PROGRAM AUTORSKI

(WŁASNY)

DLA

KLASY INTEGRACYJNEJ I-III

NA ROK SZKOLNY

2007-2010

Autor: mgr Małgorzata Reszkowska

„Bycie niepełnosprawnym oznacza nieustanną konfrontację z problemami w codziennym funkcjonowaniu w rodzinie, w pracy, w urzędzie, na ulicy.

Bycie niepełnosprawnym to częste zmaganie się z życiem w izolacji i na marginesie społeczeństwa. To napotykanie barier”

(A. Ostrowska, J.Sikorska, 1997, s.187)

Spis treści

1. O integracji szkolnej uczniów z wadą słuchu

2. Informacje ogólne

3. Organizacja klasy

4. Charakterystyka programu

5. Cele edukacji wczesnoszkolnej

6. Cele integracji

7. Metody, formy i zasady pracy

8. Ocena pracy uczniów

9. Współpraca z rodzicami

10.Koncepcja zajęć

11.Treści nauczania i oczekiwane efekty pracy ucznia

12. Informacja o ewaluacji programu

Zakończenie

Bibliografia

Aneks

1.O integracji szkolnej uczniów z wadą słuchu.

Problematyka współczesnego nauczania i wychowywania dzieci

i młodzieży niepełnosprawnej wraz z pełnosprawnymi rówieśnikami stanowi od wielu lat częsty przedmiot rozważań i badań. Doniesienia na ten temat podkreślają korzyści kształcenia integracyjnego, które pozwala na pełne uczestnictwo dzieci niepełnosprawnych we wszystkich dobrach i uprawnieniach przynależnych pełnosprawnym.

Efekty nauczania dziecka niedosłyszącego w szkole masowej są nieporównywalnie lepsze od tych, jakie dziecko może osiągnąć w szkole specjalnej. Oczywiście to dziecko, które sprosta intelektualnie i emocjonalnie wymaganiom szkoły masowej.

Pozytywne wartości z pomagania dziecku niedosłyszącemu są bezsporną korzyścią również dla grupy dzieci słyszących. Obecność dziecka z defektem w zespole klasowym wpływa uwrażliwiająco na inne dzieci: może stać się źródłem bardziej dojrzałego doceniania swoich zdolności, rezygnowania z postawy egoistycznej na korzyść dostrzegania drugiego człowieka i wyzwalania w sobie chęci do pomagania mu. Stwarzamy więc całej grupie dzieci warunki rozwoju emocjonalnego i społecznego zgodnego z pozytywnym, humanistycznym systemem wartości.

2. Informacje ogólne.

Szkoła Podstawowa nr 13 w Rudzie Śląskiej usytuowana jest przy ulicy ks.J.Niedzieli 61. Pierwszy oddział integracyjny powstał w 1998 roku z inicjatywy mgr Małgorzaty Gerstel.

3. Organizacja klasy.

Od dawna spotykamy się z problemem dzieci niepełnosprawnych również na terenie naszej szkoły. Dotychczas byli oni prowadzeni bez specjalnie tworzonych dla nich korzystnych warunków uczenia się.

Aktualnie staramy się odpowiedzieć na potrzeby środowiska, a mianowicie tworzyć klasy integracyjne, by dzieciom niepełnosprawnym oraz pozostałym, w tym wybitnie zdolnym, stworzyć warunki jak najlepsze do pełnego rozwoju we wszystkich sferach, z zastosowaniem w stosunku do każdego ucznia pełnej indywidualizacji oraz zróżnicowania programu nauczania w zależności od możliwości dziecka.

Planowana klasa integracyjna to zespół dzieci zdrowych i niepełnosprawnych.

