PROGRAM AUTORSKI
(WŁASNY)
DLA
KLASY INTEGRACYJNEJ I-III
NA ROK SZKOLNY
2007-2010
Autor: mgr Małgorzata Reszkowska
„Bycie niepełnosprawnym oznacza nieustanną konfrontację z problemami w codziennym funkcjonowaniu w rodzinie, w pracy, w urzędzie, na ulicy.
Bycie niepełnosprawnym to częste zmaganie się z życiem w izolacji i na marginesie społeczeństwa. To napotykanie barier”
(A. Ostrowska, J.Sikorska, 1997, s.187)
Spis treści
O integracji szkolnej uczniów z wadą słuchu
Informacje ogólne
Organizacja klasy
Charakterystyka programu
Cele edukacji wczesnoszkolnej
Cele integracji
Metody, formy i zasady pracy
Ocena pracy uczniów
Współpraca z rodzicami
10.Koncepcja zajęć
11.Treści nauczania i oczekiwane efekty pracy ucznia
12. Informacja o ewaluacji programu
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
1.O integracji szkolnej uczniów z wadą słuchu.
Problematyka współczesnego nauczania i wychowywania dzieci
i młodzieży niepełnosprawnej wraz z pełnosprawnymi rówieśnikami stanowi od wielu lat częsty przedmiot rozważań i badań. Doniesienia na ten temat podkreślają korzyści kształcenia integracyjnego, które pozwala na pełne uczestnictwo dzieci niepełnosprawnych we wszystkich dobrach i uprawnieniach przynależnych pełnosprawnym.
Efekty nauczania dziecka niedosłyszącego w szkole masowej są nieporównywalnie lepsze od tych, jakie dziecko może osiągnąć w szkole specjalnej. Oczywiście to dziecko, które sprosta intelektualnie i emocjonalnie wymaganiom szkoły masowej.
Pozytywne wartości z pomagania dziecku niedosłyszącemu są bezsporną korzyścią również dla grupy dzieci słyszących. Obecność dziecka z defektem w zespole klasowym wpływa uwrażliwiająco na inne dzieci: może stać się źródłem bardziej dojrzałego doceniania swoich zdolności, rezygnowania z postawy egoistycznej na korzyść dostrzegania drugiego człowieka i wyzwalania w sobie chęci do pomagania mu. Stwarzamy więc całej grupie dzieci warunki rozwoju emocjonalnego i społecznego zgodnego z pozytywnym, humanistycznym systemem wartości.
Informacje ogólne.
Szkoła Podstawowa nr 13 w Rudzie Śląskiej usytuowana jest przy ulicy ks.J.Niedzieli 61. Pierwszy oddział integracyjny powstał w 1998 roku z inicjatywy mgr Małgorzaty Gerstel.
3. Organizacja klasy.
Od dawna spotykamy się z problemem dzieci niepełnosprawnych również na terenie naszej szkoły. Dotychczas byli oni prowadzeni bez specjalnie tworzonych dla nich korzystnych warunków uczenia się.
Aktualnie staramy się odpowiedzieć na potrzeby środowiska, a mianowicie tworzyć klasy integracyjne, by dzieciom niepełnosprawnym oraz pozostałym, w tym wybitnie zdolnym, stworzyć warunki jak najlepsze do pełnego rozwoju we wszystkich sferach, z zastosowaniem w stosunku do każdego ucznia pełnej indywidualizacji oraz zróżnicowania programu nauczania w zależności od możliwości dziecka.
Planowana klasa integracyjna to zespół dzieci zdrowych i niepełnosprawnych.
