(użytkowanie lasu), dziedzina wiedzy i praktyki zajmująca się poznawaniem i oceną i klasyfikacją drewna oraz pozyskiwaniem surowca drzewnego i innych użytków leśnych.
((użytkowanie lasu), w procesie produkcyjnym w leśnictwie wyróżniamy dwie wyraźnie wyodrębnione fazy:
- faza produkcji biologiczno-technicznej (trwa od chwili posadzenia drzew do ich wyrębu i obejmuje proces wzrostu drzew oraz zabiegi pielęgnacyjne),
- faza produkcji technicznej obejmuje proces pozyskiwania drewna.
Dieter F. Giefing
Proces technologiczny
(użytkowanie lasu), obejmuje wszystkie zadania związane z przetworzeniem surowca w produkt. W pozyskiwaniu drewna surowcem są stojące drzewa, natomiast produktem przygotowane do sprzedaży sortymenty. Wyróżnia się trzy rodzaje czynności procesów technologicznych: przetwarzanie, przemieszczanie i czynności kontrolno-pomiarowe. W procesie technologicznym określa się kolejność i sposób realizacji poszczególnych czynności oraz typy zastosowanych maszyn.
Prace przygotowawcze procesu produkcyjnego użytkowanie lasu), obejmują takie czynności jak: rozpoznanie bazy surowcowej, przyjęcie ogólnych założeń dotyczących metod i technologii pozyskiwania drewna, rozpoznanie infrastruktury (nośności dróg i przepustów) pod kątem możliwości zastosowania zmechanizowanych procesów pozyskiwania drewna, rozpoznanie potencjału wykonawczego nadleśnictwa i zakładów usługowych, przygotowanie kadr do wykonania zadań.
Prace wstępne w procesie technologicznym (użytkowanie lasu), wyznaczenie powierzchni manipulacyjnej, szacunek brakarski, zaplanowanie procesu technologicznego, organizacji prac oraz terminów ścinki i wywozu (z uwzględnieniem kadr, narzędzi i sprzętu, którym dysponują zakłady usług leśnych, zapoznanie wykonawców z zadaniami, uporządkowanie powierzchni, zaplanowanie i wyznaczenie szlaków zrywkowych i dróg wywozowych.
Metoda drzewa w częściach (użytkowanie lasu), w zależności od długości przewożonego surowca należy zaliczyć do metody drewna długiego lub metody drewna krótkiego.
System drewna krótkiego (użytkowanie lasu), patrz: metoda drewna krótkiego; SWS - short wood system. (Użytkowanie lasu), to metodą zrywania i wywożenia z lasu drewna krótkiego. Jest to metoda przeznaczona do realizacji zmechanizowanych procesów technologicznych pozyskiwania drewna. Drzewa ścina się, okrzesuje i przerzyna za pomocą harwesterów, zrywa forwarderami, wywozi samochodami z przyczepami o dużej ładowności, dochodzącej do 70 m3. Metoda drewna krótkiego zwana jest też SWS - short wood system.
System drewna długiego (użytkowanie lasu), patrz: metoda drewna długiego; LTS - lenght tree system. (Użytkowanie lasu), to metoda polegająca na zrywce i wywozie z lasu dłużyc (drewna długiego); typowym sprzętem do realizacji zadań w tej metodzie są: pilarka ewentualnie maszyna ścinkowa, skider, samochód do transportu dłużyc, jest to metoda powszechnie stosowana w polskim leśnictwie. Metoda drewna długiego zwana jest też LTS - lenght tree system.
Metoda całej strzały (użytkowanie lasu), patrz: metoda drewna długiego.
System drewna sypkiego (użytkowanie lasu), patrz: metoda drewna sypkiego; FWS - friable wood system. (Użytkowanie lasu), to pozyskiwanie rozdrobnionego drewna przeznaczonego na cele energetyczne, do produkcji płyt lub do produkcji celulozy. Po zrywce drewna (zwykle młodych drzewek lub strzałek) do szlaku gospodarczego dokonuje się ich rozdrobnienia rębarkami z jednoczesnym załadunkiem na pojazd wywozowy (skrzynia samochodu i przyczepa o podwyższonych burtach lub kontener). Drewno wywożone jest z lasu w postaci zrębków. Metoda drewna sypkiego zwana jest też FWS - friable wood system.