Klasa będzie liczyła 20 uczniów, w tym od 3 do 5 dzieci niepełnosprawnych, głównie z niedosłuchem. Prowadzić ją będzie 2 nauczycieli (prowadzący i wspomagający). Nabór dzieci zdrowych do tej klasy odbywa się za zgoda rodziców. Natomiast niepełnosprawni uczniowie muszą posiadać stosowne orzeczenie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, stwierdzające ich predyspozycje do tego typu klasy. Uczniowie będą realizować podstawowy zakres materiału przewidziany programem nauczania, ale na bieżąco będą dopasowywane metody dla zaspokojenia specjalnych potrzeb edukacyjnych, w zależności od dynamiki i rozwoju dziecka i jego tempa pracy. Dzieci z tej klasy będą otoczone szczególną opieką specjalistów: pedagoga specjalnego, logopedy i pedagoga szkolnego. Głównym zadaniem pedagogów będzie zintegrowanie dzieci oraz zapewnienie każdemu uczniowi rozwoju zgodnie z jego możliwościami. Chodzi o to, aby dzieci niepełnosprawne uwierzyły w siebie.

Uczniowie będą mieli swoją pracownię, która wyposażona jest w stoliki z krzesełkami. Połowa klasy wyłożona wykładziną dywanową stanowi część relaksacyjną i zabawową. W pracowni znajduje się również kącik przyrody.

W klasie znajduje się telewizor, video, radiomagnetofon, grafoskop, maszyna do pisania, komputer, drukarka, tablica magnetyczna, tablice korkowe, liczydło, wiele plansz oraz inne pomoce ułatwiające i uatrakcyjniające lekcje.

Zajęcia rewalidacyjne i korekcyjno- wyrównawcze będą odbywały się w dobrze wyposażonym gabinecie do terapii. W szkole jest wydzielone pomieszczenie do ćwiczeń logopedycznych.

By wszystkie dzieci mogły w pełni realizować się w szkole, widzę potrzebę modyfikacji programu nauczania szczególnie dla dzieci niepełnosprawnych, by opierając się na funkcjach nie zaburzonych oraz na ustawicznym usprawnianiu funkcji zaburzonych stworzyć optymalne warunki do pełnej realizacji w procesie nauczania.

4.Charakterystyka programu.

Program ten został napisany z myślą o sprawnych i niepełnosprawnych

uczniach klas I-III. Oparty został na Programie wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI wieku, dopuszczonym do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisanym do wykazu programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego na poziomie klas I-III. Numer dopuszczenia: DKW - 4014 - 267/99 SP-13-01-06/07

Przyjęte w nim założenia, cele, treści kształcenia, formy i metody ich realizacji sprzyjają

wszechstronnemu rozwojowi dziecka, uwzględniają bowiem jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne, estetyczne i fizyczne.

Integralny charakter tego programu przejawia się;

• w doborze treści edukacyjnych;

• w stosowaniu różnorodnych metod pracy, dostosowanych do potrzeb

i możliwości dzieci 7-10 letnich (w tym dla uczniów z niedosłuchem);

• w scalaniu oddziaływań wychowawczych rodziny, szkoły i pozostałych środowisk, w jakich funkcjonuje dziecko.

Praca nauczycieli będzie polegała na prowadzeniu w obrębie jednej klasy uczniów sprawnych i niepełnosprawnych.

Program terapii nie jest programem szczegółowym z rozpisanymi tematami na każde zajęcia. Program taki mijałby się z celem. Jest to program ukazujący główne elementy składowe pracy terapeutycznej z dziećmi z wadą słuchu. Jest programem otwartym, do którego można wnieść nowe elementy, nowe ćwiczenia, w zależności od potrzeb i możliwości dziecka.

5. Cele edukacji wczesnoszkolnej.

Głównym celem edukacji wczesnoszkolnej jest zapewnienie każdemu dziecku warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości, wiedzy i umiejętności

zgodnych z ich potencjalnymi możliwościami.

Edukacja na tym szczeblu kształcenia ma wspomagać:

• kształtowanie szczęśliwego, aktywnego poznawczo, asertywnego

dziecka, umiejącego wypowiadać swoje zdanie i wysłuchać opinii

innych ludzi;

• kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka na stres, lęki, napotykane trudności, umiejętność radzenia sobie z nim i działania w różnych sytuacjach;

• całościowe postrzeganie świata;

• dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych;

• ciekawość poznawczą, pozytywne nastawienie do uczenia się;

• zdobywanie wiedzy i umiejętności z pomocą nauczyciela i samodzielnie;

• rozwijanie zainteresowań i uzdolnień;

• kształtowanie obrazu własnej osoby i samooceny;

• kształtowanie więzi rodzinnych, społecznych, narodowych, międzynarodowych;

• zdobywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, umożliwiających samodzielne uczenie się;

• nabywanie umiejętności organizowania sobie pracy i współdziałania

w grupie;

• kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, dzieł literackich i plastycznych i muzycznych;

• kształtowanie nawyku dbania o sprawność fizyczną, zdrowie i higienę.

