Zbiór przykładowych konspektów

do prowadzenia zajęć techniki

w klasie IV - VI szkoły podstawowej

Opracowała mgr Dorota Haluch

Gorlice 2003

Wstęp

Niniejszy zbiór konspektów opracowałam z myślą o nauczycielach, którzy po raz pierwszy zetknęli się z przedmiotem technika i mają trudności w przygotowaniu lekcji. Mam nadzieję, że opracowanie okaże się pomocne i ułatwi prowadzenie zajęć.

Konspekty jednostek metodycznych w klasie IV

Temat: Badanie własności mechanicznych drewna.

Czas trwania: 2 x 45 min

Cele lekcji:

• poznanie własności mechanicznych podstawowych gatunków drewna;

• poznanie metod badania własności mechanicznych drewna,

• poznanie wad i zalet drewna,

• wdrażanie do dokładnego wykonywania ćwiczeń,

• wyrabianie nawyku utrzymania ładu i porządku na stanowisku pracy.

Metoda pracy: pogadanka, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne, dyskusja

Forma pracy: grupowa, zbiorowa

Środki dydaktyczne: listewki i klocki świerkowe, sosnowe, dębowe i bukowe; kolce, noże, gwoździe, młotki, przecinaki, podkładki, podpórki, ciężarki, przymiary; instrukcje dla zespołów.

Przebieg lekcji:

I. Uświadomienie celu lekcji

Pogadanka przypominająca wiadomości z poprzednich lekcji dotyczących drewna. Postawienie pytania problemowego: Co trzeba wiedzieć o drewnie aby wykonywać prace z tego materiału? Ukazanie uczniom, że przy wyborze półfabrykatu drewna na określony wyrób należy brać pod uwagę jego różne właściwości. W tym celu uczniowie poznają własności drewna oraz metody ich badania, co ułatwi im w przyszłości wybór odpowiedniego gatunku drewna do wykonania określonego przedmiotu.

II. Podanie tematu lekcji

Zapisanie tematu lekcji, wyjaśnienie pojęcia własności materiałów, własności mechaniczne drewna - określają jego zdolność do przeciwstawiania się działaniu sił zewnętrznych powodujących odkształcenie przejściowe, trwałe lub zniszczenie.

III. Przygotowanie do wykonania ćwiczeń

Zapoznanie uczniów z tematem ćwiczeń, podział na zespoły ćwiczeniowe, ustalenie kolejności wykonywania ćwiczeń. Uczniowie zapoznają się z instrukcją do ćwiczeń.

IV. Wykonanie

Wykonywanie przez każdy zespół kolejnych ćwiczeń w układzie szeregowym.

1. Badanie twardości drewna.

2. Badanie łupliwości drewna.

3. Badanie zginania statycznego drewna.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela wskazówek, pokazuje sposób posługiwania się młotkiem i przecinakiem.

V. Podsumowanie i zebranie wniosków

Po wykonaniu ćwiczeń przez każdy zespół przeprowadzenie analizy wypełnionych tabelek, zapisanie wniosków końcowych.

VI. Zakończenie

Dyżurni sprawdzają ład i porządek na stanowiskach pracy. Nauczyciel podaje temat następnych zajęć i poleca przygotowanie określonych przedmiotów.

Instrukcja do ćwiczenia nr 1

Badanie twardości drewna.

Cel zadania: poznanie sposobów badania twardości drewna, poznanie twardości podstawowych gatunków: sosny, świerka, dębu, buka, bezpieczne posługiwanie się narzędziami.

Organizacja stanowiska: materiały - klocki drewna;

narzędzia - kolec, nóż, gwoździe, młotek.

Przebieg ćwiczenia:

1. Dokładnie przeczytajcie instrukcję.

2. Zapoznajcie się z przygotowanymi materiałami i narzędziami.

3. Na przygotowanych klockach wykonajcie kolejno:

• wgłębienie kolcem na każdym klocku: na którym klocku ślad jest najwyraźniejszy?