Metoda całego drzewa użytkowanie drewna), metoda polegająca na pozyskiwaniu i transporcie do zakładów przerabiających drewno całych drzew. Maszynami skonstruowanymi do realizacji pozyskiwania drewna tą metodą są: maszyna ścinkowa lub pilarka, klembank zrywający całe drzewa, ewentualnie samochód przystosowany do transportu całych drzew; jest ona z powodzeniem stosowana w niezagospodarowanych lasach Kanady i w Rosji. W Europie przepisy drogowe ograniczają długość transportowanego ładunku, co uniemożliwia praktyczne stosowanie tej metody. W Polsce często (niepoprawnie) metodą tą określa się technologie ze zrywką całych drzew i manipulacją drewna na składnicach przyzrębowych. Metoda całego drzewa zwana jest też FTS - full tree system.
Pozyskiwanie drewna (użytkowanie lasu), ścinka, okrzesanie, manipulacja, wyrób sortymentów, odbiór drewna (magazynowe zainwentaryzowanie sortymentów drzewnych przygotowanych do sprzedaży). W zakres pozyskiwania drewna wchodzą także prace wstępne, takie jak wyznaczenie powierzchni manipulacyjnej, szacunek brakarski, zaplanowanie technologii prac itp. oraz prace zakończeniowe polegające głównie na uprzątnięciu powierzchni w sposób umożliwiający odnowienie drzewostanu. Pozyskiwanie drewna jest głównym celem użytkowania rębnego. Natomiast w użytkowaniu przedrębnym (trzebieże, czyszczenia późne) pozyskiwanie drewna jest uboczną konsekwencją pielęgnacji drzewostanów
Ręczno-maszynowe pozyskiwanie drewna
Użytkowanie lasu), pozyskiwanie drewna z użyciem pilarek do ścinki okrzesywania i wyrzynki oraz ciągników do zrywki.
Zmechanizowane pozyskiwanie drewna użytkowanie lasu), zmechanizowane procesy technologiczne pozyskiwania drewna realizowane są z zastosowaniem maszyn wielooperacyjnych: harwesterów do ścinki, okrzesywania i wyróbki sortymentów oraz forwarderów do zrywki drewna.
Pozyskiwanie użytkowanie lasu), miejsce przy odziomku ścinanego drzewa, które musi być odpowiednio przygotowane (uprzątnięte, z przygotowanymi ścieżkami oddalania) w celu ograniczenia ryzyka wypadku.
Pozyskiwanie drewna z pkt. widzenia ochrony środowiska
Przyczyny zamierania lasów
Zamieranie lasów (użytkowanie lasu), zjawisko zamierania lasów zaliczamy do klęsk ekologicznych; czynnikiem inicjującym jest zwykle antropopresja (skażenie środowiska), zaś czynnikiem sprawczym szkodniki wtórne.
Teoria glinu użytkowanie lasu), jedna z teorii zamierania lasu; w następstwie kwaśnych deszczy, agresywne kwasy przedostają się do gleby, wchodzą w reakcję z glinem znajdującym się w glebie i uwalniają wolne jony tego pierwiastka, które wraz z roztworem glebowym pobierane są przez systemy korzeniowe drzew; glin powoduje obumieranie włośników i zamieranie korzeni; jest to jeden z czynników inicjujących proces zamierania lasów.
Zachowanie zasobów leśnych:
Zapobieganie emisji substancji toksycznych
Przeciwdziałanie
: teoria stresu totalnego(użytkowanie lasu), przyjmuje się w niej, że oddziaływanie na drzewostany jednego ze stresorów nie jest przyczyną zamierania lasów, które charakteryzują się dużą zdolnością reakcji obronnych; jednoczesne oddziaływanie na drzewa wielu różnych czynników stresujących decyduje o przekroczeniu ich tolerancji na stresory i utracie możliwości obrony przed nimi, prowadząc do zamierania lasów.
Przystosowanie
Tu chodzi bardziej o pojawianiu się roślin organizmów o większej tolerancji, ale:
Pozorne przystosowanie się do zagrożenia ergonomia w leśnictwie), polega m.in. na nabywaniu rutyny tj. na stopniowym zanikaniu lęków pod wpływem częstej ekspozycji na zagrożenie.
