Społeczne uwarunkowania rekreacji
Z pojęciem czasu wolnego ściśle związane jest pojęcie rekreacji. Słowo rekreacja znane jest od dawna w j. Polskim pojawia się w literaturze staropolskiej jako określenie rozrywki, odprężenia, przerwy w zajęciach a pochodzi od łacińskiego słowa „recreatio” które oznacza powrót do zdrowia i odpoczynek, rozrywkę, zabawę. Pojecie rekreacji podobnie jak i czasu wolnego jest różnie definiowane i różnie rozumiane przez autorów. Przez pojęcie rekreacja rozumiemy wszelkie formy aktywności aprobowane społecznie podejmowane dobrowolnie przez człowieka w czasie wolnym dla odpoczynku, rozrywki i rozwoju własnej osobowości.
Rekreacji nadaje się czasem szerokie znaczenie utożsamiając z czasem wolnym. Różnica jednak między tymi dwoma pojęciami występuje zarówno w zakresie jak i w kategorii pojęć. Czas wolny jest pojęciem węższym, kategoria działania. Rekreacja jest podstawowym elementem, treścią czasu wolnego. Czas wolny może być wypełniany drzemką, leżeniem, praca społeczną.
Rekreacja może być bierna i pasywna. Do biernej zalicza się czytanie książek i czasopism, oglądanie tv, słuchanie muzyki, czynna dzieli się na dwie grupy: I rekreacja czynna a przewadze wysiłku psychicznego (gra w brydża) II rekreacja o przewadze wysiłku fizycznego (rekreacja ruchowa)
Podział form rekreacyjnych: turystyka, sport, środki masowego przekazu, kultura masowa , wystawy, muzea; samokształcenie i dokształcanie, amatorstwo artystyczne, hodowla amatorstwa, zabawy i kontakty towarzyskie, kolekcjonerstwo, hobby.
Podział zaproponowany przez H.D.Corbina. 4 grupy działalności: I sporty rekreacyjne: karate, tenis ziemny, tenis stołowy, kolarstwo, kulturystyka itp.); II zajęcia miłośnicze (hobby): modelarstwo lotnicze; III działalność kulturalna: muzyka, malarstwo, poezja, rysunek; IV mieszane rodzaje działalności które podtrzymują zainteresowania jednostki, pobudzają ją w ten sposób do działalności to : szachy, gry świetlicowe, quizy.
Są też inne podziały rekreacji wszystkie dadzą się ująć w cztery podstawowe grupy: -rekreacja fizyczna (ruchowa), -rekr. twórcza, -rekr .kulturalno-rozrywkowa, rekr. przez działalność społeczną.
„rekreacja ruchowa” wg. Teresy Wolańskiej to wszelki ruch sportowo- campingowy uprawiany w czasie wolnym dla wypoczynku, rozrywki, rozwoju osobowości, bez nastawienia się przede wszystkim na osiąganie max. wyników sportowych niezbyt meczący a przynoszący odprężenie, radość, przyjemność.
Formy ruchowe zaspokajające potrzebę aktywności ruchowej:
1. w zależności od charakteru uczestnictwa: 1.1 indywidualne formy rekreacji ruchowej (gimnastyka poranna, jazda na rowerze); 1.2 zespołowe a)stałe rekreacyjne- utrzymanie sprawności fizycznej, psychicznej, fizjologicznej, utrzymywanie optymalnego stanu wydolności organizmu: zespoły ćwiczeń koordynacyjnych, zespoły ćwiczeń gimnastycznych, gier zespołowych, nauczania i doskonalenia, ćwiczeń atletycznych, gimnastyki artystycznej; b) zespoły specjalistyczne- celem ćw jest podnoszenie usprawnienia ogólnego, przywrócenie zdolności do wykonywania zawodu, zdrowia: dla osób w wieku poprodukcyjnym (renciści, emeryci), ćw relaksowo- koncentracyjne, ćw dla osób z nadwagą, dla osób z zaburzeniami układu krążenia, dla osób z zaburzeniami układu nerwowego i ruchowego. C) doraźne zespoy rekreacyjne grup osób zebranych przypadkowo w celu wspólnego uprawiania rekreacji, która nie może być uprawiana indywidualnie. 1.3 rekreacja ruchowa w rodzinie (udział rodziców i dzieci) jazda na rowerze, gimnastyka.
