Struktura mieszana (liniowo-hierarchiczna)

Popularną formą organizacji dokumentów w sieci WWW jest kombinacja struktury hierar­chicznej ze strukturą liniową, jak pokazano na rysunku 2.11. Jest to stosowane zwykle wtedy, gdy informację można podzielić na główne tematy, ale można ją też odczytywać w sposób liniowy. Jest to często wykorzystywany sposób w tzw. FAQ (ang. Frequently Asked Questions — najczęściej zadawane pytania).

Rysunek 2.11 Mieszana struktura liniowo--hierarchiczna

Kombinacja struktury liniowej i hierarchicznej sprawdza się wtedy, gdy bardzo klarowny jest kontekst przekazywanych informacji. Ponieważ czytelnicy mogą poruszać się w czte­rech różnych kierunkach (w górę i w dół, do przodu i do tyłu), bardzo łatwo mogą stracić orientację w momencie przekraczania granic tematów hierarchii, poruszając się w przód lub w tył.

Jeżeli chciałbyś przedstawić „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza postaci stron WWW, mógłbyś jako dodatek do prostej, liniowej struktury utworu wykreować hierarchiczny spis treści oraz streszczenie każdej księgi, podłączone w odpowiednim miejscu tekstu. Tego ty­pu witrynę pokazuje rys. 2.12.

Ponieważ struktura ta jest zarówno liniowa, jak i hierarchiczna, każda strona zawiera połą­czenia do przodu, do tyłu, do początku i do góry. Ale jaki jest właściwie sens tego „do góry”?

Jeżeli dotarłeś do obecnej strony ze streszczenia księgi, sens jest jasny, jest to powrót do owego streszczenia.

Ale załóżmy, że dotarłeś tu, wychodząc od streszczenia, na przykład, księgi pierwszej, potem prze­szedłeś dalej, przekraczając granicę dwóch ksiąg. Co oznacza „do góry” w tym momencie? Otóż oznacza przejście do streszczenia księgi drugiej, czyli do miejsca, w którym jeszcze nie byłeś. Fakt przejścia do strony, której wcześniej nie widzia­łeś, może być bardzo dez­orientujący z punktu widzenia tego, czym powinna być struktura hierarchicz­na. Tak więc przejścia w górę i w dół powinny być spójne i konsekwentnie zorganizowane.

Rysunek 2.12 Struktura „Pana Tadeusza”

Istnieją dwa możliwe rozwiązania:

• Nie pozwól na połączenia w przód i w tył pomiędzy granicami tematów, znajdujących się na jednym poziomie hierarchii. W tym przypadku, aby przejść z pierwszej do drugiej księgi „Pana Tadeusza”, należałoby cofnąć się do strony głównej i dopie­ro stamtąd przejść do kolejnego aktu.

• Opisz dokładniej samo połączenie. Zamiast napisać po prostu „w górę” lub umieścić ikonę ze strzałką, wstaw w to miejsce dokładniejszy opis, gdzie to połączenie prowadzi.

Struktura sieciowa (pajęczyna)

Pajęczyna to zbiór dokumentów, które nie mają jakiejś ogólnej struktury. Jedyną rzeczą, która łączy strony ze sobą, to hiperpołączenie (patrz rys. 2.13). Czytelnicy przechodzą od strony do strony, wybierając kolejne połączenia.

Struktury tego typu są bardzo luźne i pozwalają na bezcelowe wędrówki po ich zawartości. Pajęczyny są doskonałe, jeżeli zawartość witryny jest bardzo słabo ze sobą powiązana lub też, jeśli chcesz zachęcić czytelnika do częstych przeskoków. Sieć WWW sama w sobie jest jedną wielką pajęczyną.

Rysunek 2.13 Struktura pajęczyny

Przykładem treści zorganizowanej w strukturę pajęczyny może być zbiór wirtualnych pokoi, utworzony z wykorzystaniem stron WWW. Jeżeli kiedykolwiek grałeś w tekstową grę przygodową typu Zork lub Dungeon lub, jeżeli korzystałeś w wersji Dungeon dla wielu użytkowników (MUD), tego typu środowisko nie jest Ci obce.

W kontekście witryny WWW środowisko jest zorganizowane tak, że każda strona reprezentuje konkretne miejsce (zwykle zawiera też jego opis). Z tego miejsca możesz prze­mieszczać się w różnych kierunkach, wędrując przez ten wirtualny „świat” w sposób bar­dziej przypominający przechodzenie z pokoju do pokoju niż rzeczywistość (zgubić można się tak łatwo, jak w labiryncie). Pierwsza strona takiej witryny może wyglądać, tak jak ta, pokazana na rys. 2.14.

Rysunek 2.14 Strona główna wirtualnego świata WWW

Z tej strony możesz udać się w jednym z kierunków, wskazywanych przez hiperpołączenia, na przykład, wejść do budynku, co poprowadzi do strony z rys. 2.15.

Rysunek 2.15 Kolejna strona wirtualnego świata

W każdym pokoju znajdują się połączenia z sąsiednimi pomieszczeniami. Korzystając z nich, możesz poruszać się po budynku.

Problem z witrynami tego typu polega na tym, że zdecydowanie zbyt łatwo się w nich pogubić, tak jak podczas wędrówki po wirtualnym świecie. Przy braku jakiejkolwiek ogól­nej struktury często trudno jest znaleźć związek pomiędzy miejscem, w którym jesteś, z którego przyszedłeś i tym, do którego zmierzasz. Często jedynym sposobem na odzyskanie orientacji we własnym położeniu jest wycofanie się kilka stron wstecz i prześle­dzenie swoich kroków. Pajęczyny mogą być bardzo mylące i denerwujące dla czytelników mających jasno określony cel.

Aby rozwiązać problem dezorientacji w pajęczynie, możesz skorzystać ze wskazówek zawartych na tej stronie. Oto dwa pomysły:

• na każdej stronie umieść wyjście awaryjne, czyli połączenie o nazwie „Powrót do strony głównej”,

• na każdej stronie umieść mapkę całej struktury z wyraźnym znakiem „Tu jesteś”. Nie musi to być mapa w dosłownym znaczeniu, jakakolwiek forma umiejscowienia aktualnego miejsca pobytu w całej strukturze może uchronić czytelników przed całkowitym zagubieniem.

---