ZAGADNIENIA Z INSTYTUCJI I ORGANIZACJI POMOCY SPOŁECZNEJ, pedagogika


ZAGADNIENIA Z INSTYTUCJI I ORGANIZACJI POMOCY SPOŁECZNEJ

  1. Definicje polityki społecznej.

Polityka społeczna, polityka socjalna to celowa działalność państwa i innych instytucji publicznych w dziedzinie kształtowania optymalnych warunków życia i pracy ludności oraz stosunków międzyludzkich. Jest to także nauka o celowym oddziaływaniu na układ stosunków społecznych i przekształcaniu warunków życia ludności. W zakres tej nauki wchodzi polityka ludnościowa, rodzinna, zatrudnienia, oświatowa, kulturalna, związana z zabezpieczeniem społecznym każdego obywatela, ochrona zdrowia (kwestie patologii i walka z nimi), problematyka demograficzna (prognozowanie społeczne).

Polityka społeczna to celowe oddziaływanie państwa, związków zawodowych i innych organizacji na istniejący układ, który zmierza do poprawy warunków życia społeczeństwa, warunków bytu ludności, usuwania nierówności społecznych, a państwo powinno stwarzać warunki do podnoszenia kultury życia.

Polityka społeczna jest to działalność państwa, samorządu, organizacji pozarządowych, które mają wpływać na poprawę warunków życia obywateli, stosować politykę asekuracyjną (dotyczącą sytuacji życiowych, które określamy jako ryzyka życiowe), wyrównywanie szans życiowych i zabezpieczenie socjalne.

  1. Źródła polityki społecznej.

Źródła kwestii społecznych tkwią wewnątrz społeczeństwa, w mechanizmie życia zbiorowego, które generują deprawację i poniżenie szerokich warstw ludzi. Światowy szczyt społeczeństwa (Kopenhaga 1995 r.) pod egidą ONZ wykazał, że bezrobocie, ubóstwo, patologie społeczne stanowią współcześnie największe zagrożenie dla postępu społecznego, a pośrednio i dla ogólnego rozwoju ludności świata. Uważa się, że najważniejszymi kwestiami społecznymi w Polsce są m. in. ubożenie ludności, bezrobocie, problemy patologii społecznej, kwestia mieszkaniowa, ochrona zdrowia, luka edukacyjna.

Źródła polityki społecznej:

  1. Kwestia społeczna, przez którą należy rozumieć zjawiska negatywne nie pozwalające normalnie funkcjonować społeczeństwu, bądź mu zagrażając.

  2. Prekursorzy polityki społecznej tworzyli ją z myślą o likwidowaniu skutków kwestii społecznych dotyczących trudnych warunków życia.

  3. Zadaniem wspólnym polityki społecznej jest przeciwdziałanie i zapobieganie tzw. kwestii społecznych oraz wpływanie stymulująco na społeczeństwo.

  1. Zakres polityki społecznej.

Do zadań polityki społecznej powinno się zaliczać:

Warunkiem realizacji tych celów jest sama własna aktywność obywateli w kwestii zaspokajania osobistych potrzeb (muszą być chęci do ich realizacji), a rolą służb socjalnych państwa jest przeciwdziałanie degradacji społeczeństwa. Do zakresów polityki społecznej należą:

  1. Podmioty pomocy społecznej.

Podmioty polityki społecznej powstały w IX w. w krajach kapitalistycznych. Przeszły one zmiany (dość długą ewolucję), dostosowały się do potrzeb i panujących warunków. Potrzebny jest określony system narzędziowy gospodarki określający strukturę podmiotową gospodarki, a podmioty te muszą być dostosowane do systemu narzędziowego.

Do polityki społecznej zaliczamy obecnie państwo jako podmiot oraz instytucje i inne podmioty zajmujące się zabezpieczeniem bytu osób, które same nie potrafią tego uczynić, a nie można zaspokoić tych potrzeb bez pomocy państwa i innych instytucji. Podmiotami polityki społecznej są również organizacje pozarządowe, czyli wszystkie organy i instytucje, których celem jest realizacja działań (celów) pomocy społecznej.

Najistotniejszym podmiotem polityki społecznej w Polsce jest państwo (do roku 1990 było ono prawie jedynym podmiotem).