Klasa będzie liczyła 20 uczniów, w tym od 3 do 5 dzieci niepełnosprawnych, głównie z niedosłuchem. Prowadzić ją będzie 2 nauczycieli (prowadzący i wspomagający). Nabór dzieci zdrowych do tej klasy odbywa się za zgoda rodziców. Natomiast niepełnosprawni uczniowie muszą posiadać stosowne orzeczenie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, stwierdzające ich predyspozycje do tego typu klasy. Uczniowie będą realizować podstawowy zakres materiału przewidziany programem nauczania, ale na bieżąco będą dopasowywane metody dla zaspokojenia specjalnych potrzeb edukacyjnych, w zależności od dynamiki i rozwoju dziecka i jego tempa pracy. Dzieci z tej klasy będą otoczone szczególną opieką specjalistów: pedagoga specjalnego, logopedy i pedagoga szkolnego. Głównym zadaniem pedagogów będzie zintegrowanie dzieci oraz zapewnienie każdemu uczniowi rozwoju zgodnie z jego możliwościami. Chodzi o to, aby dzieci niepełnosprawne uwierzyły w siebie.
Uczniowie będą mieli swoją pracownię, która wyposażona jest w stoliki z krzesełkami. Połowa klasy wyłożona wykładziną dywanową stanowi część relaksacyjną i zabawową. W pracowni znajduje się również kącik przyrody.
W klasie znajduje się telewizor, video, radiomagnetofon, grafoskop, maszyna do pisania, komputer, drukarka, tablica magnetyczna, tablice korkowe, liczydło, wiele plansz oraz inne pomoce ułatwiające i uatrakcyjniające lekcje.
Zajęcia rewalidacyjne i korekcyjno- wyrównawcze będą odbywały się w dobrze wyposażonym gabinecie do terapii. W szkole jest wydzielone pomieszczenie do ćwiczeń logopedycznych.
By wszystkie dzieci mogły w pełni realizować się w szkole, widzę potrzebę modyfikacji programu nauczania szczególnie dla dzieci niepełnosprawnych, by opierając się na funkcjach nie zaburzonych oraz na ustawicznym usprawnianiu funkcji zaburzonych stworzyć optymalne warunki do pełnej realizacji w procesie nauczania.
4.Charakterystyka programu.
Program ten został napisany z myślą o sprawnych i niepełnosprawnych
uczniach klas I-III. Oparty został na Programie wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku, dopuszczonym do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisanym do wykazu programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego na poziomie klas I-III. Numer dopuszczenia: DKW - 4014 - 267/99 SP-13-01-06/07
Przyjęte w nim założenia, cele, treści kształcenia, formy i metody ich realizacji sprzyjają
wszechstronnemu rozwojowi dziecka, uwzględniają bowiem jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne, estetyczne i fizyczne.
Integralny charakter tego programu przejawia się;
w doborze treści edukacyjnych;
w stosowaniu różnorodnych metod pracy, dostosowanych do potrzeb
i możliwości dzieci 7-10 letnich (w tym dla uczniów z niedosłuchem);
w scalaniu oddziaływań wychowawczych rodziny, szkoły i pozostałych środowisk, w jakich funkcjonuje dziecko.
Praca nauczycieli będzie polegała na prowadzeniu w obrębie jednej klasy uczniów sprawnych i niepełnosprawnych.
Program terapii nie jest programem szczegółowym z rozpisanymi tematami na każde zajęcia. Program taki mijałby się z celem. Jest to program ukazujący główne elementy składowe pracy terapeutycznej z dziećmi z wadą słuchu. Jest programem otwartym, do którego można wnieść nowe elementy, nowe ćwiczenia, w zależności od potrzeb i możliwości dziecka.
5. Cele edukacji wczesnoszkolnej.
Głównym celem edukacji wczesnoszkolnej jest zapewnienie każdemu dziecku warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości, wiedzy i umiejętności
zgodnych z ich potencjalnymi możliwościami.
Edukacja na tym szczeblu kształcenia ma wspomagać:
kształtowanie szczęśliwego, aktywnego poznawczo, asertywnego
dziecka, umiejącego wypowiadać swoje zdanie i wysłuchać opinii
innych ludzi;
kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka na stres, lęki, napotykane trudności, umiejętność radzenia sobie z nim i działania w różnych sytuacjach;
całościowe postrzeganie świata;
dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych;
ciekawość poznawczą, pozytywne nastawienie do uczenia się;
zdobywanie wiedzy i umiejętności z pomocą nauczyciela i samodzielnie;
rozwijanie zainteresowań i uzdolnień;
kształtowanie obrazu własnej osoby i samooceny;
kształtowanie więzi rodzinnych, społecznych, narodowych, międzynarodowych;
zdobywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, umożliwiających samodzielne uczenie się;
nabywanie umiejętności organizowania sobie pracy i współdziałania
w grupie;
kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, dzieł literackich i plastycznych i muzycznych;
kształtowanie nawyku dbania o sprawność fizyczną, zdrowie i higienę.