• nacięcie nożem na każdym klocku: na którym klocku nacięcie jest najwyraźniejsze?

• wbijcie gwóźdź w każdy klocek: w który klocek jest najłatwiej wbić gwoźdź?

Ustalcie, które drewno jest miękkie, które średnio twarde, a które twarde.

Wnioski zanotujcie w tabeli.

Gatunek drewna	Twardość
Sosna Świerk Dąb Buk

6. Wnioski pokażcie nauczycielowi.

7. Uporządkujcie stanowiska pracy.

8. Zanotujcie temat ćwiczeń i przerysujcie tabelę z wynikami.

Instrukcja do ćwiczenia nr 2

Badanie łupliwości drewna.

Cel zadania: poznanie sposobów badania łupliwości drewna, poznanie łupliwości podstawowych gatunków: sosny, świerka, dębu, buka.

Organizacja stanowiska: materiały - podpisane klocki drewna;

narzędzia - młotek, przecinak, podkładka.

Przebieg ćwiczenia:

1. Dokładnie przeczytajcie instrukcję.

2. Zapoznajcie się z przygotowanymi materiałami i narzędziami.

3. Na podkładkę ułóżcie pierwszy klocek i rozłupcie go wzdłuż słoi przy użyciu młotka i przecinaka licząc ilość uderzeń młotkiem.

4. Rozłupcie podobnie pozostałe klocki. Który klocek najłatwiej było rozłupać? Ustalcie, które drewno było łatwo łupliwe, a które trudno łupliwe.

5. Wnioski zapiszcie w tabeli.

Gatunek drewna	Łupliwość
Sosna Świerk Dąb Buk

6. Wnioski pokażcie nauczycielowi.

7. Uporządkujcie stanowiska pracy.

8. Zanotujcie temat ćwiczeń i przerysujcie tabelę z wynikami.

Instrukcja do ćwiczenia nr 3

Badanie zginania stycznego drewna.

Cel zadania: poznanie sposobu badania zginania statycznego drewna, poznanie stopnia wytrzymałości na zginanie sosny, świerka, dębu, buka.

Organizacja stanowiska: materiały - podpisane listewki drewna;

narzędzia - podpórki, ciężarki, przymiar.

Przebieg ćwiczenia:

1. Dokładnie przeczytajcie instrukcję.

2. Zapoznajcie się z przygotowanymi materiałami i narzędziami.

3. Ułóżcie każdą listewkę na podpórkach i połóżcie na nich przygotowane takie same ciężarki. Obserwujcie ugięcie listewek przed i po obciążeniu.

4. Zmierzcie odległość listewek od blatu stołu przed i po obciążeniu. Ustalcie, która listewka wygięła się najbardziej.

5. Wyniki zapiszcie do tabelki używając określenia: wygięcie duże, średnie, małe.

Gatunek drewna	Wygięcie
Sosna Świerk Dąb Buk

6. Wnioski pokażcie nauczycielowi.

7. Uporządkujcie stanowiska pracy.

8. Zanotujcie temat ćwiczeń i przerysujcie tabelę z wynikami.

Temat: Karmnik dla ptaków.

Czas trwania: 6 x 45 min.

Cele lekcji:

• doskonalenie umiejętności ręcznej obróbki drewna: przerzynanie, szlifowanie;

• wdrażanie do umiejętnego posługiwania się młotkiem,

• poznanie sposobu łączenia drewna za pomocą gwoździ,

• kształtowanie wrażliwości na potrzeby dokarmiania ptaków zimą.

Metody pracy: pokaz, praca wytwórcza.

Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.

Środki dydaktyczne: dokumentacja technologiczna, piła grzbietnica, pilniki, młotki, gwoździe, deseczki, listewki, ołówek, przymiar, kątownik.

Przebieg lekcji:

I. Uświadomienie celu:

Pogadanka na temat opieki nad ptakami zimą, chęć niesienia pomocy jako motywacja wykonania karmnika.