Klasyfikacja podmiotów polityki społecznej:

Do pozapaństwowych podmiotów (elementów) możemy zaliczyć szereg instytucji:

  1. Zakres przedmiotowy i struktura organizacji pomocy społecznej w Polsce - w tym zadania własne gminy, zadania zlecone gminy, zadania powiatu, samorządu województwa i zadania wojewody.

Zakres przedmiotowy pomocy społecznej:

Struktura organizacyjna pomocy społecznej:

Zadania gmin

Zadania własne z zakresu pomocy społecznej realizowane przez gminy:

Zadania własne z zakresu pomocy społecznej o charakterze obowiązkowym realizowane przez gminy:

Zadania zlecone gminom:

Zadania powiatów

Zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez powiaty:

Zadania z zakresu administracji rządowej realizowane przez powiat:

Zadania samorządów wojewódzkich

Zakres zadań z zakresu pomocy społecznej należących do samorządu wojewódzkiego:

Zadania wojewodów

Zadania wojewody w zakresie pomocy społecznej:

  1. Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej.

Przez politykę ludnościową należy rozumieć oddziaływanie państwa za pomocą odpowiednich bodźców na kształtowanie się stosunków ludnościowych w celu osiągnięcia założonej liczby oraz (lub) struktury ludności według płci i wieku, a także (lub) założonego tempa wzrostu (dodatniego lub ujemnego) i rozmieszczenia terytorialnego. Chodzi tu o politykę, która ma wpływać na zachowanie ludności dla osiągnięcia danego celu. Do demograficznych uwarunkowań polityki społecznej należą:

  1. Polityka społeczna realizowana w Polsce w latach 90.

We współczesnej Polsce przedmiotem szczególnej uwagi polityki społecznej są przeszkody, które blokują możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb ludzkich. Problemy społeczne charakteryzują się występowaniem na masową skalę skrajnie trudnych sytuacji w życiu jednostek i rodzin. Uważa się, że najważniejszymi kwestiami społecznymi w Polsce są m. in. ubożenie ludności, bezrobocie, problemy patologii społecznej, kwestia mieszkaniowa, ochrona zdrowia, luka edukacyjna. Polityka społeczna w Polsce w ostatnich latach uległa przekształceniu pod wpływem przeobrażeń społecznych i gospodarczych. Uznano, że ważniejsze jest tworzenie systemu motywującego do pracy, niż systemu rozbudowanego bezpieczeństwa socjalnego. Każde społeczeństwo powinno budować sieć zabezpieczenia socjalnego, jednak obecnie koszt tego systemu jest duży. Model opiekuńczy osłabia też indywidualną aktywność każdego człowieka, odpowiedzialność za swój los i uzależnia od pomocy. Wobec tego uznano priorytet pracy nad zabezpieczeniem socjalnym. W obecnych warunkach społeczeństwo musi wspierać jednostki i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, które własnym staraniem nie są w stanie ich przezwyciężyć. Zatem współodpowiedzialność spoczywa również na samorządzie lokalnym. Realizacji tych założeń służyć będzie opracowana „Strategia integracji i polityki społecznej”.

Rozwój gospodarczy musi być ściśle powiązany z poprawą jakości życia mieszkańców. Przyjazne warunki życia oznaczają dobry dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji, pomocy społecznej, instytucji kultury, sportu i rekreacji oraz zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego i publicznego. Dzięki sprecyzowaniu w Strategii najważniejszych problemów społecznych, wybrane cele i ich hierarchia powinny przyczynić się do poprawy sytuacji osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. Systematyzacja problemów doprowadzi do integracji społecznej, a jednocześnie ukierunkuje działania władz.

Konkretne działania mają przyczynić się do:

  1. Praca socjalna na tle współczesnych doktryn polityki społecznej.

Doktryna liberalna (model marginalny) - potrzeby społeczne realizowane są w ramach rynku prywatnego i w rodzinie; państwowa polityka społeczna ma charakter selektywny (skierowana do grup znajdujących się w najgorszej sytuacji, a świadczenia są o charakterze doraźnym); opiera się na zasadzie polegania na sobie (każdy obywatel powinien sam rozwiązywać swoje problemy socjalne poprzez własną przezorność, rozwagę, zapobiegliwość i oszczędności); główne podmioty polityki społecznej to (w kolejności): jednostka, rodzina, organizacje pozarządowe, państwo (jako ostateczność); pozapaństwowe podmioty polityki społecznej działają na zasadzie dobrowolności; podstawową instytucjonalną formą zabezpieczenia przed ryzykiem społecznym są ubezpieczenia prywatne.