Ta forma przystosowania się do zagrożeń często współwystępuje z powtarzalnymi przyczynami wypadków lub jest jednym z czynników doprowadzających do wypadków zdarzających się wskutek nieuwagi lub innych przyczyn popełnionych pomyłek (Koradecka 1997).
stresor (użytkowanie lasu), fizjologiczny lub psychiczny czynnik wywołujący stres.
Stres ergonomia w leśnictwie), istnieje kilka definicji stresu. Najczęściej, stres uznaje się, jako bodziec, zwykle przykry, przeszkadzający i odrywający od pracy, szkodliwy dla operatora. (np. hałas, drgania mechaniczne, sytuacja niebezpieczna, sytuacja wynikająca ze stosunków w pracy, w domu, itp.). Skutkiem stresu jest, „strain” - czyli reakcja organizmu (stan napięcia psycho - fizycznego organizmu) na negatywny bodziec.
gospodarstwo leśne użytkowanie lasu), przedsiębiorstwo o procesie produkcyjnym trwającym około 100, a nawet więcej lat. Podstawowym zadaniem gospodarstwa leśnego jest zachowanie trwałości lasu, co przejawia się w natychmiastowym zalesianiu terenów, na których pozyskano drewno. Gospodarstwo leśne zajmuje określony obszar wraz z zabudowaniami i środkami produkcji. Biologiczną podstawę produkcji drewna stanowi proces fotosyntezy, którego konsekwencją jest przyrost drzew oraz wycofywanie z obiegu w środowisku znacznych ilości węgla. Produktami gospodarstwa leśnego są: drewno i leśne użytki niedrzewne, jak: grzyby, owoce leśne, zioła i inne. Istotne są także pozaprodukcyjne funkcje lasu: wodochronne, glebochronne, ochrona przed lawinami, oraz funkcje dydaktyczne, estetyczne i turystyczne.
ocena procesów technologicznych (użytkowanie lasu), powinna uwzględniać aspekty ekologiczne, ergonomiczne i ekonomiczne; celem dokonywania oceny jest uzyskanie efektywności ekonomicznej tego procesu gospodarczego przy zminimalizowaniu zagrożeń ergonomicznych i środowiskowej uciążliwości wykonanego zadania gospodarczego.
EKOLOGIA:
-emisja dwutlenku węgla użytkowanie lasu), dwutlenek węgla jest głównym, emitowanym do atmosfery gazem, który wywołuje efekt szklarniowy, przyczyniając się tym samym do ocieplenia klimatu. W leśnictwie dwutlenek węgla emitowany jest do atmosfery przez pracujące maszyny w trakcie wykonywania zabiegów gospodarczych.
-emisja substancji toksycznych użytkowanie lasu), pracujące w lesie maszyny w spalinach emitują do środowiska znaczne ilości substancji toksycznych, takich jak: tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, węglowodory, aldehydy, cząstki stałe (PAK). Większość z nich jest niebezpieczna zarówno dla środowiska jak i zdrowia człowieka.
-przemieszczanie i wycofywanie pierwiastków i masy organicznej -pierwiastki biogenne w pozyskiwanym drewnie użytkowanie lasu), stanowią mikro- i makroelementy niezbędna do życia roślin; jednym z kryteriów oceny uciążliwości pozyskiwania drewna jest określenie ilości pierwiastków biogennych wycofywanych ze środowiska leśnego wraz z pozyskiwanym drewnem. Najwięcej pierwiastków biogennych jest w żywych częściach drzew, tj. w liściach i młodych pędach. Za niekorzystne należy, więc uznać pozyskiwanie chrustu w celach energetycznych. W grubiźnie jest stosunkowo mało pierwiastków biogennych, dlatego pozyskiwanie drewna wielko- i średniowymiarowego jest mało uciążliwe dla środowiska.
-zabiegi gospodarcze prowadzone w leśnictwie sprzyjają emisji hałasu do środowiska leśnego. Źródłem hałasu są pracujące maszyny i narzędzia. Wpływ hałasu na środowisko leśne jest stosunkowo słabo poznany.
