SYGNAŁ SATELITARNY (wiadomości ogólne) - forma przenoszenia informacji, wykorzystująca tzw. transpondery umieszczone na sztucznych satelitach Ziemi, charakteryzująca się możliwością pokrycia ogromnych obszarów przy użyciu tylko jednego nadajnika, oraz możliwością dotarcia do terenów, na których tworzenie sieci nadajników naziemnych jest niemożliwe lub nieopłacalne. Dane (przykładowo wysłane z Warszawy), aby dotarły do naszych odbiorników, mają do przebycia ponad 77 300km.

Nadajniki wykorzystywane do transmisji umieszczone są dokładnie nad równikiem na wysokości 35.790 km i poruszają się zgodnie z obrotem ziemi z szybkością 11.000 km na godzinę. Metoda transmisji sygnału telewizyjnego w postaci cyfrowej do odbiorników indywidualnych, dzięki cyfrowej kompresji obrazu i dźwięku (w standardzie MPEG-2) umożliwia przesłanie od 4- do 8-krotnie więcej programów telewizyjnych niż w przypadku telewizji analogowej (praktycznie stosowana już tylko szczątkowo) przy wykorzystaniu podobnego pasma. Zaletą takiego sygnału jest możliwość dodatkowych usług jak np: informacje o nadawanych programach (EPG), automatyczne wyszukiwanie programów, kilka kanałów dźwiękowych z różnymi wersjami językowymi, napisy, telewizja interaktywna itd. Informacja przesyłana z nadajnika - transpondera (po przebytej wcześniej drodze z wozu transmisyjnego, właściwej obróbce i przesłaniu do tego urządzenia) ma jeszcze do pokonania odcinek do naszego odbiornika.

Transmisja jest procesem przesyłania dowolnej wiadomości lub ogólnie ciągu danych, między nadawcą (nadajnikiem) a adresatem (odbiornikiem) określoną metodą, zrozumiałą dla obu (kodowanie) i po określonej drodze. Sygnał zanim znajdzie się w odbiorniku jest odbijany przez czasze i ogniskowany na konwerterze, który to skoncentrowane przez lustro anteny satelitarnej, sygnały radiowe i telewizyjne emitowane w zakresie częstotliwości 10.700...12.750 MHz odbiera i przetwarza na sygnał, pierwszej pośredniej częstotliwości satelitarnej 950...2150 MHz a następnie przesyła kablem współosiowym już bezpośrednio do naszego odbiornika satelitarnego. Stąd już prosta droga do odbiornika telewizyjnego, gdzie sygnał kończy swą długą drogę, a naszym oczom ukazuje się finalna wersja tego co pragnoł nadawca przekazać. Większość parametrów sygnału można zmierzyć stosując selektywne mierniki poziomu a to pozwala potwierdzić (lub wykryć błąd) poprawność wykonania instalacji. Dobrej jakości sygnał na wejściu do odbiornika, jest podstawowym warunkiem prawidłowego zaprojektowania i wykonania instalacji antenowej.

OGRANICZENIA SYGNAŁU.

Czytając powyższy tekst może się nasunąć pytanie : Co stoi na przeszkodzie aby sygnał docierał do wiekszej liczby domostw i bez zakłóceń można było go odbierac na malutkich talerzach. Jednym z głównych ograniczeń jest maksymalna dopuszczalna moc sygnału promieniowanego w kierunku Ziemi, która to graniczna wartość ma zapobiegać szkodliwemu wpływowi mikrofal na organizmy żywe, a także zredukować wzajemne zakłócanie się sygnałów z różnych satelitów. Warto tez wspomnieć o technicznych możliwościach zasilania samej satelity, której to moc płynąca z akumulatorów słonecznych wykorzystywana jest także do zachowania konkretnej masy satelity, aby mógła poruszać się po orbicie i utrzymywać swoją pozycję. Tak więc te i inne uwarunkowania maja równierz wpływ na to jaki sygnał do nas dociera i jakiego sprzętu wymaga, aby odbiór był możliwy na zadawalającym poziomie.

PARAMETRY OPISUJĄCE SYGNAŁ.

SL (Signal Level) - poziom odbieranego sygnału. Wskaźnik tego parametru
posiada większość tunerów a jego wysoki poziom nie gwarantuje jeszcze odbioru, świadcząc raczej o poprawności połączeń i mocy sygnału łącznie z zakłuceniami.

SQ (Signal Quality) - jakość odbieranego sygnału. Wykres tego parametru (równiez stosowany w większości tunerów) daje nam informację o możliwościach odbioru a jest najczęsciej wypadkową BER'a i siły sygnału użytecznego.

FEC (Forward Error Correction) - metoda korekcji błędów przy cyfrowych
transmisjach - poprawność przekazywanej informacji: np:1/2 (najlepsza), 7/8 (najgorsza); FEC=7/8 oznacza, że na każde 8 bitów, aż 7 to informacje, a tylko jeden służy do korekcji. Parametr ten podaje ile bitów nadmiarowych jest w sygnale, a ich przeznaczeniem jest naprawa uszkodzonych danych powstałych w wyniku zakłuceń.

