Kwasy owocowe

Współczesna medycyna i kosmetologia wykazały, że preparaty z zawartością kwasów owocowych poprawiają stan skóry suchej i skłonnej do zmarszczek oraz leczą wiele schorzeń skóry, m.in. rybią łuskę, trądzik pospolity, znamiona starcze czy brodawki. Kwasy owocowe, powszechnie nazywane alfahydroksykwasami, często określane są ogólnie przyjętym skrótem AHA, pochodzącym od angielskiej nazwy Alpha-Hydroxy Acid.
Do najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych w kosmetyce kwasów owocowych należą kwasy:
• Glikolowy
• Winowy
• Mlekowy
• Jabłkowy
• cytrynowy
Wiele problemów skórnych związanych jest właśnie z nadmiernym rozbudowywaniem się tych warstw, które powodują, że skóra staje się gruba i matowa.

Proces ich zmniejszenia ma więc istotne znaczenie zarówno we wszystkich sytuacjach prowadzących do nadmiernej keratynizacji naskórka, jak i w przypadku skóry zmęczonej, zestresowanej, w której rozpoczęły się już procesy starzenia. AHA, pomagając w usunięciu warstw nagromadzonych na powierzchni skóry, zapewniają efekt peelingu stymulującego odnowę komórkową. Zastosowanie preparatów z alfahydroksykwasami w przypadku skóry zniszczonej działaniem słońca zapewnia poprawę nie tylko jej powierzchniowych warstw, ale również wpływa korzystnie na tkankę łączną. Delikatny peeling kwasami owocowymi wykazuje działanie normalizujące funkcję gruczołów łojowych. Preparaty zawierające AHA, dzięki swym właściwościom złuszczającym oraz działaniu antyseptycznemu i bakteriobójczemu, są przydatne do pielęgnacji skóry młodej, pomagają bowiem w leczeniu trądziku. Z uwagi na swoje właściwości biologiczne kwasy owocowe znajdują także zastosowanie jako środki przeciwpotowe. Alfahydroksykwasy mogą również spełniać ważną rolę w procesie pielęg-nacyjnym torebki włosa. Z tego względu zalecane są do stosowania w szamponach i odżywkach do włosów. Często stosowane są także jako naturalne czynniki zakwaszające w różnych preparatach kosmetycznych.
Kwasy owocowe znajdują bardzo szerokie zastosowanie w kosmetyce. Przy ich użyciu należy jednak brać pod uwagę, że skuteczność działania alfahydroksykwasów jest ściśle zależna od ich stężenia, a tym samym od pH stosowanego preparatu (kosmetyku).
Prawidłowo zastosowany krem z kwasami owocowymi nie wywołuje na ogół uczuleń oraz podrażnień. Należy jednak pamiętać o ograniczeniu stosowania preparatów z AHA w lecie, szczególnie w okresie dużej ekspozycji skóry na słońce. Kremy zawierające te związki w swoim składzie zmniejszają bowiem jej naturalną odporność na promieniowanie UV, przez co staje się ona bardziej wrażliwa na ich działanie. Wskazane jest natomiast stosowanie kosmetyków z zawartością kwasów owocowych po lecie, kiedy skóra jest wyraźnie zmęczona działaniem słońca. Pomagają one wtedy zmniejszyć drobne zmarszczki oraz przebarwienia wywołane opalaniem. Kosmetyki, zawierające AHA oraz zabiegi wykonywane przy ich pomocy, są szczególnie skuteczne w przypadku skóry zanieczyszczonej, zniszczonej przez słońce, przedwcześnie postarzałej, trądzikowej. Aby preparaty z kwasami owocowymi pomogły w pielęgnacji skóry, a nie jej zaszkodziły, należy jednak przestrzegać zasad ich stosowania.

Kwasy owocowe AHA

Współczesna medycyna i kosmetologia wykazały, że preparaty z zawartością kwasów owocowych poprawiają stan skóry suchej i skłonnej do zmarszczek oraz leczą wiele schorzeń skóry, m.in. rybią łuskę, trądzik pospolity, znamiona starcze czy brodawki.

Kwasy owocowe, powszechnie nazywane alfahydroksykwasami, często określane są ogólnie przyjętym skrótem AHA, pochodzącym od angielskiej nazwy Alpha-Hydroxy Acid. Do najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych w kosmetyce kwasów owocowych należą: kwas glikolowy, winowy, mlekowy, jabłkowy i cytrynowy. Wbrew nazwie, związki te występują w stanie naturalnym w przyrodzie nie tylko w różnych owocach, ale także w warzywach, trzcinie cukrowej i kwaśnym mleku. Mogą być one wyodrębniane z naturalnych źródeł, np. w wyniku ekstrakcji odpowiednimi rozpuszczalnikami świeżych owoców, szczególnie kwaśnych i niedojrzałych, które zawierają ich najwięcej (jabłka, grejpfruty, winogrona, cytryny) lub przy wykorzystaniu metod syntetycznych bądź biotechnologicznych.

Już na początku XIX wieku kobiety we Francji stosowały do przemywania twarzy stare wino, po którym ich skóra stawała się jaśniejsza, bardziej aksamitna. Również nasze prababki i babki, choć chyba niezbyt świadome, że stosują AHA, korzystały z ich dobrodziejstwa. Używając w domowym zaciszu różnego rodzaju mikstur z jabłek, żurawin i serwatki uzyskiwały bardziej miękką i gładką skórę twarzy, dekoltu czy rąk.

