dac chlopom na lwasnosc ziemie, kotre posiadają
w Polsce system feudalny zniesiony w XIX w- powstanie styczniowe
państwo feudalne-patrymonialne, tzn. uwazano ,z e własność władcy (krol jest właścicielem wszystkich i wszystkiego, on rozdziela majatki ziemskkie)
formy platnosci za uzytkowanie ziemi1-czynsz naturalny2-czynsz pieniężny3-panszczyzna
formy zobowiązania panow wobec wladcy
konsylium-lac-rada-w stosunku do monarchy służyć wladze
auxylium-pomoc- panowie feudalni sluza pomocą w sysystemie wojennym
immunitet
immunitete ekonomiczny- pan nie palci podatkow z tych gruntow
immunitet prawny- pan (wladca)rezygnuje z jurysdykcji sdowniczej (pan sądzi we wlasnej sprawie)
2.-nikt nie jest pelanym wlsacicielem ziemi
-panstwo feudalne ma chcarkter stanowy
Przynależność stanowa zależy od urodzenia, tam gdzije się urodziłeś ,taki stan, posczegolne stany mialy różny status prawny
nobilitacja- akt umożliwiający przeniesienie się ze stanu do stanu innego, wywyzszenie
stosunek przynaleznosic do klas, to stosunek posiadana środków produkcji
stany w spoleczenstwei stanowym
-szlachta-duchowienstwo-chlopi-miesczanstwo
3.oparcie calej gospodarki na rolnictwie, jt sytuacja niekorzystna -stagnacyjny charakter, 80-90% to rolnictwo
-gospodarka naturalna(naturalizacja) nie sprzedają artykolow i nie kupują, tzn. , nie ma miejsca na gospodrake towarowo -pieniezną
włość monotrialna(folwark, ziemie gminne(serwituty-prawo do uzytkowania wspolnych gruntow), system pol otwrych- wszyscy maja niewielkie poletka)
4. czynniki egzogeniczne-duzy wpływ czynnik zewnętrzny, ideologiczny. Duzy wpływ na funkcjonowanie gospodarki mialy czynniki nie ekonomiczne.
Teoria sprawiedliwej placy-dochody zróżnicowane od konkretnego stanu, plcic należy tyle aby utzrymamac kogos egzystencje, za uzo nie zalezy placici bo pieniadze demoralizują.
Powod podzialu europy!
XIII w, nastepuje proces zmiany w systemie feudalnym, od odrabiania pansczyzny do oczynszowania.opalca się to panom feudalnym, wyprawy kryzowe(dobra luksusowe). Panowie chca pieniędzy aby moc kupowac towary luksusowe. Osadnictwo na prawie niemieckim z zachodu przyjezdzjaą do Polski chłopi, którzy osiedlają się na ziemiach polskich, np. nie placą podatków..chlopi odrabijac pańszczyznę sa niewolnikami. panom to się nie oplaca. Stosunki paternistyczne, pan opiekuje się chlopem. Nadwyzka należy do chlopa.oczynszowniae prowadzi do powstania gospodarki towarowo -pienieznej.
-wsie na prawie polskim- te przechodzily na wsie na prawie niemieckim. Te stosunki miedzy chlopem a panem są bardziej ekonomiczne- oczynszowanie. Dla chclopa jt kozrtystne bo iwe ila ma zapłacić. Oczynszowanie prowadzi do powstania gopdsprki towarowo-pienieznej. XIV w. dualizm rozwoju gospodarczego w europie. w europie zachodniej oczynszowanie. W europie sr-wsch -proces się zatrzymal-refeudlaizm-powrot do feudalizmu. Granica jest rzeka laba, na zach oczynszowanie, na wsch proces się zatrzymal.
Psucie pieniadza-spadek jego wartości. Dlazego pieniadz się psuje?? Bo jest malo kruszcu, a popyt na pieniadze rosnie.kto traci na psuci pieniadza?? Panowie feudalni, bo dostaja czynsz w pieniadz ktory stracil wartość.
