glowne cechy polityki podatkowej po 1992r
1. zachowana została zasada centralnego władztwa podatkowego, która i tak do końca nie była bezwzględnie przestrzegana gdyż prawo samorządowe dopuszcza możliwość samoopodatkowania się mieszkańców gminy,
2. przyjęto zasadę koncentracji dochodów władz publicznych za pomocą kilku wiodących podatków:
- od towarów i usług,
- akcyzowy,
- dochodowy od osób fizycznych,
- dochodowy od osób prawnych,
- jak również ceł,
3. przekazywanie części podatków w gestię władz samorządowych jako wyłączne źródło zasilania budżetów gmin,
4. oparcie się w większym stopniu dochodów budżetowych na podatkach pośrednich (łatwiejszych do ściągnięcia i nie naruszających wprost zysków przedsiębiorstw tworząc tym samym warunki do inwestowania),
5. wprowadzenie powszechnego podatku od dochodów osób fizycznych,
6. władze gminne mogą trwale partycypować w podatkach władz centralnych,
7. możliwość używania podatków do realizacji celów pozafiskalnych,
8. reforma systemu podatkowego zgodnie z podstawowymi zasadami obowiązującymi w Unii Europejskiej.
instytucjonalne podstawy bezpieczenstwa polityki fiskalnej
Do instytucjonalnych podstaw bezpieczeństwa zaliczamy przede wszystkim:
1dobrze skonstruowany i rozwinięty system podatkowy
Od tego jakie rodzaje podatków się stosuje, zwłaszcza w jakim stopniu stosuje się podatki pośrednie i bezpośrednie zależy stymulacyjne lub hamujące oddziaływanie państwa na aktywność podmiotów
1skuteczny aparat skarbowy
Aparat skarbowy muszą tworzyć zarówno jednostki które skarbowe wymierzające i egzekwujące jak i jednostki kontroli skarbowej. Od ich działalności zalezy nie tylko ile dochodów wpłynie, lecz także w jakim stopniu obowiązujące podatki są parametrem decyzyjnym.
2 sprawne procedury legislacyjne
Warunkują dlatego skuteczność polityki fiskalnej, że polityka ta dotychczas jest prowadzona metoda prób i błedów. Wprowadzanie zmian do systemu podatkowego, zwiększenie deficytu podatkowego, zwiększenie pewnych wydatków publicznych, itp. Napotyka ogromne trudności, których pokonanie zajmuje wiele czasu. Wszystko to opóźnia skuteczność polityki fiskalnej.
3 dobrze rozwinięte instytucje publiczne
Chodzi zwłaszcza o takie instytucje, które pozwalają jak najlepiej wydac publiczne srodki pieniężne w celu realizacji zadań władz.
1.3 sposoby komunikowania się NBP z otoczeniem
uchwały RPP zameszczane są n stronie 1 publikowanie komunikatów po każdym decyzyjnym posiedzeniu RPP
2 konferencje prasowa po każdym posiedzeniu RPP
3 PUBLIKOWANIE W STYCZNIU KWIETNIU lipcu i październiku raportów o inflacji
4 pubikowanie do końca września założeń polityki pienieżnej
do konca wrzesnia każdego roku pulikowanie Opinii RPP do projektu ustawy budżetowej na nastepny ro
wywiady człónków RPP dla mediów
udział RPP w seminariach naukowych krajowych i zagranicznych
wszystkie internetowej NBO
Prezes reprezentuje bank na zewnątrz. Prezes NBP reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych.
RPP ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi
Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego ORAZ ICH PUBLIKACJA
NBP w szczególności:
2) współdziała z Ministrem Finansów w opracowaniu planów finansowych państwa;
3) opiniuje projekty aktów normatywnych z zakresu polityki gospodarczej; i dotyczące działalności banków i mających znaczenie dla systemu bankowego.
Prezes NBP i inni przedstawiciele organów NBP, o których mowa w art. 6 ustawy NBP, są obowiązani do przedstawienia informacji i udzielenia wyjaśnień dotyczących polityki pieniężnej i działalności NBP przed Sejmem i Senatem oraz ich komisjami.
