FIZJOLOGIA
Oddychanie
Wentylacja minutowa płuc Ve , częstość oddechów, objętość oddechowa płuc.
CZĘSTOŚĆ ODDECHÓW- ilość oddechów na minutę
OBJĘTOŚĆ ODDECHOWA - to ilość powietrza wdychanego wynosi u dorosłego ok. 500ml.
WENTYLACJA MINUTOWA - to ilość powietrza przepływającego przez płuca w ciągu 1 min.
- w spoczynku wynosi 6 - 8 litrów
- podczas wysiłku fizycznego o max obciążeniu sięga ok. 200 litrów.
Pojemność życiowa płuc i jej składowe.
Ilość powietrza jaką można wypuścić z płuc na przestrzeni od max. wdechu.
Pojemność życiowa płuc to VC - 4 l.
Składa się na nią IRV + TV + ERV.
- czynniki wpływające :
- wiek
- płeć
- wysokość ciała
- ruchomość klatki piersiowej
- sprężystość i elastyczność tkanki płucnej.
IRV - objętość zapasowa oddechowa - jest to max ilość powietrza jaką można wciągnąć do płuc po zakończeniu spokojnego wdechu,
ERV - objętość zapasowa wydechowa - to max ilość powietrza jaką można wypuścić z płuc po zakończeniu spokojnego wydechu,
VC- pojemność życiowa płuc, wynosi 4 litry - jest to ilość powietrza jaka przechodzi przez płuca od max wdechu do max wydechu.
TLC - to pojemność całkowita płuc, jest to ilość powietrza znajdującego się w płucach w momencie ukończenia maksymalnego wdechu.
RV - objętość zalegająca - jest to ilość powietrza znajdującego się w płucach w momencie ukończenia maksymalnego wydechu.
Parametry układu oddechowego, minutowy pobór tlenu w spoczynku i podczas wysiłku,
TV- objętość oddechowa
- spoczynek - 500ml
- wysiłek - wzrasta do 3 l
FR - częstotliwość oddychania
- spoczynek - 16 oddechów/ 1 min.
- wysiłek - wzrasta do 60 oddechów
VE- wentylacja minutowa
- spoczynek - ok. 8 l
- wysiłek - 120 l na min. ( granica to 150 - 180 )
Jakimi metodami można badać wydolność tlenową organizmu.
Bada się za pomocą prób wysiłkowych np. Margarit, Wingate.
Dług i deficyt tlenowy.
DŁUG TLENOWY - to nadmiar tlenu po wysiłku,
DEFICYT TLENOWY- to ilość niedobory tleny,
Spirometria.
Badanie pojemności płuc:
- objętość płuc
- szybkość przepływu powietrza przez płuca
- maksymalna wentylacja oddechowa.
Objętość oddechowa i częstość oddechu i wentylacja minutowa płuc.
CZĘSTOŚĆ ODDECHÓW - ilość oddechów na minutę
OBJĘTOSĆ ODDECHOWA - jest równa objętości powietrza wdychanego, lub wdychanego podczas pojedynczego cyklu oddechowego i wynosi u dorosłej osoby ok. 500ml.
WENTYLACJA MINUTOWA - to ilość powietrza przepływającego przez płuca w ciągu 1 min. W spoczynku wynosi ok. 7l / min.
Na czym polega oddychanie wewnętrzne i zewnętrzne, jaką rolę w oddychaniu spełnia jama opłucna.
ODDYCHANIE ZEWNĘTRZNE - odbywa się w płucach i polega na wymianie tlenu i dwutlenku węgla między powietrzem pęcherzykowatym i krwią przepływającą przez naczynia włosowate oplatające pęcherzyki płucne.
ODDYCHANIE WEWNĘTRZNE - jest to wymiana tlenu i dwutlenku węgla między krwią i tlenkami ustroju. Prawidłowe oddychanie zewnętrzne zależy od prawidłowej wentylacji i dyfuzji oraz właściwego krążenia krwi w naczyniach włosowatych płuc.
JAMA OPŁUCNA - zmniejsza tarcie podczas oddychania poprzez płyn. Znajduje się w niej podciśnienie co pozwala na prawidłową funkcję układu oddechowego.