2. w zależności od specyficznych celów: 2,1 zespoły ćwiczeniowe; 2.2 akcje masowe- celem jest rozwijanie rekreacyjnych zapotrzebowań społecznych (maratony), 2.3 imprezy sportowo- rekreacyjne np. zloty, festyny z koncertami, 2.4 obozowisko, 2.5 zabawy i turnieje, 2.6 wczasy oraz wypo0czynek sobotnio- niedzielny.
3. w zależności od środowiska i teren stosowania rekreacji: 3.1 rekreacja ruchowa w zakładzie pracy (spartakiady zakładowe), 3.2 rekreacja ruchowa na osiedlu mieszkaniowym (festyny sportowo rekreacyjne, stałe zespoły ćwiczebne), 3.3 rekreacja ruchowa w ośrodku wypoczynkowym (ośrodki wypoczynku codziennego, świątecznego)
4. w zależności od rodzaju i charakteru działalności ruchowej: 4.1 zabawy i gry rekreacyjne, 4.2 formy rekreacji ruchowej o charakterze sportowym: gimnastyka podstawowa i artystyczna, gry sportowe (siatkówka, koszykówka, piłka nożna), gry rekreacyjne (badminton), serso, tenis, kręgle. ; kolarstwo, kulturystyka, lekkoatletyka, samoobrona(karate), sporty wodne, sporty zimowe. 4.3 formy rekreacji ruchowej o charakterze turystycznym: zgadywanki terenowe, wycieczki, marsze na orientację, 4.4 formy rekreacji ruchowej o charakterze profilaktyczno leczniczym (odbywa się pod kontrolą lekarską i instruktora np. osoby po zawale serca)
Do form rekreacji stosowanych przez dzieci i młodzież zaliczyć możemy: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia rytmiczne, gimnastyka artystyczna, gry terenowe, łyżwiarstwo, pływanie. Mówiąc o turystyce rekreacyjnej mamy na myśli jej różne rodzaje zależne od terenu, celu, rodzaju, czasu, listy uczestników (indywidualne, grupowe, zespołowe, zlotu)
Rekreacja twórcza w przeciwieństwie do rekreacji fizycznej wywiera dominujący wpływ na stronę emocjonalną , kształtuje poczucie piękna, estetyki.
Do podstawowych form rekreacji twórczej należą: zajęcia plastyczne, muzyczne, modelarskie, fotograficzne i filmowe, techniczno radiowe, motoryzacyjne.
Rekreacja kulturowo- rozrywkowa podnosi poziom kulturalny jednostki. Zaliczyć tu można: czytelnictwo, rozrywki umysłowe, film teatr, radio i tv, imprezy kulturalne i artystyczne, życie towarzyskie.
Do przedstawienia form rekreacji człowieka można powiedzieć że w czasie wolnym człowieka zaspokaja szereg swoich potrzeb m.inn. potrzebę wypoczynku i relaksu, emocji, agresji, potrzeba zmiany środowiska i trybu życia, potrzeby poznawcze, estetyczne, ambicjonalne i społeczne.
Rekreacja zwiększa aktywność człowieka zwiększa jego zainteresowania wzbogaca osobowość, rozładowuje napięcie.
Rekreacja ruchowa mimo że jest dobrowolna powinna zajmować dominującą pozycję w życiu człowieka powinna być elementem obowiązkowym.
Rekreacja to różnorodne formy działalności człowieka podejmowane poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką dla odpoczynku, rozrywki i własnych zainteresowań. Są to zajęcia ruchowo sportowe, turystyczne, zabawy ruchowe którym człowiek oddaje się z własnej chęci.
Wg „ustawy o kulturze fizycznej z 1996” rekreacja ruchowa to forma aktywności fizycznej podejmowana dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych.
Zadania dla rekreacji są opisane w „ustawie o kult fiz” z dnia 18 stycznia 1996 roku w :”rozdziale 7 pt „rekreacja i rehabilitacja ruchowa” art. 42 punkt 1,2 i 3.
Ptk1 art. 42 „ust o kult fiz” mówi o tym że organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego, kluby sportowe oraz stowarzyszenia.
Zadania w zakresie rekreacji jak mówi ptk2 maja być realizowane poprzez: popularyzację walorów rekreacji ruchowej, organizacji zajęć, zawodów i imprez sportowych, szkolenia kadry instruktorów i kierowanie ich do prowadzenia zajęć rekreacyjnych, tworzenie i utrzymywanie i udostępnianie bazy sportowo rekreacyjnej.