Na początku lat siedemdziesiątych XX wieku dr Eugene Van Scott i dr Ruey Yu odkryli, że alfahydroksykwasy dają nowe możliwości terapeutyczne w leczeniu wielu schorzeń skóry. Od tego czasu korzystny wpływ kwasów owocowych na jej stan oraz wygląd został potwierdzony w wielu badaniach klinicznych. Dermatolodzy i chirurdzy plastyczni uznali, że rezultaty leczenia za pomocą AHA są bardzo dobre.

Działanie kwasów owocowych na skórę jest specyficzne. Biologiczny mechanizm tego działania nawet dzisiaj nie jest dokładnie wyjaśniony. Przyjmuje się, że alfahydroksykwasy mają właściwości rozluźniania warstwy korneocytowej naskórka i ułatwiają jego złuszczanie się. Zjawisko to polega najprawdopodobniej na rozpuszczaniu substancji sklejającej poszczególne komórki, w wyniku czego zmniejsza się ich spoistość. W konsekwencji tego następuje przyspieszenie naturalnego procesu usuwania gromadzących się na powierzchni skóry warstw martwych komórek naskórka.

Wiele problemów skórnych związanych jest właśnie z nadmiernym rozbudowywaniem się tych warstw, które powodują, że skóra staje się gruba i matowa. Proces ich zmniejszenia ma więc istotne znaczenie zarówno we wszystkich sytuacjach prowadzących do nadmiernej keratynizacji naskórka, jak i w przypadku skóry zmęczonej, zestresowanej, w której rozpoczęły się już procesy starzenia.

AHA, pomagając w usunięciu warstw nagromadzonych na powierzchni skóry, zapewniają efekt peelingu stymulującego odnowę komórkową. Proces ten inicjuje bowiem odpowiednią odbudowę komórek głębiej położonych. Powoduje on także pobudzenie produkcji kolagenu i elastyny, co jest szczególnie pożądane w przypadku pielęgnacji cery dojrzałej. W wyniku zachodzących procesów w sposób widoczny poprawia się stan skóry suchej, odwodnionej z objawami starzenia. Lepiej gromadzi ona wilgoć, co wpływa na wygładzenie zmarszczek i bruzd oraz poprawę ogólną jej wyglądu.

Zastosowanie preparatów z alfahydroksykwasami w przypadku skóry zniszczonej działaniem słońca zapewnia poprawę nie tylko jej powierzchniowych warstw, ale również wpływa korzystnie na tkankę łączną. Badania prowadzone za pomocą ultradźwięków potwierdziły, że po kilkutygodniowym stosowaniu preparatów z AHA następuje wyraźne podwyższenie w skórze aktywności fibroplastów (komórek odpowiedzialnych za wytwarzanie kolagenu), co przyczynia się do lepszego nawilżenia, a w konsekwencji do znacznej poprawy jej stanu. Dzięki temu, że równomiernie rozprowadzają pigment oraz zapobiegają jego zbijaniu się w grudki, kwasy owocowe rozjaśniają plamy pigmentacyjne (np. starcze, wątrobowe). Przeciwdziałają także keratozom, ułatwiają wchłanianie innych substancji w tym odżywczych i regenerujących, takich jak witaminy czy kwas hialuronowy.

Delikatny peeling kwasami owocowymi wykazuje działanie normalizujące funkcję gruczołów łojowych. Preparaty zawierające AHA, dzięki swym właściwościom złuszczającym oraz działaniu antyseptycznemu i bakteriobójczemu, są przydatne do pielęgnacji skóry młodej, pomagają bowiem w leczeniu trądziku. Z uwagi na swoje właściwości biologiczne kwasy owocowe znajdują także zastosowanie jako środki przeciwpotowe.

Alfahydroksykwasy mogą również spełniać ważną rolę w procesie pielęg-nacyjnym torebki włosa. Z tego względu zalecane są do stosowania w szamponach i odżywkach do włosów. Często stosowane są także jako naturalne czynniki zakwaszające w różnych preparatach kosmetycznych.

Kwasy owocowe znajdują bardzo szerokie zastosowanie w kosmetyce. Przy ich użyciu należy jednak brać pod uwagę, że skuteczność działania alfahydroksykwasów jest ściśle zależna od ich stężenia, a tym samym od pH stosowanego preparatu (kosmetyku). Przy samodzielnym korzystaniu z kremów z kwasami owocowymi należy używać tylko tych, które mają słabą ich koncentrację. Zawartości AHA rzędu 1-4 % polecane są w kosmetykach powodujących odświeżanie i wygładzanie skóry. Niskie stężenia AHA w formach kosmetycznych pozwalają ich użyć jako efektywnych promotorów przejścia przezskórnego.

W kosmetykach do codziennej pielęgnacji skóry wykorzystuje się z reguły mieszaninę kilku różnych kwasów owocowych, co zapewnia ich kompleksowe działanie. Po kilku tygodniach stosowania kosmetyków z ich zawartością, stan skóry wyraźnie się poprawia. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że kremy z kwasami owocowymi z reguły nie zastępują systematycznej pielęgnacji skóry. W wielu przypadkach konieczne jest więc równoległe stosowanie razem z nimi odpowiednio dobranych kremów odżywczych.