Geneza-przywrocic warunki, które były przed oczynszowaniem. W europie zach się nie udlao1. kryzys demograficzny rok 1348-epidemia dzumy, , 2.oraz niski stan świadomości tych chclopow.XIVw-chclopi kwestionuj.ą to, że maja na wszystko pracowac.3.chclopi w europie zachodniej się buntuja 1358r(zakeriada), 4.rewolucja militarna. XIV zmienia się kultura wojenna, o tym kto wygrywa wojnne decyd=uje chlop wyposażony w luk lub kusze. XIV-XVw-wzmocnieniee władzy centralnej, upowszechnienie dzial oblężniczych.
W2 31/03
Model gospodarki kapitalistycznej na przykładzie angli
Anglia jest krajem, w którym po raz pierwszy na swiecie zostaniala gospodarka kapitalistyczna. Anglia wiek XVII-rewolucja przemyslowa (rewolution-obrot gwiazd, termin astronomiczny od kopernika)
Płaszczyzny na ktorych odbywala sie rewolucja:
-sfera zmian technicznych (podzial pracy, ppczatek procesu zastepowania rak, praca maszyn)
-sfera zmian ekonomicznych- kiedys mala produkcja, przy dużej cenie za towar, pozniej produkcja masowa, zarobek na jednym, masowym produkcie
-sfera zmian społecznych- nowe klasy społeczne-robotnicy, rzemieślnicy bankrutuja, zmie ia się stukura spoleczna
wrunki które musza być spoelnione aby doszlo do rewolucji przemysłowej.
-masowy rynek zbytu
-akumulacja (zgromadzenie kapitalu)
-odpowiednia sila robocza (w przypadku angli mobilna sila robocza-musi być osłabienie feudalizmu, gdzie chlop był przywzwyczjony do ziemi)
-odpowiedni stan świadomości spolecnej
duch kapitalizmu- Sombert
-duch ryzyka
-duch racjonalności (umijetnosc kalkulowania tego ryzyka)
1. rynek zbytu musi istniec w rolnictwie
w pol XIX w, w angli 75% gospodarki mialo ponad 40 ha(podzial gospodarstw). Chec maksymalizacji produkcji rolnej. Wszystko bogaty chlop musi kupic w miescie, i staja się masowym rynkiem zbytu. Mobilna sila robocza, rolnictwo jest nowocześniejsze. Nie ma rewolucji pzremyslowej bez bez rewolucji w rolnictwie (rolnictwo kapitalistyczne).anglia jest krajem z najnowocześniejszym ronictem, i praktycznie samowystarczalna.
Panstwo feudalne było zbyt rozbite na male państewka, w których mogl obowiązywać inny sysyetm gospodarczy, inna waluta, inny system miar itp.
Anglia mogla transportowac towary nie rzekami czy lądem, co było drogie, ale z racji swojego wyspairskeigo położenia morzem (z miasta do miasta- tanio i szybko)
1900-anglia 10 mln, Londyn 1 mln(metroploi, rynek zbytu całego kraju
4ETAPY POLITYKI KOLONIALNEJ WG KULA
1-etap kruszcowy
2-etap korzenno-rzemieslniczy
3- etap plantacyjny -masowy poyt na artykuly przemysłowe
4- etap -opodatkowanie ludności
metropolia prowadzi politykę rynkow uwiezionych i koncesjowania(tzn. kolonie musza nabywac towary od metroploi, np. akty nawigacyjne
mobilna sila robocza jest wynikiem zmian w rolnictwie.
Kapital „caputa”-glowa, pioeniadz przynoszący zysk.
Akumulacja-gromadzenie z mysla pomnożenia i generowania zysku
ŹRÓDŁA AKUMULACJI KAPITALU W ANGLII-pierwotne źródła kapitalizmu to gromadzenie przed zaistenienim kapitalizmu.
KOLONIE-(etap korzenno-rzemiesliniczy), w angli powstaly spolki akcyjne wiek XVII, 1566-1570-powstaje gileda londynska
1531- powstala gielda w antwerpii
gielda-poczatek xviii, anglia prowadzi wojne o sukcesje hiszpanaska, skutkiem był 50 mln dlud państwowy. Zarobki-9 mln panswto, 2 mln-kampania morza południowego.anglicy wobec tego zaczeli kupowac akcej, bo te drożały, panstwo zarabia. Spekulacja gieldowa, z kampnai orza południowego, która była nic nie warta.