Punkt 3 srt 42 odnosi się do rozporządzenia ministra właściwego do spraw kultury fizycznej i sportu w którym określone są szczegółowe zasady i warunki prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej uwzględniając kwalifikację osób prowadzących działalność w tej dziedzinie.
Zjawisko aktywności wolno czasowej współcześnie
Przechodzenie systemu politycznego w stosunku do obszaru rekreacji znaczenie pierwotne, sprawcze, implikujące szereg zmian w zakresie aktywności wolno czasowej. Mimo iż trudno analizować bezpośrednią współzależność: system polityczny <-> rekreacja to spoglądając historycznie widzimy że jedną z głównych zdobyczy demokracji jest szeroko rozumiana wolność: możliwości wyborów, decyzji. Wolność pozwala ale też zmusza do dokonywania wyborów. Każdy wybór musi być poprzedzony świadomym przemyśleniem.
System polityczny: -struktura społeczna, -system ekonomiczny} świadomość społeczna
Następna nazywana zależność: struktura społeczna <-> rekreacja jest pochodną zmian politycznych i ekonomicznych oczekiwania ludzi wyznaczają materialne i oferowane normy propozycji rekreacyjnych. W chwili obecnej przedstawiciele tej klasy społecznej są jedynymi deklarującymi regularnie uprawianie rekreacji ruchowej.
Z układami stratyfikacyjnymi ściśle wiąże się trzecia zależność: świadomość społeczne <-> rekreacja w przypadku nowo tworzącej się warstwy średniej jest już na tyle rozwinięta że potrzeba rekreacji została zinteralizowana i włączona we własną hierarchię potrzeb i wartości.
Podstawowe pojęcia teorii rekreacji:
Rekreacja- to różnego rodzaju zajęcia podejmowane w czasie wolnym dobrowolnie, dla przyjemności, kształtowania własnej osobowości, odnowy i pomnażania sił psychofizycznych. Zajęcia dobrowolne, sprawiają przyjemność.
Rozróżniamy tu 3 poziomy:
Kulturowy- powszechnie ceniony wspólny element dla systemu symbolicznego społeczeństwa, Społeczny- określone instytucje, w których jest zrzeszone społeczeństwo
Jednostkowym- psychologicznym- zinteralizowane przez jednostkę lub stanowią przedmiot jej orientacji
Cechy rekreacji: 1. aktywność- dostarcza zadowolenie, radość, miłe i przyjemne wrażenia, samorealizacja; 2. dobrowolność- poczucie swobody wyboru i możliwości podejmowania działań w zgodzie z własnymi wartościami, preferencjami; 3. odmienność- w stosunku do zadań i obowiązków dnia codziennego związanych z pracą zawodową i prowadzeniem domu; 4. bezinteresowność- brak motywów natury ekonomicznej przy podejmowaniu zachowań wolno czasowych; 5. zabawa i rozrywka
Podział rekreacji: a) rek ruchowa- wszelkie formy działalności rekreacyjno- fizycznej; b) rek twórcza; c) rek kulturalno-rozrywkowa; d) rek poprzez działalność społeczną
Aktualne rozumienie terminu rekreacja : a) zespól zachowań realizowanych poprzez jednostkę w czasie wolnym; b) proces wypoczynku po pracy (usuwanie zmęczenia, restytucja organizmu), regeneracja sił; c) zjawisko społeczno kulturalne którego podstawę stanowi wzrost ilości czasu wolnego i związane z tym formy zachowania ludzi.
Rekreacja: zespół zachowań które wypoczynek, regeneracja
realizuje człowiek w swoim <-> z usuwaniem skutków zmęczenia
wolnym czasie
rekreacja łac. Recreo
(przywrócić do życia, wzmocnić)
formy zachowań ludzi w czasie wolnym: bierne, czynne
formy rekreacji: a) fizyczna (ruchowa), b) samodoskonalenie i działalność twórcza, c) kulturalno- rozrywkowa, d) inne formy no działalność społeczna
podmiotowe uwarunkowanie aktywności rekreacyjnej w pedagogice czasu wolnego
jakość uczestnictwa w rekreacji: zależy od własnej aktywności rekreacyjnej a własna aktywność rekreacyjna zależy od wychowania do rekreacji
rekreacja ruchowa (fizyczna) - to zjawisko różnego rodzaju, zajęcia o treści ruchowej, sportowej, turystycznej, spacery, tańce -> z własnej chęci, dla przyjemności, dla rozwoju własnej osobowości. Zajęcia tego typu traktowane mogą być autotelicznie, dla własnych zainteresowań, samorealizacji, dla dbałości o sylwetkę, sprawność fizyczną. Rek ruchowa aktualnie określana jest jako „sport dla wszystkich” (Wolańska).