6.Cele integracji.

Do najważniejszych celów klasy integracyjnej należą:

1. stworzenie każdemu dziecku optymalnych warunków rozwoju : w sferze procesów poznawczych i intelektualnych, w sferze emocjonalno - społecznej, w sferze psychologicznej,

w zakresie sprawności manualnej;

2. wykształcenie u wszystkich dzieci postaw tolerancji, akceptacji, szacunku, wrażliwości, gotowości służenia pomocą, otwartości i wyrozumiałości;

3. rozwijanie zrozumienia dla innych zachowań, dostrzeganie pozytywnych stron dziecka upośledzonego, dziecka z zaburzeniami;

4. społeczna integracja dzieci niepełnosprawnych w zespole pełnosprawnych rówieśników.

5. przeciwdziałanie istniejącym w społeczeństwie tendencjom do separacji ludzi niepełnosprawnych;

6. uwrażliwianie społeczeństwa na problemy dzieci sprawnych inaczej.

Podstawowe założenia klasy integracyjnej to:

1. - objęcie nauczaniem dzieci o różnych możliwościach intelektualnych w jednym zespole klasowym;

2. - indywidualizacja treści, metod i form nauczania;

3. - wdrażanie do prawidłowych zachowań w zakresie kontaktów interpersonalnych i radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych;

4. - prowadzenie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych zajęć rewalidacji indywidualnej w celu : optymalnego usprawnienia funkcji psychicznych i fizycznych, rozwijania wyobraźni i aktywności twórcze;

5. - wdrażanie umiejętności kierowania własnym rozwojem - wdrażanie umiejętności samooceny i samokontroli;

6. - kształtowanie w sobie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych, rozumienia ich poglądów;

7. - wyrabianie u dziecka niepełnosprawnego odporności psychicznej, umiejętności wygrywania i przegrywania, jak i zrównoważenia w zakresie dynamiki procesów nerwowych;

7. Metody, formy i zasady pracy.

Metody

Zajęcia będą prowadzone różnymi metodami, wzajemnie ze sobą powiązanymi. Będą to głównie metody poszukujące, podające i praktyczne. Praca dziecka będzie opierać się na ciągłym działaniu, doświadczeniu, gromadzeniu informacji z różnych dziedzin życia.

W pracy indywidualnej z dzieckiem niedosłyszącym będą miały zastosowanie liczne metody:

• metoda słuchowa;

• metoda wzrokowa;

• metoda mechaniczna;

• metoda uwrażliwiania miejsc artykulacyjnych;

• metoda czuciowa;

• metoda przekształceń artykulacyjnych;

Różnorodność metod edukacyjnych stosowanych na zajęciach ma na celu wyzwolić w dziecku wieloaspektową aktywność poznawczą, w której rozwija nie tylko wiedzę o świecie, ale także rozwija się fizycznie, psychicznie

i kształtuje poczucie własnego "Ja".

Formy pracy:

• wielopoziomowa

• pełna indywidualizacja pracy z dzieckiem

Zasady:

Warunkiem powodzenia w pracy z dzieckiem niedosłyszącym jest postrzeganie pewnych zasad postępowania w czasie zajęć.

Zasady te przedstawiają się następująco:

1. Podstawą rozpoczęcia pracy z dzieckiem niedosłyszącym jest całkowita akceptacja dziecka przez nauczyciela oraz zaakceptowanie nauczyciela przez dziecko /nawiązanie dobrego kontaktu/.

2. Podstawą każdego prawidłowego działania dziecka jest zrozumienie, utrwalenie w pamięci,

przypominanie i odtwarzanie.