-degradacja gleby hodowla lasu, szkółkarstwo), naturalne lub sztuczne upośledzenie którejkolwiek funkcji gleby w ekosystemie i obniżenie jej żyzności i produkcyjności wskutek pogorszenia się jej właściwości chemicznych, fizycznych, biologicznych itp. ważnych dla życia i rozwoju roślin, powodujących zakłócenie w obiegu składników mineralnych i organicznych w ekosystemie, w przepływie energii, retencji wody, oraz w procesach samoregulacji i neutralizowania bądź buforowania ujemnych wpływów zewnętrznych.
-uszkodzenia drzew użytkowanie lasu), w trakcie pozyskiwania drewna, zarówno podczas obalania drzew, jak i zrywki drewna dochodzi do uszkadzania drzew w pozostającym drzewostanie głównym oraz w jego niższych warstwach (drugie piętro, podgon, podszyt, naloty); dąży się do stosowania technologii pozyskiwania drewna ograniczających to niekorzystne zjawisko.
ERGONOMIA:
-obciążenia -klasyfikację pozycji ciała oraz wartości obciążenia zewnętrznego (por.ryc.). Kombinacje położeń poszczególnych członów ciała (plecy, ramiona, nogi) z uwzględnieniem wartości obciążenia zewnętrznego są zgrupowane w czterech kategoriach oceny. Cyfry określające pozycje składowe położenia pleców, ramion i nóg tworzą kod pozycji przy pracy. Interpretację obciążenia statycznego podczas pracy metodą OWAS
-obciążenia środowiskowe
-zagrożenie życia zdrowia
EKONOMIA:
-czasochłonność (użytkowanie lasu), czas niezbędny do realizacji określonych zadań w procesie technologicznym. h/m3
-wydajność pracy (ergonomia w leśnictwie), ilość pracy wykonana w jednostce czasu. W leśnictwie przy pozyskaniu drewna najczęściej definiowana ilością pozyskanej miąższości drewna na godzinę [m3/godz.]. użytkowanie lasu), wielkość zadań zrealizowanych w jednostce czasu; można określać wydajność w operacyjnym czasie pracy, wydajność w efektywnym czasie pracy, wydajność godzinową i wydajność w czasie zmiany kontrolnej (w czasie 8-godzinnego dnia pracy). m3/h
-koszty bezpośrednie pośrednie i całkowite, wydziałowe
ekorozwój (ekologia lasu), rozwój gospodarczy społeczeństw pozwalający na zachowanie zasobów surowcowych dla następnych pokoleń. Osiągnięcie tego celu jest możliwe jedynie przy wykorzystywaniu w gospodarce surowców odnawialnych.
NORMY!!
kryteria oceny procesów technologicznych
ERGONOMIA:
czas pomocniczy, obsługi techn., usuwania usterek, zagrożenia zdrowia i życia, obciążenia psychofizyczne, obciążenia środowiska
metoda oceny obciążenia psychicznego
koncentracja, monotonie, świadomość zagrożenia wypadkiem
(ergonomia w leśnictwie), ocenę intensywności pracy
Kryteria oceny intensywności prace:
a) Częstotliwość - ilość informacji i decyzji na jednostkę czasu
b) Zmienność informacji
c) Złożoność - stopień skomplikowania informacji, decyzji i czynności
d) Dokładność - z jaką precyzją należy odebrać informację, przetworzyć i wykonać czynność
e) Ważność - znaczenie skutków przeoczenia informacji lub nie wzięcia jej pod uwagę, niepodjęcia decyzji lub podjęcia decyzji błędnej, czyli zaniechanie lub błędne wykonanie czynności
Metoda Sekiego - Hugona, kwestionariusz japoński, koncepcja Fibigera
Obciążenia fizyczne: energetyczne cal, kJ, statyczne, monotypowość ruchów, obciążenia małych grup mięśni - met. Bezpośrednie, pośrednie, tabelaryczno-chronometrażowa
drgania mechaniczne (wibracje) na stanowisku pracy
(bezpieczeństwo i higiena pracy w leśnictwie), zespół zjawisk występujących na stanowiskach pracy, polegających na przekazywaniu energii ze źródła drgań od organizmu człowieka przez określone części ciała będące w kontakcie z drgającym źródłem w czasie wykonywania czynności zawodowych.