Prezes NBP w imieniu Rady:
1) przedstawia Sejmowi i Radzie Ministrów:
a) kwartalne informacje o bilansie płatniczym,
b) roczne zestawienie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
3) opracowuje okresowe informacje o wpłatach (wypłatach) z zysku.
Założenia polityki pieniężnej, sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej oraz akty normatywne organów NBP i Komisji - z wyjątkiem aktów, ogłaszane są w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Prezes NBP wydaje Dziennik Urzędowy Narodowego Banku Polskiego, w
którym ogłasza się:
1) akty organów NBP i Komisji dotyczące funkcjonowania banków;
2) bilans oraz rachunek zysków i strat NBP;
3) obwieszczenia w sprawie utworzenia, likwidacji i upadłości banku oraz przejęcia banku przez
inny bank.
Prezes NBP może skierować do ogłoszenia również inne niż określone w ust. 1 akty
prawne i obwieszczenia.
1.4 parametryzacja celów polityki monetarnej w Polsce
Cele polityki monetarnej
Do celów polityki monetarnej zalicza się:
Cele strategiczne
(bezpednio),
Cele pośrednie
Cele operacyjne.
Podstawowym strategicznym cele polityki monetarnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Cel ten nie powinien umniejszać innym celom takim jak wzrost gospodarczy, ograniczenie bezrobocia, równowaga gospodarki. Utrzymywanie stabilnego poziomu cen jest najtrudniejszym zadaniem banku centralnego. Cele pośrednie polityki monetarnej są dla BC łatwiejsze do kontrolowania i korygowania. Zaliczamy do nich:
Kształtowanie wysokich stóp procentowych,
Oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza (liczoną agregatami pieniężnymi),
Wpływa na wielkość kredytów udzielanych przedsiębiorcom i gosp. domowym
Celami operacyjnymi BC są : utrzymywanie na odpowiednim poziomie bazy monetarnej
raz poziomu stopy procentowej.
W Polsce organem kolegialnym podejmującym decyzje pieniężne jest organ NBP zwany Radą Polityki Pieniężnej. Do ich obowiązków należy ustalenie średniookresowych celów polityki pieniężnej.
operacje otwartego rynku. Istota operacji otwartego rynku polega albo na sprzedaży bankom komercyjnym papierów wartościowych w celu zmniejszenia podaży pieniądza albo odkupie w celu zwiększenia podaży pieniądza (ekspansji kredytowej). Przedmiotem operacji otwartego rynku są weksle(bony)skarbowe, obligacje skarbowe i inne papiery wartościowe (np. bony pieniężne NBP) Konsekwencją tych operacji jest albo spadek rezerw pieniężnych, co powoduje ograniczenia w dostępie do kredytów albo wzrost.
Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.
Operacje otwartego rynku mogą być realizowanie jako :
Operacje bezwarunkowe
Operacje warunkowe (operacje warunkowe zakupu REPO i sprzedaży REVERS REPO)
Operacje REPO polegają na tym, że BC kupuje od banków komercyjnych papiery wartościowe pod warunkiem, że banki wykupią je w wyznaczonym czasie i po określonej cenie. Powoduje to zwiększenie, na określony czas, płynności systemu bankowego.
Rezerwa obowiązkowa - Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Służy również ograniczaniu nadpłynności banków.
Rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP.Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Od 31 października 2003 r. stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5% dla wszystkich rodzajów depozytów. Od 30 września 2003 r. wszystkie banki pomniejszają naliczoną rezerwę obowiązkową o równowartość 500 tys. euro. Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja 2004 r. są oprocentowane.
Operacje kredytowo-depozytowe - W przypadku prowadzenia przez NBP podstawowych operacji otwartego rynku z 7-dniowym terminem zapadalności może dochodzić do znacznych wahań najkrótszych, zwłaszcza jednodniowych, stóp rynku międzybankowego. Łagodzeniu tych wahań służą operacje kredytowo-depozytowe, prowadzone z bankami komercyjnymi z ich inicjatywy: kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w NBP (depozyt na koniec dnia). Operacje kredytowo-depozytowe NBP wpływają na wysokość stóp procentowych na rynku pieniężnym, których górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną - oprocentowanie depozytu w NBP.
Zasady polityki kursowej
Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji, o ile uzna je za konieczne do realizacji celu inflacyjnego.
Wstępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się, że przystąpi do strefy euro. W przyszłości złoty zostanie zatem zastąpiony wspólną walutą europejską, a politykę pieniężną będzie kształtował Europejski Bank Centralny.
Jednym z warunków przystąpienia do strefy euro jest spełnienie kryterium stabilności kursu walutowego. Dlatego w okresie poprzedzającym przyjęcie euro kurs złotego do euro zostanie, na co najmniej dwa lata, usztywniony w ramach systemu kursowego ERM II (ang. Exchange Rate Mechanism II). Oznacza to, że w tym czasie Narodowy Bank Polski będzie utrzymywał rynkowy kurs złotego wobec euro w przedziale dopuszczalnych wahań w stosunku do ustalonego kursu centralnego.
1.5 przesłanki koordynacji polityki fiskalnej i monetarnej w Polsce
Przesłanki koordynacji polityki monetarnej z polityką fiskalną.
Ze względu na potężne możliwości oddziaływania władz monetarnych na gospodarkę a także dlatego, iż działania te mogą być z sobą sprzeczne w realizowaniu podstawowych celów gospodarki, działalność władz monetarnych i fiskalnych powinna być skoordynowana. Nie podważa to autonomii działania Banku Centralnego, który może być poddawany naciskom władz fiskalnych zwłaszcza w kwestii emisji pieniądza w celu sfinansowania deficytu. Argument koordynacji wynika stąd, że rząd (państwo) jest najpotężniejszym podmiotem gospodarki ze względu na rozmiary zasobów i dochodów.
Oba rodzaje polityki muszą obejmować cele globalne: walka z bezrobociem, wzrost gospodarczy, ograniczanie amplitudy wahań cyklu koniunkturalnego, walka z inflacją.
Przesłanki (problem) koordynacji polityki finansowej:
Polityka finansowa a dychotomiczny charakter, co wynika z budowy współczesnych systemów finansowych, w których następuje odgraniczenie sektora pieniężnego, mającego przywilej kreacji pieniądza, od sektora fiskalnego, który nie ma bezpośrednio wpływu na kreację pieniądza,
Podział podmiotów odpowiedzialnych za obszar monetarny i obszar fiskalny oraz ich zróżnicowana odpowiedzialność,
Odmienne cele operacyjne polityki finansowej,
Odmienne reakcje podmiotów gospodarczych ba narzędzia monetarne niż na narzędzia fiskalne. Narzędzia pieniężne działają: szybko i pośrednio; natomiast narzędzia polityki fiskalnej : wolno i bezpośrednio.
Podstawowym warunkiem skutecznej polityki finansowej jest koordynacja polityki monetarnej z polityką fiskalną. Może ona być realizowana na dwóch płaszczyznach:
1Ustalenie celów ogólnych, szczegółowych, strategicznych, operacyjnych i innych,
2Doboru narzędzi monetarnych i narzędzi fiskalnych
Koordynacja polityki monetarnej z polityką fiskalna musi się odbywać poprzez koordynację działalności różnych podmiotów, ale działających w ramach nadrzędnej instytucji, którą jest państwo. Szczególne uwarunkowania prawne Poniny to wzmacniać. Dla rozstrzygnięcia problemu koordynacja polityk ważne są więc rozstrzygnięcia instytucjonalne, które regulują obowiązki poszczególnych podmiotów i ich odpowiedzialność za politykę finansową. Perturbacje w obszarze monetarnym i fiskalnym osłabiają politykę finansową i destabilizują warunki działalności gospodarczej.
2.1 fiskalizm w Polsce
Fiskalizm jego mierniki
to polityka skarbowa polegająca na pobieraniu nadmiernych podatków i opłat w celu osiągnięcia jak największych wpływów. Granice fiskalizmu wyznaczają funkcję państwa: publiczne, społ.i gosp.
