Klasyfikacja chorób reumatycznych:
1.uogólniona choroba tk łącznej
2.zapalenie stawów z zajęciem st kręgosłupa
3.choroba zwyrodnieniowa stawów
4.związane z czynnikami zakaźnymi
5.wywołane przez zaburzenia metaboliczne i humoralne
6.nowotwory
7. zaburzenia naczyniowo nerwowe
8.choroby kości i chrząstek
9.zmiany okołostawowe
10.inne(reumatyzm polindroniczny).
Budowa i czynności stawu- połączenia.
1.ścisłe
2.ruchome
-stałe składniki stawu: nasady kości, chrząstka stawowa,torebka stawowa, jama stawowa
- niestałe składniki stawu.
Badanie podmiotowe(wywiad)
-dolegliwościa aktualne
-objawy poprzedzające początek choroby
-czynniki mogące wywołac chorobe
-początek choroby
-przebieg chorby
-choroby przebyte
-wywiad rodzinny środowiskowy
-dotychczasowe leczenie.
Badanie przedmiotowe:
1.ocena ogólna: postawa, masa ciała,zniekształcenia sposób poruszania się, samoobsługa
2.skóra,tkanka podskórna,paznokcie, błony śluzowe, węzły chłonne
3.badanie narządu ruchu( stawy, kręgosłup mięśnie)
4.badanie pozostałych narządów i układów.
badanie narządu ruchu:
-oglądanie
-badanie dotykiem
-pomiar dł i obwodów kk
-pomiar zakresu ruchu w stawach
-badanie mm
-wykonywanie testów funkcjonalnych
Oglądaniem-zmiany morfotyczne i sprawność ruchowa
-krzywizny kręgosłupa, obrysy stawów
-zaniki mięśniowe
- zniekształcenia
Badanie dotykiem :
-ucieplenie
- obrzęk
-wysięk
-lokalizacja bólu
-trzeszczenie podczas wykonywania ruchu
-zgrubienie np. błon maziowych,pochewek ścięgien.
Pomiary dł kk:
-pomiary orientacyjne
-pomiary linijne:
- dł względna
- dł bezwzględna
- dł absolutna
- dł odcinkowa
Pomiary obwodów:
kkg: R1, R2,Ł, P1,P2
kkd: P, U1,U2,K,G1,G2.
Badanie stawów krzyżowo_biodrowych:
-opukiwanie okolicy stawów
-ucisk na talerz kości biodrowych
- objaw Mennella
- objaw Gaenslena-Mennella
- objaw Patricka
Pomiar i zapis ruchów w stawach wg SFTR:
1.Ruchy wyprostu i od ciała jako pierwsze, zgięcia i do ciała jako ostatnie.
2.pozycja wyjściowa O stopni w środku członu
3. skłony boczne i skręty kręgosłupa w lewo jako pierwsze w prawo na końcu
4.rotacja zewnętrzna jako pierwsza, wewnętrzna na końcu
Badanie mięśni:
- zanik bolesność uciskowa, napięcie
- sila dynamometrycznie,tensytomatycznie
- skala Lovetta
Układowe choroby tk łącznej:
1.Rzs
2.Młodzieńcze zapalenie stawów
3.toczeń rumieniowaty układowy
4.twardzina
5. zapalenie wielomięśniowe
6.martwicze zapalenie naczyń
7.zespół Sjogrena
8.zespoły nakładania
Zespół Sjogrena-pierwotny albo wtórny, charakteryzuje się zaburzeniami wydzielania gruczołów egzokremowych(gruczołów łzowych-suchość galek ocznych ) suchośc w jamie ustnej- brak śliny, dochodzi również do zapalenia stawów nieraz do zajęcia narządów wewnętrznych (płuc,serca, nerek).
Zespoły nakładania:
to nakładanie się 2 \3 objawów chorób układowych tk łącznej np. zespół nakładania twardziny na toczeń.