Wszelka aktywność ruchowa podejmowana w czasie wolnym w celach wypoczynkowych, rek ruchowa sięga w sferę somatyczną, bezpośrednio dotyczy ciała i jego funkcji (winiarski)
Cele rekreacji ruchowej: -zaspokajanie potrzeb ruchu niezbędnego dla zdrowia; -równoważenie dobrego bilansu energetycznego w organizmie człowieka; -poprawa, utrzymywanie i budowanie sprawności i wydolności fizycznej; -osiąganie przyjemności i zadowolenia z wysiłku fizycznego.
Rekreacja ruchowa łagodzi negatywne skutki przemian ludzkiej populacji
Rekreacja ruchowa: a) środki realizacji celów pro zdrowotnych, b) źródło satysfakcji, autoekspansji i samorealizacji; c) biologiczne oddziaływanie na organizm człowieka jako stanu fizycznego, psychicznego, i społecznego dobrostanu.
Rekreacja ruchowa
Aktywny wypoczynek, masowa kultura fizyczna, „sportowanie” , czynności związane z ruchem i wysiłkiem fizycznym. Ma za zadanie zapewnić biologiczną sprawność organizmu, jednocześnie usprawnić psychiczne i społeczne funkcjonowanie jednostki przenosząc sferę jej zainteresowań i możliwości
Rekreacja ruchowa
Zajęcia o treści ruchowo sportowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnej chęci, w czasie wolnym dla odpoczynku, przyjemności.
Funkcje rekreacji ruchowej w zakładzie pracy
Funkcje: a) stymulatywna (pobudzająca), b) adaptacyjna (przystosowawcza), c) kompensacyjna (wyrównawcza), d) korelacyjna (poprawcza)
Rozwój rekreacji ruchowej: 1. wpływa na stan zdrowia, 2. samo inwestowanie rekreantów w siebie, 3. wymusza inwestowanie w zakup sprzętu sportowo rekreacyjnego, 4. wpływa na lepsze samopoczucie, 5. zbliża ludzi do siebie, 6. rozwija bazę społeczno rekreacyjną
Czas wolny- czas pozostający człowiekowi poza praca zawodową lub całokształt życia po pracy.
Cześć uwolnionego od obowiązku zawodowego, rodzinnego, i społecznego a przeznaczonego na wybrane przez siebie zajęcia służące wypoczynkowi, rozrywce, i kształtowaniu własnej osobowości.
T.Wolańska: współczesna- czas jaki pozostaje po wypełnieniu wszystkich obowiązków zawodowych, rodzinnych, domowych i związanych z nauką który można przeznaczyć na zajęcia podejmowane dobrowolnie dla spełnienia własnych zainteresowań.
Pojęcie czasu wolnego:
Czas wolny to czas jaki pozostaje po wypełnieniu obowiązków: rodzinnych, domowych, związanych z nauką praca zawodową
Kategorie czasu wolnego: po wypełnieniu obowiązków zawodowych, domowych, szkolnych który jest przeznaczony na odpoczynek, rozrywkę, rozwój osobowości
Czas wolny
Trzy typy czasu wolnego: 1. krótki czas wolny- w trakcie dnia codziennego, 2. średni czas wolny- weekend, 3. długo czas wolny- wakacje, urlop
Czas wolny: a) warunkiem działalności rekreacyjno turystycznej czas wolny wpływa na osobowość człowieka, b) zajęcia dobrowolne wg, własnej woli, c) krótki, średni i długi czas wolny, d) odpoczynek, zabawa, własny rozwój umysłowy. Artystyczny, techniczny
Zadania wychowania do rekreacji
Wychowanie do rekreacji:
-rozbudzanie i ksztaltowanie potrzeb i podstaw prorekreacyjknych
-zapoznanie z nowymi formami rekreacji i możliwości jej stosowania
-utrwalanie umiejętności aktywnego wypoczynku
-kształtowanie umiejętności własnej oceny
warunki wewnętrzne umożliwiające rekreacje
bodziec intuicyjny efektywna gotowość do realizacji zadania realizacja zadania
wolnoczasowego
motywacja
Rodzina:
przekaz - poprzez codzienne intercjonalne działania wychowawcze oraz nieplanowane działania socjalizujące
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - przyjmowanie za własny wzorców aktywnego spędzania czasu wolnego, nabywanie nawyków aktywności wolnoczasowej i rekreacyjnej
Szkoła:
przekaz - poprzez celowe działanie wychowawcze, edukacyjne za pomocą treści i sposobów dydaktycznych
