POCZĄTKUJĄCY - UCHWYCENIE UWAGI I NAŚLADOWANIE

PROGRAM: UZYSKANIE KONTAKTU WZROKOWEGO

Procedura programowa: s

1. Reakcja na imię dziecka - usiądź naprzeciw dziecka. Wypowiedz jego imię i postaraj się zwrócić jego uwagę poprzez pokazanie czegoś słodkiego, na za­chętę na wysokości wzroku. Gdy dziecko uchwyci kontakt z tobą przez jedną sekundę, natychmiast daj mu smakołyk. W trakcie następnych sesji, po wypo­wiedzeniu imienia dziecka i pokazaniu czegoś na zachętę, zwiększ czas oczekiwa­nia do kilku sekund. Na zakończenie oczekuj na reakcję dziecka bez pokazywania dodatkowych rzeczy dla zachęcenia dziecka do współpracy. Jeśli dziecko zacznie spoglądać na Ciebie w sposób spontaniczny, kontynuuj metodę zachęty dziecka.

2. Przez 5 sekund — powtórz procedurę z pkt. 1 i postaraj się utrzymać kontakt wzrokowy przez 5 sekund, uprzednio pokazując dziecku coś na zachętę. W końcowej fazie oczekuj na reakcję bez uprzedniej zachęty dziecka.

3. Podczas zabawy - daj dziecku zabawkę i posadź je przy stole. Usiądź po przeciwnej stronie stołu i wypowiedz imię dziecka. Podpowiedz dziecku, aby spojrzało na ciebie i wymuś odpowiedź przy pomocy zachęty. Zmniejszaj stopień podpowiedzi w miarę upływu długości trwania sesji. Na zakończenie poproś dziecko o reakcję przy użyciu jak najmniejszych środków pomocniczych.

4. Z oddali - powtórz procedurę z pkt. 3, lecz usiądź na odległość metra. Wypowiedz imię dziecka i pomóż mu spojrzeć na ciebie. Zmniejsz stopień pomocy podczas kolejnych zajęć. Kończąc eksperyment, zmniejsz pomoc dziecku do minimum. Podczas trwania sesji, zwiększaj dystans pomiędzy dzieckiem.

1. Reakcja na prośbę „spójrz na mnie" - usiądź obok dziecka. Wypowiedz prośbę „spójrz na mnie". Wykorzystaj te same procedury zachęty i pomocy, jak w pkt. 1.

Materiały: przedmioty lub coś słodkiego. Sugerowane warunki pracy: siedzenie na krzesłach.

Pomocne wskazówki: unieś zachętę do poziomu wzroku i delikatnie popro­wadź brodę dziecka do góry, aby uzyskać kontakt wzrokowy. Wykorzystaj meto­dę przedłużania czasu: przedłużaj czas na udzielenie podpowiedzi co 2 sekundy.

Instrukcje	Reakcje	Data rozpoczęcia	Data opanowania czynności
(1-4) Imię dziecka (5) „Spójrz na mnie"	(1-5) uzyskanie kon­taktu wzrokowego
1. Przez 1 sekundę
2. Przez 5 sekund
3. Podczas zabawy
4. Z odległości
5. W odpowiedzi na prośbę „spójrz na mnie"

Uwaga: Musicie być pewni, iż dziecko patrzy wam dokładnie w oczy, a nie na rzecz, która zachęca je do skierowania wzroku w wybrane miejsce.

PROGRAM: NAŚLADOWANIE PROSTYCH CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

Procedura programowa: usiądź na krześle naprzeciw dziecka i skup jego uwa­gę. Przedstaw mu swoją prośbę „zrób..." i przedstaw mu czynność, jaką dziecko ma wykonać. Podpowiedz dziecku, w jaki sposób ma wykonać polecenie i po­móż mu w realizacji tego zamierzenia. Podczas kolejnych prób zmniejszaj liczbę podpowiedzi. W końcowej fazie nagradzaj tylko te odpowiedzi, które padły po niewielkich podpowiedziach. W ostateczności nagradzaj tylko prawidłowe, sa­modzielne odpowiedzi.

Sugerowane warunki pracy: siedzenie na krzesłach.

Pomocne wskazówki: ruchowa pomoc dziecku w przedstawieniu żądanych czynności.

Wykonywana czynność	Reakcja	Data rozpoczęcia	Data opanowania czynności
1. Zapukaj w stół
2. Zaklaszcz w ręce
3. Pomachaj
4. Unieś ręce do góry
5. Stąpaj nogami
6. Klaśnij w nogi
7. Pomachaj głową
8. Pokiwaj głową
9. Obróć się
10. Zakryj twarz dłońmi
11. Dotknij ramion
12. Skacz
13. Krążenia ramion
14. Dotknij brzucha
15. Maszeruj
16. Wyciągnij ramiona
17. Zapukaj
18. Połóż ręce na biodrach
19. Potrzyj rękoma
20. Dotknij głowy

Uwaga: Niektóre dzieci mogą szybciej opanować czynności z wykorzystaniem rzeczy (np. naciskanie na dzwonek, umieszczanie klocków w wiaderku) niż czyn­ności ruchowe. Po pięciu próbach nauki danej czynności, musisz wprowadzić kolejne zadanie, gdyż ta zdolność może spowszednieć!