Prawidłowo zastosowany krem z kwasami owocowymi nie wywołuje na ogół uczuleń oraz podrażnień. Należy jednak pamiętać o ograniczeniu stosowania preparatów z AHA w lecie, szczególnie w okresie dużej ekspozycji skóry na słońce. Kremy zawierające te związki w swoim składzie zmniejszają bowiem jej naturalną odporność na promieniowanie UV, przez co staje się ona bardziej wrażliwa na ich działanie. Wskazane jest natomiast stosowanie kosmetyków z zawartością kwasów owocowych po lecie, kiedy skóra jest wyraźnie zmęczona działaniem słońca. Pomagają one wtedy zmniejszyć drobne zmarszczki oraz przebarwienia wywołane opalaniem.

Jak już wspomniałam, w preparatach do pielęgnacji ciała i włosów AHA występują w stężeniu do kilku procent. W kosmetyce stosowane są również preparaty zawierające wyższe zawartości kwasów owocowych. Wysoko skoncentrowanymi produktami mogą posługiwać się jednak jedynie wyszkolone kosmetyczki i dermatolodzy. Istnieje bowiem ryzyko, że zbyt wysokie stężenie lub zbyt niskie pH preparatu mogą wywołać niepożądane reakcje skórne (już zawartość kwasów powyżej 10 procent może bowiem powodować podrażnienia i zaczerwienienia skóry). Wyższe stężenia AHA są stosowane w profesjonalnych gabinetach kosmetycznych do głębokiego złuszczania naskórka, czyli tzw. eksfoliacji. Głębokie złuszczanie skóry zalecane jest przy przebarwieniach skórnych różnego pochodzenia, przy cerze tłustej łojotokowej, przy skórze zmęczonej, suchej, mało elastycznej, w przypadku trądziku pospolitego oraz zmian skórnych mu towarzyszących.

Jak dowodzą wieloletnie badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych, najkorzystniejsze działanie w zabiegu złuszczania ma - spośród wymienionych kwasów owocowych - kwas glikolowy, który występuje w soku trzciny cukrowej. Kwas ten wnika w skórę najłatwiej i najgłębiej. W procesie eksfoliacji jego działanie polega na usunięciu zewnętrznych warstw naskórka, w wyniku czego zostają odsłonięte świeże, nie zniszczone komórki. Zabieg ten można zatem traktować jako swoistą technikę odnowy skóry. Usunięcie zewnętrznej warstwy naskórka powoduje głębokie oczyszczenie i odblokowanie porów skóry, jej rewitalizację, odświeżenie i rozjaśnienie.

Eksfoliację kwasami owocowymi można wykonać zarówno na twarzy, na szyi, rękach, jak i w innych miejscach ciała, które tego wymagają. Zabiegu tego nie powinno wykonywać się w przypadku skóry bardzo wrażliwej, skłonnej do uczuleń, uszkodzonej (skaleczenia, otarcia). Nie powinno się również stosować zabiegu głębokiego złuszczania w przypadku niektórych chorób skóry, takich jak egzema, łuszczyca czy trądzik różowaty.

Zabieg eksfoliacji w gabinetach kosmetycznych przeprowadza się najczęściej za pomocą 30-procentowego kwasu glikolowego. Skóra do zabiegu przeprowadzanego w gabinecie powinna być przygotowana odpowiednią kuracją domową z zastosowaniem preparatów kosmetycznych, zawierających niższe stężenia alfahydroksykwasu. Eksfoliacji nie wykonuje się zazwyczaj jednorazowo, lecz powinna być ona przeprowadzona w kilku etapach. Ze względu na to, że po zabiegu skóra jest wyjątkowo wrażliwa na działanie promieni słonecznych oraz mrozu, zaleca się wykonywanie złuszczania wiosną lub jesienią. Bez względu jednak na porę w której wykonujemy zabieg, skóra po nim powinna być odpowiednio zabezpieczona przed działaniem czynników zewnętrznych za pomocą prawidłowo dobranych preparatów kosmetycznych (kremy, pudry).

Ostatnio coraz częściej wykorzystuje się w kosmetyce kompleksowe połączenia działania peelingującego alfa i beta-hydroksykwasów, wzbogaconych o rozpuszczalny kolagen, witaminy lub ceramidy. Zabieg przeprowadzany za pomocą tej mieszaniny podobny jest w działaniu do eksofoliacji AHA, jednak przy jego użyciu osiąga się lepsze efekty niż podczas stosowania samych alfahydroksykwasów. Dotyczy to zarówno efektów przeciwzmarszczkowych, jak i leczniczych (np. trądzik pospolity, cera tłusta). Przeciwwskazania i wskazania stosowania tego typu zabiegu są identyczne jak i w przypadku złuszczani AHA.

Kosmetyki, zawierające AHA oraz zabiegi wykonywane przy ich pomocy, są szczególnie skuteczne w przypadku skóry zanieczyszczonej, zniszczonej przez słońce, przedwcześnie postarzałej, trądzikowej. Aby preparaty z kwasami owocowymi pomogły w pielęgnacji skóry, a nie jej zaszkodziły, należy jednak przestrzegać wymienionych tu zasad.

Kwasy owocowe
A.M. - dypl. kosmetyczka

Stosowanie naturalnych kosmetyków znane było już w czasach starożytnych i antycznych. Egipskie kobiety okładały twarz chlebem moczonym w winie. Kleopatra kąpiąc się w mleku nieświadomie wykorzystywała właściwości kwasu mlekowego.