6.Cele integracji.
Do najważniejszych celów klasy integracyjnej należą:
stworzenie każdemu dziecku optymalnych warunków rozwoju : w sferze procesów poznawczych i intelektualnych, w sferze emocjonalno - społecznej, w sferze psychologicznej,
w zakresie sprawności manualnej;
wykształcenie u wszystkich dzieci postaw tolerancji, akceptacji, szacunku, wrażliwości, gotowości służenia pomocą, otwartości i wyrozumiałości;
rozwijanie zrozumienia dla innych zachowań, dostrzeganie pozytywnych stron dziecka upośledzonego, dziecka z zaburzeniami;
społeczna integracja dzieci niepełnosprawnych w zespole pełnosprawnych rówieśników.
przeciwdziałanie istniejącym w społeczeństwie tendencjom do separacji ludzi niepełnosprawnych;
uwrażliwianie społeczeństwa na problemy dzieci sprawnych inaczej.
Podstawowe założenia klasy integracyjnej to:
- objęcie nauczaniem dzieci o różnych możliwościach intelektualnych w jednym zespole klasowym;
- indywidualizacja treści, metod i form nauczania;
- wdrażanie do prawidłowych zachowań w zakresie kontaktów interpersonalnych i radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych;
- prowadzenie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych zajęć rewalidacji indywidualnej w celu : optymalnego usprawnienia funkcji psychicznych i fizycznych, rozwijania wyobraźni i aktywności twórcze;
- wdrażanie umiejętności kierowania własnym rozwojem - wdrażanie umiejętności samooceny i samokontroli;
- kształtowanie w sobie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych, rozumienia ich poglądów;
- wyrabianie u dziecka niepełnosprawnego odporności psychicznej, umiejętności wygrywania i przegrywania, jak i zrównoważenia w zakresie dynamiki procesów nerwowych;
7. Metody, formy i zasady pracy.
Metody
Zajęcia będą prowadzone różnymi metodami, wzajemnie ze sobą powiązanymi. Będą to głównie metody poszukujące, podające i praktyczne. Praca dziecka będzie opierać się na ciągłym działaniu, doświadczeniu, gromadzeniu informacji z różnych dziedzin życia.
W pracy indywidualnej z dzieckiem niedosłyszącym będą miały zastosowanie liczne metody:
metoda słuchowa;
metoda wzrokowa;
metoda mechaniczna;
metoda uwrażliwiania miejsc artykulacyjnych;
metoda czuciowa;
metoda przekształceń artykulacyjnych;
Różnorodność metod edukacyjnych stosowanych na zajęciach ma na celu wyzwolić w dziecku wieloaspektową aktywność poznawczą, w której rozwija nie tylko wiedzę o świecie, ale także rozwija się fizycznie, psychicznie
i kształtuje poczucie własnego "Ja".
Formy pracy:
wielopoziomowa
pełna indywidualizacja pracy z dzieckiem
Zasady:
Warunkiem powodzenia w pracy z dzieckiem niedosłyszącym jest postrzeganie pewnych zasad postępowania w czasie zajęć.
Zasady te przedstawiają się następująco:
Podstawą rozpoczęcia pracy z dzieckiem niedosłyszącym jest całkowita akceptacja dziecka przez nauczyciela oraz zaakceptowanie nauczyciela przez dziecko /nawiązanie dobrego kontaktu/.
Podstawą każdego prawidłowego działania dziecka jest zrozumienie, utrwalenie w pamięci,
przypominanie i odtwarzanie.