Rząd stosując polityke fiskalną musi manipulować poziomem dochodów i wydatków, wysokiego celu osiągnięcia wysokiego i stabilnego poziomu zatrudnienia, produkcji, stabilność cen i wzrost gospodarczy. PF obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych Sfera, w której głównie oddziałuje to popyt. funkcja fiskalna podatku polega na tym, że wraz z jego zapłaceniem następuje definitywny przepływ dochodów między podatnikiem a państwem. racjonalny fiskalizm wyraża się zwłaszcza tym, że nakładane podatki nie obniżą skłonności do oszczędzania i w konsekwencji nie wywołają spadku podaży kapitału pieniężnego. Polityka fiskalna powinna doprowadzić do przekroczenia optymalnej granicy opodatkowania. Granice te zostaną przekroczone , jeśli nadmiernie spadają w wyniku interwencji fiskalnej- dochody podmiotów, a to z kolei wywołuje spadek oszczędności i kapitału pieniężnego. Racjonalny fiskalizm to taka ingerencja władz publicznych w dochody podmiotów gosp., która pozwala zaspokoić potrzeby władz publicznych w zakresie dochodów i funkcjonować oraz rozwijać się podm. gosp., a gosp. dom., zaspokajać potrzeby konsumpcyjne „na przyzwoitym poziomie”, a także tworzy warunki do oszczędzania. Praktyka fiskalna wskazuje na wyższość podatków pośrednich, w zasadzie powiązanych z konsumpcją, nad bezpośrednimi, obciążającymi dochody i majątek podatnika. Podatki pośrednie są łatwiejsze do wyegzekwowania; ograniczają pole do nadużyć, manipulacji i interpretacji, nie osłabiają motywacji do powiększania dochodów i kapitału, a więc są bardziej prorozwojowe. W Polsce rośnie systematycznie acz powoli udział podatków pośrednich w dochodach podatkowych ogółem. Wszelkie próby zwiększania stawek podatków bezpośresdnich spotykają się z ostrą krytyką społeczeństwa. “ Bez produkcji nie ma zysku, z kolei bez opłacalności produkcji nie ma miejsc pracy. Bez pracy, ludzie nie mają dochodów, co powoduje niemoc nabywczą całej gospodarki.” Aby kapitał nie został zmarnowany i mógł pracować dalej w gospodarce stawki podatku dochodowego nie mogą być za wysokie (może to nawet doprowadzić do większego bezrobocia).
miernikami fiskalizmu:
- zakres ingerencji systemu finanasów publicznych w PKB,
- stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów,
- progresywne skale podatkowe,
- różnica między nominalną a efektywna stopą opodatkowania;
zakres występowania tzw. Szarej strefy w gospodarce
2.2 niezaleznosc NBP
NBP charakteryzuje się wysokim stopniem niezależności od organów władzy administracyjnej i państwowej, zarówno pod względem instytucjonalnym, funkcjonalnym i finansowym. W konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej uchwalonej 6 kwietnia 1997 r. jest art.227, ustanawiający podstawy niezależności Narodowego Banku Polskiego w systemie organów państwa. Niezależność NBP znajduje przede wszystkim oparcie w postanowieniu zawartym w Konstytucji RP , że NBP przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Oznacza to, że NBP samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące kształtowania i realizacji polityki pieniężnej oraz innych aspektów działalności NBP. Wsparciem niezależności polskiego banku centralnego jest tryb powoływania oraz status i zasady funkcjonowania organów kierowniczych Banku
Podporządkowanie emisji pieniądza i polityki pieniężnej jakiejkolwiek sferze politycznej wprowadza pewien cykl polityczny, w którego takt podejmowane są wszystkie decyzje gospodarcze. Nieuchronnie prowadzi to do zaburzeń wartości pieniądza, przyspieszania inflacji dla krótkookresowego wzrostu gospodarczego, tylko po to, by to nietrwałe i szkodliwe z punktu widzenia długookresowego wzrostu gospodarczego ożywienie gospodarcze dało kolejny „sukces” ekipie rządzącej. Żądania zmniejszenia niezależności NBP mogą szkodzić polskiej gospodarce, tym bardziej że zaburzają proces wstępowania Polski do struktur Unii Europejskiej. Kontrola Sejmu nad działalnością NBP dokonuje się poprzez informowanie Wysokiej