Cechy wspólne układowych chorób tk łącznej:
1.obraz wieloobjawowy związany z zajęciem:
-narządu ruchu
-narządów wewnętrznych
-skóry
2.przebieg przewlekły z okresami zaostrzeń zaostrzeń remisji
3.częstsze występowanie u kobiet
4.zaburzenia autoimmunologiczne
5.dobra reakcja na leczenie przeciwzapalne i immunosupresyjne
6.brak reakcji na leczenie antybiotykami.
Reumatoidalne zapalenie stawów:
przewlekła, immunologiczna układowa choroba tk łacznej
- zapalenie symetrycznych stawów
-zmiany pozastawowe i powikłania narządowe
- prowadzi do destrukcji stawow deformacji niepełnosprawności, przedwczesnej śmierci
Na RZS choruje:
-- 0,5-2% populacji
-2-3 razy częściej kobiety
- w każdym wieku, najczęściej 4i5 dekada zycia
7 kryteriów RZS:
1.spastyczność poranna (występuje ok. godzine)
2.zapalenie 3 lub więcej stawów
3.zajęcie stawów ręki
4, symetria
5. zmiany rtg ( najbardziej charakteryst nadżerki kostne)
6.guzki reumatoidalne
7. RF- czynnik reumatoidalny badany w surowicy krwi.
Muszą się utrzymać co najmniej 6 tyg przynajmniej 4 czynniki.
Zmiany pozastawowe w RZS:
1.guzki podskórne, zapalenie naczyń
2.zapalenie twardówki ( tęczówka, spojówka)
3.włóknienie Śródmiąższowe płuc,dusznośc, zapalenie opłucnej)
4.zapalenie osierdzia m sercowego
5.zapalenie nerówo obwodowych, neuropatia czuciow
6.śródmiąższowe zapalenie nerek amyloidaza
7.anemia, trombocytopenia,cytoza.
Kryteria złej prognozy w RZS:
1.młody wiek
2.wysoki poziom RF
3.obrzęk >20 stawów
4.zmiany pozastawowe.
Leczenie RZS:
1.farmakologiczne
2.fizjoterapia
3.leczenie operacyjne
4.psychoterapia
5zaopatrzenie ortopedyczne
6.edukacja pacjenta.
Fizjoterapia w okresie zaostrzenia:
1.zapobieganie deformacjom
2. ćw oddechowe
3.ćw rozluźniające
4.ćw bierne
5.ćw izometryczne
6.ćw wspomagane
Wskaźnik oceny aktywności choroby:
DAS 28
-liczba bolesnych stawów
-liczba obrzękniętych stawów
-OB. lub CRP
-GH -ogólny stan zdrowia w ocenie pacjenta na 100 mm wizualnej analogowej skali
Kryteria remisji:
I wg ARA- 5 kryteriów przez 2 mieśiące:
1. sztywność poranna< 15 min
2. brak zmęczenia
3.brak bólu stawów
4.bez bolesności uciskowej
6.OB m <30/h , k< 20/h
II wg DAS28
DAS 28 < 2,6
Fizjoterapia w okresie podostrym i remisji:
1.pionizacja
2.nauka chodu
3.ćw w odciążeniu
4. ćw w odciążeniu z oporem
5.ćw czynne wolne
6.ćw ogólnie usprawniające
Fizykoterapia w okresie podostrym i remisji:
-Solllux, kwarcówka okres podostry
- parafina fango hydrosun- remisja
- elektroterapia pole magnetyczne UD masaż .
Młodzieńcze idiomatyczne zapalenie stawów:
- początek przed 16 r ż
- zapalenie stawów trwające przynajmniej 6 tyg
- najczęstsza artropatia w wieku rozwojowym
1 Początek uogólniony 30%:
1.gorączka
2.wysypki skorne
3.powiększenie węzłów chłonnych
4.powiększenie wątroby śledziony
5.zapalenie błon surowiczych
6. zapalenie stwaów
7.leukocytoza, nadpłytkowość, anemia.
2 Wielostanowy 30%:
-zapalenie > 4 stawów
-stany podgorączkowe
- miernie podwyższone wskaźniki ostrej fazy
- RF ok. 30%.