Już na początku XIX wieku kobiety we Francji stosowały do przemywania twarzy stare wino, zawierające kwas winowy, po którym ich skóra stawała się jaśniejsza, bardziej aksamitna, czy też mieszkanki Polinezji pielęgnowały twarz cukrem z trzciny cukrowej i sokami, wykorzystując właściwości kwasu glikolowego.

Również nasze prababki i babki, choć chyba niezbyt świadome, że stosują AHA, korzystały z ich dobrodziejstwa. Używając w domowym zaciszu różnego rodzaju mikstur z jabłek, żurawin i serwatki uzyskiwały bardziej miękką i gładką skórę twarzy, dekoltu czy rąk.

Na początku lat siedemdziesiątych XX wieku dr Eugene Van Scott i dr Ruey Yu odkryli, że alfahydroksykwasy dają nowe możliwości terapeutyczne w leczeniu wielu schorzeń skóry. Od tego czasu korzystny wpływ kwasów owocowych na jej stan oraz wygląd został potwierdzony w wielu badaniach klinicznych. Dermatolodzy i chirurdzy plastyczni uznali, że rezultaty leczenia za pomocą AHA są bardzo dobre.

Współczesna medycyna i kosmetologia wykazały, że preparaty z zawartością kwasów owocowych poprawiają stan skóry suchej i skłonnej do zmarszczek oraz leczą wiele schorzeń skóry, m.in. rybią łuskę, trądzik pospolity, znamiona starcze czy brodawki.


Działanie kwasów AHA
Kwasy owocowe, powszechnie nazywane alfahydroksykwasami, często określane są ogólnie przyjętym skrótem AHA, pochodzącym od angielskiej nazwy Alpha-Hydroxy Acid. Mechanizm działania AHA jest złożony i bliski wpływowi kwasowej witaminy A, jeśli chodzi o wpływ na komórkę. Działanie to polega na wywieraniu wpływu na starzejącą się skórę, w szczególności na warstwę rogową, na modyfikację połączeń skórno-skórnych i nadmierne rogowacenie. Działanie kwasów owocowych na skórę jest specyficzne. Biologiczny mechanizm tego działania nawet dzisiaj nie jest dokładnie wyjaśniony. Przyjmuje się, że alfahydroksykwasy mają właściwości rozluźniania warstwy korneocytowej naskórka i ułatwiają jego złuszczanie się. Zjawisko to polega najprawdopodobniej na rozpuszczaniu substancji sklejającej poszczególne komórki, w wyniku czego zmniejsza się ich spoistość. W konsekwencji tego następuje przyspieszenie naturalnego procesu usuwania gromadzących się na powierzchni skóry warstw martwych komórek naskórka.

Do najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych w kosmetyce kwasów owocowych należą: kwas glikolowy, winowy, mlekowy, jabłkowy i cytrynowy. Wbrew nazwie, związki te występują w stanie naturalnym w przyrodzie nie tylko w różnych owocach, ale także w warzywach, trzcinie cukrowej i kwaśnym mleku. Mogą być one wyodrębniane z naturalnych źródeł, np. w wyniku ekstrakcji odpowiednimi rozpuszczalnikami świeżych owoców, szczególnie kwaśnych i niedojrzałych, które zawierają ich najwięcej (jabłka, grejpfruty, winogrona, cytryny) lub przy wykorzystaniu metod syntetycznych bądź biotechnologicznych.

Kwas glikolowy, mlekowy, winowy, cytrynowy
Jak dowodzą wieloletnie badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych, najkorzystniejsze działanie w zabiegu złuszczania ma - spośród wymienionych kwasów owocowych - kwas glikolowy, który występuje w soku trzciny cukrowej. Kwas ten wnika w skórę najłatwiej i najgłębiej.

Kwas glikolowy normalizuje proces złuszczania skóry, przywraca normalną grubość naskórka, nadaje skórze gładkość i odpowiedni kolor, odbywa się to poprzez zmiękczenie spoiwa międzykomórkowego oraz poprzez rozerwanie spójności zrogowaciałych komórek.

Kwas ten ma zdolność wiązania wody, więc działa jako środek nawilżający i aktywator procesów metabolicznych i jako nośnik- ułatwia wnikanie substancji aktywnych w głąb skóry.

Efekty działania kwasu glikolowego na skórę:
• Nawilżenie i zmniejszenie warstwy rogowej
• Wzrost spoistości, napięcia i zwartości skóry
• Wygładzenie nawet głębszych zmarszczek
• Zwiększenie uwodnienia i jędrności skóry
• Wspomaganie usuwania toksyn poprzez stymulowanie mikrocyrkulacji w naczyńkach krwionośnych
• Rozjaśnienie przebarwień
• Ułatwienie wnikania innych składników preparatu
Kwas mlekowy
Otrzymywany dzięki fermentacji roztworu cukru przez bakterie kwasu mlekowego. Kwas mlekowy normalizuje proces złuszczania się naskórka, działa w sposób bardzo delikatny doprowadzając do usunięcia najbardziej zrogowaciałej warstwy komórek. Dzięki właściwościom zwilżającym, dobrze nawilża. Używany jest również do bioliftingu, ponieważ uelastycznia. Oprócz tego rozjaśnia przebarwienia, zwęża pory, spłyca zmarszczki, nadaje skórze ładny koloryt.

Kwas winowy
Jest substancją stałą, krystaliczną, rozpuszczalną w wodzie. Używany jest do zakwaszania płynów przeciwpotowych , płukanek do włosów, soli do moczenia nóg, proszków pieniących do kąpieli.