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - wykreowanie pewnego powszechnego poziomu wiedzy i świadomości w zakresie konieczności aktywności ruchowej i zdrowego stylu życia
Instytucje wspomagające:
przekaz - poprzez celowe działania wychowawcze, edukacyjne
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - tworzenie poziomu wiedzy i świadomości dotyczącej zdrowego stylu życia
Grupy rówieśnicze:
przekaz - intencjonalne i nieintencjonalne działania przykładem własnym, silne progresy identyfikacyjne
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - w przypadku pozytywnie motywujących w zakresie aktywności wolnoczasowej, przyjmowanie głównych wzorców zachowań
Społeczność lokalna:
przekaz - głównie niecelowe i nieintencjonalne działania normo i opiniotwórcze wywierają presję na jednostkę
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - wytwarzanie nawyków i potrzeb w zakresie aktywności ruchowej adokwatnych do proponowanych i akceptowanych przez społeczność lokalną
Środki masowego przekazu:
przekaz - element polityki państwa w zakresie zdrowia publicznego, celowe programy edukacyjne
wzorce metod socjalizujących i wychowawczych - wpływ zróżnicowany w różnych grupach odbierników
Pozdrowotny styl życia
Każda jednostka aby funkcjonować w sposób prawidłowy powinna dążyć do utrzymania i dynamicznej równowagi wewn. organizmu (z punktu widzenia rekreacji) dwie: impolinezja (niedobór lub brak ruchu), permanentny stres.
Znaczenie aktywności ruchowej w:
anafazie (do 25 roku życia)
-ruch spełnia funkcję prospektywno-rozwojową
-korzystnie stymuluje rozwój fizyczny organizmu
-pomaga w wytworzeniu kapitału fizjologicznego - wysokiego poziomu sprawności i ogólnej wydajności organizmu
-kompensuje przeciążenia związane z nauką
-pomaga w korekcji odchyleń w rozwoju psychofizycznym
mezofazie (od 25-30 do 55-60 roku życia)
-pomaga w utrzymaniu wcześniej osiągniętego poziomu ogólnej wydajności organizmu
-działa jako środek profilaktyczny i leczniczy
-jest pomocniczy w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym i zawodowym
-pomaga w utzymaniu homeo i heterostazy
katafazie
-opóźnia procesy inwolucyjne wydolności i sprawności organizmu, prowadząc przy tym samym do odnowy zdrowia
-spełnia zadanie kompensacyjne i korekcyjne
istnieją grupy czynników mogących zakłócić próby zachowania równowagi (z ptk widzenia rekreacji ) 2 grupy:
a) hipokinezja- niedobór, brak ruchu; -może utrudniać racjonalne wykorzystanie spożytych pokarmów; -sprzyjać otyłości i utrudniać leczenie; upośledzać krążenie obwodowe krwi; osłabiać ścięgna i mięśnie; zmniejszać siłę mięśniową; zwiększać ryzyko uszkodzeń stawów; osłabiać koordynację ruchową b) permanentny stres; powoduje: utrzymywanie się w organizmie dużą ilość zw tłuszczowych na ściankach naczyń krwionośnych; prowadzi do chorób niedokrwiennych serca i ukł miażdżycowych.
STRES jako zjawisko jednostkowe i krótkotrwałe stanowi czynnik pozytywny- aktywizuje układy, mobilizuje itp.
CZYNNIKI warunkujące po zdrowotny tryb życia.
Czynniki wychowania fizycznego nazywamy zespół bodźców które działają systematycznie przez pewien okres na organizm, wywołujące zmiany. Co oznacza że organizm przystosował się nowych warunków. Zestrojenie bodźców fizycznych i psychicznych natury systematycznie oddziaływujący na człowieka a tym samy wywierające jednokierunkowy wpływ na stan jego równowagi wew ustrojowej oraz kierunki jego aktywności nazywamy CZYNNIKAMI ROZWOJU.
.......................................................................................................................................................