3. początek początek zajęciem niewielu stawów:
-zapalenie 1-4 stawów
-zapalenie błony naczyniowej oka
-obecnośc przeciwciał jądrowych
- prawidłowe wskaźniki zapalne
4.Łuszczycowe zapalenie stawów
5.zapalenie stawów z zapaleniem przyczepów i ścięgien
6 inne
Toczeń rumieniowaty układowy:
- przewlekła choroba zapalna immunologiczne
-autoprzeciwciała działające cytotoksycznie inicjujące proces zapalny
- przebieg z zaostrzeniami, zajęciem wielu narządów
- 9 razy częściej u kobiet
Ewentualne czynniki etiologiczne
1.hormonalne(estrogeny,prolaktyna)
2.chemiczne(leki)
3.promieniowanie ultrafioletowe
4. zakażenie wirusowe(Ebr, Hermes V)
5. genetyczne( HLA DR)
11 kryteriów diagnostycznych:
1.rumień na twarzy( w kształcie motyla)
2.rumień krążkowy na kk
3.nadwrażliwość na światło
4.owrzodzenia w jamie ustnej
5.zapalenie stawów
6. zapalenie błon surowiczych
7. zmiany w nerkach
8. objawy neurologiczne
9. objawy hematologiczne
10.zaburzenia immunologiczne
11.przeciwciała jądrowe
Twardzina układowa:
- robi się twarda skóra
- postępujące włóknienie skóry i narządów wewnętrznych prowadzące do ich niewydolności
- zaburzenia morfologii i funkcji naczyń krwionośnych
- zamurzenia immunogiczne, proces zapalny
- w każdym wieku 3-4 razy częściej kobiety ( głównie w okresie menopauzalnym).
Zmiany narządowe:
1.skóra- stwardnienie i pogrubienie skóry , zanik przydatków, odbarwienie
2.objaw raynauda
3.ukł kostno stawowo -ból zapalenie stawów, przykurcze, wapnica
4. przewód pokarmowy- zaburezenia perystaltyki przełyku i jelita grubego, uchyłkowatość jelit marskośc wątroby
5. ukł sercowo naczyniowy zaburzenia rytmu przewodzenia zapalenie osierdzia, nadciśnienie tętnicze
6. ukł oddechowy- ch śródmiąższowa płuc nadciśnienie płucne, zapalenie opłucnej.
7. nerki - ostra niewydolność nerek.
Scleroderma - kryteria diagnostyczne:
1.stwardnienie skóry w okolicy tułowia i bliższych odc kk
2.stwardnienie skóty palców
-sclerodaktylia
-blizny na gruszkach palców
-zmiany rtg w płucach-włóknienie 2z3
Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe:
1.osłabienie mm proksymalnych
2.biopsja mięśnia
3.EMG- elektromiografia
4. zmiany skórne(gł twarz i korpus)
Polimositis- zapalenie wielomięsniowe 3 kryteria z 4
Dermatomositis- zapalenie skórno - mięśniowe
4 kryteria kryteria 5
Zapalenia naczyń dzielą się na :1. dużych naczyń ( olbrzymiakokomorkowe, najczęściej, tetnicy skroniowej, osoby strasze)
2.zapalenie naczyń średniej wielkości ( guzkowe zapalenie tętnic, choroba kawasaki)
3. zapalenie małych naczyń ( ziarnianiak,wegenera, zajmuje nerki płuca, wydzielina krwista z nosa).
Zapalenie stawów z zajęciem stwaów kręgosłupa „ spondyloartropatie”
podział spondyloartropatii:
1.ZZSK
2.ŁZS
3.zapalenie stawów w przebiegu ch jelit
4. reaktywnne zapalenie stawów
5.zespół „ SAPHO”
6.spondyloartropatie niezróżnicowane.
Spondyloartropatie prowadzą do zapalenia:
-stwów obwodowych
- st krzyzowo-biodrowych
-st kręgosłupa
- tk okołokręgosłupowych
-przyczepów ścięgnistych
- narządów wewnętrznych
Kryteria diagnostyczne SpA:
objawy obecne lub przebyte
1.ból w okolicy lędźwiowej lub grzbietowej w nocy i /lub sztywność poranna.
