Zajęcia 1

09.10.2011

T: Psychologia jako nauka empiryczna

Cele zajęć:

• Nauczenie odróżniania psychologii naukowej od psychologii potocznej;

• Odróżnianie dobrej, rzetelnej analizy empirycznej od analizy ułomnej;

• Umiejętność projektowania własnych badań empirycznych;

• Nauczenie etycznego prowadzenia badań psychologicznych;

• Ocena wyników badań prezentowanych w mediach;

Informacje organizacyjne:

• Zaliczenie

- kolokwium 20 pytań na ostatnich zajęciach

- aktywna praca na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności); prace domowe;

• Zakres: lektury!

• Odrabianie nieobecności

- każda nieobecność powyżej 2 powoduje konieczność odrobienia wszystkich nieobecności

- opisanie procesu badawczego na podstawie dowolnego artykułu z dowolnego pisma naukowego oraz rozmowa na ten temat;

• Dla chętnych: przygotowanie prezentacji z zadanego tematu; korzyść: 0,5 oceny w górę na kolokwium;

• Kontakt: [e-mail]; dyżury po umówieniu się;

Program zajęć - zagadnienia:

• Psychologia jako nauka empiryczna;

• Etyka w procesie badawczym;

• Etapy procesu badawczego. Pytania i hipotezy badawcze;

• Indukcja vs dedukcja;

• Zmienne, pojęcie zmienności, rodzaje zmiennych;

• Operacjonalizacja, definicje operacyjne, hipotezy operacyjne;

• Pomiar zmiennych - skale pomiaru. Dobór próby;

• Eksperyment;

• Badania korelacyjne, metody jakościowe;

• Psychologia - nauka przyrodnicza czy humanistyczna

Czy psychologia jest nauką?

Z czego składa się nauka? Przeddzidzie

Tak, bo ma metody; badanie / dochodzenie wniosków

Podział nauk:

Nauka:

• Statyczna - ustalenia, wyniki, prawa;

• Dynamiczna - reguły od obserwacji do wiedzy;

Nauka:

• Formalna (dedukcja)

• Empiryczna(indukcja)- dyskusyjna jest tu teologia (ponieważ nie mamy pewności ,czy aksjomaty postawione na początku są prawdziwe);

Metodologia:

Metodologia:

• Metodologia ogólna jest właściwa wszystkim naukom;

• Metodologia szczegółowa dotyczy konkretnych zagadnień w obrębie każdej dziedziny

• Metodologia normatywna - jak prowadzić nasze badania, ideał, do którego powinniśmy dążyć;

• Metodologia opisowa - opisuje to, co rzeczywiście robią badacze

Istnieje między nimi przepaść (błędy, przekłamania)

	Nienaukowa	Naukowa
Ogólne podejście	Intuicyjne	Empiryczne
Obserwacja	Przypadkowa, niekontrolowana	Systematyczna, kontrolowana
Opisywanie wyników	Tendencyjne, subiektywne	Nietendencyjne, obiektywne
Pojęcia	Niejednoznaczne	Jasne, definicje operacyjne
Narzędzia	Niedokładne, nieprecyzyjne	Dokładne, precyzyjne
Pomiar	Nietrafny i nierzetelny	Trafny i rzetelny
Hipotezy	Niemożliwe do sprawdzenia	Możliwe do sprawdzenia
Postawa	Bezkrytyczna, akceptująca	Krytyczna, sceptyczna

Psychologia jako nauka empiryczna

Krytycyzm i sceptycyzm zwłaszcza wobec tzw autorytetów naukowych

Ogólne cechy poznania naukowego:

• Mocna zasada racjonalności - przekonanie o danym twierdzeniu powinno być głoszone z pewnością wprost proporcjonalnie do pewności jego uzasadnienia; poparcie jakiejś tezy powinno być wprost proporcjonalne do liczby wykonanych badań w tym zakresie.

1. Błąd przeszacowania - pewność bez odpowiedniego dowodu;

2. Błąd niedoszacowania - odrzucenie tezy mimo wyraźnych dowodów;

Słaba zasada racjonalności; żebym był w stanie przekazać komuś wyniki swoich badań, pewność, że ta osoba to zrozumie i oceni - nie dotyczy to laików bo nie będą w stanie zrozumieć.

1. Intersubiektywnie komunikowalna;

2. Intersubiektywnie kontrolowana (sprawdzalna)

Replikacja!

Psychologia:

• Jaki jest świat?

• Podział na 5 zespołów;

• Każdy z zespołów zastanawia się nad pewnymi fenomenami, hipotezami z badań i uzasadnia swoje stanowisko 2 - 3 zdaniami:

1. Pozytywne myślenie sprzyja lepszym rezultatom wykonania zadania (odchudzanie) - NIE

Badanie Oetingen: 1 grupa myśli pozytywnie: wyobrażają sobie, jakie są piękne, gdy mają już niższą wagę - w ogóle nie schudły; 2 grupa myśli negatywnie - wyobrażanie sobie, jakie są szkaradne, gdy przybywa im kolejny kilogram - schudły średnio 12 kg;

2. Im więcej osób wokół jednostki potrzebującej pomocy, tym większe prawdopodobieństwo udzielenia pomocy - NIE

Badanie Darley'a i Latane 0 im więcej osób, tym mniejsze prawdopodobieństwo udzielenia pomocy;

Przerzucanie odpowiedzialności na innych; im więcej osób, tym mniejsza nasza odczuwalna odpowiedzialność; myślimy, że pomogą Ci inni. Rezultat jest taki, że nie pomaga nikt.

3. Ile osób (przyjmijmy 30- osobową grupę) zabije kolegę z uczelni na polecenie profesora? - ok. 20 osób

Badanie Miligrama - ok. 2/3 osób decyduje się nacisnąć przycisk 450 V na urządzeniu, do którego podłączony jest kolega;

4. Czy kobiety są bardziej gadatliwe od mężczyzn? - nie różnią się ilością wypowiadanych dziennie słów

Badanie Mehl i Pennebaker'a - kobiety i mężczyźni nie różnią się ilością wypowiadanych dziennie słów;

5. Jadą Państwo przez Stany Zjednoczone lat 30-tych z parą Chińczyków. Amerykanie są znani ze swoich negatywnych postaw wobec Azjatów. W ilu miejscach odmówi się Państwu obsługi? - 1 osoba

Badania Pette'a - 1/187 odmówi, choć zadeklaruje odmowę 51%

Postawy nie do końca odpowiadają rzeczywistym sytuacjom.

Psychologia jako nauka empiryczna

Wniosek: Psychologia jako nauka vs Psychologia potoczna;

Warto badać! Warto pytać!

Metodologia badań psychologicznych

Mgr Adrian Wójcik

Semestr 3

- 1 -

---