PROGRAM: NAŚLADOWANIE CZYNNOŚCI RUCHOWYCH Z OBIEKTAMI

Procedura programowa: połóż dwa identyczne przedmioty na stole. Usiądź przy stole naprzeciwko dziecka. Skup na sobie jego uwagę. Poproś dziecko o podjęcie działania, przedstawiając jednocześnie zabawę z drugim przedmiotem. W tym celu możesz wykorzystać znaną metodę stosowania nagród. Zmniejszaj liczbę podpo­wiedzi w trakcie trwania sesji. W późniejszym etapie, nagradzaj tylko te odpowie­dzi, które były najmniej błędne. Na zakończenie eksperymentu, nagradzaj tylko bezbłędne odpowiedzi.

Materiały: przedmioty do zabawy.

Sugerowane warunki pracy: siedzenie na krzesłach.

Pomocne wskazówki: postaraj się pokazać dziecku, czego od niego oczekujesz.

Wykonywana czynność	Reakcja	Data rozpoczęcia	Data opanowania czynności
1. Połóż klocek w wiaderku
2. Naciśnij na dzwonek
3. Popychaj samochodzik
4. Pomachaj flagą
5. Uderzaj w bęben
6. Włóż kapelusz na głowę
7. Maluj na papierze
8. Wytrzyj usta
9. Uderzaj plastikowym młot­kiem
10. Potrząśnij
11. Nakarm lalkę
12. Podnieś słuchawkę do ucha
13. Wypij ze szklanki
14. Dmuchnij w trąbkę
15. Zaczesz włosy
16. Pobaw się lalką
17. Skręć rulon z plasteliny
18. Włóż monetę do banku
19. Pocałuj lalkę
20. Postaw pieczątkę na pa­pierze

Uwagi: Postaraj się wybierać czynności, które są zarazem zabawą. 136

PROGRAM: NAŚLADOWANIE PODSTAWOWYCH CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

Procedura programowa: usiądź naprzeciwko dziecka i skup na sobie jego uwagę. Poproś go o wykonanie prostej czynności, którą musisz wcześniej zade­monstrować. Przez pewien czas stosuj podpowiedzi i system nagradzania. Za każdym razem zmniejszaj liczbę podpowiedzi. W ostateczności nagradzaj tylko prawidłowe odpowiedzi.

Sugerowane miejsce pracy: siedzenie na krzesłach i wykonywanie czynności.

Pomocne wskazówki: pomoc dziecku przy naśladowaniu czynności.

Wykonywana czynność	Reakcja	Data rozpoczęcia	Data opanowania czynności
1. Klaskaj w dłonie
2. Otwórz ręce i zamknij je
3. Pokaż palec wskazujący
4. Pokaż kciuki
5. Pokręć palcami
6. Potrzyj rękoma
7. Dotknij palcem wskazują­cym do kciuka
8. Wskazuj na różne części ciała
9. Dotknij palcem wskazują­cym do dłoni
10. Wyprostuj palec wskazu­jący
11. Wyprostuj kciuki
12. Zrób znak pokoju

Uwaga: Pamiętaj o pokazywaniu dziecku podstawowych czynności. Wiele dzie­ci poniżej 3-go roku życia może mieć trudności z wykonaniem niektórych czyn­ności.

PROGRAM: NAŚLADOWANIE PROSTYCH CZYNNOŚCI USTAMI

Procedura programowa: usiądź naprzeciwko dziecka i skup jego uwagę. Po­proś, aby wykonało ono prostą czynność, jednocześnie pokazując ją. Podpowiedz dziecku, co ma zrobić i daj mu za to nagrodę. W miarę trwania sesji zmniejszaj liczbę podpowiedzi. Stopniowo nagradzaj tylko te odpowiedzi, które poparte były jak najmniejsza liczbą podpowiedzi. Ostatecznie nagradzaj tylko prawidło­we odpowiedzi.

Sugerowane miejsce pracy: siedzenie na krzesłach, uchwycenie z dzieckiem kontaktu wzrokowego, naśladowanie podstawowych i drobnych czynności ru­chowych.

Pomocne wskazówki: usadź dziecko w takiej pozycji, by mogło wykonywać ruchy ustami. Wykorzystaj przedmioty, które mogą być pomocne w wykonywa­niu czynności (np. trąbka lub bańki mydlane do dmuchania, czy też lizak, który pomoże dziecku imitować wysuwanie języka na zewnątrz).

Wykonywana czynność	Reakcja	Data rozpoczęcia	Data opanowania czynności
1. Otwórz usta
2. Wysuń język na zewnątrz
3. Złącz usta
4. Szczękaj zębami
5. Dmuchaj
6. Uśmiechnij się
7. Zmarszcz czoło
8. Złóż usta do pocałunku
9. Dotknij językiem do górnej wargi
10. Wysuń górne zęby nad dolnymi

Uwagi: Przede wszystkim musisz ocenić cel tego programu. Jeśli zamierzasz potraktować ten program, jako wstęp do programu naśladowania mowy, byłoby lepiej, gdybyście połączyli czynności z naśladowaniem towarzyszących głosów. Jeśli masz trudności z pokazywaniem czynności, spróbuj użyć lustra. Pozwól, aby dziecko spojrzało na dwa odbicia w lustrze, a następnie w miarę postępu zaprze­stań jego używania.

---