SYSTEM BANKOWY- w angli powstaje w 1694r, możliwość podjecia działalności gospodarczej przez tych, którzy kapitelu nie mają.
Rolnictwo- rolnik znajduje na swojej ziemi bogactwo np. wegiel, inwestuje(kupuje)zaila kapitalizm
Brudny handel- niewolnictwo , żołnierze
Dług wewnętrzny-panstwo zadluza obywateli, ale pozniej staje się gigantycznym rynkiem zbytu, np. atmia ma wiele mundurow, butow, tworzenie zakladowa pzremyslowych.akumulacja kapitalu odbywa się przez wiele lat.
RELIGIA-religia ksztaltuje się stan świadomości społeczeństwa (m.weber- etyka protestanca a duch kapitalizmu). Powstanie koscilao angiknskeigo, przyjal zasady koscicolw reformowanych.kalwin-teoria predestynacji-czloiek może być zbawiony wowoczas ,gdy bog go do tego wybierze względu na to co bezie robił w swoim zyciu.jesli nie można boga pzrekupic, trzeba dbac om powodzenie w zyciu doczesnym. Dobrze mi się wiedzie tzn. ze jestem predysponowany do zbawienia.etyka protestancka-osczednosc, pracowitość. Modl się prcujac-protestantyzm
kraj się pustoszy przez wojny, wyksztlacone społeczeństwo, bogactwo naturalne wazne dl;a rewolucji przemysłowej
W3 22/04
Znaczenie polityki rolnej dla funkcjonowania polskiej gospodarki. Inflacja
Polityka rolana-w Polsce ok. ¼ utrzymuje się z rolnictwa, jest to o 4 rzy wiecej niż na zachodzie.w zachodniej europie jt 3-5%. Dzielila nas cywilizacyjna przepasc. Na zach ronicy to pzredsiebiorcy, w Polsce rolnik to to co umie od rodzicow. Polacy sa relatywnie przygotowani, niewykształceni. Struktura agrarna w Polsce wadliwa. Polska wies jest rozdrobniona, brak jest fewktywnaej rozbudowy na zach wysetpowaly gospodatwsta 30 ha, a w Polsce 7ha.
Co powoduje taka strukture agrarna?czynniki wpywajace na stukrure agrana
-liczba ludności
-terytorium-obszar, wilekosc kraju
-rynek zbytu- przynależność Polski do zaborocow ma wpływ na to, ze pol zach jest lepiej rozwinieta. prusyRolnictwo na zachodzie pol tkwi w rynku zbytu- dostarczala art. Na rynek niemiecki. Duze godpodarsstwa kapitalistyczne.koncentracja posiadania ziemii- tzn tak było na zach Polski i powstaja tam duze gosp. Olne (20-50ha). Na wsch pol. W Galicji, tak nie było. Tam nie bylao warunkow zbytu, bo p. austriackie było dualistyczne (austro-wegry). Rolnicy mieli niskie dochody, wiec nie kupowali art. Przemyslowychf. Przemysl się nioe rozwijal bo nikt tego nie kupowal. W zaborze austriackim postępował proces rozdrobnienia gospodarstw. Staluy proces rozdrobnienia, przepisywanie i dzielenie gosp. Na dzieci
- stopnie uprzemysłowienia-
-czynnik polityczny- tradycja historyczna, proces ktory przebiega na danym obszarze, np. od feudalizmu do kapitalizmu
- pruska droga dojścia do kapitalizmu- reformy przeprowadzone p[rzez panastwo-od gory. Zachowują w strukturze wielką własność ziemska.
-amerykanska droga dojścia do kapitalizmu.-reformy od dolu-dzielenie gospodarstw na wszystkich, wiekszy stopien dekoncentracji.
Zabor rosyjski- sredniaczenie wsi 10-15 ha gospodarstwa, mialo na to wpływ uwalszczenie, nadanie chlopom na własność ziemii, która uzytkuje.
Na jakich warunkach warunkach zaborze rosyjskim??
-powstanies styczniowe. Struktura agrarna może być bardzo rozna. Bieżaca polityka ma wpływ na rolnictwo. Powinno byc tak, ze jest gospodarka wolnorynkowa (dopłaty do paliwa, ceny min imane, skup interwencyjny). Proces koncentracji- za rozdrobnieniem były prtie liberalne.