HAŁAS sonometr (ergonomia w leśnictwie), urządzenie elektroniczne służące do badania natężenia dźwięku. Przy pomocy sonometru dokonuje się także badania materiałów za pomocą ultradźwięków.
temperatura otoczenia a wypadkowość ergonomia w leśnictwie), stosunkowo liczne badania wpływu uciążliwości termicznej na wydajność i jakość pracy wykazuje, że w zależności od temperatury pomieszczeń pracy zmienia się tzw. wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy.
Podkreślić należy, że dla zakresu temperatur komfortu cieplnego ( 190 C - 210 C) występowała w przemyśle najmniejsza ilość wypadków.
wilgotność powietrza
EKOLOGIA
bilans energetyczny gospodarstwa leśnego użytkowanie lasu), zbilansowanie całkowitej energii zużywanej w gospodarstwie leśnym (węgiel, drewno, paliwa płynne, gaz ziemny) z energią wycofywaną, zakumulowaną w pozyskiwanym drewnie. Zyskiem jest uzyskana nadwyżka energii.
bilans energetyczny pozyskiwania drewna (użytkowanie lasu), zbilansowanie energii dodanej zużywanej przez maszyny wykonujące pozyskiwanie i zrywkę drewna z energią wycofywaną, zakumulowaną w pozyskiwanym drewnie. Zyskiem jest uzyskana nadwyżka energii. Wielkość energii dodanej jest uzależniona od zastosowanej technologii pozyskiwania drewna.
bilans węgla w lesie gospodarczym użytkowanie lasu), w lasach gospodarczych wraz z pozyskiwanym drewnem wycofywana jest z obiegu w środowisku znaczna ilość węgla. Z punktu widzenia bilansu, CO2 w atmosferze pozyskiwanie drewna ma, więc szczególnie pozytywne znaczenie. W Polsce dzięki wykorzystywaniu drewna na cele surowcowe z obiegu w środowisku wycofuje się około 60% węgla wiązanego co roku w drewnie w procesie fotosyntezy.
bilans węgla w lesie naturalnym użytkowanie lasu), w lasach naturalnych dwutlenek węgla, pobrany w wyniku fotosyntezy z atmosfery, wraca do niej po obumarciu drzew w procesie oddychania organizmów cudzożywnych rozkładających drewno i organizmów będących kolejnymi ogniwami łańcucha pokarmowego. Jedynie w strefie borealnej część biomasy zamierających organizmów roślinnych nie ulega rozkładowi, tworząc np. torfowiska. W lasach tropikalnych proces rozkładu drewna obumierających drzew przebiega bardzo dynamicznie, zgodnie z przedstawionym na rycinie schematem. Proces ten jest więc neutralny wobec bilansu CO2 w atmosferze.
akumulacja węgla w lasach (użytkowanie lasu), w lasach świata zmagazynowane są ogromne ilości węgla szacowane na 560 Tg; w dendromasie polskich lasów zmagazynowanych jest 575 000 000 ton węgla, co w przypadku jego uwolnienia spowodowałoby wyemitowanie do atmosfery 2 070 000 000 ton CO2; w procesie fotosyntezy: synteza polisacharydów (wielocukrów) przy wykorzystaniu energii słonecznej, wody i dwutlenku węgla wycofywany jest z atmosfery węgiel i akumulowany w drewnie (lignina i celuloza).
Ocena procesów technolog pozyskiwania drewna w czyszczeniach późnych
czyszczenia późne użytkowanie lasu), zabiegi pielęgnacyjne prowadzone w młodych drzewostanach po osiągnięciu przez nie zwarcia i zróżnicowaniu pozycji biosocjalnych drzew, mają charakter selekcji negatywnej. Celem czyszczeń późnych jest rozluźnienie drzewostanu i usunięcie drzew niepożądanych w drzewostanie (drzewa wadliwe, rozpieracze), w trakcie czyszczeń późnych następuje pierwsze pozyskanie drewna z drzewostanu.