Dziecko poznaje świat wszystkimi zmysłami, należy więc je wszystkie wykorzystać i rozwijać /polisensoryczność/.
W doborze ćwiczeń należy kierować się zasadą stopniowania trudności i zawsze rozpoczynać
od tych ćwiczeń , które dziecko dobrze już opanowało.
Systematyczność jest warunkiem osiągnięcia trwałego efektu.
Każde zajęcia rozpoczynamy od ćwiczeń oddechowych i ćwiczeń narządów artykulacyjnych.
Ćwiczenia powinny mieć charakter zabawowy, a nie formę typowej lekcji, gdyż dziecko lepiej zapamiętuje to, co jest atrakcyjne.
Każda forma ćwiczenia traci swą wartość, jeżeli powoduje zmęczenie i nudzenie.
Koncentracja uwagi dziecka jest krótkotrwała, więc trzeba zmieniać rodzaje zdań. Należy je zmieniać także, gdy dziecko nie ma ochoty na przeprowadzane ćwiczenie.
W czasie ćwiczeń korzystamy z estetycznych i wyraźnych pomocy /etykietki
z napisami, ilustracje/, które ułatwiają przystosowanie i zrozumienie słownictwa.
Gdy uczymy dziecko nowego słowa, pokazujemy mu w miarę możliwości odpowiedni przedmiot, osobę lub czynność, posługujemy się obrazkami.
Należy rozwijać każdy objaw spontanicznej mowy dziecka, nawet wtedy, gdy rozpoczęta przez dziecko rozmowa zupełnie nie wiąże się
z zaplanowanym tematem zajęć.
Cały czas pamiętamy o tym, by podczas ćwiczeń /tak mowy, jak i innych czynności/ mówić, omawiać, wyjaśniać, zachęcać dziecko do spontanicznego wypowiadania się.
Należy mówić do dziecka poprawnie, nie dzieląc wyrazów na sylaby, bez przesady w mimice i artykułowaniu.
Nagrodą i pochwałą uzyskamy więcej niż karą, ale tylko wtedy, gdy dziecko otrzyma ją za rzeczywisty wysiłek.
Pracujemy w pogodnej atmosferze, tylko z dzieckiem zdrowym i wypoczętym.
Rodzice powinni brać czynny udział w działaniach rewalidacyjnych, uczestnicząc w miarę możliwości w ćwiczeniach i kontynuując je w domu.
8. Ocena pracy uczniów.
W klasie integracyjnej będę stosowała bieżącą, semestralną i roczną ocenę opisową, która będzie spełniać następujące funkcje:
diagnostyczną -dającą odpowiedź na pytanie, jak daleko w rozwoju jest uczeń względem wymagań stawianych przez nauczyciela;
informacyjną - przekazującą informacje, co dziecko zdołało opanować, poznać, zrozumieć i jaki był jego wkład pracy;
korekcyjną - odpowiadającą na pytanie nad czym uczeń musi jeszcze popracować, co poprawić, zmienić, udoskonalić;
rozwojową - odnoszącą się zarówno do uczniów jak i do nauczycieli, koncentrującą się na dziecku, ale również aktywizującą nauczyciela, mobilizując go do zmian i dalszego rozwoju.
motywacyjną - zachęcającą dziecko do samorozwoju, dalszego wysiłku, dodającą wiary we własne siły i nadzieje na osiągnięcie sukcesu.
W bieżącej ocenie opisowej będę eksponowała indywidualne osiągnięcia dziecka nie porównując go z innymi uczniami. Będę również wskazywała dobre i słabe strony pracy oraz sposoby poprawy. Pomocne mi w tym będą opracowane "karty wstępnej obserwacji dziecka"
i "karty szkolnych osiągnięć ucznia". Gromadzone na nich spostrzeżenia i obserwacje pozwolą
mi rzetelnie przekazywać informacje o postępach dydaktyczno-wychowawczych rodzicom
i uczniom. Ocena dziecka niedosłyszącego będzie zawsze względna. Jej relatywność oznacza uwzględnienie możliwości i obiektywnych ograniczeń dziecka, mimo iż wymagania wobec niego będą takie same jak w stosunku do całego zespołu klasowego.