SR (Symbol Rate) - z ang. szybkość transmisji symboli w ciągu sekundy = 2*ilość bitów (jeden symbol to 2 bity); parametr podawany dla każdej transmisji cyfrowej w MS/s np. 27,5MS/s; każdy odbiornik cyfrowy ma podany zakres SR, najczęściej od 1MS/s lub 2MS/s do 30-45MS/s

BER (Bit Error Rate) - bitowa stopa błędów transmisji określająca prawdopodobieństwo wystąpienia przekłamania w strumieniu przesyłanych informacji. Wskaźnik BER jest obliczany jako stosunek liczby bitów przekłamanych po stronie odbiorczej do całkowitej liczby bitów transmitowanych przez medium. Ten parametr decyduje o jakości i możliwości odbioru programów nadawanych cyfrowo. Przykładowo BER równy 10-9 oznacza, że tylko jeden na miliard przesłanych bitów może być przekłamany.


C/N (Carrier to Noise) - to stosunek napięcia sygnału wysokiej częstotliwości do napięcia szumów np. sygnału na wyjściu konwertera. Mierzony w dB (im wyższy tym teoretycznie lepszy) Ten parametr mówi ile razy moc częstotliwości nośnej jest większa od mocy szumów wzmacniacza.

S/N (Signal to Noise) - to stosunek napięcia sygnału niskiej częstotliwości do napięcia szumów, np, sygnał wideo.

Tłumienie przesłuchu - parametr związany z wzajemnym przenikaniem polaryzacji podczas odbioru. Wartość przyjęta za minimum to 20dB, a wynik ten można uzyskac przez odpowiednie skręcenie konwertera. Wykonując dobrze to ustawienie, uzyskamy prawidłowy odstępu poziomów sygnałów w polaryzacji poziomej i pionowej.

Odbiór telewizji satelitarnej

Równolegle do klasycznego, naziemnego odbioru radia i telewizji występuje odbiór satelitarny. Do odbioru satelitarnego jest przeznaczony zakres SHF od 3GHz do 30GHz. Dzięki dużej szerokości pasma jest możliwa duża ilość kanałów transmisyjnych. W ostatnich latach burzliwego rozwoju telewizji satelitarnej została bardzo skutecznie rozwinięta mikrofalowa technika antenowa. Chociaż jej początki sięgają techniki linii radiowych i techniki radarowej. Strona naukowo-teoretyczna mikrofalowej techniki antenowej opanowała już chyba wszystkie zagadnienia podstawowe. Obecnie główny nacisk jest skierowany na aspekty technologiczne, w szczególności na technologię półprzewodnikową elementów elektronicznych.

Już od połowy lat czterdziestych istniały pierwsze propozycje zastosowania satelitów - jako stacji przekaźnikowych - do przesyłania informacji przy "połączeniu wzrokowym" między anteną nadawczą i odbiorczą. Do tego celu satelity nadają się doskonale. Składają się one z urządzenia odbiorczego i nadawczego (tzw. transponder). Sygnał jest doprowadzany do urządzenia odbiorczego satelity z naziemnej stacji radiowej w zakresie częstotliwości łącza nadającego do góry (up-link). Przy transmisjach radiodyfuzyjnych naziemna stacja radiowa otrzymuje sygnał ze studia. W satelicie sygnał jest odbierany, przekształcany, wzmacniany i za pomocą urządzenia nadawczego nadawany do określonego obszaru Ziemi (łącze do dołu wzgl. down-link). Technika ta do dzisiaj rozwija się bardzo burzliwie. Bezpośrednie doprowadzanie sygnałów radiowych za pomocą satelitów okazało się bardzo korzystne, w szczególności przy wykorzystaniu tzw. satelitów geostacjonarnych (synchronicznych).


Satelity

Satelity geostacjonarne znajdujące się nad równikiem Ziemi w odległości 35634km nad jej powierzchnią, tzn. na orbicie z promieniem około 42000km, lecą z prędkością około 11000km/h z zachodu na wschód. Przy tych warunkach prędkość kątowa satelitów jest równa prędkości obrotowej Ziemi. Taki satelita wydaje się - z punktu widzenia obserwatora znajdującego się na powierzchni Ziemi - "być nieruchomym" nad równikiem. Anteny odbiorcze na Ziemi nie muszą więc ciągle nadążać (być naprowadzane) za takim nadajnikiem satelitarnym. Są one montowane na stałe i tylko raz dokładnie ukierunkowywane. Wyjątkiem są tutaj bardzo duże i silnie ogniskujące anteny z dużym zyskiem, które muszą być naprowadzane z powodu nieuniknionych małych wahań parametrów orbity satelity.