tlenek węgla CO ergonomia w leśnictwie), czad, monotlenek węgla. Gaz toksyczny, duszący, bez zapachu, wiąże się z hemoglobiną krwinek i hamuje oddychanie tkankowe, wchłaniany przez drogi oddechowe. Substancja skrajnie łatwo palna, toksyczna. Najwyższe dopuszczalne stężenia: NDS 30 mg/m3 ,
NDSCh 180 mg/m3. Skutkiem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał. tlenek węgla w gazach spalinowych pilarek
tlenek azotu NO ergonomia w leśnictwie), drażniący, toksyczny, niepalny gaz o gęstości zbliżonej do gęstości powietrza, zawarty m.in. w spalinach silników maszyn leśnych. Działa toksycznie przez drogi oddechowe. Pod wpływem tlenu z powietrza powoli utlenia się do dwutlenku azotu. Ma właściwości utleniające. Tworzy palne mieszaniny z gazami palnymi. Najwyższe dopuszczalne stężenia: NDS 5 mg/m3 (tlenki azotu), NDSCh 10 mg/m3. podobnie jak dla tlenku węgla, w leśnictwie nie stwierdza się zagrożenia tlenkami azotu we wdychanym powietrzu przez operatorów pilarek. Na ryc.1. przedstawiono przeciętne stężenie NOx i jego zmienność we wdychanym powietrzu podczas pozyskania w trzebieżach (Sowa i in., 2005).
Dwutlenek siarki
Emisja węglowodorów
emisja cząteczek stałych
technologia pozyskiwania drewna użytkowanie lasu), rozróżniamy ręczno-maszynowe i zmechanizowane technologie pozyskiwania drewna; prowadzi się ocenę i dokonuje doboru procesów technologicznych pod kątem ich efektywności ekonomicznej i uciążliwości dla środowiska; zaprojektowana technologia pozyskiwania drewna szczegółowo charakteryzuje zastosowane maszyny oraz kolejność wykonywanych czynności.
mechaniczna technologia drewna (użytkowanie drewna), to metody przerobu drewna, a także kierunek studiów obejmujący takie zagadnienia jak tartacznictwo, klejenie i uszlachetnianie drewna, meblarstwo, produkcja sklejek, oklein, zapałek, konstrukcji drewnianych itp.
Pozyskiwanie zrębków
zrębki (użytkowanie lasu), rozdrobniony za pomocą rębarek surowiec drzewny; zrębkowaniu poddaje się surowiec mało- lub średniowymiarowy; zrębki przeznacza się do produkcji płyt wiórowych, celulozy, ekstrakcji garbników lub na cele energetyczne.
zrębki białe (użytkowanie lasu), zrębki z wcześniej okorowanego na biało drewna lub pozyskane odpadów drzewnych w zakładach przemysłu drzewnego.
zrębki zielone (użytkowanie lasu), zrębki pozyskane poprzez rozdrobnienie (zrębkowanie) całej nadziemnej części drzew (z gałęziami, liśćmi i igliwiem) mogą być pozyskiwane w czyszczeniach późnych, rzadziej w trzebieży wczesnej; przeznacza się je na cele energetyczne lub nawozowe; zawierają znaczne ilości pierwiastków biogennych.
zrębki brunatne (użytkowanie lasu), zrębki z niekorowanego drewna okrzesanych drzew, pozyskiwanych zwykle w czyszczeniach późnych lub trzebieżach wczesnych.
zrębki karpinowe (użytkowanie lasu), rozdrobniona karpina przemysłowa do ekstrakcji żywicy.
zrębki opałowe (użytkowanie lasu), zrębki przeznaczone na cele energetyczne; spalane w specjalnie przystosowanych piecach; traktowane są jako nośnik energii odnawialnej. Zrębki opałowe zwane są także zrębkami energetycznymi.
zrębki poekstrakcyjne (użytkowanie lasu), zrębki pozostające po procesie ekstrakcji żywicy.
zrębki poekstrakcyjne (użytkowanie lasu), zrębki pozostające po procesie ekstrakcji żywicy.
Ocena procesów technolog pozyskiwania drewna w trzebieżach wczesnych - młode drzewostany - techn. pozyskiwania drewna
trzebież wczesna (użytkowanie lasu), zabieg, którego celem jest pielęgnacja drzewostanu, zaś produktem ubocznym jest pozyskiwanie drewna; w trzebieżach wczesnych pozyskuje się drewno mało i średniowymiarowe.
Ręczno -maszynowa
forwarder (użytkowanie lasu), specjalistyczny ciągnik leśny, nasiębierny, przeznaczony do zrywki w systemie drewna krótkiego.