2.asymetryczne zapalenie stawów
3. ból pośladków
4.dactylitis( zapal stawów)
5.ból pięty lub inna entezopatia
6.ostre zapale błony naczyniowej oka
7. zapalenie cewki moczowej lub szyjki macicy na miesiąc przed zapaleniem st
8 ostra biegunka - m-c przed zapaleniem stawów
9 łuszczyca lub balonitis lub zapalenie jelit
10 zmioany rtg w st krzyzowo-biodrowych
11 HLA B 27 i/lub występowanie rodzinne
12 poprawa po 48 godz pobierania HLPZ i nawrót po odstawieniu
Rozpoznanie = min 6 pkt
ZZSK:
_ przewlekły postępujący proces zapalny stawów
Kryteria diagnostyczne ZzSK:
1.bol okolicy krzyzowo-lędźwiowej > 3 miesiace, zmniejsza się po ćw , nie ustępujący w spoczynku
2.ograniczona ruchomośc kręg lędźwioweg
3.ograniczona ruchomośći klatki piersiowej
4. zmiany rtg stawów k-b.
Rozpoznanie =kryterium 4 + jedno z pozostałych
Występowanie:
- 0-5-1% populacji
-5 razy czesciej u mężczyzn
- - nawracające zapalenie st kd i skokowych
-zapalenie przyczepu Achillesa, rozciagnięcie podeszwowego
0 nawracające zapalenie tęczówki.
Zmiany narządowe w ZZSK:
1.zapalenie tęczówki
2.zmiany w sercu(niedomykalność zastawek półksiężycowatych, zaburzenia przewodnictwa).
Pomiary w ZZSK :
1.odc szyjny-odległ brody od mostka 0
potylica od podłoża 0
2.odc piersiowy-objaw Otta 3 cm
3.odc piersiowo lędźwiowy odległość palców od podłoża 0
4.klatka piersiowa-ruchomość 5-12cm
5.objaw Schobera 4,5cm.
Zniekształcenia w ZZSK:
1.spłaszczenie lordozy lędźwiowej
2.pogłębienie kifozy piersiowej
3.pogłębienie lordozy szyjnej
4.przesunięcie łopatek i barków do przodu
5.głowa w sklonie do tyłu
6.spłaszczenie klatki piersiowej, przeponowy tor oddychania
7.przykurcze st biodrowych
Kinezyterapia w okresie zaostrzenia ZZSK:
- leżenie w łóżku na wznak, zmiany złożeniowe
-2-3 razy dziennie leżenie na brzuchu 20-30 min
-ćw oddechowe kilka razy dziennie
- ćw izometryczne kilka razy dziennie
-ćw czynne wolne w leżeniu
- wrazie potrzeby ćw bierne lub wspomagane.
Fizykoterapia:
-zimne okłady
-krioterapia
-delikatny masaż
Kinezyterapia w okresie odostrym i remisji:
-ćw czynne wolne
-ćw w całkowitym podwieszeniu tyłem lub bokiem
-ćw w częściowym podwieszeniu tyłem UGUL
-ćw w wodzie
- ćw w uzdrowiskach
Zajęcia sportowo-rekreacyjne:
-unikanie dyscyplin ze wstrząsami ciała(skoki,jazda konna,wioślarstwo)
-pływanie stylem grzbietowym
-wsk gra w kometkę, ringo, tenis stołowy, turystyka piesza.
Łuszczycowe zapalenie stawów:
-skojarzenie przewlekłego, postępującego zapalenia stawów z łuszczyćą skóry i paznokci
-charakterystyczne zapalenie w międzypalcu dalszym? a w RZS są międzypalce bliższe
Występowanie ŁZS:
-łuszczyca skóry 1-2% populacji ŁZS u ok. 8% osób z łuszczycą
-stosunek mężczyzn do kobiet 1:1
-początek 30 - 50 lat
Postać kliniczna ŁZS:
1.zapalenie stawów głównie DIP
2.zapalenie jednego lub kilku niesymetrycznych stawów
3.zapalenie wielostanowe symetryczne
4.okaleczające zapalenie stawów
5.zapalenie stawów kręgosłupa i/lub stawów krzyżowo-biodrowych.