Co to jest VO2max - wydolność oddechowa mierzona ( i ile wynosi) w (ml, kg, min)
Jest to wydolność oddechowa mierzona w [ ml · KG · min ] ~ Jest to maksymalny pobór tlenu przy maksymalnym wysiłku wydolności fizycznej.
HR - tętno
BP - ciśnienie tętnicze krwi
SV - objętość wyrzutowa serca
Q - pojemność minutowa serca.
Wyjaśnij skróty, co to jest i ile wynosi: TV, FR,VO2,VE
TV
- spoczynek - 500ml ,
-- wysiłek wzrasta do 3 litrów,
FR - częstotliwość oddychania
- spoczynek -16 oddechów na 1 min. ,
-- wysiłek - wzrasta do 60 oddechów.
VE- wentylacja minutowa
- spoczynek - ok. 8 litrów,
-- wysiłek - 120 litrów na 150 - 180 ( granica).
Wymień czynniki determinujące maksymalny pobór tlenu (VO2 max 2)
poziom max pojemności minutowej serca,
max wentylacja minut płuc
różnica tętniczo żylna
Nerw
Neuron, jednostka motoryczna, płytka motoryczna.
NEURON- jest podstawową jednostką budowy układu nerwowego. Podstawowy neuron składa się z 3 części:
- ciało komórki
-dendrytów
-aksonu
JEDNOSTKA MOTORYCZNA- jest to komórka nerwowa, jej wypustki biegną do komórek mięśniowych.
PŁYTKA MOTORYCZNA - to synapsa nerwowo - mięśniowa, czyli połączenie układu nerwowego z mięśniowym.
SYNAPSA - to istota przekazywania impulsu z nerwu na mięsień.
Lokalizacja ośrodków ruchowych i przedmuchowych w korze mózgowej.
Ośrodek ruchowy kontroluje ruchy dowolne i znajduje się w korze mózgu w płacie czołowym
Nerwowa kontrola ruchów i kontrola ciała
Kora mózgowa - odbiera czucie
Jądra podkorowe - współdziałają w wywoływaniu ruchów dowolnych i regulowaniu napięcia mięśni szkieletowych
Móżdżek - umożliwia poruszanie się, utrzymywanie postawy wyprostowanej i wykonywanie pełnych ruchów.
Ośrodki nerwowe
Skupisko neuronów rozmieszczonych w istocie szarej ośrodkowego układu nerwowego (mózgu i rdzenia kręgowego), które zawiadują określoną funkcją organizmu; wyróżniamy:
- o.n. ruchowe,
- czuciowe i wegetatywne;
ważniejsze ośrodki mózgowe to
- ośr. głodu,
- pragnienia,
- termoregulacji,
- naczynioruchowy,
- oddechowy,
- rozrodczy.
Łuk odruchowy i jego ogniwa.
ŁUK ODRUCHOWY - droga jaką pokonuje impuls nerwowy od receptora do efektora,
ODRUCH- prosta reakcja na bodziec
RECEPTOR- odbiera bodziec
DROGA AFERENTNA
RDZEŃ KRĘGOWY - ( centralny system nerwowy)
DROGA EFERENTNA
EFEKTOR- ( mięsień)
Krew
1. Rola hemoglobiny krwiakowej, jej połączenia z tlenem i tlenkiem węgla
Hemoglobina transportuje tlen z płuc do tkanek . Dzięki esowatemu kształtowi ma właściwości sprzyjające oddawaniu tlenu w tkankach , a pobieraniu tlenu z płuc. Wraz z krwinkami nerwowymi bierze udział w transporcie dwutlenku węgla.
2. Pojemność tlenowa krwi i ile wynosi.
POJEMNOŚĆ TLENOWA KRWI - to ilość tlenu jaka może się znajdować w krwi ( 20% ) . Maksymalnie 20ml tlenu / 100 ml krwi.
3. Rola krwi w ustroju.
KREW- dostarcza do wszystkich tkanek organizmu tlen i ciągły strumień składników odżywczych, usuwając produkty końcowe metabolizmu. Krew przenosi ciepło produkowane w czasie metabolizmu, zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego, do płuc i powierzchni skóry, gdzie jest oddawane na zewnątrz. Utrzymuje stałe środowisko wewnętrzne. Zapobiega także krwawieniu dzięki właściwości krzepnięcia. Ma także zdolności do obrony przed substancjami obcymi i mikroorganizmami, polegająca na wytwarzaniu przeciw ciał. Krew składa się z osocza oraz krwinek białych i czerwonych. Krwinki dzielą się na granulocyty i agranulocyty.