3. Dziecko poznaje świat wszystkimi zmysłami, należy więc je wszystkie wykorzystać i rozwijać /polisensoryczność/.

4. W doborze ćwiczeń należy kierować się zasadą stopniowania trudności i zawsze rozpoczynać

od tych ćwiczeń , które dziecko dobrze już opanowało.

5. Systematyczność jest warunkiem osiągnięcia trwałego efektu.

6. Każde zajęcia rozpoczynamy od ćwiczeń oddechowych i ćwiczeń narządów artykulacyjnych.

7. Ćwiczenia powinny mieć charakter zabawowy, a nie formę typowej lekcji, gdyż dziecko lepiej zapamiętuje to, co jest atrakcyjne.

8. Każda forma ćwiczenia traci swą wartość, jeżeli powoduje zmęczenie i nudzenie.

9. Koncentracja uwagi dziecka jest krótkotrwała, więc trzeba zmieniać rodzaje zdań. Należy je zmieniać także, gdy dziecko nie ma ochoty na przeprowadzane ćwiczenie.

10. W czasie ćwiczeń korzystamy z estetycznych i wyraźnych pomocy /etykietki

z napisami, ilustracje/, które ułatwiają przystosowanie i zrozumienie słownictwa.

11. Gdy uczymy dziecko nowego słowa, pokazujemy mu w miarę możliwości odpowiedni przedmiot, osobę lub czynność, posługujemy się obrazkami.

12. Należy rozwijać każdy objaw spontanicznej mowy dziecka, nawet wtedy, gdy rozpoczęta przez dziecko rozmowa zupełnie nie wiąże się

z zaplanowanym tematem zajęć.

13. Cały czas pamiętamy o tym, by podczas ćwiczeń /tak mowy, jak i innych czynności/ mówić, omawiać, wyjaśniać, zachęcać dziecko do spontanicznego wypowiadania się.

14. Należy mówić do dziecka poprawnie, nie dzieląc wyrazów na sylaby, bez przesady w mimice i artykułowaniu.

15. Nagrodą i pochwałą uzyskamy więcej niż karą, ale tylko wtedy, gdy dziecko otrzyma ją za rzeczywisty wysiłek.

16. Pracujemy w pogodnej atmosferze, tylko z dzieckiem zdrowym i wypoczętym.

17. Rodzice powinni brać czynny udział w działaniach rewalidacyjnych, uczestnicząc w miarę możliwości w ćwiczeniach i kontynuując je w domu.

8. Ocena pracy uczniów.

W klasie integracyjnej będę stosowała bieżącą, semestralną i roczną ocenę opisową, która będzie spełniać następujące funkcje:

• diagnostyczną -dającą odpowiedź na pytanie, jak daleko w rozwoju jest uczeń względem wymagań stawianych przez nauczyciela;

• informacyjną - przekazującą informacje, co dziecko zdołało opanować, poznać, zrozumieć i jaki był jego wkład pracy;

• korekcyjną - odpowiadającą na pytanie nad czym uczeń musi jeszcze popracować, co poprawić, zmienić, udoskonalić;

• rozwojową - odnoszącą się zarówno do uczniów jak i do nauczycieli, koncentrującą się na dziecku, ale również aktywizującą nauczyciela, mobilizując go do zmian i dalszego rozwoju.

• motywacyjną - zachęcającą dziecko do samorozwoju, dalszego wysiłku, dodającą wiary we własne siły i nadzieje na osiągnięcie sukcesu.

W bieżącej ocenie opisowej będę eksponowała indywidualne osiągnięcia dziecka nie porównując go z innymi uczniami. Będę również wskazywała dobre i słabe strony pracy oraz sposoby poprawy. Pomocne mi w tym będą opracowane "karty wstępnej obserwacji dziecka"

i "karty szkolnych osiągnięć ucznia". Gromadzone na nich spostrzeżenia i obserwacje pozwolą

mi rzetelnie przekazywać informacje o postępach dydaktyczno-wychowawczych rodzicom

i uczniom. Ocena dziecka niedosłyszącego będzie zawsze względna. Jej relatywność oznacza uwzględnienie możliwości i obiektywnych ograniczeń dziecka, mimo iż wymagania wobec niego będą takie same jak w stosunku do całego zespołu klasowego.