Rekreacją według T. Wolańskiej „są różnego rodzaju zajęcia podejmowane w wolnym czasie, dobrowolnie, dla przyjemności, autoekspresji, formowanie własnej osobowości, odnowy i pomnażania sił psychofizycznych. Nie rodzaj zajęć decyduje o tym czy jest to aktywność rekreacyjna, ale kontekst psychospołeczny, a więc czy są to zajęcia dobrowolne sprawiające przyjemność i czy spełniają oczekiwania i zainteresowania oraz jakie są motywy podejmowania danej czynności i czy wpływają na osobowość w sposób pozytywny i rozwijający”
Zachowania
Z rekreacją identyfikowane są różne formy zachowań, które podejmowane są poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi i domowymi dla odpoczynku samodoskonalenia i rozrywki są to zajęcia o hobbystycznej treści sportowej, ruchowej, rozrywkowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z przyjemnością i chęcią, w wolnym czasie, dla rozwoju własnej osobowości, odpoczynku i przyjemności. J. Tatarczuka stwierdza iż, fizyczna rekreacja jest odmianą rekreacji, gdzie przeważa pierwiastek ruchowej aktywności. W jej skład zaliczamy uprawianie różnych dyscyplin sportu zabaw, ruchowych gier, jest to czynny odpoczynek oraz ćwiczenia dla podniesienia fizycznej sprawności. Cechą charakterystyczną fizycznej rekreacji jest jej motywacja. W rozumieniu potocznym rekreacja jest podejmowaną działalnością poza zawodowymi, domowymi i społecznymi obowiązkami dla doskonalenia się rozrywki i odpoczynku. Pozwala ona na racjonalne i pożyteczne organizowanie wolnego czasu. Fizyczna rekreacja to obowiązek wobec siebie i społeczeństwa. Ta forma wpływania na aktywne odtwarzanie i regulowanie fizycznych sił oraz dodatnio oddziaływuje na zaniedbywane w pracy i w życiu codziennym sfery: kontakty międzyludzkie, uspołecznienie, współdziałanie oraz wpływa na uczuciową i emocjonalną sferę.
Funkcje
Możemy wyróżnić następujące funkcje rekreacji:
Funkcja regeneracyjna - polega na wypoczynku regeneracji sił niezbędnych do pracy,
a także odnawia siły biopsychiczne.
Funkcja rozrywkowa - charakteryzuje się dobrą zabawą, możliwością uczestniczenia
w różnego rodzaju typy gier i zabaw, miłym spędzaniem czasu wolnego w odpowiednim towarzystwie.
Funkcja rozwojowa - zalicza się do niej rozszerzanie wiedzy o świecie, otaczających zjawiskach, poznawaniu nowych miejsc i ludzi.
Funkcja kompensacyjna - przejawia się wyrównywaniem różnego typu braków
i niedociągnięć.
Funkcja kreacyjna - jest to twórcze spełnienie się w zajęciach, formach, których realizacja jest niemożliwa w czasie wypełnionym przez obowiązki zawodowe, społeczne i rodzinne.
Funkcja katartyczna - pozwala na odreagowanie, ucieczkę od codziennych kłopotów, obniża poziom samokontroli emocjonalnej.
Funkcja integracyjna - charakteryzuje się możliwością zawierania nowych znajomości spoza kręgu domowego i zawodowego, a także zawieraniu przyjaźni z ludźmi z innych środowisk.
Funkcja adaptacyjna - pomaga w przystosowaniu się do nowych warunkach środowiskowych np: środowiska naturalnego, społeczno kulturowego, a także pomoc
w przystosowaniu do wzmożonego wysiłku fizycznego.
Funkcja stymulatywna - przejawia się wspomaganiem i pobudzaniem rozwoju psychicznego i fizycznego człowieka.
Funkcja korektywna - jest to przeciwdziałanie i niwelowanie szeregu potencjalnych odchyleń w rozwoju fizycznym człowieka.
Funkcja emancypacyjna - polega na uwalnianiu się od szeregu narzuconych człowiekowi niepisanych norm społecznych , nakazów i zakazów.
Funkcja ekonomiczna - pomaga dbać o kondycje psychofizyczną, , obniża wydatki na ewentualne leczenie.
Funkcja społeczno - ideologiczna - przyczynia się do kreowania odpowiednich wzorców zachowań ważnych dla jednostki.
Funkcja lokalizacyjna - jest to umiejętność i sposób spędzania wolnego czasu, który lokalizuje jednostkę w przestrzeni.