II. Analiza

1. Nauczyciel zwraca uwagę na to, że karmnik będzie ciągle na powietrzu, więc będzie podlegał wpływom atmosferycznym. Nie należy go malować, aby zapach chemikaliów i obcy wygląd nie odstraszał ptaków.

2. Przypomnienie wiadomości o właściwościach fizycznych drewna, wybór odpowiedniego materiału na karmnik.

3. Nauczyciel pokazuje rysunki przykładowych karmników, zwraca uwagę na różne funkcje każdego przykładu. Doprowadza do wniosku, że od funkcji i warunków użytkowania zależy dobór materiałów i konstrukcja.

III. Planowanie

1. Uczniowie podają propozycję karmnika czy domku.

2. Nauczyciel zatwierdza wybór karmnika, sporządza na tablicy rysunki robocze.

3. Wspólnie ustalają przebieg wykonania zadania, zapisanie na tablicy procesu technologicznego:

• przygotować materiał na stanowisku;

• trasować wymiary poszczególnych elementów,

• wyrównać pilnikiem-równiakiem krawędzie,

• dopasować części karmnika,

• zmontować całość łącząc elementy za pomocą gwoździ,

• oczyścić narzędzia i sprzątnąć stanowisko pracy.

4. Uczniowie przepisują do zeszytu temat zajęć i przebieg procesu technologicznego.

IV. Wykonanie

1. Uczniowie przygotowują stanowiska pracy.

2. Nauczyciel pokazuje jak wbijać gwoździe, aby połączenie było trwałe i gwoździe nie wychodziły bokiem deski.

3. Uczniowie pracują zgodnie z zapisanym procesem technologicznym.

4. Nauczyciel nadzoruje, poprawia błędy, sprawdza ład na stanowisku pracy.

V. Ocena

Nauczyciel sprawdza i ocenia wykonanie karmnika uwzględniając zgodność z dokumentacją.

VI. Zakończenie

Uczniowie czyszczą narzędzia, sprzątają stanowiska pracy i pracownię. Nauczyciel sprawdza stan narzędzi.

6 5 4 3 2 1

Słupek krótki Słupek długi Bok krótki Bok długi Dach Dno

Szt. 2 Szt. 2 Szt. 2 Szt. 2 Szt. 1 Szt. 1

Karmnik dla ptaków

Konspekt jednostek metodycznych w klasie V

Temat: Materiały konstrukcyjne wykorzystywane przez człowieka.

Czas trwania: 2 x 45 min.

Cele lekcji:

• poznanie materiałów konstrukcyjnych;

• poznanie właściwości tych materiałów.

Środki dydaktyczne: próbki materiałów konstrukcyjnych, pilniki, nożyce, młotki, gwoździe, zdjęcia przedstawiające przedmioty wykonane z różnych materiałów konstrukcyjnych.

Literatura: A. Dąbrowski, „Vademecum nauczyciela techniki”, WSiP, Warszawa 1982. K. Mincewicz, „Poradnik metodyczny dla nauczycieli techniki”, Alfa, Warszawa 1995. T. Szydłowski „Praca-Technika. Zajęcia praktyczne dla klasy 5”, WsiP, Warszawa 1993.

Przebieg zajęć:

Kolejność i zakres realizowanych treści

Sposób realizacji

1. Badanie próbek materia- łów konstrukcyjnych. 2. Podział materiałów konstrukcyjnych na naturalne i sztuczne. 3. Podsumowanie i uogólnienie.