Określenie "satelita telekomunikacyjny" (łącznościowy) jest pojęciem nadrzędnym. Rozróżnia się następujące grupy satelitów:
- satelity telekomunikacyjne (przesyłanie rozmów telefonicznych, programów telewizyjnych, danych),
- telewizyjne satelity dystrybucyjne (dystrybucja programów telewizyjnych, np. do sieci kablowych, anten zbiorowych i indywidualnych),
- DBS - Direct Broadcast Satellite (satelity do bezpośredniej transmisji radia i telewizji do abonenta),
- satelity łączności lotniczej, radiowej i nawigacyjne
- satelity przekaźnikowe
- satelity wojskowe
- satelity amatorskie

Dla telewizji i radia znaczenie mają trzy pierwsze satelity. Dwa pierwsze typy są już w praktycznym użyciu od dłuższego czasu i cieszą się rosnącą popularnością. Trzeci jest satelitą wielkiej mocy nadawczej przewidzianym pierwotnie wyłącznie do bezpośredniego zasilania programowego przy najmniejszych nakładach dotyczących strony odbiorczej. Te typy satelitów nie osiągnęły jednak pierwotnie planowanego znaczenia. Przyczyna zawiera się w niekorzystnych technicznych relacjach parametrów, drogiej metodzie transmisji z nierozpoznawalnymi przez abonenta zaletami i z bardzo ograniczoną ofertą programową (poza odbieralnymi z innych satelitów). Do takiego stanu rzeczy doprowadził również burzliwy rozwój techniki odbiorczej. Dzisiaj satelity dystrybucyjne można odbierać za pomocą sprzętu, jaki kiedyś planowano dla DBS. Prawdziwy boom satelitarnej techniki odbiorczej powstał na bazie satelitów telekomunikacyjnych i dystrybucyjnych TV, po umożliwieniu swobodnego odbioru tej kategorii satelitów. Satelity te istnieją w bardzo dużej ilości i z bardzo obszerną ofertą programową.

Transmisje satelitarne nie są już obecnie ograniczone tylko do TV, bardzo często przesyła się programy radiowe (stereo i mono). W każdym satelitarnym kanale TV jest możliwe przesyłanie obok fonii telewizyjnej również wielu innych podnośnych dźwięku za pomocą tzw. metody Wegenera. Dzięki takiemu rozwiązaniu jest realizowany dobry odbiór fonii z jakością FM w wielu językach i stereofonicznie jako dźwięku towarzyszącego telewizji oraz odbiór samodzielnych programów radiowych. Zupełnie nową kategorię tworzą transmisje cyfrowe programów radiowych i telewizyjnych. Tutaj przechodzi się niestety coraz częściej do kodowania programów. Płatne pakiety są dobrym rozwiązaniem dla nadawców, lecz niekoniecznie dla odbiorców, którzy muszą płacić abonament za odbiór takich programów.

Istnieje tylko jedna geostacjonarna orbita satelitarna nad równikiem, na której muszą być umieszczone wszystkie satelity geostacjonarne. Istnieją tutaj międzynarodowe porozumienia; każdemu satelicie jest przydzielona odpowiednia pozycja, która odpowiada określonemu miejscu nad długością kątową Ziemi. Ponadto na każdej pozycji orbitalnej można umieścić kilka satelitów. Wraz z dalszym rozwojem telekomunikacyjnej techniki satelitarnej gęstość obłożenia orbity geostacjonarnej będzie coraz większa. Satelity mogą nadawać na jednakowych częstotliwościach, zatem nie mogą być stosowane anteny bardzo małe (z małym ogniskowaniem). Ponadto anteny z większą kierunkowością zapewniają lepszy odbiór w trudnych warunkach atmosferycznych.

W tabeli dokonano przeglądu istotnych obecnie zakresów częstotliwości. Obecnie na orbicie geostacjonarnej znajduje się wiele satelitów, które nadają różnorodne programy telewizyjne i radiowe do określonych obszarów ziemi. Same satelity, ich parametry i obłożenie programowe podlegają częstym i ciągłym zmianom. Aktualne stany można uzyskać z odpowiednich czasopism fachowych oraz aktualnych materiałów renomowanych producentów anten. W przeciwieństwie do naziemnej techniki odbiorczej, przy projektowaniu której za podstawę muszą służyć ciągle odpowiednie pomiary na miejscu odbioru, przy odbiorze satelitarnym projektowanie względnie koncepcja instalacji odbiorczej są możliwe stosunkowo prosto w bardzo dokładny sposób czysto obliczeniowy. Z mocy nadawczej względnie gęstości strumienia mocy odbieranego satelity można określić dla zadanej jakości odbioru (C/N - stosunek nośna / szum) niezbędną średnicę anteny i współczynnik szumów instalacji odbiorczej. Omawianie tych zagadnień przekracza jednak ramy niniejszego opracowania. W codziennej praktyce najczęściej wystarczy doświadczenie instalatora lub obserwacja wielkości anteny u sąsiada. Odpowiedni dobór wielkości anteny zapewnia bardzo dobrą jakość i bezpieczeństwo odbioru. Jeżeli średnicę anteny zredukuje się z 0,9m do 0,6m, wówczas zysk anteny zmniejsza się o co najmniej 3dB. To zaś oznacza, że w przypadku małej rezerwy w stosunku do progu FM (decydującego o jakości obrazu) należy się liczyć z chwilowym pogarszaniem się odbioru. Przez stosunkowo duże odcinki czasu odbiór będzie jednak dobry. Gęstość strumienia mocy zmienia się także w zależności od regionu; we wschodnich regionach Polski potrzebne są większe anteny.


Instalacja odbiorcza

Zasadniczo instalacja odbiorcza dzieli się na trzy istotne grupy:
- antena odbiorcza (przede wszystkim antena paraboliczna w różnych modyfikacjach, w tym offsetowa),
- jednostka zewnętrzna (konwerter w różnych wykonaniach i części dodatkowe),
- jednostka wewnętrzna (tuner, urządzenia stacji czołowej, odbiornik TV z tunerem satelitarnym).