Kwas cytrynowy
Jest to substancja stała, krystaliczna, bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Ma właściwości odkażające i ściągające oraz przywracające pH. Używana jest w płukankach do włosów, kremach wybielających, tonikach, szamponach, odżywkach do włosów, płynach przeciwpotowych, płukankach do ust.

Zastosowanie kwasów owocowych
Wiele problemów skórnych związanych jest właśnie z nadmiernym rozbudowywaniem się tych warstw, które powodują, że skóra staje się gruba i matowa. Proces ich zmniejszenia ma więc istotne znaczenie zarówno we wszystkich sytuacjach prowadzących do nadmiernej keratynizacji naskórka, jak i w przypadku skóry zmęczonej, zestresowanej, w której rozpoczęły się już procesy starzenia.

AHA, pomagając w usunięciu warstw nagromadzonych na powierzchni skóry, zapewniają efekt peelingu stymulującego odnowę komórkową. Proces ten inicjuje bowiem odpowiednią odbudowę komórek głębiej położonych. Powoduje on także pobudzenie produkcji kolagenu i elastyny, co jest szczególnie pożądane w przypadku pielęgnacji cery dojrzałej. W wyniku zachodzących procesów w sposób widoczny poprawia się stan skóry suchej, odwodnionej z objawami starzenia. Lepiej gromadzi ona wilgoć, co wpływa na wygładzenie zmarszczek i bruzd oraz poprawę ogólną jej wyglądu.

Delikatny peeling kwasami owocowymi wykazuje działanie normalizujące funkcję gruczołów łojowych. Preparaty zawierające AHA, dzięki swym właściwościom złuszczającym oraz działaniu antyseptycznemu i bakteriobójczemu, są przydatne do pielęgnacji skóry młodej, pomagają bowiem w leczeniu trądziku. Z uwagi na swoje właściwości biologiczne kwasy owocowe znajdują także zastosowanie jako środki przeciwpotowe.

Zastosowanie preparatów z alfahydroksykwasami w przypadku skóry zniszczonej działaniem słońca zapewnia poprawę nie tylko jej powierzchniowych warstw, ale również wpływa korzystnie na tkankę łączną. Badania prowadzone za pomocą ultradźwięków potwierdziły, że po kilkutygodniowym stosowaniu preparatów z AHA następuje wyraźne podwyższenie w skórze aktywności fibroblastów (komórek odpowiedzialnych za wytwarzanie kolagenu), co przyczynia się do lepszego nawilżenia, a w konsekwencji do znacznej poprawy jej stanu. Dzięki temu, że równomiernie rozprowadzają pigment oraz zapobiegają jego zbijaniu się w grudki, kwasy owocowe rozjaśniają plamy pigmentacyjne (np. starcze, wątrobowe). Przeciwdziałają także keratozom, ułatwiają wchłanianie innych substancji w tym odżywczych i regenerujących, takich jak witaminy czy kwas hialuronowy.

Alfahydroksykwasy mogą również spełniać ważną rolę w procesie pielęgnacyjnym torebki włosa. Z tego względu zalecane są do stosowania w szamponach i odżywkach do włosów. Często stosowane są także jako naturalne czynniki zakwaszające w różnych preparatach kosmetycznych.

Kwasy owocowe znajdują bardzo szerokie zastosowanie w kosmetyce. Przy ich użyciu należy jednak brać pod uwagę, że skuteczność działania alfahydroksykwasów jest ściśle zależna od ich stężenia, a tym samym od pH stosowanego preparatu (kosmetyku). Przy samodzielnym korzystaniu z kremów z kwasami owocowymi należy używać tylko tych, które mają słabą ich koncentrację. Zawartości AHA rzędu 1-4 % polecane są w kosmetykach powodujących odświeżanie i wygładzanie skóry. Niskie stężenia AHA w formach kosmetycznych pozwalają ich użyć jako efektywnych promotorów przejścia przez skórnego.

W kosmetykach do codziennej pielęgnacji skóry wykorzystuje się z reguły mieszaninę kilku różnych kwasów owocowych, co zapewnia ich kompleksowe działanie. Po kilku tygodniach stosowania kosmetyków z ich zawartością, stan skóry wyraźnie się poprawia. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że kremy z kwasami owocowymi z reguły nie zastępują systematycznej pielęgnacji skóry. W wielu przypadkach konieczne jest więc równoległe stosowanie razem z nimi odpowiednio dobranych kremów odżywczych.

