ELEKTROTERAPIA
Rodzaj prądu:
małej częstotliwości
średniej częstotliwości
Przy potrzebie dużej głębokości wnikania - prądy o średniej częstotliwości, średnio 4 000 Hz.
np. prądy Nemeca. Im niższa częstotliwość tym mniejsza głębokość wnikania.
Jeśli pacjent jest otyły można zwiększyć częstotliwość.
Praktycznie używa się częstotliwości ok 10 000 Hz. Im prąd ma wyższą częstotliwość tym krótsze są impulsy i nie wszystkie włókna nerwowe są w stanie na nie zareagować.
Częstotliwość impulsów:
Częstotliwość nośna ma wpływ na głębokość wnikania w tkanki.
Naczynia krwionośne rozkurczają się przy częstotliwości 20-30 Hz. Przy zbyt wysokiej częstotliwości naczynia krwionośne mogą się nadmiernie obkurczać.
Gdy chcemy uzyskać efekt przekrwienny → prąd małej częstotliwości np. prądem 50 Hz
Pakiet (moduł)- seria impulsów
Rys 1.
Częstotliwości fizjologiczne (częstotliwości którymi należy działać):
Terapia przeciwbólowa (ból ostry)- np. pierwszy zabieg. Stosujemy częstotliwości około 80- 100 Hz. Pobudza komórki nerwowe A delta. Następuje hamowanie bólu. Są to częstotliwości przewodzenia włókien A beta. Uzyskujemy hamowanie na poziomie rdzenia kręgowego.
Ból przewlekły (taki który pozostał pomimo wygojenia tkanek)- długotrwały bodziec pobudzający włókna bólowe A delta lub C uwrażliwiają się i możemy mieć do czynienia z bólami przetrwałymi. Mamy możliwość stosowana częstotliwości większych i pobudzania układów zstępujących zlokalizowanych w mózgu (układy ponad rdzeniowe) np. we wzgórzu, śródmózgowiu. Pobudzają mechanizm zwrotny i wydzielanie substancji hamujących przewodzenia bólu np. endorfiny, enkefaliny. Bodziec nie może być bodźcem bolesnym. A delta 1-30 Hz, C (tępy, przykry ból, który towarzyszy pacjentom chorującym na choroby przewlekłe) 1-5 Hz. Intensywna stymulacja mająca częstotliwości w zakresie pobudliwości włókien bólowych w zakresie 1-30 Hz. Im niższa częstotliwość tym większe oddziaływania przeciwbólowe ale zabieg jest mocniej odczuwany przez pacjenta. Jeśli u pacjenta stosujemy tylko stymulację przeciwbólową stosujemy częstotliwości 1-30 Hz.
Natężenie
ból ostry- natężenie niewielkie
ból przewlekły- stymulacja ruchowa. Wywołujemy drżenie mięśni lub wręcz ruch kończyny i efektywne skurcze mięśni.
Rys 2.
Ruch i skurcze mięśni jest efektem ubocznym stymulacji w momencie gdy musimy dojść do progu bólu.
Terapia przekrwienna
gdy stan zapalny trwa dłuższy czas, ból nie jest silny stosujemy terapię przekrwienną
stymulacja 20- 50 Hz → klasyczny zakres przekrwienny
musi wystąpić delikatny efekt drżenia mięśni; wibracja mięśni
gdy nie jest to klasyczna terapia przekrwienna i mamy ją połączyć z terapią przeciwbólową
wszędzie gdzie możemy stosować intensywną stymulację dążymy do tego by pobudzać układy ponad rdzeniowe 30-50 Hz → stymulacje ruchowe
Wykorzystujemy efekt przekrwienia mięśni.
Stymulacja czuciowa:
im wyższa częstotliwość bodźca człowiek odczuwa impuls łagodniej
Stymulacja ruchowa:
efekt skurczu mięśni
doprowadzimy do skurczu tężcowego nie całkowitego
nacisk na mechanizmy przekrwienia
jeśli modulujemy częstotliwości że wchodzimy w częstotliwości rozluźniające zapewniamy ciągły przepływ krwi
jeśli faza zmiany częstotliwości jest cały czas taka sama
Rys 3.
Przez największy czas występują skurcze tężcowe niezupełne
w momencie gdy mięsień się kurczy krew jest wyrzucana. W momencie rozluźnienia mięśnia krew jest zasysana do naczyń krwionośnych
Stymulacja na poziomie ruchowym → występują skurcze co ułatwia przepływ krwi
między 20-40 Hz terapia przekrwienna.
Jeżeli chcemy zwiększyć przepływ krwi to czas również 6 sekund ale prąd modulujemy w zakresie 1-100 Hz.
Rys. 4.
Efekt skurczu i przepompowywania krwi → efekt przeciwobrzękowy, przeciwwysiękowy
Intensywność/ natężenie
w obydwu przypadkach musi być stymulacja ruchowa.
Kształt impulsu:
Rys. 5.
Wszystkie impulsy mają ten sam czas
impuls prostokątny- najbardziej drażni
impuls sinusoidalny
impuls trójkątny
impuls podwójny- najdelikatniejszy, najmniejszy odczyn elektrochemiczny, umożliwia dawkowanie największego natężenia prądu. Najgłębsze wnikanie w tkanki
Czas trwania impulsu:
im dłuższy czas tym bardziej odczuwalny przez pacjenta, silniejszy efekt elektrochemiczny, i płytsze wnikanie prądu
jeśli pacjent odczuwa pieczenie oznacza to że pobudzamy receptory powierzchowne skóry
głębsze wnikanie prądu → krótsze impulsy poniżej 1 ms
im większa wrażliwość pacjenta tym czas impulsu powinien być niższy
Ułożenie elektrod:
działanie w miejscu zapalenia- układamy elektrody w miejscu bólu
staw- ułożenie poprzeczne
powierzchnia np. okolica przykręgosłupowa- najlepiej użyć prądu przemiennego lub zmieniać polaryzację prądu
Efekty przeciwbólowe występują najintensywniej pod katodą.
Prąd przemienny asymetryczny znosi efekt elektrochemiczny czyli działanie pod jedna elektrodą i pod drugą jest taki sam. chcemy zadziałać miejscowo i kiedy mamy do czynienia ze zbyt szybką adaptacją.
Jeśli działamy prądem przemiennym symetrycznym częściowo znosi efekt elektrochemiczny.
Rys. 6.
Rys. 7.
W środku powstaje pole interferencyjne. Najsilniejsze działanie prądu będzie tam gdzie prądy z dwóch obwodów na siebie się nałożą i się zmodulują. → modulacja endogenna
Rys. 8.
Prąd modulowany egzogennie → prąd modulowany elektronicznie. Pod elektrodami dochodzi do rozproszenia prądu.
Rys. 9.
Stymulacja wysokonapięciowa 50 Hz
Prąd działa pod elektrodami ale nieco płycej.
Rys 10
Klasyczny TENS, o częstotliwości 50 Hz. Działa płycej niż stymulacja prądami średniej częstotliwości.
Rys, 11.