Antena odbiorcza musi mieć wymagany zysk i wystarczającą kierunkowość. Jednostka zewnętrzna przemienia odbierany zakres częstotliwości SHF względnie wiele zakresów częściowych na pierwszą częstotliwość pośrednią od 950 do 2150MHz, która jest przesyłana za pomocą jednego lub kilku kabli do jednostki wewnętrznej. Ta zaś służy do wyboru kanału z częstotliwości pośredniej (selektor kanałów) i do demodulacji FM. Na wyjściu otrzymuje się pasmo podstawowe (zakres częstotliwości wizyjnych, system PAL, Secam lub NTSC, podnośna fonii, dane). Tradycyjne pasmo podstawowe np. w systemie kolorowym PAL jest doprowadzane albo łącznie (sygnał composite), albo ze składowymi (R, G, B, Y, U, V, fonia, czasami dane) do telewizora bezpośrednio (złącza audio/video, SCART) lub za pomocą modulatora jest przenoszone w konwencjonalnym standardzie na dowolny niezajęty kanał (najczęściej kanał UHF 30 do 40).

W antenowych instalacjach zbiorowych przy małej liczbie abonentów pierwsza p.cz. satelitarna może być rozdzielana we właściwy sposób do abonentów (tzw. instalacje sąsiedzkie). Technika instalacyjna abonenta odpowiada przy tym stosowanej przy odbiorze indywidualnym, tzn. każdy posiada odbiornik satelitarny i może wybierać swoje programy z satelity. Przy odbiorze wielu satelitów z odpowiednią różnorodnością programów w AIZ jest realizowana obróbka każdego kanału satelitarnego i dalsze przesyłanie w tradycyjny sposób.


Antena satelitarna

Wielkość reflektora anteny satelitarnej, jej ognisko i ukształtowanie promiennika w konwerterze muszą być dobrze dobrane w celu optymalnego wspólnego funkcjonowania. Jeżeli ogniskowanie promiennika jest za duże dla danej wielkości reflektora, wówczas właściwie jest oświetlana tylko odpowiednio mała część reflektora i zysk całkowity anteny jest za mały (gorszy współczynnik wykorzystania powierzchni). Jeżeli jednak ogniskowanie promiennika jest stosunkowo małe (duży kąt otwarcia charakterystyki pierwotnej), wówczas znaczne części energii pierwotnej są wypromieniowywane poza krawędzią reflektora (overspill) i znikają z kierunku promieniowania głównego - skutkiem jest zbyt mały zysk. Zysk całkowity anteny parabolicznej wynika z sumy zysku powierzchni (uwzględnienie współczynnika skuteczności powierzchni) i zysku promiennika.

Przy antenach parabolicznych promiennik konwertera LNB (Low Noise Box) jest umieszczany w ognisku anteny. LNB jest mocowany mechanicznie za pomocą wsporników. Przy centralnym umieszczeniu konwertera występuje częściowe zasłanianie powierzchni reflektora. Udział procentowy cienia pochodzącego z konwertera staje się odpowiednio większy przy mniejszych średnicach anten. Dlatego też zasilanie centralne jest stosowane w praktyce tylko przy stosunkowo dużych antenach parabolicznych, przy których cień konwertera jest procentowo nieznaczny i możliwy do pominięcia. Wady te są całkowicie wyeliminowane przy stosunkowo małych antenach dzięki zasilaniu offsetowemu. Przy tym reflektor jest kształtowany jako odpowiedni wycinek paraboli i LNB jest umieszczany całkowicie poza drogą promieni padających na reflektor. Współczynnik skuteczności anteny zmniejsza się jednak przy antenach offsetowych, ponieważ powierzchnia apertury jest mniejsza niż powierzchnia geometryczna. Jednak zalety zasilania offsetowego przeważają, w szczególności przy małych antenach.

Mniejsze oświetlenie na krawędziach reflektora oznacza zwiększenie tłumienia listków bocznych, z drugiej strony również wyraźny spadek zysku i przez to pogorszenie przeciętnej kierunkowości anteny. W praktyce odbioru satelitarnego można przyjąć, że anteny paraboliczne są optymalnie właściwymi typami anten (dotyczy to zarówno anten zasilanych centralnie, jak i offsetowo). Widać to zresztą w praktyce. Przy antenach parabolicznych należy wskazać również na to, że reflektor sam w sobie nie jest zależny od częstotliwości i polaryzacji. Te parametry są określane wyłącznie przez promiennik i elementy elektroniczne.

Dla wszystkich rodzajów anten parabolicznych nie istnieją elektryczne najwyższe granice zysku i kierunkowości (w przeciwieństwie do wszystkich innych typów anten). Granica tych właściwości jest określona wyłącznie przez wielkość anteny i zatem przez konieczne koszty. Główną właściwością przy satelitarnych antenach odbiorczych obok wymaganego zysku jest kierunkowość, która staje się coraz bardziej znacząca przy wielości odbieralnych satelitów i coraz bardziej zmniejszającym się odstępem pozycji orbitalnych. Tzn. anteny bezpieczne przyszłościowo muszą mieć minimalną kierunkowość (najlepiej jednak możliwie dużą), aby przy odbiorze wielu satelitów w jednakowym zakresie częstotliwości osiągać wymaganą selektywność określaną przez kierunkowość anteny.