Podsumowując powyższe przemyślenia, można stwierdzić, iż istotą rekreacji są następujące cechy:
aktywność: która dostarcza zadowolenia, radości, miłych i przyjemnych wrażeń, dzięki którym mamy możliwość odprężenia i relaksu.
dobrowolność: dająca poczucie swobody wyboru i możliwości podejmowania działań w zgodzie z własnymi wartościami, preferencjami i zamiłowaniami.
odmienność: w stosunku do pełnionych codziennie ról zawodowych i społecznych
bezinteresowność: która przejawia się brakiem motywów natury ekonomicznej przy podejmowaniu zachowań rekreacyjnych.
zabawa i rozrywka: możliwość ucieczki od codziennych problemów i przeniesienia się w rzeczywistość umowną, zabawy, gdzie obowiązują inne mniej surowe reguły i wartości.
Rodzaje i formy
Podział form rekreacji ze względy na:
intensywność wysiłku.
relaksacyjne - spacery, wędkowanie, obserwacje przyrody
o średniej intensywności - jazda na łyżwach, żeglowanie, gimnastykowanie
ćwiczenia intensywne - biegi, pływanie, aerobik
poziom trudności:
łatwe -jazda na rowerze, biegi
średnie - siatkówka, pływanie, jazda na łyżwach
trudne - narciarstwo, wspinaczka
pory roku:
letnie
zimowe
całoroczne - fitness, kręgle itp.
miejsce ćwiczeń:
plenerowe
pod dachem
boiskowe
formy organizacyjne:
indywidualne
zespołowe
„Sport dla wszystkich” - cechą charakterystyczną jest udział w niej osób dorosłych w wieku produkcyjnym i emerytalnym, rodzin, młodzieży.„Sport dla wszystkich” - prawo każdego człowieka do sportu, do korzystania z warunków do uczestnictwa w sporcie. - dyscypliny sportu, różne formy aktywności ruchowej od spontanicznych, niezorganizowanych zabaw i gier ruchowych do zorganizowanych ćwiczeń fizycznych wykonywanych regularnie.
Możemy wyróżnić następujące rodzaje rekreacji:
rekreacja ruchowa (fizyczna) - obejmuje wszelkie formy działalności rekreacyjno-fizycznej (np. zabawy sportowe). Bywa określona mianem „sportu dla wszystkich”
rekreacja twórcza - kształtuje osobowość i wpływa na sferę emocjonalną człowieka (formy działalności : plastyczna, muzyczna, teatralna, fotograficzna)
rekreacja kulturowo-rozrywkowa - obejmuje takie formy jak: czytelnictwo rozrywka umysłowa, gry towarzyskie, koła naukowe, itp.
rekreacja poprzez działalność społeczną - są to działania dobrowolne, podejmowane w czasie wolnym na rzecz innych ludzi.
Literatura:
Bibliografia
Podstawy rekreacji i turystyki, pod red. S. Toczek - Werner, AWF, Wrocław, 1998
Rekreacja ruchowa i turystyka, pod red. T. Wolańskiej, AWF, Warszawa 1989
M. Demel, W. Humen, Wprowadzenie do rekreacji fizycznej. Sport i Turystyka, Warszawa 1970
J. Tatarczuk, Metodyka wychowania fizycznego, Zielona Góra 2004
R. Winiarski, Wstęp do teorii rekreacji, AWF, Kraków, 1989
Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe), pod red. W. Siwińskiego, AWF, Poznań 2001
FITNESS I WELLNESS
Kondycja
Sprawność
Zdrowie
Fitness
Sprawność ciała + sprawność umysłu + sprawność psychiki
Forma rekreacji ruchowej, której celem jest usprawnienie psychofizyczne poprzez różne formy aktywności ruchowej dostosowany do gustu, oczekiwań i możliwości danej osoby, która wie że bierze znaczną odpowiedzialność za sprawne funkcjonowanie własnego organizmu.
Fitness dzieli się na dwa duże działy:
Trening grupowy (spinningi, joga, itp.)
Trening indywidualny (siłownia, kardio indywidualne itp.)
Wellness
Zdrowie optymalne
Harmonia wszystkich aspektów życia
Wellness - integracja różnych aspektów(socjologicznych, emocjonalno umysłowych, duchowych i fizycznych),które zwiększają potencjał do osiągnięcia dobrej jakości życia, efektywnej pracy i zwiększenie udziału w życiu społecznym.