Semestralną ocenę opisową będę kierować w formie listu do ucznia oraz informacji do rodziców. Zawierać one będą zalecenia i wskazówki dla ucznia dotyczące zarówno postępów w edukacji jak i rozwoju społeczno-emocjonalnym.
Ocena roczna będzie podkreślała zmiany w rozwoju dziecka, wynikające ze stosowania wskazówek zawartych w ocenie semestralnej. Oprócz świadectwa, każdy uczeń otrzyma list pochwalny za trud włożony w całoroczną pracę i osiągnięte wyniki.
9. Współpraca z rodzicami.
konsultacje,
udział rodziców w zebraniach ( jeden raz w miesiącu),
uczestnictwo rodziców w zajęciach otwartych - z wkomponowanym w zajęcia ich udziałem, wdrażanie ich do współpracy z dzieckiem,
uczestnictwo rodziców w warsztatach, prelekcjach,
udział rodziców w organizowaniu imprez okazjonalnych,
udział rodziców w przygotowywaniu pomocy do zajęć,
uczestnictwo w wyjazdach integracyjnych - wycieczki klasowe, "zielona szkoła".
10. Koncepcja zajęć.
Zajęcia będą rozpoczynały się w kręgu rozmowami wstępnymi ( około 15 min.) - w części relaksacyjnej klasy. Krąg to miejsce, gdzie uczniowie będą mieli wzajemny kontakt wzrokowy, będą uczyć się wyrażać siebie, poznawać innych.
W kręgu będą rozwiązywać problemy, dzielić się refleksjami, spostrzeżeniami. Dzień pracy również zakończą w kręgu, aby podzielić się swoimi osiągnięciami, bądź niepowodzeniami
( na wykładzinie uczniowie będą siadać także w innych momentach zajęć)
Praca w czasie lekcji będzie indywidualna zróżnicowana z uwzględnieniem możliwości
każdego ucznia, zarówno niepełnosprawnego i sprawnego. Duży nacisk będzie położony
na pracę w grupach oraz parami.
Zajęcia będą prowadzone różnorodnymi metodami, by w jak najlepszy sposób zaktywizować uczniów do pracy na lekcji poprzez uatrakcyjnienie zajęć oraz rozwijanie uczniów we wszystkich sferach.
Po zapoznaniu się z dziećmi wprowadzę w klasie pierwszej godzinę tygodniowo nieodpłatnych zajęć otwartych, gdzie dla chętnych uczniów będą prowadzone zajęcia artystyczne uwzględniające:
zainteresowania;
uzdolnienia;
Zajęcia będą miały rolę motywującą, kształtującą, samokontrolną, rozwijającą sprawności manualne, gospodarkę czasem.
Uczniowie niepełnosprawni na równi z innymi będą uczestniczyć we wszystkich działaniach, imprezach i akcjach społecznych klasy i szkoły. Powierzone im role mogą jedynie mniej angażować ich słownie, stosownie do ich możliwości.
Wprowadzę również zajęcia otwarte dla rodziców, z elementami wspólnej zabawy i nauki: dzieci + rodzice. Po przeprowadzonych zajęciach będzie miała miejsce wspólna refleksja na temat odbytych zajęć.
Do podstawowych wymagań programowych będą wplatane w miarę potrzeby elementy programu terapii mowy uczniów niedosłyszących z klas I-III.
Program ten zawiera następujące elementy:
Ćwiczenia oddechowe.
Ćwiczenia głosowe.
Ćwiczenia narządów mowy.
Ćwiczenia artykulacyjne.
Ćwiczenia słuchu awerbalnego.
Ćwiczenia słuchu werbalnego (fonematycznego).
Ćwiczenia odczytywania mowy z ust.
Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej.
Ćwiczenia manualne.
Ćwiczenia oddechowe są niezwykle istotne dla dziecka z wadą słuchu. U dzieci tych występuje bardzo często nieprawidłowe oddychanie podczas fonacji.