Semestralną ocenę opisową będę kierować w formie listu do ucznia oraz informacji do rodziców. Zawierać one będą zalecenia i wskazówki dla ucznia dotyczące zarówno postępów w edukacji jak i rozwoju społeczno-emocjonalnym.

Ocena roczna będzie podkreślała zmiany w rozwoju dziecka, wynikające ze stosowania wskazówek zawartych w ocenie semestralnej. Oprócz świadectwa, każdy uczeń otrzyma list pochwalny za trud włożony w całoroczną pracę i osiągnięte wyniki.

9. Współpraca z rodzicami.

• konsultacje,

• udział rodziców w zebraniach ( jeden raz w miesiącu),

• uczestnictwo rodziców w zajęciach otwartych - z wkomponowanym w zajęcia ich udziałem, wdrażanie ich do współpracy z dzieckiem,

• uczestnictwo rodziców w warsztatach, prelekcjach,

• udział rodziców w organizowaniu imprez okazjonalnych,

• udział rodziców w przygotowywaniu pomocy do zajęć,

• uczestnictwo w wyjazdach integracyjnych - wycieczki klasowe, "zielona szkoła".

10. Koncepcja zajęć.

Zajęcia będą rozpoczynały się w kręgu rozmowami wstępnymi ( około 15 min.) - w części relaksacyjnej klasy. Krąg to miejsce, gdzie uczniowie będą mieli wzajemny kontakt wzrokowy, będą uczyć się wyrażać siebie, poznawać innych.

W kręgu będą rozwiązywać problemy, dzielić się refleksjami, spostrzeżeniami. Dzień pracy również zakończą w kręgu, aby podzielić się swoimi osiągnięciami, bądź niepowodzeniami

( na wykładzinie uczniowie będą siadać także w innych momentach zajęć)

Praca w czasie lekcji będzie indywidualna zróżnicowana z uwzględnieniem możliwości

każdego ucznia, zarówno niepełnosprawnego i sprawnego. Duży nacisk będzie położony

na pracę w grupach oraz parami.

Zajęcia będą prowadzone różnorodnymi metodami, by w jak najlepszy sposób zaktywizować uczniów do pracy na lekcji poprzez uatrakcyjnienie zajęć oraz rozwijanie uczniów we wszystkich sferach.

Po zapoznaniu się z dziećmi wprowadzę w klasie pierwszej godzinę tygodniowo nieodpłatnych zajęć otwartych, gdzie dla chętnych uczniów będą prowadzone zajęcia artystyczne uwzględniające:

• zainteresowania;

• uzdolnienia;

Zajęcia będą miały rolę motywującą, kształtującą, samokontrolną, rozwijającą sprawności manualne, gospodarkę czasem.

Uczniowie niepełnosprawni na równi z innymi będą uczestniczyć we wszystkich działaniach, imprezach i akcjach społecznych klasy i szkoły. Powierzone im role mogą jedynie mniej angażować ich słownie, stosownie do ich możliwości.

Wprowadzę również zajęcia otwarte dla rodziców, z elementami wspólnej zabawy i nauki: dzieci + rodzice. Po przeprowadzonych zajęciach będzie miała miejsce wspólna refleksja na temat odbytych zajęć.

Do podstawowych wymagań programowych będą wplatane w miarę potrzeby elementy programu terapii mowy uczniów niedosłyszących z klas I-III.

Program ten zawiera następujące elementy:

1. Ćwiczenia oddechowe.

2. Ćwiczenia głosowe.

3. Ćwiczenia narządów mowy.

4. Ćwiczenia artykulacyjne.

5. Ćwiczenia słuchu awerbalnego.

6. Ćwiczenia słuchu werbalnego (fonematycznego).

7. Ćwiczenia odczytywania mowy z ust.

8. Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej.

9. Ćwiczenia manualne.

Ćwiczenia oddechowe są niezwykle istotne dla dziecka z wadą słuchu. U dzieci tych występuje bardzo często nieprawidłowe oddychanie podczas fonacji.