Wellness odzwierciedla sposób odczuwania życia i zdolność do efektywnego funkcjonowania
Element składowy Wellness:
Fitness
Sprawność fizyczna
Wygląd
Aktywny wypoczynek
Stan zdrowia
Przemiana materii
Waga ciała
Brak infekcji
Naturalna odporność
Zdrowie psychiczne
Praca
Walka ze stresem
Postawa twórcza
Satysfakcja zawodowa
Relacje z innymi
Kontakty towarzyskie
Asertywność
Kontakty zawodowe
ZDROWY STYL ŻYCIA
Regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych
Zdrowe odżywianie się
Kontrolowanie stresu
Uprawianie bezpiecznego seksu
Przyjmowanie dobrych zwyczajów
Opanowanie zasad udzielanie pierwszej pomocy
Przyjmowanie dobrych i zdrowych własnych zwyczajów
Kontrolowanie stanu swego zdrowia
Bycie świadomym konsumentem
Unikanie szkodliwych zwyczajów
Ochrona środowiska
Rekreacja
Czas wolny
To czas pozostający człowiekowi poza pracą zawodową lub całokształt życia po pracy.
Część uwolnionego od obowiązku zawodowego, rodzinnego i społecznego, przeznaczonego na wybrane przez siebie zajęcia służące wypoczynkowi, rozrywce i kształtowaniu własnej osobowości.
Czas wolny
Współczesna - czas jaki pozostaje po wypełnieniu wszystkich obowiązków zawodowych, rodzinnych, domowych i związanych z nauką, który można przeznaczyć na zajęcia podejmowane dobrowolnie dla spełnienia własnych zainteresowań.
T. Wolańska
Trzy typy czasu wolnego :
Krótki czas wolny - w trakcie dnia codziennego
Średni czas wolny - weekend
Długi czas wolny - wakacje, urlop
Rekreacja to aktywny wypoczynek (łać. Recreo - odnowić, ożywić)
Forma aktywności umysłowej lub fizycznej podejmowania poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką. Stosowana w celu odpoczynku i rozrywki.
Aktualna rozumienie terminu rekreacja:
Zespół zachowań realizowanych poprzez jednostkę w czasie wolnym
Proces wypoczynku po pracy (usuwanie zmęczenia, restytucja organizmu)regeneracja sił
Zjawisko społeczno kulturalne, którego podstawą stanowi wzrost ilości czasu wolnego i związane z tym formy zachowania ludzi.
Cechy rekreacji :
Aktywność - dostarcza zadowolenie, radość, miłe i przyjemne wrażenie i samorealizacja
Dobrowolność - poczucie swobody wyboru i możliwość podejmowania działania w zgodzie z własnymi wartościami, preferencjami
Odmienność - w stosunku do zadań i obowiązków dnia codziennego związanych z pracą zawodowa i prowadzeniem domu
Brak motywów natury ekonomicznej przy podejmowaniu zachowań wolno czasowych
Zabawa i rozrywka
Formy rekreacji:
Fizyczna (ruchowa)
Samodoskonalenie i działalność twórcza
Kulturalno - rozrywkowa
Inne formy działalności społecznej
Podmiotowe uwarunkowanie aktywności rekreacyjnej w pedagogice czasu wolnego
Jakość uczestnictwa w rekreacji:
→ zależy od własnej aktywności rekreacyjnej
→ a własna aktywność rekreacyjna
→ zależy od wychowania do rekreacji
Zadania wychowania do rekreacji
Wychowanie do rekreacji:
Rozbudzenie i kształtowanie potrzeb i podstaw pro rekreacji
Zapoznanie z nowymi formami rekreacji i możliwości jej stosowania
Utrwalanie umiejętności aktywnego wypoczynku
Kształtowanie umiejętności własnej oceny
Rekreacja fizyczna (ruchowa)
To zjawisko rożnego rodzaju zajęcia o treści ruchowej, sportowej, turystycznej, spacery, tańce → z własnej chęci dla przyjemności, dla rozwoju własnej osobowości. Zajęcia tego typu mogą być praktykowane autotelicznie dla własnych zainteresowań, samorealizacji, dla dbałości o sylwetkę, sprawności fizycznej. Rekreacja ruchowa aktualnie jest określana jako „Sport dla wszystkich”
T. Wolańska
Cele rekreacji ruchowej:
Zaspokajanie potrzeb ruchu niezbędnego dla zdrowia
Równoważenie dobrego bilansu energetycznego w organizmie człowieka
Poprawa i utrzymanie i budowanie sprawności i wydolności fizycznej
Osiąganie przyjemności i zadowolenia z wysiłku fizycznego
Funkcja rekreacji:
Stymulatywna (pobudzająca)
Adaptacyjna(przystosowawcza)
Kompensacyjna(wyrównawcza)
Wyszukiwarka