OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU - STRAŻAK RATOWNIK

Podstawa prawna

1. Art. 226 ustawy z dnia 26.06.1974 Kodeks Pracy (tekst jednolity: Dz. U. Nr 21, poz. 94).

2. § 39 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844).

3. Polska Norma - N 18002 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne oceny ryzyka zawodowego.

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy wg przyjętego schematu oceny ryzyka.

1. Przygotowanie do oceny ryzyka (informacje uzyskane od pracodawcy wykorzystane przy ocenie ryzyka zawodowego, ustalenie wymagań ogólnych dla pomieszczeń, stanowiska pracy i pracownika, identyfikacja zagrożeń i stosowanych środków ochrony).

2. Karta oceny ryzyka zawodowego (część I - wymagania ogólne, część II - zagrożenia, szacowanie sumarycznej kategorii ryzyka w zależności od spełnienia wymagań ogólnych i stosowanych środków ochronnych).

3. Dokumentacja programu naprawczego (opracowanie planu działań korygujących i zapobiegawczych, zapoznanie pracowników z wynikami oceny)

Źródłem informacji wykorzystanych przy identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego były:

1. wizja lokalna w ocenianym obiekcie,

2. wywiad z pracodawcą i pracownikiem na stanowisku pracy,

3. wyniki pomiarów ochrony przeciwporażeniowej,

4. dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń,

5. rejestr wypadków przy pracy,

6. rejestr chorób zawodowych (chorób zawodowych i podejrzeń chorób zawodowych),

7. wyniki pomiarów środowiska pracy.

Cel opracowania

1. określenie zagrożeń na stanowisku pracy ich poziomu,

2. wskazanie środków umożliwiających ograniczenie zagrożeń wynikających z warunków pracy,

3. opracowanie planu poprawy warunków pracy,

4. zapoznanie pracowników z ryzykiem związanym z pracą na danym stanowisku pracy (np.: w trakcie szkolenia z zakresu bhp).

Metoda oceny ryzyka

Metoda oceny ryzyka zawodowego jest zgodna z wymogami PN - N - 18002 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Ocena ryzyka zawodowego polega na porównaniu poziomu ryzyka, określonego w wyniku jego analizy z poziomem uznanym za akceptowalny (dopuszczalny) Ocenę ryzyka dokonano zgodnie z PN - N - 18002 wg zależności

R=PxS, gdzie;

R - ryzyko zawodowe,

P - prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia,

S - ciężkość następstw.

Metoda zakłada możliwość powstania wypadku i szacuje jakościowo parametry ryzyka, którymi są możliwe spowodowane zdarzeniem ciężkości następstw (skutków) oraz prawdopodobieństwo, z jakimi następstwa te mogą wystąpić.

P	Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia określono jako: A - wysoce prawdopodobne , B - prawdopodobne, C - małoprawdopodobne.
S	Ciężkość następstw określono jako: I - ciężkość duża - stałe dolegliwości, ciężkie urazy, śmierć, katastrofa, II - ciężkość średnia urazy i choroby, powoduje długotrwałe dolegliwości, średnie uszkodzenia III - małe uszkodzenie lub mały uraz (ciężkość mała)
R	Kategorię ryzyka wynikające z potencjalnych skutków zdarzenia i prawdopodobieństwa ich wystąpienia określono jako: Kategoria [5] - bardzo duże ryzyko, Kategoria [4] - duże ryzyko, Kategoria [3] - średnie ryzyko, Kategoria [2] - małe ryzyko, Kategoria [1] - bardzo małe ryzyko.

Określenie kategorii ryzyka na stanowisku

Zgodnie z Polską Normą PN - N - 18002 określono następujące kategorie ryzyka w skali pięciostopniowej (PN - N - 18002):

Kategorię ryzyka wynikające z potencjalnych skutków zdarzenia i prawdopodobieństwa ich wystąpienia określono przedstawiono w tabeli :

Ciężkość następstw	Prawdopodobieństwo
		Wysoce Prawdopodobne	Prawdopodobne	Mało Prawdopodobne
Duża	[5] bardzo duże	[4] duże ryzyko	[3] średnie ryzyko
Średnia	[4] duże ryzyko	[3] średnie ryzyko	[2] małe ryzyko
Mała	[3] średnie ryzyko	[2] małe ryzyko	[1] bardzo małe ryzyko

Niezbędne działania w zależności od kategorii ryzyka:

Oszacowanie ryzyka zawodowego	Dopuszczalność ryzyka zawodowego	Niezbędne działania
Bardzo duże ryzyko (5)	Niedopuszczalne (nieakceptowalne)	Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego
Duże ryzyko (4)			Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, trzeba podjąć natychmiast działania w celu jego zmniejszenia. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego
Średnie ryzyko (3)		Dopuszczalne (akceptowalne)	Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego
Małe ryzyko (2)			Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszenia poziomu ryzyka zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje najwyżej na tym samym poziomie
Bardzo małe ryzyko (1)			Nie jest konieczne prowadzenie jakichkolwiek działań

Literatura:

[1] Dariusz Smoliński: Ocena ryzyka zawodowego,

[2] Jerzy Karczewski, Bogdan Rączkowski: Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku..., Instrukcje wykonania oceny ryzyka zawodowego,

[3] I. Romanowska Słomka, A. Słomka: Zarządzanie ryzykiem zawodowym.

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU RATOWNIK

1. Ogólna charakterystyka stanowiska pracy:

Nazwa stanowiska: Liczba osób na stanowisku:

Ratownik 4

Ratownik kierowca 17

Operator sprzętu specjalnego 3

Dowódca zmiany 3

Dowódca zastępu 8

Praca na pow. stanowiskach odbywa się w systemie zmianowym 24 h.

1. Charakterystyka stanowisk (zakres obowiązków) :

Ratownik / Ratownik kierowca / operator sprzętu specjalnego:

1. Udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych oraz działaniach związanych z likwidacją skutków pożarów, klęsk żywiołowych i innych zagrożeń,

2. Podejmowanie działań mających na celu ratowanie i ewakuację ludzi, zwierząt i mienia,

3. Obsługa pojazdów, sprzętu gaśniczego, ratowniczego, pływającego,

4. Utrzymywanie przydzielonego oraz użytkowanego sprzętu, pojazdów i wyposażenia w pełnej sprawności technicznej i gotowości do użycia,

5. Wykonywanie napraw i konserwacji sprzętu, pojazdów i wyposażenia oraz innych prac warsztatowych,

6. Udział w doskonaleniu zawodowym i zajęciach wychowania fizycznego,

7. Aktywne uczestniczenie w zmianie służby i sprawowanie bieżącego nadzoru nad stanem technicznym sprzętu, zabezpieczeniem mienia

Dowódca zmiany / Dowódca zastępu :

1. Udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych oraz działaniach związanych z likwidacją skutków pożarów, klęsk żywiołowych i innych zagrożeń,

2. Dowodzenie podległymi pododdziałami podczas działań ratowniczo-gaśniczych i ćwiczeń, kierowanie zmianą służbową podczas zajęć oraz w służbie koszarowej,

3. Podejmowanie działań mających na celu ratowanie i ewakuację ludzi, zwierząt i mienia,

4. Obsługa sprzętu gaśniczego, ratowniczego, pływającego,

5. Prowadzenie oraz udział w doskonaleniu zawodowym i zajęciach wychowania fizycznego,

6. Aktywne uczestniczenie w zmianie służby i sprawowanie bieżącego nadzoru nad stanem technicznym sprzętu, zabezpieczeniem mienia, przestrzeganiem dyscypliny przez podwładnych.

2. Nazwa i typ obsługiwanych na danym stanowisku maszyn i urządzeń:

Armatura wodno-pianowa, urządzenia hydrauliczne do cięcia i rozpierania, piły mechaniczne do drewna, metalu i betonu, drabiny, zestaw medyczny PSP R1, sprzęt pływający, sprzęt ochrony dróg oddechowych, pompy spalinowe, agregaty prądotwórcze, poduszki pneumatyczne, maszyny warsztatowe: wiertarka, szlifierka, kompresor, spawarka, myjka ciśnieniowa.

3. Nazwa komórki organizacyjnej w której znajduje się stanowisko:

Jednostka Ratowniczo Gaśnicza w Kraśniku.

II Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi, uciążliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia

Zagrożenie	Źródło zagrożenia (przyczyna)	Możliwe skutki zagrożenia	Ciężkość następstw	prawdopodobieństwo	ryzyko	Środki ochrony przed zagrożeniami oraz działania podjęte w celu obniżenia poziomu ryzyka
Substancje chemiczne	działania rat- gaś, uwolnienie TSP stosowanie chemicznych środków gaśniczych stosowanie środków do dezynfekcji i dekontaminacji sprzętu uzupełnianie paliwa w sprzęcie silnikowym	zatrucie, poparzenie, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	stosowanie ubrań gazoszczelnych, aparatów ochrony dróg oddechowych, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur i instrukcji, doskonalenie zawodowe
Promieniowanie elektromagnetyczne	używanie sprzętu łączności bezprzewodowej	zmęczenie, ból głowy	mała	mało prawdopodobne	b. małe	zapewnienie dobrego stanu technicznego sprzętu, wykonywanie badań natężenia pola elektromagnetycznego
Substancje biologiczne	działania rat- gaś: ewakuacja oraz udzielanie pomocy medycznej osobom poszkodowanym (kontakt z krwią i innymi substancjami biologicznym ) kontakt z substancją niebezpieczną np. wąglik	choroby zakaźne (wirus kleszczowego zapalenia mózgu, wirus zapalenia wątroby typu C, B, wirus wścieklizny, wirus ptasiej grypy), zatrucie, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	stosowanie ubrań gazoszczelnych, sprzętu ochrony dróg oddechowych, jednorazowych rękawic ochronnych, ubrań przeciw AIDS, dezynfekcja i dekontaminacja użytego sprzętu, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur i instrukcji, doskonalenie zawodowe, szczepienia ochronne
Wybuch	działania rat- gaś: rozerwanie zbiorników na paliwo (ciekłe, gazowe) zapłon oparów cieczy i gazów eksplozja materiałów wybuchowych	oparzenia , uszkodzenia ciała, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	stosowanie odzieży i sprzętu ochrony osobistej, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, doskonalenie zawodowe
Pyły	działania rat- gaś: strefa dużego zadymienia (produkty spalania) strefa dużego zapylenia (młyny, magazyny zbożowe, zakłady obróbki drewna)	schorzenia dróg oddechowych	średnia	mało prawdopodobne	małe	stosowanie sprzętu ochrony dróg oddechowych, doskonalenie zawodowe
Hałas	działania rat- gaś, obsługa pilarek spalinowych, pomp i agregatów prądotwórczych	schorzenia słuchu	średnia	mało prawdopodobne	małe	dobry stan techniczny sprzętu, ochraniacze słuchu
Prąd elektryczny	działania rat- gaś, skierowanie strumienia wody na urządzenia elektryczne pod napięciem, zetknięcie z uszkodzonymi urządzeniami będącymi pod napięciem uszkodzenie przewodów, nieszczelność izolacji urządzeń warsztatowych, biurowych, gospodarstwa domowego	porażenie prądem elektrycznym, poparzenia, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	stosowanie odzieży i sprzętu ochrony osobistej, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, doskonalenie zawodowe, zapewnienie sprawności ochron przeciwporażeniowych i zabezpieczeń
Przeciążenie układu ruchu	uczestnictwo w działaniach ratowniczo - gaśniczych uczestnictwo w zawodach sportowo pożarniczych i zajęciach WF	dolegliwości układu mięśniowo - szkieletowego	średnia	prawdopodobne	średnie	przerwy w pracy, wymiana ratowników, zajęcia sportowe poprzedzone rozgrzewką, doskonalenie zawodowe
Stres	działania rat- gaś: niebezpieczne sytuacje podczas akcji rat - gaś prowadzenie działań w obecności osób rannych oraz zmarłych	nerwice, choroby układu pokarmowego, układu krążenia	średnia	prawdopodobne	średnie	wypoczynek, prowadzenie szkoleń na temat radzenia sobie ze stresem, opieka psychologa
Wysoka temperatura	działania rat- gaś: prowadzenie działań rat-gaś w strefie wysokiej temperatury zetkniecie się z palącymi się lub gorącymi przedmiotami prowadzenie działań rat-gaś podczas upałów	odwodnienie, udar cieplny, poparzenia, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	stosowanie odzieży i sprzętu ochrony osobistej, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, zapewnienie napojów, wymiana ratowników, doskonalenie zawodowe
Niska temperatura	prowadzenie działań rat-gaś w warunkach zimowych	odmrożenia, przeziębienia	średnia	mało prawdopodobne	małe	stosowanie odzieży ochronnej, zapewnienie ciepłych napojów i możliwości ogrzania się, wymiana ratowników, doskonalenie zawodowe
Naruszona konstrukcja	prowadzenie działań rat-gaś w budynkach o naruszonej, nadpalonej konstrukcji budowlanej	potłuczenie ciała, złamania kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	sprzęt ochrony osobistej, asekuracja, zachowanie ostrożności, doskonalenie zawodowe
Wypadek drogowy	jazda samochodem	potłuczenie ciała, złamania kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	Postępowanie zgodnie z przepisami, wzmożona uwaga,
Uderzenie, przygniecenie, przez spadający, wysypujący się czynnik materialny	działania rat- gaś: zawalenie się konstrukcji budowlanej osunięcie się ziemi	potłuczenia ciała, złamania kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	sprzęt ochrony osobistej, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, doskonalenie zawodowe
Uderzenie o przedmioty	udział w działaniach ratowniczych prace remontowe i warsztatowe zajęcia sportowe	potłuczenia ciała, złamania kości	mała	prawdopodobne	małe	przestrzeganie przepisów bhp, zachowanie ostrożności, doskonalenie zawodowe
Potkniecie się, poślizgnięcie, utrata równowagi w tym z wysokości	działania rat- gaś: prowadzenie działań ratowniczych na mokrych i oblodzonych nawierzchniach prowadzenie działań ratowniczych na wysokości udział w zajęciach sportowych i zawodach sportowo pożarniczych	potłuczenie ciała, złamania kości, obrażenia wewnętrzne, śmierć	duża	mało prawdopodobne	średnie	sprzęt ochrony osobistej, asekuracja, postępowanie zgodnie z przepisami , zachowanie ostrożności, doskonalenie zawodowe
Kontakt ze zwierzętami	działania rat- gaś: ewakuacja, ratowanie, uwalnianie zwierząt	rany na skutek ugryzienia , zarażenie wścieklizną, potłuczenia ciała	średnie	mało prawdopodobne	małe	odzież ochronna, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, doskonalenie zawodowe
Kontakt z wodą	używanie wody do działań rat- gaś prowadzenie działań rat-gaś na rzekach i akwenach wodnych	przeziębienie, reumatyzm, śmierć przez utopienie	duża	mało prawdopodobne	średnie	odzież ochronna, zapewnienie wymiany zamoczonej odzieży, postępowanie zgodnie z przepisami, przestrzeganie procedur, zachowanie ostrożności, doskonalenie zawodowe