5. Liczba hematokrytowa- co to jest, ile wynosi ( norma dla kobiet i mężczyzn)?
LICZBA HEMATOKRYTOWA - to procentowa zawartość elementów
morfologicznych w pewnej ilości krwi. U kobiet jest mniejsza bo posiadają
mniej krwinek czerwonych i wynosi 42% u mężczyzn 46%.
6. Rola krwinek czerwonych.
KRWINKI CZERWONE (erytrocyty):
- transportują krew ,
- dostarczają tlen i składniki odżywcze,
- nie posiadają jądra,
KRWINKI BIAŁE ( leukocyty) :
- dzielą się na wielopłatowo jądrzaste i jądrzaste spełniają funkcję obronną.
7. Wskaźnik barwy krwi.
Określa ilość hemoglobiny w erytrocytach
- 0,85 anemia
- powyżej 1,15 czerwienica.
Krążenia
Automatyzm serca ( duży, mały obieg krwi)
Układ bodźcowo - przewodzący serca. Impulsy narzucają rytm skurczów serca, są wytwarzane w samym sercu.
DUŻY OBIEG KRWI - zaczyna się w lewej komorze, a kończy w prawym przedsionku,
MAŁY OBIEG KRWI - zaczyna się w prawej komorze a kończy w lewym przedsionku.
Cykl pracy serca
Obejmuje 1 uderzenie, które dzieli się na 3 fazy:
- faza rozkurczowa - przedsionki wypełniają się krwią która wpływa żyłami z płuc i z obwodów,
- faza skurczowa przedsionków - przedsionki kurczą się i wtłaczają krew do komór,
- skurcz komór - krew jest pompowana do tętnic, a nimi przepływa do wszystkich części ciała.
Prawo serca Starlinga
Znaczny napływ krwi żylnej do serca powoduje silniejsze skurcze serca ( jeżeli mięsień sercowy będzie bardziej rozciągnięty to będzie się szybciej kurczył )
Parametry układu krążenia (HR,BP,SV,Q)
HR - częstość skurczów serca ( 60 - 80 uderzeń / na 1 min) spoczynek , a maksymalne 220 uderzeń.
BP - jest to siła z jaką krew naciska na ścianę naczyń ,
- ciśnienie skurczowe - 90 - 140 mm Hg
- ciśnienie rozkurczowe - 60 - 90 mm Hg
SV - objętość wyrzutowa serca: ilość krwi wyrzucana podczas 1 skurczu ( ok. 70 ml - spoczynek , maksymalnie 120 - 150 ml)
Q - pojemność minutowa serca, ilość krwi tłoczona przez serce w ciagu 1 min. wynosi ok. 5l/min.
Zmiany ciśnienia tętniczego krwi w dużym obiegu.
Zaczyna się z komory lewej wychodzi przez zastawkę półksiężycową aorty. Płynie aortą do wszystkich struktur ciała. Oddaje 02 a zabiera C02 . Kończy się w prawym przedsionku.
Wagotonia sportowca
WAGATONIA SPORTOWA - to zmniejszenie częstości skurczów serca spoczynku u osób aktywnych.
Za pomocą jakich metod badamy wydolność układu krążenia?
Bada się za pomocą prób np. Martinetta, test Harwardzki.
Za pomocą jakich metod można badać wydolność układu krążenia.
Bada się za pomocą prób czynnościowych np. Martinetta, Test Harwardzki, Ruffiera .
Co to jest objętość wyrzutowa serca SM i ile wynosi w spoczynku i max..
To objętość krwi tłoczonej przez każdą komorę serca do tętnic podczas jednego skurczu komory. W spoczynku 70 ml, a max. 200 ml.
Pojemność minutowa serca i ile wynosi.
To ilość krwi tłoczonej przez komory serca do tętnic w ciągu 1 min. i wynosi ok. 6 - 8 litrów w spoczynku, a max. 20 litrów.
W jakim celu wyznacza się próg aerobowy
Po przekroczeniu tego progu rozwija się kwasica co powoduje szybkie zmęczenie się.
W jakim celu mierzy się VO2 max 2 ?
W celu sprawdzenia wydolności fizycznej człowieka.
Ile wynosi tętno HR max?