Izby o założeniach polityki pieniężnej na nadchodzący rok oraz przedstawienie sprawozdania z realizacji założeń polityki za rok ubiegły. Prezes NBP w imieniu Rady Polityki pieniężnej przedstawia ponadto Sejmowi kwartalne informacje o bilansie płatniczym oraz roczne bilanse należności i zobowiązań płatniczych państwa. Prezes NBP może uczestniczyć w posiedzeniach Sejmu. Zgodnie z ukształtowaną praktyką może być również zapraszany do udziału w zebraniach komisji sejmowych, między innymi w celu udzielania wyjaśnień i przedstawienia stanowiska NBP w sprawach będących przedmiotem zainteresowania SejmuNiezależność NBP od rządu i jego organów nie oznacza braku współpracy między tymi instytucjami. Przeciwnie, warunkiem prawidłowej i skutecznej polityki pieniężnej z jednej strony, a polityki gospodarczej rządu, z drugiej jest ich ścisłe współdziałanie, zarówno w fazie prac nad dokumentami programowymi, jak i w toku ich realizacji. Szczególnie ścisła współpraca między NBP a organami rządu jest wymagana w dziedzinie polityki walutowej. Ustawa stanowi bowiem, że NBP realizuje politykę walutową określaną przez Radę Ministrów w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej. Dotyczy to w szczególności ustalania kursu złotego w stosunku do obcych walut Współdziałanie między rządem a NBP sprzyja ustawowe uprawnienie przedstawiciela Rady Ministrów do uczestnictwa w posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej, wprawdzie bez prawa udziału w głosowaniu, ale z upoważnieniem do przedstawienia Radzie opinii rządu na temat rozważanych kwestii oraz wniosków do rozważenia przez Radę. Na podobnej zasadzie prezes NBP uczestniczy w posiedzeniach Rady Ministrów.
2.3 wydatki panstwa w ujeciu ilosciowym i jakościowym
W latach 1989-2005 wydatki systemu finansów publicznych w Polsce wynosily 40-50 % PKB . Najwiecej wydatków przypadało w latach 1992-1994 - aż 50 % PKB. Wskaźnik ten był niski w latach 1990, 1991, 1998 i 2001 - wynosił 43 %. W ostatnich trzech latach wydatki państwa kształtują sie na poziomie 45 % PKB.
Badając strukturę wydatków publicznych w latach 1991-2002 zauważyć można powiększajacą sie wielkość wydatków, począwszy od 37 mld zl w 1991 r.do 343,3 mld zl w 2002 r. Największa liczba wydatków przypada na państwowe fundosze celowe - 123,7 mld zl., co daje 36 % udziału w całej strukturze wydatków w 2002 r. Od 1999 r. wydatki na państwowe fundusze celowe przewyższają wydatki na budżet państwa, gdzie wcześniej ten miał dominujący udział we wszystkich wydatkach państwa.
W tym momencie najwięcej wydatkuje sie na:
państwowe fundusze celowe - ok. 36 %
budżet państwa - ok. 25 %
budżet gminy - ok. 22 %
kasę chorych - ok. 8 %
gminną gospodarkę pozabudżetową - ok. 3,5 %
państwową gospodarkę pozabudżetową - ok. 1,3 %
samorządowe fundusze celowe - ok. 0,3 %.
Biorąc pod uwagę wydatki państwowych funduszy celowych zauważyć można, że najwięcej wydatkuje sie na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (ok. 98,5 %), nastepnie na Fundusz Emerytalno Rentowy KRUS (16 %), później Fundusz Pracy (ok. 9,8 %).
Analizujac wydatki budżetu państwa widać, że najwięcej pieniędzy przeznacza sie na ubezpieczenia społeczne (ok. 29 %), później na finanse (ok. 13 %) oraz na opieke społeczna (ok. 8,5 %).
2.4 załozenia konwergencji norminalnej z unia gospodacza i walutowa
MONETARNE KRYTERIA TRAKTATU Z MAASTRICHT:
Kryterium długoterminowych stóp procentowych oznacza, iż nominalna długoterminowa stopa procentowa, mierzona na bazie dziesięcioletnich obligacji rządowych lub porównywalnych z nimi papierów wartościowych, w ciągu roku przed przeprowadzoną oceną nie przekracza o więcej niż dwa punkty procentowe średniej stopy procentowej
w trzech krajach Unii o najniższej stopie inflacji w UE. Spełnienie tego kryterium ma na celu stabilizacje oczekiwań uczestników rynku odnośnie sytuacji gospodarczej danego państwa,
a zwłaszcza wyników gospodarczych w zakresie stabilności cen i finansów publicznych.