Prawidłowo zastosowany krem z kwasami owocowymi nie wywołuje na ogół uczuleń oraz podrażnień. Należy jednak pamiętać o ograniczeniu stosowania preparatów z AHA w lecie, szczególnie w okresie dużej ekspozycji skóry na słońce. Kremy zawierające te związki w swoim składzie zmniejszają bowiem jej naturalną odporność na promieniowanie UV, przez co staje się ona bardziej wrażliwa na ich działanie. Wskazane jest natomiast stosowanie kosmetyków z zawartością kwasów owocowych po lecie, kiedy skóra jest wyraźnie zmęczona działaniem słońca. Pomagają one wtedy zmniejszyć drobne zmarszczki oraz przebarwienia wywołane opalaniem.
Zabiegi kosmetyczne z wykorzystaniem kwasów owocowych
Jak już wspomniałam, w preparatach do pielęgnacji ciała i włosów AHA występują w stężeniu do kilku procent. W kosmetyce stosowane są również preparaty zawierające wyższe zawartości kwasów owocowych. Wysoko skoncentrowanymi produktami mogą posługiwać się jednak jedynie wyszkolone kosmetyczki i dermatolodzy. Istnieje bowiem ryzyko, że zbyt wysokie stężenie lub zbyt niskie pH preparatu mogą wywołać niepożądane reakcje skórne (już zawartość kwasów powyżej 10 procent może bowiem powodować podrażnienia i zaczerwienienia skóry). Wyższe stężenia AHA są stosowane w profesjonalnych gabinetach kosmetycznych do głębokiego złuszczania naskórka, czyli tzw. eksfoliacji. Głębokie złuszczanie skóry zalecane jest przy przebarwieniach skórnych różnego pochodzenia, przy cerze tłustej łojotokowej, przy skórze zmęczonej, suchej, mało elastycznej, w przypadku trądziku pospolitego oraz zmian skórnych mu towarzyszących.

Zabieg eksfoliacji w gabinetach kosmetycznych przeprowadza się najczęściej za pomocą 30-procentowego kwasu glikolowego. Eksfoliację kwasami owocowymi można wykonać zarówno na twarzy, na szyi, rękach, jak i w innych miejscach ciała, które tego wymagają ale należy pamiętać aby nie nakładać stężonego kwasu glikolowego na zbyt duże powierzchnie ciała.

Skóra do zabiegu przeprowadzanego w gabinecie powinna być przygotowana odpowiednią kuracją domową z zastosowaniem preparatów kosmetycznych, zawierających niższe stężenia alfahydroksykwasu. Eksfoliacji nie wykonuje się zazwyczaj jednorazowo, lecz powinna być ona przeprowadzona w kilku etapach. Ze względu na to, że po zabiegu skóra jest wyjątkowo wrażliwa na działanie promieni słonecznych oraz mrozu, zaleca się wykonywanie złuszczania wiosną lub jesienią. Bez względu jednak na porę w której wykonujemy zabieg, skóra po nim powinna być odpowiednio zabezpieczona przed działaniem czynników zewnętrznych za pomocą prawidłowo dobranych preparatów kosmetycznych (kremy, pudry).

Ostatnio coraz częściej wykorzystuje się w kosmetyce kompleksowe połączenia działania peelingującego alfa i beta-hydroksykwasów, wzbogaconych o rozpuszczalny kolagen, witaminy lub ceramidy. Zabieg przeprowadzany za pomocą tej mieszaniny podobny jest w działaniu do eksofoliacji AHA, jednak przy jego użyciu osiąga się lepsze efekty niż podczas stosowania samych alfahydroksykwasów. Dotyczy to zarówno efektów przeciwzmarszczkowych, jak i leczniczych (np. trądzik pospolity, cera tłusta). Przeciwwskazania i wskazania stosowania tego typu zabiegu są identyczne jak i w przypadku złuszczania AHA.

Przeciwwskazania do kuracji kwasami owocowymi
Zabiegu tego nie powinno wykonywać się w przypadku skóry bardzo wrażliwej, skłonnej do uczuleń, uszkodzonej (skaleczenia, otarcia). Nie powinno się również stosować zabiegu głębokiego złuszczania w przypadku niektórych chorób skóry, takich jak egzema, łuszczyca trądzik różowaty, opryszczka, grzybica. Eksfoliacja nie jest również wskazana przy acne pustulosa i cystica.

Występowanie zmian naczyniowych nie jest przeciwwskazaniem do stosowania kuracji kwasami owocowymi, chyba, że skóra żle reaguje na kwas glikolowy, wtedy należy spróbować kwasów BHA lub PHA o łagodniejszym działaniu.

Należy pamiętać:
• Zbyt duże stężenie niebuforowanych kwasów owocowych (powyżej 4%) uszkadza komórki Langerhansa- odpowiedzialne za immunologię skóry
• Zbyt częste pobudzanie komórek warstwy twórczej naskórka może doprowadzić do przedwczesnego starzenia się skóry
• W czasie kuracji kwasami owocowymi nie można korzystać opalać się na słońcu czy też w solarium
• Zbyt wiele zabiegów przez wiele tygodni powoduje na skórze rumień i opuchliznę

Objawami uszkodzenia skóry przez kwas glikolowy są:
• Nadmierne zrogowacenie skóry
• Nadmierna pigmentacja
• Zablokowanie ujść gruczołów łojowych
• Nadwrażliwość na światło
• Bardzo silne napięcie skóry

Aby preparaty z kwasami owocowymi pomogły w pielęgnacji skóry, a nie zaszkodziły, należy przestrzegać wymienionych tu zasad.

W ostatnich latach preparaty zawierające kwasy owocowe zrobiły prawdziwą furorę w kosmetyce. Działają one jak peeling i sprawiają, że skóra staje się bardziej jędrna, gładka, a zmarszczki mniej widoczne. To silne środki, ale stosowane umiejętnie przyczyniają się do młodego wyglądu i zdrowego stanu skóry.

Warto rozpocząć kurację kwasami owocowymi jesienią, gdy słońce tak mocno już nie przygrzewa, bo skóra w czasie ich stosowania staje się cienka i wrażliwa na słońce.
Kwasy owocowe występują powszechnie w przyrodzie - można je pozyskiwać z produktów naturalnych, takich jak trzcina cukrowa, kora wierzby, owoce czy mleko. W produktach kosmetycznych najczęściej stosuje się kwasy: alfa-hydroksylowe (AHA), beta-hydroksylowe (BHA), trójchlorooctowe (TCA). Kwasy te mają świetne działanie pielęgnacyjne i lecznicze.