Odpowiednie ćwiczenia oddechowe usprawniają aparat oddechowy, zwiększają pojemność płuc, kształtują ruchy przepony, uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia, różnicują fazy oddychania (wdech - wydech), wydłużają fazę wydechową, a także działają uspokajająco.
Ćwiczenia głosowe stosuje się po przeprowadzeniu ćwiczeń oddechowych. Ich celem jest:
ustawienie wysokości głosu, właściwej dla danej osoby;
ustawienie głosu - czyli wyrobienie umiejętności kierowania głosu na "maskę";
wyrobienie umiejętności modulowania wysokości głosu;
Ćwiczenia prowadzi się na samogłoskach: a, o, u, e, y, i, jak i na spółgłoskach półotwartych nosowych: m, n.
Ćwiczenia narządów mowy mają na celu usprawnienie ruchowe szczęki dolnej, warg, języka i podniebienia miękkiego, przy czym szczególnie istotna dla wyrazistości mowy jest sprawność motoryczna języka.
Ćwiczenia sprawności motorycznej języka powinny doskonalić zmiany kształtu i położenia masy języka, specyficzne ruchy właściwe wymowie określonych dźwięków oraz wymowie tych dźwięków.
Ćwiczenia artykulacyjne polegają na wywoływaniu głosek, których dziecko nie posiada, na korekcji wymowy głosek, a więc na uczeniu prawidłowych ruchów artykulacyjnych właściwych danym głoskom.
Ćwiczenia słuchu awerbalnego polegają na wykształceniu umiejętności rozróżniania siły dźwięków, ich wysokości i rytmu.
Umiejętność ta jest niezwykle potrzebna przy percepcji akcentów i melodii, ułatwia wydzielanie z ciągu mownego wyrazów i zdań oraz rozumienie ich znaczenia.
Ćwiczenia słuchu werbalnego (fonematycznego) polegają na kształtowaniu słuchu fonematycznego i pamięci słuchowej.
Ćwiczenia słuchu fonematycznego są bardzo potrzebne ze względu na naukę czytania i pisania. Czytając i pisząc dziecko musi przecież dokonywać analizy i syntezy dźwiękowej wyrazów i kojarzyć głoski ze znakami graficznymi.
Należy pamiętać, że "ćwiczenia słuchowe (słuchu awerbalnego i werbalnego) nie zmniejszają ubytku słuchu, ale polepszają rozumienie mowy, ponieważ doskonalą
słuch werbalny i awerbalny, usprawniają uwagę słuchową, co sprawia, że badania audiometryczne wykazują często podniesienie krzywej słuchowej nawet o kilka decybeli" (I.Styczek, Logopedia s.94 ).
Ćwiczenia odczytywania mowy z ust będą prowadzone jednocześnie z nauką mowy i mówienia. Odczytywanie mowy z ust jest środkiem uzupełniającym słuch w przypadku niedosłuchu. Program ćwiczeń przewiduje pracę nad:
dźwiękami mowy;
całymi wyrazami i zdaniami;
Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej są bardzo istotne w pracy z dzieckiem z wadą słuchu. Właśnie poprzez wzrok dziecko niedosłyszące kompensuje sobie ubytek słuchu. Sprawny analizator wzrokowy jest warunkiem prawidłowego postrzegania. Ma to olbrzymie znaczenie przy odczytywaniu mowy z ust. Wtedy bowiem dziecko musi spostrzec dużą ilość drobnych ruchów artykulacyjnych w ciągu sekundy. Tak więc ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej u dzieci z wadą słuchu jest etapem przygotowawczym do nauki czytania i pisania, jak również do nauki odczytywania mowy z ust.
Ćwiczenia manualne usprawniają jednocześnie zdolności manipulacyjne rąk, umiejętność koordynacji ruchu pod kontrolą wzroku (ważne podczas pisania), a więc ćwiczą tzw. małą motorykę. Wszelka aktywność ruchowa zarówno w zakresie małej jak i dużej motoryki wywiera pozytywny wpływ na kształtowanie właściwości psychomotorycznych.