Sprzęt do pomocy w donoszeniu i zrywce
czepce zrywkowe (użytkowanie lasu), urządzenie pomocnicze do zrywki drewna ciągnikiem rolniczym lub koniem. Czepce zrywkowe zapobiegają ryciu gleby przez czoła dłużyc i ułatwiają pokonywanie przeszkód (pnie drzew, korzenie itp.).
haki (użytkowanie lasu), zakończenie linek zaczepowych i zrywkowych oraz łańcuchów stosowanych do zrywki drewna oraz zakończenie liny przeciągarki.
Dwukółka
żelazny koń
quady
ciągnik gąsienicowy użytkowanie lasu), pojazd, który umożliwiają zrywkę drewna w szczególnie trudnych warunkach. Charakteryzuje się małymi naciskami jednostkowymi na podłoże w związku z tym przy jego zastosowaniu zminimalizowane jest ugniatanie gleby, w czasie zakręcania silnie kaleczy powierzchniową warstwę gleby.
Technologie pozyskiwania w drzewostanach rębnych i bliskorębnych
klembank użytkowanie lasu), specjalistyczny ciągnik zrywkowy przeznaczony głównie do zrywki całych drzew. Klembank zbudowany jest na bazie forwardera, u którego kłonice zastąpiono kleszczami, w których umieszcza się odziomki zrywanych drzew.
SZACUNEK BRAKARSKI !!
szacunek brakarski (użytkowanie lasu), polega na wstępnej klasyfikacji drewna drzew stojących i oszacowaniu ilości przewidywanych do pozyskania sortymentów; można go wykonać metodą posztuczną, metodą powierzchni próbnych, metodą drzewa modelowego i na podstawie wyników z lat ubiegłych.
szacunek brakarski na podstawie drzew modelowych użytkowanie lasu), oceny dokonuje się w oparciu o pomiar i jakość drewna drzew modelowych (0,5-2% drzew w drzewostanie) o przeciętnych cechach danego drzewostanu; metoda mało dokładna praktycznie niestosowana.
szacunek brakarski na podstawie powierzchni próbnych użytkowanie lasu), stosowany przy szacowaniu młodszych drzewostanów; ilość i jakość sortymentów szacuje się na podstawie powierzchni próbnych stanowiących 5-10% powierzchni drzewostanu; wyniki często obarczone są znacznymi błędami w związku z mikrosiedliskowym zróżnicowaniem wnętrza ocenianych drzewostanów.
szacunek brakarski na podstawie wyników z lat ubiegłych użytkowanie lasu), metoda zalecana do stosowania w młodszych drzewostanach, mało pracochłonna i dająca dobre wyniki; metodę tę coraz częściej stosuje się zamiast szacunków brakarskich na podstawie powierzchni próbnych.
szacunek brakarski posztuczny (użytkowanie lasu), stosowany w drzewostanach rębnych i bliskorębnych; dokonuje się pomiaru pierśnic kolejno wszystkich drzew na powierzchni manipulacyjnej i jednocześnie ocenia się jakość surowca drzewnego; wysokość drzew określa się na podstawie wykreślonej krzywej wysokości wyrównanych.
energetyczne wykorzystanie drewna użytkowanie lasu), wobec ocieplania się klimatu w następstwie efektu szklarniowego wywołanego nadmierną emisją CO2 do atmosfery następuje poszukiwanie alternatywnych, odnawialnych źródeł energii, w tym drewna. Opracowano specjalne technologie pozyskiwania drewna dla celów energetycznych. Podjęto także uprawę gatunków szybkorosnących z przeznaczeniem na cele energetyczne.
KLĘSKI
klęski ekologiczne (użytkowanie lasu), klęski wywołane gradacjami owadzimi lub zamieranie lasu w następstwie antropopresji.
klęski żywiołowe (użytkowanie lasu), klęski wywołane huraganowymi wiatrami (wiatrołomy, wiatrowały), okiścią (śniegołomy, śniegowały), pożarami i powodziami. Przyczyną wystąpienia klęsk żywiołowych mogą być także lawiny i osuwiska.
likwidacja skutków klęski (użytkowanie lasu), usunięcie uszkodzonych w następstwie klęski drzew, czasem całych drzewostanów i przygotowanie powierzchni do odnowienia.
wiatr halny meteorologia i klimatologia leśna), wiejący w polskich Karpatach (zwłaszcza w Tatrach) wiatr typu fenowego, ciepły i porywisty, wiejący (po polskiej stronie od południa, a po słowackiej - od północy) od szczytów gór ku dolinom, powstający wskutek różnic ciśnienia (zgodnie z kierunkiem gradientu barycznego), przy ruchu powietrza skierowanym w dół zboczy, gdy powietrze przepływa przez wysoki łańcuch górski. Wiatr halny, wiejący najczęściej w październiku i listopadzie oraz w lutym i marcu, przynosi znaczące zniszczenia i ma negatywny wpływ na samopoczucie ludzi, może też być przyczyną powstawania powodzi i lawin.