Odpowiednie ćwiczenia oddechowe usprawniają aparat oddechowy, zwiększają pojemność płuc, kształtują ruchy przepony, uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia, różnicują fazy oddychania (wdech - wydech), wydłużają fazę wydechową, a także działają uspokajająco.

Ćwiczenia głosowe stosuje się po przeprowadzeniu ćwiczeń oddechowych. Ich celem jest:

• ustawienie wysokości głosu, właściwej dla danej osoby;

• ustawienie głosu - czyli wyrobienie umiejętności kierowania głosu na "maskę";

• wyrobienie umiejętności modulowania wysokości głosu;

Ćwiczenia prowadzi się na samogłoskach: a, o, u, e, y, i, jak i na spółgłoskach półotwartych nosowych: m, n.

Ćwiczenia narządów mowy mają na celu usprawnienie ruchowe szczęki dolnej, warg, języka i podniebienia miękkiego, przy czym szczególnie istotna dla wyrazistości mowy jest sprawność motoryczna języka.

Ćwiczenia sprawności motorycznej języka powinny doskonalić zmiany kształtu i położenia masy języka, specyficzne ruchy właściwe wymowie określonych dźwięków oraz wymowie tych dźwięków.

Ćwiczenia artykulacyjne polegają na wywoływaniu głosek, których dziecko nie posiada, na korekcji wymowy głosek, a więc na uczeniu prawidłowych ruchów artykulacyjnych właściwych danym głoskom.

Ćwiczenia słuchu awerbalnego polegają na wykształceniu umiejętności rozróżniania siły dźwięków, ich wysokości i rytmu.

Umiejętność ta jest niezwykle potrzebna przy percepcji akcentów i melodii, ułatwia wydzielanie z ciągu mownego wyrazów i zdań oraz rozumienie ich znaczenia.

Ćwiczenia słuchu werbalnego (fonematycznego) polegają na kształtowaniu słuchu fonematycznego i pamięci słuchowej.

Ćwiczenia słuchu fonematycznego są bardzo potrzebne ze względu na naukę czytania i pisania. Czytając i pisząc dziecko musi przecież dokonywać analizy i syntezy dźwiękowej wyrazów i kojarzyć głoski ze znakami graficznymi.

Należy pamiętać, że "ćwiczenia słuchowe (słuchu awerbalnego i werbalnego) nie zmniejszają ubytku słuchu, ale polepszają rozumienie mowy, ponieważ doskonalą

słuch werbalny i awerbalny, usprawniają uwagę słuchową, co sprawia, że badania audiometryczne wykazują często podniesienie krzywej słuchowej nawet o kilka decybeli" (I.Styczek, Logopedia s.94 ).

Ćwiczenia odczytywania mowy z ust będą prowadzone jednocześnie z nauką mowy i mówienia. Odczytywanie mowy z ust jest środkiem uzupełniającym słuch w przypadku niedosłuchu. Program ćwiczeń przewiduje pracę nad:

• dźwiękami mowy;

• całymi wyrazami i zdaniami;

Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej są bardzo istotne w pracy z dzieckiem z wadą słuchu. Właśnie poprzez wzrok dziecko niedosłyszące kompensuje sobie ubytek słuchu. Sprawny analizator wzrokowy jest warunkiem prawidłowego postrzegania. Ma to olbrzymie znaczenie przy odczytywaniu mowy z ust. Wtedy bowiem dziecko musi spostrzec dużą ilość drobnych ruchów artykulacyjnych w ciągu sekundy. Tak więc ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej u dzieci z wadą słuchu jest etapem przygotowawczym do nauki czytania i pisania, jak również do nauki odczytywania mowy z ust.

Ćwiczenia manualne usprawniają jednocześnie zdolności manipulacyjne rąk, umiejętność koordynacji ruchu pod kontrolą wzroku (ważne podczas pisania), a więc ćwiczą tzw. małą motorykę. Wszelka aktywność ruchowa zarówno w zakresie małej jak i dużej motoryki wywiera pozytywny wpływ na kształtowanie właściwości psychomotorycznych.