12. Informacja o ewaluacji programu
Ewaluacja jest systematyczną refleksją nad własną pracą pedagogiczną wypływającą z badań (pomiaru dydaktycznego), podlegającą analizie i wpływającą na dalsze decyzje edukacyjne.
Działania ewaluacyjne skierowane są zarówno na system badania osiągnięć uczniów, jak i na własną ocenę pracy nauczyciela.
System badania osiągnięć uczniów.
Dokumentacja, z której wynika, czego i jak nauczyli się uczniowie, np.
teczki prac uczniowskich,
albumy,
materiał reportażowy - zdjęcia.
Arkusze obserwacji.
Karty kontrolne i testy sprawdzające umiejętności.
Prezentacje dokonań uczniowskich na forum klasy i szkoły.
Oceny opisowe.
Rozmowy.
System oceniania
Każdy uczeń podlega bieżącej, semestralnej i rocznej ocenie opisowej. Spostrzeżenia i obserwacje gromadzone są na „kartach wstępnej obserwacji dziecka” oraz na „kartach szkolnych osiągnięć ucznia”.
W bieżącej ocenie opisowej eksponowane są indywidualne osiągnięcia
dziecka. Każdy uczeń podlega również doraźnej ocenie podczas zajęć. Metody tego oceniania ustalają indywidualnie wychowawcy, nauczyciele i specjaliści stosując je zgodnie z możliwościami i potrzebami danego dziecka (ocena symboliczna- znaczki, symbole). Ważne jest, aby ocenić dziecko bezpośrednio po wykonaniu przez nie konkretnego określonego zadania, ponieważ ocena motywuje do dalszej pracy.
Semestralna ocena opisowa kierowana w formie listu do dziecka oraz informacji do rodziców zawiera zalecenia i wskazówki dla ucznia dotyczące postępów w edukacji jak i w rozwoju społeczno-emocjonalnym.
Ocena roczna podkreśla zmiany w rozwoju, wynikające ze stosowania wskazówek zawartych w ocenie semestralnej. Ocena roczna udokumentowana jest świadectwem oraz listem pochwalnym do dziecka.
Pod koniec klasy trzeciej uczniowie niepełnosprawni poddawani są badaniom kontrolnym (pod kątem postępów w nauce) w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rudzie Śląskiej.
Zakończenie
Powyższy program został opracowany na potrzeby klasy integracyjnej, w skład której będą wchodzić uczniowie zarówno ci z zaburzeniami i defektami rozwojowymi jak i tzw. przeciętni oraz wybitnie zdolni.
Program zawiera ogólne założenia i kierunki dydaktyczno -wychowawcze. Ze względu na integrację dzieci o różnym rodzaju i stopniu niepełnosprawności, program uzupełniony jest o indywidualne założenia edukacyjno - terapeutyczne dla tych dzieci.
Realizacja tego programu wymaga współpracy z innymi osobami: z dzieckiem, jego rodziną, pracownikami szkoły, poradniami specjalistycznymi i innymi instytucjami.
Program ten będzie otwarty, można w nim będzie dokonywać bieżących zmian wynikających z potrzeb dziecka.
Bibliografia
1. Clarke A., Upośledzenie umysłowe, PWN, Warszawa 1969.
2. Demelowa G., Elementy logopedii, WSiP Warszawa 1982.
3. Maciarz A. „ Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych”, Kraków, 1999, Oficyna Wydawnicza „Impuls”
4. Obuchowska I. „Dziecko niepełnosprawne w rodzinie”, Warszawa 1999, WSiP.
5. Popławska J., Sierpińska B., „Zacznijmy razem”- dzieci specjalnej troski w szkole podstawowej. Poradnik dla nauczycieli szkół integracyjnych, Warszawa, 2001, WSiP.
6. Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, WSiP Warszawa 1982.
7. „Wesoła szkoła”. Program zintegrowanej edukacji w klasach I-III , WSiP S.A. Warszawa 2004.
8. Wyczesany J. , Dziecko z wadą słuchu w szkole podstawowej, SPONSOR, Kraków 1992
9. Zabłocki K. „Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja”, Warszawa, 1999, Wyd. Żak
Aneks
Przykładowe wskazania do pracy z dzieckiem niedosłyszącym w klasie integracyjnej.