Zapalenie stawów w przebiegu chorób jelit:
1.wrzodzące zapalenie jelita grubego
2.choroba Crohna
Reaktywne zapalenie stawów -ReA:
-asymetryczne zapalenie gł kkd
-w związku z przebytą infekcją bakteryjną przewodu pokarmowego, moczowo-płciowego
-brak drobnoustrojów drobnoustrojów jamie stawowej
-cechy spodnyloartropatii
Drobnoustroje indukujące ReA:
-salmonella
-Shigella
-Yersinia
-Chlamydia
-Boralia
Np. Zespół Reitera-przykład ReA:
1.zapalenie stawów
2.zapalenie cewki moczowej
3.zapalenie spojówek
Odczynowe zapalenie stawów:
- przewlekłe zapalenie jednego lub kilki stawów
- niespełnienie kryterów diagnostycznych choroby tkanki łącznej i spodndyloartropatii.
Przyczyny to:
1.przewlekłe zakażenie wirusowe, gł typu BiC , HIV
2.choroby mowotwórcze
3. choroby endokrynologiczne
Choroba zwyrodnieniowa stawów:
charakterystyka CH.Z.S.
-niszczenie chrząstek stawowych
-wtórne zmiany w urazach kostnych
-upośledzenie czynności ruchowej stawów
-ból
-ewentualny wtórny proces zapalny w błonie maziowej
Występowanie:
-po 60 roku życia ponad 60% zmiany zwyrodnieniowe
-nie powoduje zmian w narządach zewnętrznych
-do rozpoznania potrzebne jest badanie rtg, w dwóch płaszczyznach(rzadko CT,HR?artroskopia)
Przyczyny ch ZW:
1pierwotne(idiomatyczne-bez wyraźnej przyczyny, uwarunkowania genetycznego
2.wtórne czynniki fizyczne,chemiczne mieszane
Czynniki fizyczne:
-uraz bezpośredni -uraz pośredni wpływający na oś i obciążenie stawów
-mikrourazy zawodowe, sportowe
-wady budowy i postawy(koślawość skolioza)
-guzki Heberdena
-zator zakrzep
-zaburzenia neuropatyczne
Czynniki chemiczne:
-enzymy kolagenalityczne:zapalenie ropowe rzs
-enzymy fibrynolityczne-krwiaki stawowe pourazowe, hemofilia.
Czynniki mieszane:
-krystalopatie
-zbyt częsta sterydoterapia
-endykrynologiczne
Istotne kliniczne lokalizacje:
1.st biodrowy
2.st kolanowy
3.kręgosłup
Ból w artrozie występuje:
1.przy rozpoczynaniu ruchu
2.przy obciążaniu
3.przy długotrwałym obciążaniu stawu.
10zaleceń leczenia ch zw.
1.łączenie metody farmakologicznej i niefarmakologicznej
2.leczenie dostosuj do:
-czynników ryzyka
-wielu chorób współistniejących
- nasilenia bólu i niepełnosprawności
-odczynu zapalenia w stawie
- uszkodzenia stawu
3.leczenie niefarmakologiczne
-edukacja chorego
-kinezyterapia
-zaopatrzenie ortopedyczne
-fizyko (najlepszy TENS)
-redukcja nadwagi
4.w razie bólu paracetamol
5.leki stosowane miejscowo są skueczne np. naproxsen zel
6.brak efektu p/bólowego
7.środki narkotyczne
8.stosuj leki wzmacniające strukturę chrząstki np. siarczan glukozaminy
9.przy współistniejącym odczynie -sterydy
10. leczenie operacyjne-endoprotezoplastyka.