Na zachodzie europy nie ma partii chlposkich, bo nie ma tylu gospodarstw. wnioski struktura agrarna to zawsze pochodna wielu czynnikow (rynke zbytu, historia, czynnik polityczny, liczba ludnosci )
1918-,rolnictwo w Polsce było najweikszym problemem- dwubiegunowy podzial struktury agrarnej.gspodarstwa bardzo male i gigantyczne. W Polsce brakowalo dużych gospodarstw chłopskich, które zajmowaly tylko 6%. 1. 0,2h-29%, 2-5h-32%=bieda 2. 49%-wlasnosc bogactwa.
Brak gospodarstw od 20-50 h, pierwszy spis powszechny 75% zyje na wsi, z czego ponad 2 mln nie uczestniczy w rynku.ok 1/3 nie konsumuje(produkuje wylacznei na wlane potzreby).2,8-8,8-ukryte bezrobocie.jt bariera stukrurarna dla calej gopsdarki, gdyz ci co mją gospodarstwa nie kupuja i nie sprzedają.
REFORMA-wypromowanie gospodarstw od 20-50 h.
VII. 1919- uchwala o reformie rolnej, niska ranga uchwaly. Rzad mail pzreprowadzic refirme, ale jej nie pzreprowdzil,
VII. 1920- ustawa rolna-bardzo korzystna dla chłopów
-parcelacja jest przymusowa-naruszenia zasady własności, obejmuje wszystkie grunty, również kościelne
-wprowadzono limity parcelacyjne-w rożnych rejonach Polski inne
-chlop płacił polowe ceny rynkowej za dzialkę, a za ¾ kupic na kredyt.
-chlop, który będzie służył w wojsku lub zostanie inwalida wojennym dostanie ziemie za darmo
-powod uchwalenia ustwy jest czysto polityczny, bo była wojna pol-bolszewicka i chciano żeby chlop służył w wojsku.
VIII. 1920 cud nad wislą, 1921- pokoj ryski-slabnie zapal politykow do realizacji tej ustawy.
1921- konstytucja marowa stwierdza,z e ustawa z 1920 jest sprzeczna z zasadą nienaruszalności prywatnej (świętość, odplatnosc)
SKUTEK-maj 1923 PAKT LANSKO-RONSKI, podpisany przez PSL PIAST, ZLN, CHD-był to układ koalicyjny, by objac wladze (witos).- reforma rolana efektem politycznego kompromisu.(Witos, dmowski, korfanty) -parcelacja dobrowolna, nie można zmuszac., parcelacja nie obejma gruntow kościelnych- nie gwarantuje się chlopm taniego kredytu a cena ziemi jest ceną rynkową, chlop płacił za rzeczywistą wartość ziemi. Rzad Witosa jednak tej refomy nie przeprowadzil, bo rzad upadl 1923.
Czy te reformy były zle?? Dlaczego??
Obie były zle, bo jedna była zbyt korzystna, każdy bu chciał z niej skozrystac, ale ziemi było zbyt malo. Druga nie korzystana , gdyz bo nie obejmowala gruntow kosicelnych. Male gospodarstwa podlegaly dalszemu rozkładowi na mniejsze.
1925 grudzień-wprowadzono reforme.
6.9.1944- reforma rolna (akt czysto polityczny), podzial ziemi misdzy wszystkich chłopów jednakowo-aby zbudowac sobie spoleczną bazę. W praktyce likwiduje wielką własność. Skutek-polska zaczela się cofac. Mieso było towarem deficytowym, było to konsekwencją rozwiązań podejmowanych przez politykow.
INFLACJA W POLSCE
Inflacja-jt spadek realnej wartości pieniadza, wyrazem jest wzrost cen, za te same pieniadze kupujemy mniej. W każdym kraju jest inflacja. Do 2,3% jt inflacja pozadana. Obecnie w Polsce 2-2.5%-jt inflacja umiarkowana.do 10% w skali roku jest inflacja umiarkowana, powyżej 10% inflacja galopująca. Powyżej 1000%- hiperinflacja- nie ma granicy hiperinflacji- w skali roku
BARIERA INFLACJI-ilosc zer miesczaca się na banknocie.