Wiatrołomy użytkowanie lasu), drzewa, które uległy złamaniu wskutek huraganowych wiatrów; ich pozyskiwanie związane jest z podwyższonym zagrożeniem bezpieczeństwa drwala i wymaga zachowania wzmożonej ostrożności, szczególnie w przypadku zalegania wielu krzyżujących się drzew (namiotów).
Wiatrowały użytkowanie lasu), drzewa powalone huraganowymi wiatrami z karpami częściowo wystającymi ponad powierzchnię gleby; w ich pniach występują zwykle znaczne naprężenia a pozyskiwanie wymaga zachowania szczególnej ostrożności; przy odcinaniu karpy może wystąpić ryzyko przewrócenia się bryły korzeniowej na drwala.
śniegołomy (użytkowanie lasu), złamane drzewa w następstwie obciążenia ich koron dużą ilością mokrego śniegu (okiść), którego masa czasem przekracza 1000kg; szczególnie duże ryzyko klęski tego typu występuje przy silnych opadach i temperaturze około 0 stopni; złamaniu ulegają najczęściej drzewa o niesymetrycznych koronach i drzewa pochylone; zdarza się że śniegołomom ulega kilkaset tysięcy m3 drewna.
Śniegowały użytkowanie lasu), drzewa pochylone lub wywrócone w następstwie obciążenia ich koron dużą ilością mokrego śniegu (okiść); tego typu klęska ma zwykle miejsce w zwartych drągowinach gdzie pochylające drzewa opierają się o sąsiednie powodując pochylenie lub przewrócenie całego drzewostanu (wydzielenia).
przechowywanie drewna użytkowanie lasu), okres przechowywania drewna. Przechowywanie drewna okrągłego po jego pozyskaniu powinno być skrajnie krótkie. W przypadku konieczności dłuższego przechowywania w celu zabezpieczenia drewna przed deprecjacją niezbędne jest przygotowanie specjalnych warunków. W zależności od przewidywanego czasu przechowywania drewno można składować krótkoterminowo i długoterminowo, na sucho i na mokro, a także na pniu lub u odbiorcy.
przechowywanie drewna długoterminowe (użytkowanie lasu), przez długi okres drewno może być przechowywane wyłącznie na mokro, które polega na zraszaniu drewna zgromadzonego na mygłach lub jego zatapianiu. Część (około 10%) drewna zatopionego tonie.
przechowywanie drewna krótkoterminowe użytkowanie lasu), zimą drewno może być w lesie przez okres kilku miesięcy - niskie temperatury uniemożliwiają rozwój patogenów. Również ułożone w dobrze wietrzonym terenie na legarach okorowane, lub zabezpieczone chemicznie drewno może być przechowywane przez okres około 1 roku.
przechowywanie drewna na mokro (użytkowanie lasu), jest to metoda długoterminowego przechowywania drewna. Drewno musi być zraszane lub zatopione.
przechowywanie drewna na pniu użytkowanie lasu), drewno poklęskowe, w przypadku braku możliwości jego zagospodarowania należy pozostawić na pniu; procesy degradacyjne drewna obumarłych drzew stojących zachodzą znacznie wolniej niż niezabezpieczonego drewna leżącego w dnie drzewostanu.
przechowywanie drewna na sucho (użytkowanie lasu), patrz: przechowywanie drewna krótkoterminowe.
przechowywanie drewna u nabywcy użytkowanie lasu), nabywca uzyskuje znacznie przedłużony termin płatności, w skrajnych przypadkach może to być termin zbytu produktów wykonanych z nabytego drewna; sprzedawca nie ponosi kosztów przechowywania ani ryzyka degradacji surowca w czasie przechowywania.