Badania w reumatologii:
Badania Laboratoryjne:
1.monitorowanie postępów zapalnych ch reumatycznych
2.ocena odpowiedzi na stosowne leczenie
3. diagnostyka
*wyniki fałszywe dodatnie
-obecność czynników reumatoidalnych bez rzs
-hyperykenia? bez dny stawowej
-p/jądrowe bez tocznia układowego
*materiał do badań laboratoryjnych:
1.krew
2. mocz
3. płyn stawowy
*Podstawowe badania laboratoryjne w reumatologii:
1.wskaźniki ostrej fazy
2.oznaczanie autoprzeciwciał-badania serologiczne
3.oznaczanie antygenów układu HLA
4.badania biochemiczne
5.badanie płynu stawowego
Wskaźniki fazy ostrej(zapalenie)
A)OB. u mężczyzn do 8 mm/h kobiety do 10 mm/h
B)zmiany morfologiczne krwi -spadek Hb wzrost płytek , wzrost leukocytów
C) białka ostrej fazy
Autoprzeciwciała:
1)czynnik reumatoidalny
2)przeciwciała p/jądrowe
3)przeciwciała zw z zakażeniami
a)czynnik reumatoidalny
klasy:IgM(IgG,IgA,JgD,IgE) skierowany przeciw IgGludzkiej i króliczej badany w odczynie Dealera- Roose
Występuje:
1.rzs-85% chorych
2.układnowe choroby tk łacznej-inne niż rzs np. toczeń układowy,twardzina układowa
b)p/ciala p/jądrowe-ANA
-wystepuje w układowych chorobach tkanki łącznej
-mogą towarzyszyć infekcjom,chorobom nowotworowym np. toczeń układowy 95-100%,zapalenie wielomięśniowe 50%.
c) przeciwciała związane z z zakażeniami
1.antystreptolizyny-ASO(norma 220j/ml)
2.przeciwciała przeciw czynnikom etiologicznym reaktywne zapalenie stawów
-chlamydia
-borelia
3.wirusowe zapalenie wątroby
-antygen Hbs
- p.ciała anty HCV
4.zespół nabytego upośledzenia odporności(AIDS)
-przeciwciała przeciw antyg HIV
Badanie biochemiczne w reumatologii:
1.stężenie kw moczowego -dna moczowa
2.aktywność enzymów-zapalenie wielomięśniowe CK,AspAT
Badania płynu stawowego:
-filtrat osocza amortyzuje, zmniejsza tarcie, odżywia chrząstkę
- w stanach zapalnych wzrost komórek, wzrost% granulocytów
Badania biopsyjne:
- skóra i tk podskórna (toczeń,scleroderma,skrobiowaci)
- bł śluzowa odbytnicy dziąseł
- mięśnie
-tętnice skroniowe
- bł maziowej
Artroskopie
-diagnostyka-obraz ,pobranie materiału
- leczenie - usunięcie łękotki
Elektromiografie:
-badanie czynnośći bioelektrycznej mięśni
-różnicuj pierwotne biogenne z neurogennym uszko mm
Diagnostyka obrazowa
-zdjęcie rtg
- scyntygrafia
-termofrafia
-usg
MR
Ogólne zapasy fizjoterapii
Kompleksowe leczenie chorych :
1.farmakoterapia
2.leczenie usprawniające:
-kinezytera
-fizykoterapi
-terapia zajęciowa
-zaopatrze ortopedy
3.leczenie chirurgiczne
4.psychoterapia
5.leczenie uzdrowiskowe
6.edukacja
7.rehabi zawodowa i społeczna
Specyfika rehabilitacji chorób reumatycznych:
1.postępujący proces
2.wielomiejscowość zmian
3.towarzyszący ból
4.trudności w akceptacjinipełnosprawności
5.obniżenie nastroju
6.słabość struktur anatomicznych
Aktualna strategia leczenia ch reumatycznych:
-postępowanie agresywne:
-wczesne włączenie
-wieloczynnikowe
-stała obserwacja chorego
-szybka zmiana leczenia
3 stopnie niepełnosprawności:
1.znaczy
- praca w warunkach zakładu pracy chronionej
-niemożliwość samodzielnej egzystencji
2.umiarkowany
-praca na stanowisku przystosowanym
-ograniczona możliwość samodzielnej egzystencji
3.leki
-umożliwia kontynuacje zatrudnienia
-nie wymaga pomocy osób trzecich
Miejsce wykonywania fizjoterapii
-szpital przyłóżkowy w oddziale fizjoterapii
-ambulatoryjnaplacówka fizjoterapii
-pozaszpitalna fizjoterapia w warunkach sanatoryjnych
-w warunkach domowych
Ogólne zasady kinezyterapii w ch reumatoidalnych :
- ostrożnie
-codziennie
-pozytywny doping
-odpowiedni dobór(wg aktywności,zaawansowania zmian)
-nie bezpośrednio po wstaniu z łóżka
-wg określonego planu.