220 - wiek.
Wyjaśnij pojęcia: HR, HF, BP, SV - oraz podaj ich wartość spoczynkową i maksymalną.
HR- częstość skurczów - czas skurczu serca wynosi 0,8 sekundy,
- wartość spoczynku - 70 uderzeń / min.
HF- częstość pulsów (tętno),
BP - ciśnienie tętnicze krwi
- wartość prawidłowa powinna wynosić 120 / 80 mm Hp
SV- objętość wyrzutowa - jest to ilość krwi jaką serce wyrzuca z każdej z komór podczas skurczu.
- w spoczynku serce wyrzuca po 70 mln krwi
- u sportowców 200 mln
Czynniki determinujące wydolność fizyczną VO2 max. Znaczenie tego parametru w ocenie wydolności fizycznej i w diagnozowaniu potencjalnych wytrzymałościowych zdolności organizmu.
Czynniki determinujące wydolność fizyczną
- Czynnik genetyczny
- Potencjał energetyczny
- procesy tlenowe
- procesy beztlenowe,
- rezerwy energetyczne,
- koordynacja nerwowo - mięśniowa
- siła i szybkość ruchów,
- technika,
- Termoregulacja oraz gospodarka wodna i elektrolitowa
- Cechy budowy somatycznej : (wysokość i masa ciała, rozwój masy mięśniowej, płeć, wiek, skład ciała
- Czynniki psychologiczne.
Mięśnie
Podział mięśni szkieletowych
Podział ze względu na :
zmianę długości napięcia
- izotoniczny
- izomatyczny
- aksotoniczny
częstotliwość pobudznia
- skurcz pojedynczy
- skurcz tężcowy
zachowanie się przyczepów :
- skurcz koncentryczny
- skurcz ekscentryczny
na pracę mięśni:
- koncentryczne
- ekscentryczne
- praca statyczna - brak ruchów w stawach
- praca dynamiczna - nadany ruch w stawach.
Różnice morfologiczne i fizjologiczne I i II typu (szybko, wolno)
Mechanizm skurczu mięśniowego
Na skutek pobudzenia miozyna wciąga aktynę pomiędzy siebie co powoduje skracanie się sakomeru , co daje efekt skrucenia włókien mięśniowych.
Sarkomer
SARKOMER - jest to najmniejsza jednostka kurczliwa w tkance mięśniowej. Zbudowany jest ze struktur białkowych miozyny, ułożonej centralnie w sarkomerze i aktyny ułożonej obwodowo w sarkomerze.
Substraty energetyczne do pracy mięśni tlenowe i beztlenowe.
Czynniki determinujące siłę mięśniową.
Siła mięśni zależy od:
- przekroju fizjologicznego
- ilości włókien szybko i wolno kurczliwych
- od rozciągnięcia mięśnia
- od ilości jednostek motorycznych
- od masy mięśnia
- zasobu energii (ATP)
Skąd mięśnie biorą energię podczas wysiłku o maksymalnej intensywności i wielogodzinnych wysiłkach wytrzymałościowych.
Szybki maksymalny do 10 sek. to ATP
Fosfokreatyna i glikoliza beztlenowa ( jest to energia beztlenowa )
Długi mało intensywny to glikoliza tlenowa ( jest to energia tlenowa VO2 max ).
Czynniki determinujące siłę mięśniową zależą od:
- przekroju fizjologicznego
- siły bodźca
- motywacja
- od składu włókien mieśniowych
- stopień wypoczęcia mięśni
- stopień rozciągnięcia mięśni
- masy mięśnia
Podział skurczów mięśniowych ze względu na długość i napięcie mięśnia
Izotoniczny - zmienia się długość a napięcie stałe
Izometryczny - ( nie występuje u człowieka ) - stała długość a zmienia się napięcie,
Auksotoniczny - ( mieszany) - długość i napięcie nie zmienia się.
Rodzaje skurczów mięśniowych ( podział ze względu na kierunku ruchu podczas skurczu).
ekscentryczny
koncentryczny
Źródła energii do pracy mięśniowej o czasie trwania do 2s, do 0s, do 5s, powyżej 2minut.
ATP 2 - 3 sekund
fosfokreatyna 7 - 8 sekund
glikogen bądź glukoza 40 - 45 sekund
glikoliza tlenowa nie ma czasu wykorzystania.