Kwasy AHA
Rozpuszczalne w wodzie kwasy AHA są polecane dla cery suchej i zniszczonej opalaniem, nawilżając ją zapobiegają zmarszczkom. Cechą charakterystyczną kwasów AHA jest czas ich działania. Ich zdolność do złuszczania z czasem się zmniejsza. Kremy z kwasami należy używać regularnie, z dłuższymi przerwami w aplikacji.
Kwasy AHA mogą być stosowane w różnych stężeniach. Samodzielnie najlepiej używać kremów o stężeniu do 10 procent, w gabinetach kosmetycznych stosuje się wyższe stężenia kwasów (20-30 procent), natomiast bardzo głębokie złuszczanie (50-70 procent) wykonywane jest jedynie w gabinetach dermatologicznych. Kwasy w niskich stężeniach działają tylko na naskórek, wpływając na regulację procesu jego rogowacenia, zaś w wyższych stężeniach mają wpływ na głębsze warstwy skóry, czyli skórę właściwą. Zabiegi z bardzo wysokimi stężeniami są zalecane przede wszystkim dla cer dojrzałych, gdyż skutecznie poprawiają elastyczność skóry i zmniejszają zmarszczki. Niekiedy przy stosowaniu kwasów AHA występują skutki uboczne: silne pieczenie czy nadmierne łuszczenie. Jeśli objawy te nasilają się, należy zastosować krem o niższym stężeniu lub zmniejszyć częstotliwość stosowania. Jednak lekkie szczypanie i delikatne łuszczenie naskórka nie powinny budzić niepokoju.

Działanie kwasów BHA
Najczęściej stosuje się jeden rodzaj kwasu BHA - kwas salicylowy, otrzymywany z kory wierzby. Ma on podobne właściwości do AHA, czyli złuszcza i usuwa zrogowaciały naskórek. Działa jednak łagodniej, ma dużo niższe stężenie (1-2 procent) i rzadziej wywołuje efekty uboczne. Kwas ten ma działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. BHA jest rozpuszczalny w tłuszczach - przenikając przez warstwę łojową oczyszcza pory skóry, co ułatwia leczenie trądziku. Kosmetyki z kwasem BHA można stosować nie tylko przy cerze tłustej, ale także przy suchej czy mieszanej ze skłonnościami do zanieczyszczonych porów.
Kwasy BHA, w odróżnieniu od AHA, działają niezmiennie w trakcie stosowania, czyli przez cały czas złuszczają naskórek w trakcie kuracji. Zaleca się, aby przy cerze suchej preparaty z kwasem BHA stosować podobnie jak kremy z AHA, zaś przy trądziku używać kosmetyki z BHA w sposób ciągły (jednak po konsultacji z lekarzem).

Hydroksykwasy

Hydroksykwasy są to związki pochodzenia organicznego, posiadające przynajmniej jedną grupę hydroksylową i karboksylową o wzorze ogólnym:

(OH)_m - R - (COOH)_n

Dzięki obecności obu grup hydroksykwasy mogą zachowywać się jak kwasy albo jak alkohole w pewnych warunkach. Jako związki wielofunkcyjne charakteryzują się także swoimi specyficznymi reakcjami, takimi jak:

1. kondensacja pod wpływem temperatury tworząc pierścieniowe formy estrów, tzw. laktydów albo tworząc poliestry;

2. estryfikacja w obrębie jednej cząsteczki tworząc lakton pięcioczłonowy lub sześcioczłonowy

R E K L A M A

czytaj dalej ↓

3. mogą ulegać rozkładowi na kwas mrówkowy oraz odpowiedni aldehyd czy też keton;

4. beta - hydroksykwasy podczas odszczepienia cząsteczki wody tworzą nienasycone kwasy

Hydroksykwasy często są przykładami izomerii optycznej, np.:

Występowanie i zastosowanie

Wiele hydroksykwasów występujących w przyrodzie jest produktami metabolizmu węglowodanów (utlenianie komórkowe) zachodzącym w organizmach żywych. Najbardziej znanymi hydroksykwasami są:

1. kwas glikolowy - naturalnie występuje w trzcinie cukrowej, stosowany jako środek leczniczo-kosmetyczny służący do regeneracji skóry, leczenia trądziku, wygładzania zmarszczek i blizn;

kwas hydroksyetanowy

(glikolowy)

2. kwas mlekowy - jako produkt fermentacji cukrów prostych występuje w kwaśnym mleku i innych produktach spożywczych, nadając im kwaskowy smak; powstaje podczas intensywnej pracy mięśni (beztlenowa glikoliza); stosowany w przemyśle spożywczym jako regulator kwasowości (E-270), oraz w przemyśle garbarskim i tekstylnym;

3. kwas jabłkowy - występujący naturalnie w owocach takich jak jabłko i wiśnie, produkt uboczny przemian cukrów; stosowany w przemyśle spożywczym jak zastępstwo octu, czy też w farmaceutyce;

4. kwas winowy - występuje w owocach, a stosuje się go w przemyśle spożywczym;

5. kwas salicylowy - służy jako środek odkażający, gdyż posiada właściwości bakteriobójcze, jego pochodne są

dobrze znanymi lekami, np. w aspirynie głównym składnikiem jest kwas acetylosalicylowy