Cele leczenia fizjoterapeutycznego ch reum:
-1.zapobieganie deformacjom
a)ćw ogólnoustrojowe(pełen zakres ruchu w stawach wzmocnienie siły mm)czas trwania ok. 30 min
b)pozycjonowanie
c)ćw bierne-w stawach zajętych 3 razy dziennie
d)ćw izometryczne-co 3 godz
2.leczenie istniejących deformacji
a)zachowawczo-w konczynach dolnych przykurcz do 30 stopnip/wskazanie do redresji-osteoporoza,kostne usztywnienie
b)operacyjnie:
osteotomia, endoprotezoplastyka
3.leczenie celowane miejscowe
a)ustalenie najistotniejszego miejsca dysfunkcji
-utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchu
-zwiększenie siły mm
-fizykoterapi
b)pozostałe odcinki narządu ruchu
4. sterowanie prawidłową kompensacj
-wytwarzanie funkcji zastępczych przy trwałej dysfunkcji
a)kompensacja wewnętrzna:korekcja dysfunkcji
b)kompensacja zewnętrzna zaopatrzenie ortopedyczn
Stopnie uszkodzenia stawu wg Seyfrieda:
I- możliwy ruch czynny w zachowawczym zakresie ruchu biernego, z obc ok. 50% siły max obciążenie wzrasta
II -wykonany tylko ruch czynny, bez obciążenia w zachowanym zakresie ruchu, obcią ok. 1kg
III -wykonywany ruch tylko w odciążeniu w zachowanym zakresie ruchu
IV-wykonywany ruch tylko w odciążeniu w niepełnym zakresie ruchu
Ocena stopnia uszkodzenia stawu:
-ma praktyczne zastosowanie głó w ocenie dużych stawów
-leczenie zachowawcze I, II leczenie operacyjne III,IV stopnia
-pozwala dobrać metodę ćwiczeń
I -ćw czynne z oporem
II -ćw czynne wolne
III- ćw w odciążeniu z oporem
IV-ćw w odciżeniu ,ćw izometryczn
Stopnie deformacji stawu:
I-możliwa czynna korekcja
II-możliwe urzymanie biernej korekcji
III-bierna korekcja możliwa, brak jej czynnego utrzymania
IV-brak możliwości biernej i czynnej korekcji
Leczenie I,II,III zachowawcze
III,IV operacyjne.
Chory z uszkodzenim 1 stopnia stawu biodrowego
1.odciążenie stawu-waga kula
2.utrzymanie zakresu ruchu-ćw czynne wolne, ćw w odciążeniu
3.utrzymanie siły mm-ćw w odciążeniu z oporem,ćw izometryczne
4.zapobieganie deformacjom
Chory z uszkodzeniem 3 stopnia stawu kolanowego
1.przywrócenie stabilności stawu-operacja,orteza
2.odciążenie stawu- waga kula
3.utrzymanie zakresu ruchu-ćw w odciążeniu z oporem , ćw izometryczne
5.zapobieganie deformacjom
Choroby wywołane przez zaburzenia metaboliczne i humoralne:
Akromegalia?
zmiany zwyrodnieniowe w st kolanowych, w st stóp
Choroba stawów w nadczynności i niedoczynności tarczycy
Dna stawowa( zapalenie st śródstopno palcowego PODAGRA)
Kryteria dny stawowej
1.sfagocytowane kryształy w płynie stawowym
-moczany w guzkach drzewnych
2.lub dwa z czterech
-w wywiadzie 2 napady zapalenia stawów
-podagra
-guzki dnowe?