12. Informacja o ewaluacji programu

Ewaluacja jest systematyczną refleksją nad własną pracą pedagogiczną wypływającą z badań (pomiaru dydaktycznego), podlegającą analizie i wpływającą na dalsze decyzje edukacyjne.

Działania ewaluacyjne skierowane są zarówno na system badania osiągnięć uczniów, jak i na własną ocenę pracy nauczyciela.

System badania osiągnięć uczniów.

1. Dokumentacja, z której wynika, czego i jak nauczyli się uczniowie, np.

• teczki prac uczniowskich,

• albumy,

• materiał reportażowy - zdjęcia.

Arkusze obserwacji.

Karty kontrolne i testy sprawdzające umiejętności.

Prezentacje dokonań uczniowskich na forum klasy i szkoły.

Oceny opisowe.

Rozmowy.

System oceniania

Każdy uczeń podlega bieżącej, semestralnej i rocznej ocenie opisowej. Spostrzeżenia i obserwacje gromadzone są na „kartach wstępnej obserwacji dziecka” oraz na „kartach szkolnych osiągnięć ucznia”.

W bieżącej ocenie opisowej eksponowane są indywidualne osiągnięcia

dziecka. Każdy uczeń podlega również doraźnej ocenie podczas zajęć. Metody tego oceniania ustalają indywidualnie wychowawcy, nauczyciele i specjaliści stosując je zgodnie z możliwościami i potrzebami danego dziecka (ocena symboliczna- znaczki, symbole). Ważne jest, aby ocenić dziecko bezpośrednio po wykonaniu przez nie konkretnego określonego zadania, ponieważ ocena motywuje do dalszej pracy.

Semestralna ocena opisowa kierowana w formie listu do dziecka oraz informacji do rodziców zawiera zalecenia i wskazówki dla ucznia dotyczące postępów w edukacji jak i w rozwoju społeczno-emocjonalnym.

Ocena roczna podkreśla zmiany w rozwoju, wynikające ze stosowania wskazówek zawartych w ocenie semestralnej. Ocena roczna udokumentowana jest świadectwem oraz listem pochwalnym do dziecka.

Pod koniec klasy trzeciej uczniowie niepełnosprawni poddawani są badaniom kontrolnym (pod kątem postępów w nauce) w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rudzie Śląskiej.

Zakończenie

Powyższy program został opracowany na potrzeby klasy integracyjnej, w skład której będą wchodzić uczniowie zarówno ci z zaburzeniami i defektami rozwojowymi jak i tzw. przeciętni oraz wybitnie zdolni.

Program zawiera ogólne założenia i kierunki dydaktyczno -wychowawcze. Ze względu na integrację dzieci o różnym rodzaju i stopniu niepełnosprawności, program uzupełniony jest o indywidualne założenia edukacyjno - terapeutyczne dla tych dzieci.

Realizacja tego programu wymaga współpracy z innymi osobami: z dzieckiem, jego rodziną, pracownikami szkoły, poradniami specjalistycznymi i innymi instytucjami.

Program ten będzie otwarty, można w nim będzie dokonywać bieżących zmian wynikających z potrzeb dziecka.

Bibliografia

1. Clarke A., Upośledzenie umysłowe, PWN, Warszawa 1969.

2. Demelowa G., Elementy logopedii, WSiP Warszawa 1982.

3. Maciarz A. „ Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych”, Kraków, 1999, Oficyna Wydawnicza „Impuls”

4. Obuchowska I. „Dziecko niepełnosprawne w rodzinie”, Warszawa 1999, WSiP.

5. Popławska J., Sierpińska B., „Zacznijmy razem”- dzieci specjalnej troski w szkole podstawowej. Poradnik dla nauczycieli szkół integracyjnych, Warszawa, 2001, WSiP.

6. Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, WSiP Warszawa 1982.

7. „Wesoła szkoła”. Program zintegrowanej edukacji w klasach I-III , WSiP S.A. Warszawa 2004.