Całkiem oczywistą zaletą przy odbiorze satelitarnym - w przeciwieństwie do odbioru naziemnego - jest to, że dzięki dużej kierunkowości satelitarnych anten odbiorczych nie istnieją żadne zakłócenia powodowane przez odbicia. Dzięki temu odbiór satelitarny jest preferowany przez to coraz bardziej, o ile tylko pożądane programy mogą być osiągane przez satelity.

Każda satelitarna antena odbiorcza musi być dokładnie ukierunkowana na satelitę. Wymagane jest ustawienie kąta wzniesienia (elewacji) i ustawienie w płaszczyźnie poziomej (azymut). Mocowanie anteny musi zapewniać takie ustawianie. Rozróżnia się tzw. zawieszenia azymut/elewacja i tzw. zawieszenia "polarmount". Pierwszy rodzaj służy do stałego ustawiania anteny na jednego satelitę, drugi rodzaj umożliwia odchylanie anteny do odbioru wielu względnie wszystkich dostępnych satelitów TV. Do zdalnego sterowania systemów "polarmount" jest jeszcze niezbędny siłownik antenowy w połączeniu z pozycjonerem. Pozycjonery występują jako samodzielne urządzenia, bądź też są częścią odbiorników satelitarnych. Pozycjonery umożliwiają automatyczne ukierunkowywanie anteny "polarmount" przy wywołaniu pożądanego programu (ponieważ wszystkie dane są zapamiętywane). W celu odbioru sygnałów z kilku satelitów w przypadku antenowej instalacji zbiorowej (AIZ) i sieci telewizji kablowej należy zastosować odpowiednio kilka anten ze specjalnym systemem zasilającym. Szczególnym przypadkiem równoczesnego odbioru sygnałów z różnych satelitów jest tzw. "zez". Rozwiązanie to polega na umieszczeniu dwóch konwerterów w ognisku i w jego pobliżu tej samej anteny. Tak bardzo często odbiera się sygnały z satelitów "Astra" i "Hot Bird" umieszczonych na bliskich pozycjach geostacjonarnych. Eliminuje się w ten sposób konieczność stosowania dwóch anten lub siłownika z pozycjonerem. Takie rozwiązanie jest ograniczone jedynie do zastosowań amatorskich.

Jeżeli przy systemie zasilającym kabel współosiowy z wtykiem są umieszczone na wolnym powietrzu w sposób niechroniony, to należy zastosować specjalne środki uszczelniające. Przy obudowach odpornych na warunki atmosferyczne obejmujących wszystkie elementy, takie dodatkowe środki nie są konieczne.


LNB - Konwerter

Do jednostki zewnętrznej poza anteną należy jeszcze kompletny system zasilający (potocznie nazywany konwerterem), który służy do przetworzenia energii SHF z ogniska anteny parabolicznej i do odpowiedniej przemiany w pierwszą p.cz. satelitarną na wyjściu. Właściwy konwerter (LNC - Low Noise Converter) służy do elektronicznej przemiany częstotliwości mikrofalowych na pierwszą p.cz. satelitarną i jest częścią LNB (Low Noise Box). LNC różnią się głównie pod względem współczynnika szumów i zakresu częstotliwości wejściowych.

Konwertery 1-wyjściowe

Obecnie stosuje się w zasadzie tylko konwertery pełnopasmowe (FULL-BAND, UNIVERSAL) przystosowane do odbioru sygnałów nadawanych w zakresach 10,70-11,70GHz i 11,70-12,75GHz. Najczęściej w sprzedaży występują konwertery z przełączaną częstotliwością heterodyny 9,75/10,60GHz. Przy takim konwerterze tunery satelitarne z głowicą pracującą w zakresie 950-2150MHz nie mają żadnych braków w odbiorze. Ponadto tuner satelitarny powinien mieć możliwość przełączania pasm za pomocą sygnału 22kHz. Polaryzację przełącza się napięciem 14/18V służącym do zasilania konwertera.

Dotychczasowe kryteria przełączania instalacji satelitarnej - 14/18V i 22kHz - bazują na sygnałach analogowych, które są po prostu doprowadzane z tunera do kabla współosiowego. Nowoczesne tunery satelitarne są przystosowane do pracy (sterowania) w systemie DiSEqC. Ta technologia wykorzystuje po raz pierwszy technikę cyfrową do sygnalizacji poleceń. Stąd też pochodzi nazwa Digital Satellite Equipment Control. Zasadę działania systemu DiSEqC przedstawiono na końcu opracowania.