GENEZA-ZRODLA-INFLACJI
1- ciągniona przez popyt- ludzie mją za duzao pieniędzy, wie c zamieniaja to na towar. Za duza produkcja pieniadza, duzy popyt, brak towaru.
2. pchana przez koszty- jeden impuls inflacyjny np. cena benzyny- powoduje, ze drozeje wszystko.sztucznie wzrasta cena jakiegos srodka produkcji
inflacja (lac)-wzdymanie, zwiekszanie
1920- Bruksela konferencja, politycy chcieli wprowadzic system gospodarczy z XIX w
-wymienialnosc pieniadxa na kruszec, tzn. emisja pieniadza uzalezniona od olosci kruszcu w danym BC.
-zasada równowagi budżetowej-nie można wydawac wiecej niż się zarabia.
-gospodarak powinna być otwarta na zewnetrzna konkurencje.
Po I wojnie swiatowej zasady te upadly. NATO wpłynęło na USA. Odejść=ie Odejście wymienialności pieniądza, nikt nie pilnowal równowagi budżetowej, nikt nir kontrolowal emisji pieniadxza, brak wspolpracyu gospodarczej.
1922-Genua-
-gold bulion standard- spod zasady wymniejalnosci pieniadxa zostali wylaczeni ludzie biedniejsi. System ten miał zabezpieczac bo wylaczono drobnych ciułaczy. Jednoraowo można było wymienic pieniadz o wartości 1 mln, lub 2kg zlota
-gold exchange standard- podstawa emisji pieniadza moze bycmnie tylko zloto(kruszec), ale tez waluta w 100% wymienialna na zloto(dolar).
Obniżenie parytetu kruszcu- tzn. z tej samej ilości kruszcu zwikszono emisje papierowego pieniadza.
POZYTYWY INFLACJI
-wzrost poytu w gospodarce(ucieczka obywateli od pieniadza, ludzie kupuja towar)
-ucieczka od pieniadza polaczona z popytem odlozonym, rosnie produkcja, zatrudnienie, spada bezrobocie.
-obniezenie kosztow produkcji-brak podatkow, zwiekszenie inwestycji
-wysoka inflacja- oplaca się brac kredyty bo splaca się mniej, ale pieniadz ten trzeba wydawc- inwestowac lub konsumowac.
-premia eksportowa- oplsca się sprzedawc polskie towary., bo sa tańsze od zachodnich zachodnich 40%
inflacja do pewnego momentu jest dobra
NEGATYWY INFLACJI
-zawsze uderza w tych co zyja od 1 do 1
-zanik inwestycji w polityce gospodarczej
-tylko bank państwowy może udzielic kredytu
-zamierają inwestycje
- zjawisko dwuwalutowosci, inna waluta w której dokonujesz zakupow- dolar lata 80.
-nie sklania się gospodarki do rozwoju
- staly zbyt nieunowoczesnia produkcji
-ma samonapędzający się charakter, jest zjawiskiem psychologicznym
- brak inwestycji, kapitalu zagranicznego (odplyw kapitalu z agranice)
- nie dostanie kraj z inflacja kredytu zagranicznego
-wysoka inflacja-nie dostanie premi eksportowej
Każdy kraj w sytuacji wysokiej inflacji probuje z niej wyjsc , bo prowadzi do rozstroju.
Po I wojnie , rzad Polski prowadzi plityke inflacyjna. Źródła tkwia w deficycie budżetowym, wydatki sa wieksze niż wpływy (1923).
4 punkty wydatkow budżetowych(pochłaniających 70 % wpywow budzetu)
- armia- 40-50% wpywow budżetowych
-doplaty do taryf kolejowych 10%
- doplata do funduszu aprowizacyjnego(socjal, dopłaty do zywnosci)10%
-PKKP-doplacanie przedsiębiorcom
to wszystko stanowi ok. 60-70%, a reszta?? Rzad dodrukowuje puste pieniadze.
XII. 1923- RZAD GRABSKIEGO po Witosie
-gabinet pozaparlamentarny(bezpartyjny)
- prawo wydawania dekrteow z moc ustwy
- ogrniecznei dekrteow- nie monza regulowac ustroju, nie można zmieniac konstytucji, wprowadxac cenzury, - wszystkie dekrety rzadu zatwierdzane przez parlament po 6 miesiacach.