Doktryna socjaldemokratyczna (model instytucjonalno-redystrybucyjny) - odpowiedzialność za bezpieczeństwo socjalne jednostki ponosi społeczeństwo (zasada społecznej odpowiedzialności); dystrybucja dochodów dokonywana przez rynek jest niesprawiedliwa i powinna być oparta na kryteriach etyczno-moralnych; regulatorem dystrybucji dochodów jest państwo, które działa w tej sferze za pomocą systemu podatkowo-transferowego; polityka społeczna ma charakter uniwersalny i powszechny (dąży do zapewnienia wszystkim jednostkom jednakowego dostępu do świadczeń socjalnych); polityka społeczna dokonuje redystrybucji dochodów, świadczenia z reguły powszechne; hierarchia podmiotów polityki społecznej: państwo, podmioty pozapaństwowe (uzupełniają działania państwa).

Doktryna socjalliberalna (model motywacyjny) - szersza ingerencja w sprawy socjalne obywateli; państwowa polityka społeczna opiera się na zasadzie pomocniczości i ma głównie charakter uzupełniający względem inicjatyw oddolnych, podejmowanych przez jednostki, organizacje społeczne czy wyznaniowe oraz inne osoby prawne; programy socjalne nie powinny zakłócać procesów gospodarki rynkowej; polityka społeczna wykorzystuje m.in. lokalny potencjał społeczny; uzależnienie prawa do pomocy i świadczeń socjalnych (także ich wysokości) od statusu danej osoby na rynku pracy (świadczenia przysługują głównie osobom ubezpieczonym); główna forma zabezpieczenia to powszechne, obowiązkowe ubezpieczenia socjalne.

  1. Polski system polityki społecznej.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast) na poziomie gmin. Organy te realizując zadania pomocy społecznej współpracują, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwianie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zakłada się, że pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzać do życiowego uaktywnienia osoby korzystającej ze świadczeń, a także jej integracji ze środowiskiem społecznym.

Pomoc społeczna adresowana jest do obywateli polskich i cudzoziemców posiadających prawo stałego pobytu lub status uchodźcy, zamieszkujących i przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoby i rodziny, które korzystają z pomocy społecznej obowiązane są do współudziału w rozwiązywaniu swoich trudnych sytuacji życiowych przy wsparciu ze strony pracownika socjalnego.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

Główne cele pomocy społecznej:

Świadczenia pomocy społecznej udzielane są na wniosek:

Pomoc społeczna może być także udzielana z urzędu.

Zadania pomocy społecznej dzielimy na:

  1. Ośrodki pomocy społecznej jako jednostki organizacyjne powołane do realizacji zadań pomocy społecznej.

Ośrodki pomocy społecznej to jednostki prawno-budżetowe administracji samorządowej o dużym stopniu samodzielności, skupiające w swoich rękach wszelkie zadania z zakresu pomocy społecznej występujące w gminie. To jednostki organizacyjne utworzone w celu realizacji zadań gminy z zakresu pomocy społecznej. Gmina obowiązana, zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie może odmówić pomocy osobie potrzebującej, nawet w przypadku, gdy obowiązek zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych spoczywa na innych osobach fizycznych lub prawnych.

Ośrodek pomocy społecznej, do którego osoba lub rodzina może zgłosić się o przyznanie pomocy zależy od miejsca zamieszkania (ośrodki znajdują się w każdej gminie). Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają przeprowadzenia uprzednio wywiadu środowiskowego (rodzinnego) przez pracownika socjalnego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. W szczególnych przypadkach może to być forma ustna, ale nie dotyczy to decyzji odmownych. Od każdej decyzji służy prawo odwołania. Istotną rolę w procesie udzielania pomocy społecznej odgrywa zasada przestrzegania właściwości miejscowej gminy.

Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadania własne z zakresu pomocy społecznej gminy, a także zadania z zakresu pomocy społecznej zlecone gminie, może wytaczać na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne, może kierować wnioski o ustalenie stopnia niepełnosprawności do organów określonych odrębnymi przepisami.



Wyszukiwarka