Konwertery wielowyjściowe

Najpopularniejszym chyba konwerterem 2-wyjściowym jest "TWIN". Są to 2 niezależne konwertery w jednej obudowie. Ponieważ na każdym z wyjść można otrzymać sygnały obu polaryzacji, to dzięki takiemu konwerterowi można podłączyć do jednej anteny dwa tunery satelitarne (do każdego z wyjść 1 tuner). Takie rozwiązanie umożliwia niezależny odbiór programów. Konwerter "QUATRO" o 4 niezależnych wyjściach: 10,7-11,7GHz z polaryzacją V, 10,7-11,7GHz z polaryzacją H, 11,7-12,7GHz z polaryzacją V i 11,7-12,75GHz z polaryzacją H jest przeznaczony do instalacji sąsiedzkich z przełącznikami wielokrotnymi (multiswitchami) oraz do stacji czołowych TVK. Konwerter "QUAD" z wbudowanym multiswitchem 4/4 jest przeznaczony do odbioru na czterech pracujących niezależnie tunerach.

Promiennik i zwrotnica polaryzacyjna

W skład LNB wchodzą promiennik i przełącznik polaryzacyjny. Ponieważ obecnie rozpowszechniły się konwertery zintegrowane, stąd niewielu pamięta o tych bardzo istotnych elementach.

Promienniki służą do zbierania energii promieniowania w ognisku anteny odbiorczej i do przekształcania w falę rozchodzącą się w falowodzie. Ponieważ w praktyce chodzi o wszystkie wyobrażalne polaryzacje (liniowa; pozioma i pionowa oraz kołowa; prawo- i lewoskrętna), ogólnie jest stosowany tutaj falowód kołowy. W najprostszym przypadku otwarty na końcu falowód kołowy może służyć jako promiennik. Ponadto praktycznie stosowane są promienniki stożkowe, rowkowane i wielokrotne współosiowe różnie wymiarowane. Promiennik w swoim wymiarowaniu musi być dopasowany do anteny parabolicznej lub innych rodzajów anten. W najprostszym przypadku promiennik może być przymocowany bezpośrednio do LNC.

Przełączniki polaryzacji nie są obecnie stosowane w praktyce jako oddzielne urządzenia i dlatego pominiemy ich omawianie. Należy wspomnieć jedynie, że na początku rozwoju techniki satelitarnej występowały przełączniki mechaniczne, później pojawiły się magnetyczne. W obecnie stosowanych konwerterach zintegrowanych są stosowane wyłącznie przełączniki magnetyczne.


Odbiornik satelitarny

Konwencjonalne odbiorniki TV nie mogą obrabiać sygnałów satelitarnych pierwszej p.cz. w dotychczasowej technice układowej, zatem niezbędne są specjalne urządzenia. Odbiornik satelitarny ma zasadniczo zadanie, aby z doprowadzonej pierwszej p.cz. satelitarnej dokonać wyboru kanału (tuner, selektor kanałów), spowodować niezbędną selekcję i wzmocnienie oraz zdemodulować sygnał satelitarny modulowany częstotliwościowo. W ten sposób otrzymuje się pasmo podstawowe. To może odpowiadać dotychczasowym systemom naziemnym (Pal, Secam, NTSC), najczęściej jednak jest stosowana inna częstotliwość podnośna fonii głównej niż przy dotychczas stosowanych systemach naziemnych. Często są zawarte w paśmie podstawowym podnośne Wegenera. Przy dotychczasowym systemie np. PAL w najprostszym przypadku należy jeszcze zdemodulować podnośną fonii FM, aby otrzymać m.cz. Na odpowiednich złączach odbiornika jest zwykle do dyspozycji pasmo podstawowe oraz sygnały audio i wideo. Sygnały te mogą być doprowadzane np. bezpośrednio do odbiornika TV lub magnetowidu. Na występującym często wyjściu w.cz. jest do dyspozycji również remodulowany kompletny sygnał TV w kanale UHF zgodnym z normą naziemną.

Bardzo istotnym parametrem tunerów satelitarnych jest tzw. próg FM. Jeżeli powyżej progu FM wartość C/N zmienia się o 1dB, wówczas w taki sam sposób zmienia się również wartość S/N (stosunek sygnał / szum) o 1dB (proporcjonalność). Próg FM jest tym punktem, przy którym przy redukcji wartości C/N o 1dB odpowiada redukcja S/N o następny decybel ( razem 2dB). Charakterystyka przechodzi tutaj więc w zakres nieliniowy i poniżej progu FM nie jest już możliwy odbiór satelitarny. Już przed osiągnięciem progu FM są widoczne na ekranie zakłócenia ("rybki") i słyszalne trzaski w fonii. W celu uniknięcia strat jakości i zaniku odbioru należy dążyć do osiągnięcia 3 do 4dB powyżej progu FM. Próg FM przy nowoczesnych, wysokiej jakości odbiornikach leży przy 6...8dB. W przypadku instalacji zbiorowych należy dążyć do minimalnej rezerwy wynoszącej 5 do 6dB (C/N=14dB).

Coraz więcej programów jest nadawanych w wersji cyfrowej. Do ich odbioru potrzebne są specjalne tunery cyfrowe. Stare tunery analogowe nie zapewniają odbioru tego typu sygnałów. Dobry tuner cyfowy powinien zapewniać zarówno odbiór kanałów SCPC, jak i pakietów programowych. Najczęściej tunery cyfrowe nie są przystosowane do odbioru programów analogowych.