Na czym polega polityka zwalczania inflacji??
DEFLACJA-odwrotniosc inflacji, wypompowanie pieniadza z gospodarki,, polityka deflacyjna nigdy społeczeństwu się nie podoba.
REFORMA GRABSKIEGO- równoważenie budżetu
- uzdrowienie systemu podatkowego. Nowe podatki: 1- obrotowy, 2- majatkowy pow. 10 tys farnkow szwajcarskich rocznie.duze kary za niepłacenie p[odatkow.
- tnie wydatki, likwiduje PKKP PKP dopłaty do taryf kolejowych, urealnia stole procentowa(rosna stopy proceny, rosna ceny kredytow)
- wprowadzil zasade taniego panstwa, likwidowal ministerstwa
-tnie wydatki na armie
-zwalcza ukrywanie dochodu
- zwieksza zakrs monopolu panstwa- wpływy do budżetu.
Wszystkie te działania doprowdzily w kwietniy 1924 r ze wpływu do budżetu rowanowaza się z wydatkami. Grabski wymnienia marke polską na zloty Polski.
Bank centralny- był w istocie instytucją prywatną, co uniemolziwialo państwu prowadzenie polityki inflacyjne. Wymiana marki polskie na zlotowke, wymnielalnosc waluty na kruszec- 1 zl= 1 frank szwajcarski w zlocie, 1 kg=, 444zl, w saks=rbcu panswta.
Inflacja bilonowa- bank mogl zaciągnąć kredyt do 50 tys zl
SKUTKIM REFORMY GRABSKIEGO
-recesja- spadek aktywności gospodarczej o ok. 1/5
- wzrost bezrobocia o ok. 60%
- zahamowanie eksportu, polska staje się bardzo drogim krjem- spadek eksportu wegla
nie dalos ei wyjsc z inflacji, bez poniesienia pewnych kosztow.
W4 19/05
KRYZYSY GOSPODARCZE W KAPITALIZMIE
Wzrost gospodarczy w kapitalizmi nie ma charakteru lineralnego, opiera się na cyklach koniunkturalnych.
Teorie próbujące wyjaśnić teorie wzrostu
- teoria egzogeniczna
- teoria endogeniczna
wg, Juglara gospodarka rozwija się cyklami, co 10, 11 lat.
4 FAZY KONIUNKTURALNE
I okres poprawy- mechanizm gospodarki kapitalistycznej jest partwidlowy, jeli dochodzi do kryzysu. Kryzys jest wynikiem zewnętrznym, tzn. spowodowany przez ludzi, (przez partie
Liberalne)
II rozkwit- sam mechanizm gops.kapitalistycznej jest waliwy, dlatego pojawiaja się cykliczne spadki.(partie ;lewicowe)
III recesja
IV depresja
CYKL KONINKTURAKLNY
-powtarzające się w danym okresie czasowym zmiany podstawowych czynnikow, wskaźników ekonomicznych.np PKB.
PKB-suma wartisci wszystkich finalnych dobr i usług wytworzonych wytworzonych danym okresie pryz uzyciu czynnikow produkcji będących w danej gospodarce.
Naturalna stopa bezrobocia- ok. 5-6%
PROBY WYJASNIAANIA KRYZYSU GOPSODARCEGO, W RAMACH TEORI EGZOGENICZNYCH
1. jevors- kryzys gosporacze sa efektem plam na słońcu. Tzn. palmy te mialy wpływ na rozwoj rolnictwa.-kryzys w gosp. Kapitalistycznej polega na nadprodukcji
2. teoria cyklu poitycznego- politycy podczas wyborow zachwują się nieracjonalnie, tzn. duzo obiecują.
3. samospelniaja ca się przepowiednia- tzn. kryzys jest zaajawiskeim psychologicznym, jeśli ludzie spodziewaja ie kryzysu to ludzie postępują tak, ze kryzys nastapi.nalezy wiec brac pod uwage poziom optymizmu społecznego, a nie czynniki ekonomiczne.
4. teoria innowacyjna- kp[itlaizm wymusza od pzrtedsiebiorcow coraz większej ilości dobr
skumulowanie wszystkich innowacji w gospodarce powoduje ze ludzie nie są w stanie kupic, bo jest z drogo.