Uwzg1ędniając trudności wynikające z obniżonej percepcji słuchowej należy:
o Posadzić dziecko blisko nauczyciela /pierwsza ławka, rzędy boczne /,
o Zwracać uwagę by twarz mówiącego była dobrze oświetlona /odczytywanie mowy z ust/,
o Mowa mówiącego winna być wyraźna, nieco powolniejsza, formułowana w krótkich, jasnych zdaniach,
o Ułatwiać rozumienie mowy poprzez podsunięcie tematu, który jest przedmiotem rozmowy /drobne wskazówki dodatkowe, słowo kluczowe, które ma główne znaczenie w danej rozmowie/,
W toku prowadzonej lekcji:
o Sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych. W razie potrzeby udzielać dodatkowych wyjaśnień i naprowadzeń /np. w formie graficznej/,
o Pytania i polecenia słowne formułować w spos6b jasny, prosty: w toku lekcji sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych i w razie potrzeby udzielać dodatkowych wyjaśnień wykorzystując sytuacje, ilustracje, stosować także pytania pomocnicze, powtórzenia, schematy graficzne.
o Zachęcać do wypowiadania się na określone tematy prostymi zdaniami zawierającymi podmiot i orzeczenie, w późniejszym czasie także bliższe określenia,
Rea1izację programu nauczania dostosować do potrzeb i możliwości percepcyjnych ucznia, konieczność indywidualizacji procesu lekcyjnego i wymagań programowych:
o Pomijać te partie materiału programowego, które nie są niezbędne do opanowania podstawowej wiedzy z poszczególnych przedmiot6w nauczania,
o W klasach I - III podstawowym zadaniem powinno być kształtowanie poprawnej mowy,
o Dyktanda /w razie potrzeby/ przeprowadzać indywidualnie, w czasie godzin indywidualnego nauczania - liberalnie oceniać błędy wynikające z niedosłuchu,
o Czytanki opracowywać z dzieckiem z wyprzedzeniem na zajęciach indywidualnych
/ stosują konkrety, ilustracje, scenki rodzajowe/,
o Materiał gramatyczno - ortograficzny opracowywać przede wszystkim w formie ćwiczeń praktycznych, bez egzekwowania znajomości reguł,
o Zwrócić szczegó1ną uwagę na czytanie ze zrozumieniem,
o Układać krótkie teksty słowne komentujące bezpośrednie wydarzenia z życia dziecka lub historyjki obrazkowe, aby mieć pewność, ze dziecko rozumie czytany tekst,
o Nie wymagać czytania i recytacji wierszy z zastosowaniem odpowiedniej intonacji, tempa i pauz,
o Pozostawić dziecku większą ilość czasu na sformułowanie odpowiedzi lub wykonanie działania,
W klasie stworzyć właściwą atmosferę wokół dziecka:
o Łagodzić sytuacje stresowe,
o Mobilizować zachętą i pochwałą do systematycznego pokonywania trudności, okazywać wobec grupy zadowolenie z drobnych nawet osiągnięć dziecka,
o Wykorzystując możliwości intelektualne pomagać w pozytywnym zaistnieniu na terenie klasy,
Ściśle współpracować z rodzicami dziecka:
o Udzielać wskazówek celem utrwalenia materiału dydaktycznego w domu,
o Przekazywać pisemny zestaw słów ważny dla danego materiału programowego,
Kontynuować terapię surdologopedyczną.
Prawidłowe funkcjonowanie dziecka z dysfunkcją w klasie szkolnej zależy w głównej mierze od warunków organizowanych przez środowisko, którym się ono wychowuje. Nie wszyscy uczniowie w niedosłyszący mogą w pełni realizować zalecenia, programu. Tylko skoordynowana działalność szkoły, specjalistów/ surdopedagogów, logopedów/ i rodziców może zapewnić im niezbędne warunki umoż1iwiające rea1izację programu szkoły masowej.
9