Kryterium stabilności kursu walutowego oznacza udział w mechanizmie kursowym Europejskiego Systemu Walutowego tzw. ERM przez okres co najmniej dwóch lat oraz aby kraj ten z własnej inicjatywy nie zdewaluował swojej waluty względem innej waluty państwa członkowskiego UE. 2 sierpnia 1993r. ustalono przedział wahań na +/-15%. Znalezienie się
w widełkach kursu walutowego świadczy o wysokiej wiarygodności kraju wśród uczestników międzynarodowego rynku finansowego. Celem tego kryterium jest ocena, czy dany kraj jest gotowy do usztywnienia swojej waluty względem walut innych krajów Unii, a z czasem zamienienia jej na jedną, wspólną walutę-euro. Spełnienie tego kryterium powoduje, że kurs wejścia do unii walutowej jest kursem równowagi.
Kryterium stabilności cen mówi, że średnia stopa inflacji w ciągu roku w państwie członkowskim nie powinna przekraczać o więcej niż 1,5 punktu procentowego średniej stopy inflacji w trzech krajach UE o najniższej stopie, mierzonej za pomocą wskaźnika cen konsumpcyjnych (CPI). Powodów potwierdzających konieczność spełnienia tego kryterium jest co najmniej kilka. Stabilność cen przyczynia się do trwałego wzrostu gospodarczego,
a tym samym do dobrobytu społecznego. Niska stopa inflacji ogranicza ryzyko konfliktów społecznych, dzięki ograniczaniu negatywnych efektów inflacji w zakresie dystrybucji dochodów. Inflacja, zniechęca do oszczędzania, pogłębia nierówności społeczne, gdyż zamożni mają większe możliwości zabezpieczenia się przed jej negatywnymi skutkami. Stabilność cen pomaga także osiągnąć inne cele gospodarcze, jak: wysoki poziom zatrudnienia i równowagę bilansu płatniczego.
2.5 metody wpływania na podaż pieniądza
Podaż pieniądza jest realizowana przede wszystkim przez operacje kredytowe, dochodzi wtedy do kreacji pieniądza skrypturalnego , tego rodzaju emisja może być ograniczana przez odpływ pieniądza skrypturalnego z banków komercyjnych w postaci gotówki lub lokaty w innym banku.
W celu sprostania takim zachowaniom bank komercyjny musi dysponować zasobami pieniężnymi BC w postaci biletów bankowych i depozytów na swoim koncie w BC.
Gdyby bank nie dysponował rezerwami pieniężnymi BC w momencie kreowania swojego pieniądza to mogłoby to doprowadzić do utraty płynności a to stanowiłoby zagrożenie jego funkcjonowania. Niewypłacalność banków mogłaby pociągnąć za sobą niewypłacalność dalszych banków komercyjnych, które zostałyby pozbawione dopływu pieniądza BC pochodzącego z rozliczeń z niewypłacalnymi bankami i zmuszone byłyby zawiesić regulowanie swoich zobowiązań, aby uchronić się przed nadmierną kreacją pieniądza prowadzącą do niewypłacalności banku narzucono im rygory w działalności depozytowo -kredytowej.
Bony skarbowe są narzędziem regulacji podaży pieniądza w gospodarce w ramach operacji otwartego rynku
Polityka monetarna (pieniężna) - systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen.
Ekspansywna
a) obniżenie stopy rezerw obowiązkowych
b) obniżenie stopy redyskontowej
c) skup papierów wartościowych przez Bank Centralny
Działania te mają na celu zwiększenie płynności banków komercyjnych
i zwiększenie podaży pieniądza w celu pobudzenia aktywności podmiotów gospodarczych
Restrykcyjna
a) podniesienie stopy rezerw obowiązkowych
b) podniesienie stopy redyskontowej
c) sprzedaż papierów wartościowych przez Bank Centralny
Ten typ polityki prowadzi do zmniejszenia płynności banków, ogranicza podaż pieniądza i zmniejsza aktywność podmiotów gospodarczych