Lekcję należy przeprowadzić bazując na wiadomościach, które uczniowie zdobyli oglądając programy telewizyjne, z literatury i własnego doświadczenia. Należy przygotować próbki różnych materiałów konstrukcyjnych i lekcję rozpocząć od oglądania tych próbek. Następnie uczniowie mając do dyspozycji pilniki, gwoździe, młotki itp. badają właściwości tych próbek. Porównują właściwości jednego materiału konstrukcyjnego z innym. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów jednocześnie pomagając. W rozmowie z uczniami należy przeanalizować właściwości tworzyw sztucznych z właściwościami drewna, metalu, tkanin naturalnych, szkła zwracając uwagę na zalety i wady różnych materiałów konstrukcyjnych. Uczniowie przy pomocy nauczyciela dokonują podziału materiałów na naturalne i sztuczne. Oglądając zdjęcia przedmiotów ustalić wspólnie z uczniami, jakie materiały zostały użyte do ich konstrukcji. Lekcje zakończyć określając wniosek dotyczący zastosowania materiałów konstrukcyjnych w zależności od ich właściwości. Uczniowie zapisują w zeszycie odpowiednią notatkę.

Temat: Zastosowanie przecinarki do obróbki tworzyw sztucznych - wycinanie elementów dekoracyjnych.

Czas trwania: 2 x 45 min.

Cele lekcji:

• zapoznanie ze sposobem dzielenia tworzyw sztucznych;

• opanowanie umiejętności dzielenia tworzyw sztucznych za pomocą przecinarki,

• poznanie budowy i zasady działania przecinarki oporowej,

• opanowanie umiejętności konserwacji przecinarki oporowej.

Środki dydaktyczne: zestawy do elektrotechniki dla klas IV-VI, przecinarka do styropianu, termometr laboratoryjny o dużym zakresie temperatur, szablony elementów do wycinania.

Literatura: Wychowanie Techniczne w Szkole 1982 nr 2 i 1983 nr 3. T. Szydłowski „Praca-Technika. Zajęcia praktyczne dla klasy 5”, WSiP, Warszawa 1993.

Przebieg jednostki:

Kolejność i zakres realizowanych treści

Sposób realizacji

1. Zastosowanie opornika w obwodach elektrycznych 2. Zasada działania przecinarki oporowej 3. Montaż i demontaż przecinarki oporowej 4. Wycinanie elementów dekoracyjnych - prawidłowe posługiwanie się przecinarką 6. Konserwacja urządzenia 7. Podsumowanie i zapis wniosków do zeszytu

Jednostkę rozpoczynamy od doświadczeń, które wykażą różny stopień przewodnictwa elektrycznego materiałów. I. Powiązanie i wykazanie współzależności oporu elektrycznego i natężenia prądu w obwodzie: Po objaśnieniu budowy opornika suwakowego i sposobu włączenia w obwód przystępujemy do demonstracji zmian świecenia żarówki przy jednoczesnej zmianie rezystancji. Obwód można porównać do zaworu wodociągowego, który pełni taką funkcję, jaką pełni opornik suwakowy w obwodzie elektrycznym. Po sprawdzeniu stopnia przyswojenia ważniejszych wiadomości montujemy drugi obwód do wykonania następnego doświadczenia: II. Mierząc temperaturę rozgrzanego drutu przed zamknięciem obwodu i kilkakrotnie po jego zamknięciu, zauważamy, że temperatura (ciepło) rośnie systematycznie z upływem czasu. Jest to przykład najprostszego elementu grzejnego. Po tych doświadczeniach przystępujemy do montażu i demontażu przecinarki oporowej. Demonstrujemy sposób działania przecinarki dzieląc styropian. Uczniowie wykonują kilka prób przecinania styropianu celem doboru grubości drutu oporowego i rodzaju źródła prądu (mają wpływ na temperaturę). Wykonanie zadania - wycięcie elementów dekoracyjnych według szablonów. Nauczyciel nadzoruje pracę zwracając uwagę na prawidłowe posługiwanie się przecinarką. Po wykonaniu zadania należy przeprowadzić konserwację urządzenia. Oceniając uczniów zwrócić uwagę na jakość przecięcia i zgodność z szablonem. Jako podsumowanie uczniowie zapisują do zeszytu zasadę działania przecinarki (wraz ze schematem).

Konspekt jednostek metodycznych w klasie VI

Temat: Poznanie budowy, działania i konserwacji urządzeń stosowanych w gospodarstwie domowym.