Kwasy hydroksylowe
Kwasy hydroksylowe, hydroksykwasy to substancje należące do ogólnie pojętej grupy eksfoliantów chemicznych, czyli środków złuszczających skórę. Najbardziej popularne to alfa-hydroksykwasy (AHA) i beta-hydroksykwasy (BHA) oraz nowe poli-hydroksykwasy (PHA). Ich działanie polega między innymi na: # regulacji odnowy komórkowej skóry, poprzez usunięcie zbędnych zrogowaciałych komórek, dzięki czemu poprawia się struktura i koloryt skóry, # zwiększeniu skuteczności działania innych preparatów kosmetycznych; skóra przygotowana kwasami lepiej absorbuje składniki aktywne zawarte w kremach,
# zapewnieniu lepszego nawodnienia skóry; ponadto stosowane w większych stężeniach mają dodatkowo wpływ na skórę właściwą przyczyniając się do poprawy produkcji kolagenu i elastyny - odnosi się to głównie do kwasów AHA, # odblokowywaniu porów i działaniu antybakteryjnym, dzięki czemu zapobiegają tworzeniu ognisk zapalnych, czyli wszelkiego rodzaju wyprysków i zaskórników - dotyczy to głównie kwasów BHA, # są pomocne w przypadku przebarwień i niewielkich blizn potrądzikowych, # spłycają drobne zmarszczki powierzchniowe i poprawiają elastyczność skóry, # preparaty z kwasami polecane są nie tylko do twarzy, ale i do całego ciała. Ich stosowanie jest bardzo pomocne zwłaszcza w przypadku zrogowaciałych i przesuszonych partii ciała jak: łokcie, kolana czy stopy. W trakcie stosowania kuracji hydroksykwasami nie należy korzystać z solarium i opalać się na słońcu. Obowiązkowe jest stosowanie stabilnych filtrów z wysokim poziomem protekcji. Kwasy Alfa-hydroksylowe - AHA występują powszechnie w przyrodzie, można je więc otrzymywać z produktów naturalnych jak: trzcina cukrowa, mleko, owoce lub mogą być one także syntetyzowane metodami chemicznymi. W produktach kosmetycznych stosuje się najczęściej 5 typów kwasów alfa-hydroksylowych: - kwas glikolowy (hydroksyoctowy) otrzymywany z soku trzciny cukrowej, - kwas mlekowy (alfa-hydroksypropionowy) powstaje podczas fermentacji cukru mlekowego i innych cukrów, występuje w kwaśnym mleku, żurach, kiszonych warzywach i owocach, - kwas jabłkowy (hydroksyetanodikarboksylowy) występujący w wielu owocach, - kwas cytrynowy (2-hydroksypropano-1,2,3-trikarboksylowy), który występuje w owocach np. w cytrynach, ananasach, - kwas winowy (dihydroksybursztynowy) występujący w winogronach i winie. Kwasy AHA należą do kwasów rozpuszczalnych w wodzie, dlatego też nie mają zdolności do przenikania przez warstwę sebum czyli warstwę łoju i wnikania w głąb oraz oczyszczania porów skóry. Z tego względu preparaty z kwasami AHA są bardziej polecane dla skóry suchej, zgrubiałej oraz zniszczonej opalaniem, ale oczywiście są pomocne także w przypadku cery trądzikowej, zwłaszcza w wyższych stężeniach stosowanych w gabinetach dermatologicznych. W niskich stężeniach działają tylko na naskórek. W wyższych stężeniach, które mogą silnie podrażniać, mają wpływ na głębiej położone warstwy skóry, czyli skórę właściwą. Aby skutecznie działać wymagają optymalnego pH w zakresie 3 - 4.5. Kwasy Beta-hydroksylowe - BHA - w kosmetyce stosuje się tylko jeden rodzaj kwasu BHA - kwas salicylowy. Ogólne działanie kwasu BHA jest bardzo podobne do kwasów AHA, czyli także reguluje on odnowę komórkową skóry, działa złuszczająco poprzez rozluźnianie połączeń międzykomórkowych i usuwa zbędne warstwy zrogowaciałych komórek naskórka. Kwas salicylowy jest ponadto związkiem spokrewnionym z aspiryną (chemiczna nazwa aspiryny to kwas acetylosalicylowy) i tak jak ona posiada pewne właściwości przeciwzapalne, sprzyja więc procesowi gojenia wyprysków i podrażnień. Jest to kwas rozpuszczalny w tłuszczach, dzięki temu oprócz tego, że złuszcza martwe komórki z powierzchni naskórka, ma także zdolność przenikania przez warstwę łojową (sebum) i wnikania w głąb oraz oczyszczania porów skóry, a także wnikania w głąb mieszków włosowych, co ma duże znaczenie w leczeniu trądziku. Dzięki temu przyczynia się do odblokowania porów, a co za tym idzie zapobiega tworzeniu wszelkich wyprysków oraz pomaga likwidować tzw. "zaskórniki". Z tego względu preparaty z kwasem BHA polecane są dla cer skłonnych do zanieczyszczonych porów i trądziku. Kwasy te są także odpowiednie dla cer suchych z problemem zanieczyszczonych porów skóry, zwłaszcza w tzw. linii T, bowiem nie mają one właściwości wysuszających. Aby skutecznie działać wymagają optymalnego pH w zakresie 3 - 4.

---