1. Stwierdzone wypadki oraz choroby zawodowe i inne następstwa dla zdrowia:

W ciągu ostatnich trzech lat nie odnotowano wypadków przy pracy, nie występują również choroby zawodowe

III Informacja o ryzyku zawodowym na stanowiskach: ratownika, ratownika - kierowcy

1. Istota ryzyka:

Rodzaj zagrożenia - wypadkowe, chorobowe

Zagraża :

Działania ratowniczo - gaśnicze - kontakt z substancjami chemicznymi i biologicznymi, wysoką i niską temperaturą, prądem elektrycznym, zwierzętami, wodą, pyłem, hałasem, wybuch, upadek z wysokości, poślizgnięcie się, potknięcie, uderzenie o przedmioty, uderzenie przez przedmiot, przygniecenie, wypadek drogowy, sytuacje stresowe, przeciążenie układu ruchu.

2. Cechy ryzyka :

Ryzyko średnie- stale postrzegalne

3. Kontakt z zagrożeniami :

Akcje ratowniczo - gaśnicze (nieprzewidziane sytuacje, stan wyższej konieczności), lekceważenie przepisów i zasad „uprawianie rutyny”, niezastosowanie środków ochrony indywidualnej

4. Skutki ryzyka :

Czasowe obniżenie sprawności, stałe obniżenie sprawności, konieczność zmiany zawodu lub stanowiska, całkowita niezdolność do pracy, kalectwo, śmierć.

5. Prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ryzyka :

Prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ryzyka - małe.

• Na przestrzeni ostatnich trzech lat na tych stanowiskach nie wydarzył się wypadek przy pracy.

• Nie stwierdzono również chorób zawodowych.

7. Działania zapobiegawcze i naprawcze :

• przestrzegać przepisy procedury i instrukcje,

• stosować sprzęt ochrony osobistej i odzież ochronną,

• dbać właściwy stan techniczny środków transportu, maszyn i urządzeń,

• przestrzegać czasookresu badań technicznych i legalizacji sprzętu i urządzeń,

• uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym, ćwiczeniach,

• przystępować do pracy w dobrej dyspozycji fizycznej i psychicznej, podczas działań ratowniczych zachować zdrowy rozsądek i rozwagę.

IV Ocena poziomu ryzyka zawodowego

Data oceny	Poziom ryzyka z określeniem zagrożeń powodujących ryzyko
01.03.2005 r.	Z racji wykonywanych zadań i możliwości wystąpienia czynników, które mogą spowodować bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie życia, należy przyjąć poziom ryzyka średni, a w związku z tym, że zastosowano maksymalne możliwe środki ochrony przed zagrożeniami oraz podjęto działania w celu obniżenia poziomu ryzyka - akceptowalny.

6

2

---