Cyfrowa technika DiSEqC

Nowoczesne systemy satelitarne mają coraz częściej znacznie szersze możliwości sterowania poszczególnymi elementami, niż produkowane przed kilku laty. Oprócz standardowego już przełączania polaryzacji napięciem 14/18V i pasma częstotliwości sygnałem 22kHz stosuje się sterowanie cyfrowe. Przesyłanie poleceń DiSEqC jest realizowane za pomocą kluczowania sygnału 22kHz. Sygnał 22kHz jest nakładany na napięcie zasilania konwertera. Technika DiSEqC działa według zasady Single-Master / Multi-Slave. Jedynym szefem (Master) w systemie jest odbiornik. Wszystkie inne elementy urządzenia, jak konwertery lub przełączniki wielokrotne (multiswitche) są poddanymi (Slaves). Tylko Master może wysyłać polecenia. Od poziomu 2.0 Slaves mogą również odpowiadać i potwierdzać otrzymane polecenia. Zbiór danych DiSEqC składa się z bajtu startowego (Header), bajtu adresowego i bajtu polecenia (Kommando). Dodatkowo może jeszcze występować bajt danych. Jedna sekwencja danych trwa około 54 milisekund.

* Bajt startowy określa, kto wysyła zbiór danych. To może być Master (polecenie) lub też w DiSEqC poziom 2.0 również Slave (odpowiedź).
* Za pomocą bajtu adresowego są powiadamiane bezpośrednio poszczególne elementy. Jeżeli wiele jednakowych elementów jest stosowanych w jednej instalacji, to istnieje wystarczająco adresów rezerwowych.
* W bajcie polecenia są przesyłane komendy sterujące (np. pasmo dolne, polaryzacja pozioma).
* Jeżeli jest niezbędne przesyłanie danych dodatkowych, wówczas nadaje się bajt danych.

Wewnątrz jednej instalacji elementy DiSEqC mogą być instalowane równolegle lub kaskadowo. Przy pracy równoległej wielu identycznych elementów (z jednakowym adresem DiSEqC) może na początku dojść do konfliktu, który rozwiązuje się przez odpowiednie przeprogramowanie odbiornika (Master). Ponieważ DiSEqC wysyła każde polecenie trzykrotnie raz za razem, to można podłączyć aż do trzech kaskadowanych elementów.
Elementy DiSEqC rozpoznaje się na pierwszy rzut oka po logo. Istnieje ono w zależności od poziomu w czterech różnych formach, przy czym wszystkie równoważnie mogą być stosowane obok siebie:
- standard (czarny napis),
- standard z dodatkowym tekstem: "Digital Satellite Equipment Control",
- inwersja (biały napis),
- inwersja z dodatkowym tekstem.

Obecnie napięcie zasilania konwertera wynosi jest przełączane i wynosi 14/18V. Gdy zostaną zastosowane tylko elementy DiSEqC, napięcie zasilające wyniesie 12V, ponieważ przełączanie polaryzacji (pozioma / pionowa) również jest przejmowane przez DiSEqC. Kompatybilność w fazie wprowadzania polega na tym, że DiSEqC pracuje również z dotychczasowymi napięciami 14 i 18V. Dzięki sygnalizacji niezależnej od poziomu napięcia (bez przełączania 14/18V) znikną znane problemy progu przełączania spowodowane spadkami napięć na przewodach. Poza tym większość konwerterów pracuje z wewnętrznym napięciem zasilania wynoszącym 12V. Dotychczas 6 z 18V jest przetwarzane w ciepło. Również odbiorniki zyskują na tej zmianie. Zasilacz może być mniejszy i potrzebuje mniej prądu.

Budowa i naprawa siłowników elektrycznych TV - SAT

Anteny satelitarne w bardzo dużym uproszczeniu można podzielić na stacjonarne i obrotowe. Stacjonarne anteny są zamontowane "na sztywno" i sama czasza nie wykonuje żadnych ruchów, poza niewielkimi wibracjami w czasie silnych podmuchów wiatru. Anteny obrotowe natomiast wykonują ruch obrotowy wokół osi biegunowej, równoległej do osi Ziemi. Mechanizmem nadającym antenie ruch obrotowy w celu śledzenia orbity jest specjalna obrotnica lub jeśli jest to antena z tzw. zawieszeniem biegunowym (z ang. polarmount) siłownik elektryczny. Stosowanie siłowników do napędzania ruchu obrotowego anteny ma swoje wady i zalety. Niewątpliwą zaletą jest ich wymienność bez potrzeby zdejmowania anteny ze stojaka - przeciwieństwie do obrotnic, które są tak skonstruowane, że gdy chcemy je zdjąć z uchwytu, trzeba demontować całą antenę. Poza tym nieliczne obrotnice zapewniają obrót anteny w pełnym zakresie horyzontu. Jak każde urządzenie mechaniczne, tak siłownik jak i obrotnica wymagają okresowych przeglądów, smarowań, a niekiedy drobnych napraw. W takim przypadku siłownik jest o wiele wygodniejszy. Po jego zdjęciu z czaszy antenę unieruchamia się specjalną blokadą, aby nie straciła ona swoich ustawień i mogła dalej "pracować" w czasie remontu siłownika.