5- teoria monaterystyczna- Friedeman- krzysysy gsopodartcze to konsekwencje błędów popełnianych przez politykow, bo politycy wpompowuja do gospodarki zbyt duzo pieniądza, lub jeśli politycy obniża ilość pieniadza. Kryzs jest konsekwencją zbyt dużej cyrkulacji pieniadza.
TEORIA ENDOGENICZNE
-J.M Keynes- „ogolna teoria stopy procentowej” istnieje popyt na same pieniadze, nie wszystkie srodki, które ludzie zarabiajaa sapzrekladane na realne wykorzystanie pieniadza np. moda, kolekcjonerstwo
- Say- gospodarka kapitalistyczna jest perpetum mobile- będzie sue rozwijla w nieskończoność
gospodarka jest zawsze stanem równowagi. Im wiecej się zarabia, tym wiecej kupuje.
Jaka sytuacja powoduje ,ze ludzie niekupują? Kiedy jest waska ludzi o wysokich zarobkach
Wg kenesa powinna dominowac klasa srednia, bo mja za malo żeby iosczedac,ale wystrczjaco żeby wydawac.Kayns proponuje system podatkowy- snonstuaowany orpgresywanie-im wiecej zarabiam tym wiecej placisz podatku. Ale keyns proponowal także, ulgi podatkowe, ale tylko dla tych którzy inwestują.
-modyfikacja systemu podatkowego
-system podatkowy oopierajacy się na podatku bezpsrednim, tak żeby nie wszyscy byli obciążeni w tym samym stopniu
-utzrymaywanie niskiej stopy % BC
-realizacja robot publicznych- publicznych w takich dzialach co nie zwiksza iklosci udzilau na rynku , w ifrakstukturze
-finansowanie z deficytu budżetowego
WNIOSKI-jt wybor ideologiczny, jt spor nierozsztralny. Postzteganie zjawisk, zlaezy od postrzegania przez każdego czloiweka.
1922-1935 wileki kryzys gopsporadzczy - brak jednoznacznej odpowiedzi dlaczego do niego doszlo.
W5 16/06
GŁÓWNE SŁABOŚCI GOSPODARKI SOCJALISTYCZNEJ
Cechy gospodarki socjalistycznej
-spoleczna własność środków produkcji(tzn. ze l;wasnoc prywatna w praktyce nie istnieje)
-centralny polan- decyduje op rozwoju gospdodraki
-centralne zarzadznie
-bezpieniezna gospodarke
- bezklasowe społeczeństwo
Marks i Lenin uważałoi , ze rewolucja będzie permanentna- ogolnoswiatowa, i będzie twala dopiki nie ogarnie całego swata.
ROZNICE MIEDZY GOSP SOCJ I KAPIt
-sposób finansowania industrializacji. W kap[witalizmie wiele źródeł rozciągniętych rozciągniętych czasie. W godp. Socjal. Decyzje o indusrlaizacji sa szybkie i trzeba je szybko realizowac.
1929-1933 I pieciolatka, (musiała być wykonana przed planem), zamierzano na inwestycje wydac wiecej niż niż na wcześniejsze lata.
Wg. PREOBRAŻEŃSKI- koncepcja pierwotnej akumulacji socjalistycznej. Dotyczylo to etapow polityki kolonialnej, uważał ze w ZR nie ma zgromadzonych pieniędzy, nie można liczyc na kolonie. Wg niego źródłem ma być stworzenie koloni, i wyciagniecie od tych osob poniesionych kosztow. Ta grupą mieli być chłopi, któryż byli najliczniejszą grupą do 90% społeczeństwa.
Mechanizm wyciągania środków od chłopów:
I KONCEPCJA
- korzenno- rzemieslinicza- nieekwiwalentne ceny, nabycie towaru po niskiej wartości i sprzedanie drożej. Podwyższyć ceny art. Przemysłowych a obniżyć na art.spozywcze.
II KONCEPCJA wg. Stalina
-zmiana formy własności. NEP- nowa ekonomiczna polityka. Wg Stalina źródłem industrializacji to zmania źródła własności po NEP. Nadwyzka przechowywana zostanie przechwycona przez panswto..nkie będziemy placic długów carskich, wprowadze nie monopolu.