Czas trwania: 6 x 45 min.

Cele lekcji:

• zapoznanie z budową i zasadą działania wybranych urządzeń technicznych stosowanych w gospodarstwie domowym;

• sposoby konserwacji urządzeń według instrukcji obsługi,

• czytanie ze zrozumieniem tekstów technicznych i rysunków poglądowych,

• przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas korzystania z urządzeń elektrycznych, pierwsza pomoc w razie wypadku.

Środki dydaktyczne: urządzenia techniczne (żelazko, odkurzacz, prodiż, robot kuchenny, lodówka, sokowirówka itp.), instrukcje obsługi, zestaw do montażu obwodów elektrycznych, mierniki, tablice ze schematami (odkurzacz elektryczny i schemat instalacji elektrycznej odkurzacza, pralka i schemat inst. elektrycznej, żelazko elektryczne i elementy grzejne żelazka, suszarka do włosów i schemat elektryczny), foliogramy (przekrój chłodziarki sprężarkowej, przekrój pralki automatycznej), wykaz zasad BHP przy korzystaniu z urządzeń elektrycznych, instrukcje dydaktyczne do zadań.

Literatura: B. Zarzecka red. „Praca-Technika. Nauczanie w klasie 6”, WSiP, Warszawa 1990. W. Furmanek, W. Walat „Technika dla klasy 6 szkoły podstawowej”, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1998. K. Mincewicz, „Poradnik metodyczny dla nauczycieli techniki”, Alfa, Warszawa 1995.

Przebieg zajęć:

Etapy lekcji i zakres treści programowych

Sposób prowadzenia lekcji

1. Poznanie budowy, zasady działania i konserwacji wybranego urządzenia technicznego. W oparciu o instrukcję obsługi uczniowie poznają urządzenie, uczą się odczytywać dane z instrukcji, rysunków poglądowych w niej zawartych i praktycznego ich zastosowania. Porównanie poszczególnych części urządzenia z odpowiednimi symbolami na rysunku, zdobycie umiejętności odczytywania tekstów technicznych, zasady bezpiecznej obsługi urządzeń. 2. Montowanie układu elektrycznego, sprawdzenie napięcia, szukanie przerw. 3. Wykonanie zadania technicznego w zakresie poznania budowy, zasady działania i konserwacji urządzeń. 4. Ustalenie wniosków. 5. Omówienie znaczenia punktów usługowych. 6. Sprawdzenie zdobytych wiadomości i umiejętności.

Podział na 4 grupy stosowanie metody podającej z pokazem. Demonstracja urządzenia korzystając z instrukcji obsługi - każdy zespół ma taką samą instrukcję: - przypomnienie zasady korzystania z instrukcji; - omówienie zagadnień dotyczących: budowy i wyposażenia, sposobu użytkowania, zasad bezpiecznego użytkowania, sposobów konserwacji urządzenia. Korzystając z zestawu zmontować układ elektryczny i sprawdzić go przy pomocy mierników napięcia, wyszukać przerwę w obwodzie. Podział klasy na 4 zespoły ćwiczeniowe. Każdy zespół pozna 3 urządzenia techniczne np.: żelazko, robot kuchenny, odkurzacz. Uczniowie pracują z instrukcjami dydaktycznymi, nauczyciel obserwuje pracę, udziela pomocy, w razie potrzeby przeprowadza dodatkowy instruktaż dla całej klasy. Przedstawiciele zespołów odczytują wnioski wynikające z przeprowadzonych zadań, dokonują uogólnień dotyczących korzystania z urządzeń. Sporządzenie notatki w zeszycie. Wizyta w punkcie usługowym w zakresie wykonywanych napraw (w miarę możliwości) lub wyświetlenie odpowiedniego filmu.

Instrukcja dydaktyczna I

Poznanie budowy, zasady działania i konserwacji żelazka.

