1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa substancji: Kwas mlekowy [kwas α-hydroksypropionowy]
Wzór chemiczny: CH3CH(OH)CO2H
Producent:
Dostawca:
Użytkownik:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Substancja stwarzająca zagrożenie:
Nazwa chemiczna |
% wag. |
Nr CAS |
Nr EINECS |
Symbol ostrzegawczy |
Symbole zagrożenia (R) |
kwas mlekowy |
100 |
50-21-5 |
203-532-3 |
Xi |
36/37/39 |
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja nie jest niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Substancja stała lub ciecz w warunkach normalnych, palny. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń.
Zagrożenie toksykologiczne: Kwas mlekowy w postaci pyłów i par działa drażniąco.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Kwas mlekowy nie wywiera szczególnie szkodliwego działania w środowisku naturalnym. Jest naturalnym produktem przemian materii w żywych organizmach.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego pyłem lub parami kwasu mlekowego środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Zasięgnąć porady u lekarza lub w ośrodku toksykologicznym.
Zatrucie inhalacyjne: |
|
1. |
W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zaleca się inhalacje roztworem sody. |
2. |
Zapewnić pomoc lekarską. |
Skażenie oczu: |
|
1. |
Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. |
2. |
Zapewnić pomoc okulisty. |
Połknięcie: |
|
1. |
W razie połknięcia przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Stosować łagodne środki neutralizujące: zawiesinę magnezji palonej, zawiesinę wodną węgla aktywnego, mocną herbatę niesłodzoną, filiżankę czarnej kawy, białka jaja rozmieszane z wodą, wodę wapienną. Kwas należy rozcieńczyć 100-krotnie. Nie wywoływać wymiotów. |
2. |
Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło. |
Skażenie skóry: |
|
1. |
Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem. |
2. |
W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. |
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Szczególne zagrożenia: |
Ciecz lub ciało stałe w temperaturze normalnej - palne. Pyły i pary w sprzyjających warunkach z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Pojemniki z kwasem mlekowym narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. |
Środki gaśnicze: |
|
Zalecenia szczegółowe: |
Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się substancji. Powoduje to jej rozrzucanie, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. |
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: |
W przypadku wydostania się większej ilości kwasu mlekowego do środowiska, zanieczyszczony obszar należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. |
Środki ochrony osobistej: |
Unikać kontaktu z uwalniającą się substancją. Stosować ubrania ochronne kwasoodporne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyczuwalnego zapachu kwasu - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr par oznaczony kolorem żółtym i literą E). |
Zalecenia szczegółowe: |
Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia), zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary i pyły strącać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy - roztworu, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duże ilości cieczy odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, najlepiej pochodzenia roślinnego (siano, słoma, torf, trociny), zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia. |
Zabezpieczenie środowiska: |
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. |
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas stosowania kwasu mlekowego nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z kwasem, unikać wdychania pyłów, par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla materiałów żrących, palnych, poza zasięgiem dzieci. |
Zapobieganie pożarom/wybuchom: |
Wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, chronić zbiorniki przed nagrzaniem. |
Magazynowanie: |
W oryginalnych, właściwie oznakowanych, zamkniętych opakowaniach, w magazynie substancji żrących wyposażonym w instalację wentylacyjną, na twardym podłożu (najlepiej ceramicznym) lub na półkach regałów. Opakowaniami są szczelnie zamknięte beczki ocynkowane piętrzone w stosy lub balony szklane (roztwory) zamykane korkami, butelki lub indywidualne opakowania plastikowe, umieszczane na ceramicznym podłożu lub półkach regałów. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. |
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania kwasu mlekowego. Sprawna wentylacja.
Najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy:
NDS - nie ustanowiono
Rosja (PDK) - 10 mg/m3
Ochrony osobiste:
Drogi oddechowe: |
Maski ochronne z pochłaniaczami par kwaśnych (oznaczonymi literą E i kolorem żółtym oraz filtrami cząsteczkowymi P2). |
Ręce: |
Rękawice ochronne z tkanin powlekanych, odporne na działanie kwasów organicznych. |
Oczy: |
Okulary ochronne w szczelnej obudowie. |
Skóra i ciało: |
Ubrania ochronne powlekane, odporne na działanie kwasów organicznych. |
Inne informacje: |
Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z kwasem mlekowym. Natychmiast usuwać rozsypy substancji stałej oraz rozlewiska roztworów. |
Metody oceny narażenia w środowisku pracy:
Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości kwasu mlekowego w powietrzu metodą chromatografii gazowej.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
9.1 |
Masa cząsteczkowa: 90,11 g/mol |
9.2 |
Postać fizyczna, barwa, zapach: Kwas mlekowy należy do karboksylowych hydroksykwasów alifatycznych. Występuje w dwóch odmianach enancjometrycznych - kwasy D(-) i L(+)-. Mieszanina topi się w temp. ok. 20oC. Jako ciało stałe jest substancją krystaliczną, bezbarwną, rozpływającą się na powietrzu, a jako ciecz ma syropowaty wygląd. |
9.3 |
Temperatura topnienia: ok. 20oC |
9.4 |
Temperatura wrzenia: ok. 119oC/1,6 kPa |
9.5 |
Gęstość: 0,980 g/cm3 (20oC) |
9.6 |
Gęstość par względem powietrza: 2,17 |
9.7 |
Prężność par: 1,1 hPa (20oC) |
9.8 |
Temperatura zapłonu: 66oC |
9.9 |
Temperatura samozapłonu: 460oC |
9.10 |
Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: 2,1-7,8% obj. |
9.11 |
Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Kwas mlekowy nieograniczenie rozpuszcza się w wodzie, alkoholu, chloroformie, glicerolu. |
9.12 |
Wartość pH (10 g/l H2O/ 20oC): ok. 3 |
9.13 |
Inne: Kwas mlekowy tworzy się w mięśniach z zapasowego cukru - glikogenu. Powstaje podczas fermentacji masłowej. Najważniejszym źródłem otrzymywania jest fermentacja mlekowa, której ulegają roztwory wielu cukrów. Kwas mlekowy występuje w kwaśnym mleku, tworzy się podczas kwaszenia kapusty. Stosowany w przemyśle spożywczym, w gospodarstwach domowych, w garbarstwie do odwapniania skór, w stomatologii do usuwania kamienia nazębnego. |
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność i reaktywność: |
Kwas mlekowy w warunkach prawidłowego przechowywania jest substancją stabilną chemicznie. Działa korodująco na większość metali, w tym na ołów. Reaguje z silnymi utleniaczami. |
Właściwości korozyjne: |
Substancja żrąca |
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Drogi narażenia: |
Oczy |
tak |
|
Spożycie |
tak |
|
Skóra |
tak |
|
Wdychanie |
tak |
Informacja ogólna: Kwas mlekowy w organizmie człowieka ulega przemianie, jak wszystkie kwasy tłuszczowe. Badania dowiodły, że w wyniku działania kwasu mlekowego w organizmie człowieka nie stwierdzono wytwarzania się związków ketonowych. Zatrucia zdarzają się wśród robotników przemysłu chemicznego, na skutek wdychania par i pyłów kwasu. Kwas wywołuje podrażnienie błon śluzowych i skóry. Wchłonięty do organizmu utleniony zostaje do ditlenku węgla. Spożycie wywołuje ból w ustach, gardle, przełyku i żołądku.
Działanie miejscowe:
Wdychanie par i aerozoli: Wdychanie pyłów i par kwasu mlekowego wywołuje ból w ustach, gardle, przełyku i żołądku. Występują natychmiastowo i mogą być one połączone z biegunką i krwawym stolcem. Kwas mlekowy o wysokim stężeniu może spowodować bezdech z pieniącą się śliną (objaw obrzęku płuc). Może pojawić się zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc.
Kontakt ze skórą: Wystąpią zaczerwienienia i podrażnienia chemiczne. Stężony kwas powoduje poparzenia chemiczne.
Kontakt z oczami: Pojawią się zaczerwienienia, poparzenia i ból. Może zaistnieć poparzenie chemiczne.
Połknięcie: Kwas mlekowy rozcieńczony wywołuje uczucie palenia w ustach i nudności z wymiotami. Kwas stężony powoduje groźne wymioty z obecnością krwi. Może dojść do perforacji (przedziurawienia) jelit.
Zatrucia przewlekłe: Wdychanie par prowadzi do zapalenia płuc i oskrzeli, a nawet do ostrego obrzęku płuc. Do znamiennych objawów zatruć przewlekłych należą stany zapalne śluzówek, nadżerki i próchnica zębów, zapalenie oskrzeli, zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz objawy typowe dla anemii. Ciągły kontakt z parami kwasu mlekowego powoduje zapalenie spojówek.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Kwas mlekowy w środowisku szybko ulega procesowi biodegradacji.
Stopień zagrożenia wód: niewielki
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Zawartość opakowania wg:
rodzaju 07 01 99 - inne niewymienione odpady.
Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).
Opakowania wg:
rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,
rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Kwas mlekowy nie podlega klasyfikacjom w ramach przepisów ADR, RID, IMDG-Kod oraz IATA, a tym samym ograniczeniom dotyczącym tych przepisów.
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Kartę wykonano zgodnie z:
Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).
Normą PN-ISO 11014-1: 1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 1 lipca 2001 r.).
Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi kwasu mlekowego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy kwasu mlekowego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.
Na etykietach należy umieścić następujące informacje:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: |
|
|
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: |
„Substancja drażniąca.” |
|
Symbole zagrożenia |
||
R 36/37/38 |
Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę. |
|
Symbole bezpieczeństwa |
||
S 2 |
Chronić przed dziećmi. |
|
S 26 |
Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. |
|
S 36 |
Nosić odpowiednią odzież ochronną. |
16. INNE INFORMACJE
Kwas mlekowy |
|
16.2 Znaczenie symboli: |
|
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych |
|
Xi |
Substancja drażniąca. |
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce) |
Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.
* * * * *
Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC
|
KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI CHEMICZNEJ |
Wydanie: I Data wydania: 05.03.03 Strona/stron 7/7 |
Nazwa: |
KWAS MLEKOWY |
Kwas mlekowy