III KONCEPCJA wg. sokolnikowa
Powielano model rozwoju gospodarczego panwst zachodnich. Najpierw rozwinąć rolnictwo, ta koncepcja nei miala sznsy na realizacje.
Tak naprawde liczyl asie tylko koncepcja 1 i 2.
To co Stalin sugeruje nie gwarantuje zgromadzenia środków, jego koncepcja jest inna niż preobrazynskiego. Preobrazynski był trockistą, zwolennikiem trackiego. Stalin gdy doszedł do władzy realizowal koncepje preobrazynskiego.
Po co w ZR potrzebna była intensywna industrializacja??
-dla bolszewikow było nie do przyjecia, ze intensywna industrializacja miala wyeliminowac roznicce klasowe.
1. przslanka ideologiczna
2. przeslanka spoleczna- intensywna industrilazacja ma spowodowac, ze powstanie gr.spol w imieniu której bolszewicy rzadzą.
3. przwslnkla czynnikow militarnych
AUTARCHIZM - samowystarczalna gospodarka.
-czynnik propagandowy
- woluntaryzm ekonomiczny- oznaczal, ze panswto wyznacza cele ekonomiczne nie licząc się z rzeczywistą gospodarką
1928- w ZR wydobywano 35 mln wegla, zakladano ze w 1932 ulegnie podwojeniu, ale w 1930 stalin uznal, ze powinno to być ok. 105 mln ton wegla. Oznacza to z punktu widzen ia gospodarczego, ze planista jest uzależniony od czynnika politycznego.
MODEL GENETYCZNY-pewne określone wartości ekonomiczne i w oprciu o te wartości podajemy cele na przyszłość.
MODEL TEOLOGICZNY- osiągniecie celu(logos- cel, teolog- osiągniecie, z lac cel jest wyznaczony przez politykow. A ekonomiści mają znaleźć srodki do realizacji tego.
MOBILIZACJA MAS- współzawodnictwo , odpowiednia mobilizacja do wysilku, to oni osiągną ten wygorowany cel. W panastwach socjalistycznych przyjmuje się model teologiczny.
Żeby koncepcja preobrzynskiego była skuteczna musi nastąpić rownolegle kolektywizacja , tzn. zamiana własności na kołchozy i sowchozy.
1929.X. Stalin artykul „rok wielkiego przelomu”, mowil, ze chłopi sami chca kolektywizacji wsi. Mialo być 52% zkolektywizowanych wsi w ciagu 5 miesiecy.
Celem kolektywizacji - był cel poityczny by kontrolowac restrykcyjnie wies. Kolektywizacja wsi to katastrofa dla ZR, skutkimkolektywizacji byle zle. SKUTKI KOLEKTYWIZACJIWybicie stada koni- a była to sila pociagowa, zmniejszono poglowie zwierzat, zmniejszono wydajności zboza, bo ludzie woleli zjesc, skonsumowac niż oddac.
3 KATEGORIE CHŁOPÓW
-zangazowany zagazowany działalność kontrrewolucyjną- tzn. mieli być zabici na miejscu, to ci co się sprzeciwli kolektywizacji
- nie orzejawilai zadnej opcji- aresztowano i deportowano za Ural, do niewolniczej pracy.
- chłopi, którzy sami chcheili tworzyc kołchozy-ale i tak byli uznani za wrogow i byli przesiedleni na ziemie wymagające polepszenia.
2mln chłopów deportowano,a dotarlo tylko 1,3 mln. Chłopi się wtedy masowo buntowali.wladza te wystpaienia masowo tłumiła.
Skutek polityki wladz sowieckich
Wybuchl drugi gigantyczny glod, zmarlo 5-6 mln osb, glownie na Ukrainie. Zmarli bo zastosowano model preobrazynskeigo pozyskiwania podatkow w naturze
- musieli oddawac czesc swojej produkcji- 40% a wczesniej bykomto 15 %, czyli podnieslim podatki.
-wprowadzono MTS- osrodki maszynowe, sprzet należy do panstwa, musza go wynająć za srodki zwynosciowe.
- wprowadzenie skupu obowiązkowego, placono mniejniz wynosil koszt wytworzenia.
Nie było dobrowolności w pobieraniu art. Żywnościowych, wewnętrzne paszporty.