Cel zadania:

- poznanie budowy, zasady działania i konserwacji żelazka na podstawie instrukcji i obsługi urządzenia;

- poznanie sposobu sprawdzenia obwodu elektrycznego żelazka,

- bezpieczne posługiwanie się żelazkiem.

Wyposażenie stanowiska pracy:

- instrukcja dydaktyczna I;

- żelazko z termostatem,

- instrukcja obsługi żelazka,

- tablice: schemat żelazka elektrycznego, elementy grzejne żelazka elektrycznego,

- zestaw do montażu układów elektrycznych,

- mierniki, lampka, wskaźnik neonowy,

- zestaw metek wyrobów odzieżowych ze znakami informacyjnymi dotyczącymi m.in. prasowania,

- próbki tkanin z różnych włókien.

Przebieg ćwiczenia:

1. Przeczytajcie uważnie treść instrukcji dydaktycznej.

2. Korzystając z instrukcji obsługi żelazka zapoznajcie się z:

• budową żelazka;

• obsługą regulatora temperatury,

• obsługa regulatora pary,

• sposobem konserwacji żelazka.

Na podstawie tablic oraz wiadomości z klas młodszych poznajcie obwód elektryczny żelazka.

Zmontujcie obwód elektryczny i ustalcie, kiedy żelazko grzeje a kiedy nie.

Odczytajcie treści metek wyrobów włókienniczych dotyczących sposobu prasowania.

wykonajcie ćwiczenia prasowania różnych próbek tkanin.

Ustalcie wnioski dotyczące: obsługi żelazka, postępowania w przypadku uszkodzenia, sposobu prasowania.

Instrukcja dydaktyczna II

Poznanie budowy, zasady działania i konserwacji robota kuchennego.

Cel zadania:

- poznanie budowy, zasady działania i konserwacji robota kuchennego;

- zachowanie bezpieczeństwa podczas obsługi robota kuchennego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

- instrukcja dydaktyczna II;

- robot kuchenny,

- instrukcja obsługi,

- tablice: robot kuchenny, schemat instalacji elektrycznej.

Przebieg ćwiczenia:

1. Przeczytajcie uważnie instrukcję dydaktyczną.

2. Korzystając z instrukcji obsługi robota kuchennego zapoznajcie się z:

• opisem budowy;

• wyposażeniem, sposobem uruchamiania, przygotowaniem urządzenia do wykonywania czynności,

• bezpieczeństwem obsługi,

• konserwacją i przyczynami uszkodzeń.

Korzystając z tablic zapoznajcie się z obwodem elektrycznym urządzenia.

Ustalcie wnioski dotyczące: obsługi urządzenia, sposobu konserwacji robota, postępowania w przypadku uszkodzenia.

Instrukcja dydaktyczna III

Poznanie budowy, zasady działania i konserwacji odkurzacza.

Cel zadania:

- opanowanie umiejętności prawidłowego odczytywania danych z dokumentacji technicznej dotyczącej budowy i zasady działania;

- opanowanie czynności bezpiecznej obsługi i konserwacji odkurzacza.

Wyposażenie stanowiska pracy:

- instrukcja dydaktyczna III;

- odkurzacz elektryczny,

- instrukcja obsługi,

- tablice: odkurzacz elektryczny, schemat instalacji elektrycznej odkurzacza.

Przebieg ćwiczenia:

1. Przeczytajcie uważnie instrukcje dydaktyczną III;

2. Korzystając z instrukcji obsługi odkurzacza:

1. podajcie:

• dane techniczne urządzenia;

• przeznaczenie urządzenia.

zapoznajcie się:

• z budowa i wyposażeniem;

• ze sposobem uruchomienia,

• ze sposobem użytkowania i konserwacji.

3. Dokonajcie:

• montażu urządzenia z uwzględnieniem papierowego pojemnika;

• próby odkurzania książek i podłogi,

• demontażu założonych części.

Ustalcie wnioski dotyczące: prawidłowego użytkowania urządzenia, postępowania w przypadku uszkodzenia.

---