8. Wyczesany J. , Dziecko z wadą słuchu w szkole podstawowej, SPONSOR, Kraków 1992

9. Zabłocki K. „Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja”, Warszawa, 1999, Wyd. Żak

Aneks

Przykładowe wskazania do pracy z dzieckiem niedosłyszącym w klasie integracyjnej.

Uwzg1ędniając trudności wynikające z obniżonej percepcji słuchowej należy:

o Posadzić dziecko blisko nauczyciela /pierwsza ławka, rzędy boczne /,

o Zwracać uwagę by twarz mówiącego była dobrze oświetlona /odczytywanie mowy z ust/,

o Mowa mówiącego winna być wyraźna, nieco powolniejsza, formułowana w krótkich, jasnych zdaniach,

o Ułatwiać rozumienie mowy poprzez podsunięcie tematu, który jest przedmiotem rozmowy /drobne wskazówki dodatkowe, słowo kluczowe, które ma główne znaczenie w danej rozmowie/,

W toku prowadzonej lekcji:

o Sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych. W razie potrzeby udzielać dodatkowych wyjaśnień i naprowadzeń /np. w formie graficznej/,

o Pytania i polecenia słowne formułować w spos6b jasny, prosty: w toku lekcji sprawdzać rozumienie przekazywanych treści słownych i w razie potrzeby udzielać dodatkowych wyjaśnień wykorzystując sytuacje, ilustracje, stosować także pytania pomocnicze, powtórzenia, schematy graficzne.

o Zachęcać do wypowiadania się na określone tematy prostymi zdaniami zawierającymi podmiot i orzeczenie, w późniejszym czasie także bliższe określenia,

Rea1izację programu nauczania dostosować do potrzeb i możliwości percepcyjnych ucznia, konieczność indywidualizacji procesu lekcyjnego i wymagań programowych:

o Pomijać te partie materiału programowego, które nie są niezbędne do opanowania podstawowej wiedzy z poszczególnych przedmiot6w nauczania,

o W klasach I - III podstawowym zadaniem powinno być kształtowanie poprawnej mowy,

o Dyktanda /w razie potrzeby/ przeprowadzać indywidualnie, w czasie godzin indywidualnego nauczania - liberalnie oceniać błędy wynikające z niedosłuchu,

o Czytanki opracowywać z dzieckiem z wyprzedzeniem na zajęciach indywidualnych

/ stosują konkrety, ilustracje, scenki rodzajowe/,

o Materiał gramatyczno - ortograficzny opracowywać przede wszystkim w formie ćwiczeń praktycznych, bez egzekwowania znajomości reguł,

o Zwrócić szczegó1ną uwagę na czytanie ze zrozumieniem,

o Układać krótkie teksty słowne komentujące bezpośrednie wydarzenia z życia dziecka lub historyjki obrazkowe, aby mieć pewność, ze dziecko rozumie czytany tekst,

o Nie wymagać czytania i recytacji wierszy z zastosowaniem odpowiedniej intonacji, tempa i pauz,

o Pozostawić dziecku większą ilość czasu na sformułowanie odpowiedzi lub wykonanie działania,

W klasie stworzyć właściwą atmosferę wokół dziecka:

o Łagodzić sytuacje stresowe,

o Mobilizować zachętą i pochwałą do systematycznego pokonywania trudności, okazywać wobec grupy zadowolenie z drobnych nawet osiągnięć dziecka,

o Wykorzystując możliwości intelektualne pomagać w pozytywnym zaistnieniu na terenie klasy,

Ściśle współpracować z rodzicami dziecka:

o Udzielać wskazówek celem utrwalenia materiału dydaktycznego w domu,

o Przekazywać pisemny zestaw słów ważny dla danego materiału programowego,

Kontynuować terapię surdologopedyczną.

Prawidłowe funkcjonowanie dziecka z dysfunkcją w klasie szkolnej zależy w głównej mierze od warunków organizowanych przez środowisko, którym się ono wychowuje. Nie wszyscy uczniowie w niedosłyszący mogą w pełni realizować zalecenia, programu. Tylko skoordynowana działalność szkoły, specjalistów/ surdopedagogów, logopedów/ i rodziców może zapewnić im niezbędne warunki umoż1iwiające rea1izację programu szkoły masowej.

9

---