-ustąpienie napadu w 48h
Nowotwory
głównie kości:szpaczek mnogi (powoduje duże dolegliwości kości narządu ruchu, bóle krzyża,wys OB.
Zaburzenia naczynowo-nerwowe:
Zespół cieśni nadgarstka
objaw Tinnela, objaw Fallena
nerw łokciowy ( V palec i poł IV palca do ok. nadgarstka po stronie dłoniowej i stronie grzbietowej.
nerw pośrodkowy dłoniowe strony ręki,opuszki palców 1,2,3,i poł 4
Choroby kości i chrząstek :
- osteoporoza:zmniejszenie masy kostnej zaburzenie w mikrostrukturze, zwiększenie występowanie złamań
Czynniki ryzyk złamań w osteoporozie:
-wiek powyżej 65 lat
-znaczne inwalidztwo ruchowe z skłonnością do częstych upadków
-niska gęstość mineralna BHD
-złamanie szyjki k udowej w rodzinie
-złamanie po 50 r ż
-hormonalne(późna pierwsza miesiączka, wczesna anoreksja)
-szybko przebudowa kości
-waga < 58kg
Reumatyzm tkanek miękkich:
-stany zapalne tk okołostawowych zw z mikrourazami i przeciążeniem
-odczyn zapalny ma charakter zlokalizowany
- nie ma odzwierciedlenia w badaniach laboratoryjnych
-zmiany lokalne ( zapalenie ścięgien, zpalenie pochewek, zapalenie przyczepów zapal rozścięgna podeszwowego)
-zmiany uogólnione:
np. bóle głowy,zimne dłonie,zaburzenia miesiączki,ból prawej i lewej strony podprzeponowej i nadprzeponowej powyżej 3 miesiąca 12 z 18 punktów tkliwych.
Działanie krioterapii:
-p/bólowe
-p/obrzękow
-p/zapalne
-rozluźniające wzmożone napięcie mięśniowe
-przygotowujące do intensywnej kinezyterapi
Warunki działania p/zapalnego krioterapii:
-12 godzinne oddziaływanie krioterapii na staw
- zaburzenia oziębiania co 3 godz
-skojarzenie krio z intensywną kinezyterapi
Harmonogram dla pacjentów objętych leczeniem zimnem :
6:45-7:00 okład z żelu o temp -12 stopni
7:05-7:25-gimnastyka poranna
od 8:00ćw indywidualne
9:30-10:00
ćw ogólnousprawniające zespołowe
10:00 nadmuch parami azotu 10 cm od dyszy temp -150
11:40-12:00 ćw zespołowe rąk
16:00 okłady z żelu o temp -12 stopni
Wskazania do krio:
-Rzs
-ZZSK
-ch zwyrodnieniowa stawów
-łuszczycowe zapalenie stawów
-dna moczanowa
-dyskopatie
-niedowłady spastyczne
- ch Parkinsona
-zapalenie okołostawowe ścięgien, torebki stawowej, kaletek maziowych, mięśni
-stany pourazowe w obrębie narządu ruchu
Przeciwwskazania:
-ostre choroby serca i krążenia
-zaburzenia krążenia obwodowego miażdżyca zarostowa
-nadciśnienie tętnicze pow 160/100 mm Hg
-zawał serca w ostatnich 6 m-ach
- nadwrażliwośc na zimno
-polineutopatie
-ch nerek i pęcherza moczowego
Strój do zabiegu w kriokomorze:
- naje;epiej strój bikini
-maseczka na twarz
-opaska na uszy
-rękawiczki
- skarpety+drewniaki
Przed zabiegiem pomiar ciśnienia i tętna.
(pacjent nie może mieć na sobie biżuterii , zegarka, okularów, ani soczewek)………….