BUDOWA SIŁOWNIKA

Siłownik jest to urządzenie elektryczno-mechaniczne, w którym ruch obrotowy silnika elektrycznego zamieniony jest na ruch posuwisty ramienia siłownika. Przy okazji należy wyjaśnić, iż do obrotu anten stacjonarnych nie stosuje się żadnych siłowników hydraulicznych lub pneumatycznych. Tego typu siłowniki są wykorzystywane w automatyce, gdzie wymagane są szybkie i precyzyjne przesunięcia. Oczywiście nośnikiem energii w takich siłownikach jest sprężone powietrze lub ciecz, o które raczej trudno w zwykłych gospodarstwach domowych. Dlatego wszystkie siłowniki stosowane do anten obrotowych pracują w oparciu o taką samą zasadę działania, a różnią się jedynie szczegółami konstrukcyjnymi. Jak już wspomniałem, ruch obrotowy wirnika silnika elektrycznego prądu stałego jest zamieniany w układzie przekładni zębatkowej oraz śruby pociągowej na ruch posuwisty ramienia siłownika. To właśnie od długości śruby pociągowej i ramienia siłownika bierze się podział na siłowniki 8,10,12,18 ... calowe. Jeśli mówimy o siłowniku 18 calowym, to oznacza, że skok jego ramienia mierzony między minimalnym a mak&symalnym wysuwem ramienia wynosi 18 cali, czyli ok. 45cm. Silniki stosowane w siłownikach są oczywiście prądu stałego, a ich moc zależy od wielkości siłownika. Pracując przy napięciu 36V pobierająprąd od 0,3 do 1A, a niekiedy w skrajnych warunkach więcej (szczególnie 24 cale-gruby). Napięcie 36V zostało przyjęte jako światowa norma dla siłowników satelitarnych i nie wiadomo tylko dlaczego polskie siłowniki mają silniki na napięcie 24V. Można je oczywiście stosować do pozycjonerów z napięciem 36V, ale trzeba się liczyć z przeciążeniami takiego pozycjonera, co w skrajnych przypadkach prowadzi do ich uszkodzenia (jeśli pozycjoner nie ma układów sygnalizujących przeciążenie). Schemat elektryczny siłownika jest bardzo prosty. Można w nim wyszczególnić obwód silnika i obwód impulsatora. W obwodzie silnika umieszczono dwie krańcówki elektryczne (34 i 35), zbocznikowane odpowiednio spolaryzowanymi diodami. Krańcówki mają za zadanie ustalenie minimalnego i maksymalnego położenia ramienia siłownika. Są one wyłączane przez dwie krzywki (30 i 31) położone jedna na drugiej i obracające się proporcjonalnie z obrotem śruby pociągowej (6). Krzywka dolna (30) nie jest regulowalna i ustawiona fabrycznie tak, aby ramię siłownika mogło całkowicie schować się w obudowie. Położenie krzywki górnej (31) można -istalić podczas montażu siłownika, tak aby ramię siłownika nie wysunęło się zbyt daleko. Jest to ważne szczególnie wtedy, gdy montujemy intenę w pobliżu ścian i obawiamy się, aby przy obrocie nie uderzyła ona w mur. W obwodzie impulsatora jest kontaktron (37), zwierany przez magnes stały ("38"), obracający się wraz z przekładnią. Kontaktron to zwykła rurka szklana, w środku której dwa styki zwierają się pod wpływem pola magnetycznego. Ponieważ magnes zwiera styki tylko , gdy znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie kontaktrona, to mamy tu cykliczne impulsowanie, związane z obrotem namagnesowanego miejscowo krążka. Te impulsy zliczane są później przez specjalny układ liczący pozycjonera, w celu dokładnego określenia położenia ramienia siłownika. Od strony mechanicznej siłownik ma o wiele bardziej złożoną budowę. Silnik (14) napędza przekładnię zębatkową, która obraca krzywki (30 i 31), magnes ("38") oraz oczywiście śrubę pociągową (6). Po śrubie przesuwa się teflonowa nakrętka (7), która zespolona z ramieniem (2) powoduje wysuwanie i wsuwanie ramienia w zależności od kierunku obrotu silnika.


USZKODZENIA SIŁOWNIKA

W obwodzie elektrycznym siłownika, najczęściej ulega uszkodzeniu kontaktron lub sam silnik. Rzadziej uszkadzają się krańcówki czy diody. Przyczyną uszkodzenia impulsatora bywa najczęściej błędne podłączenie końcówek kabli elektrycznych lub gwałtowne uderzenie siłownika. Jego uszkodzenie objawia się brakiem impulsów w pozycjonerze pomimo obrotu samego silnika. Sprawdzając ten obwód wystarczy podłączyć do styków impulsatora omomierz i uruchomić siłownik. Jeśli w czasie obrotu magnesu omomierz będzie wykazywał zwarcie lub obwód będzie cały czas otwarty, to impulsator jest uszkodzony. Można go wymienić zastępując odpowiednio dobranym kontaktronem. Usterki w obwodzie silnika bywają nieco bardziej kłopotliwe, gdyż związane są najczęściej z uszkodzeniem samego silnika lub krańcówek. Gdy po podłączeniu napięcia do siłownika silnik dalej nie działa, należy sprawdzić najpierw wyłączniki krańcowe (czy nie są wyłączone), a dopiero później przystąpić do rozkręcania samego silnika. Po odkręceniu obudowy silnika i wyjęciu wirnika należy sprawdzić stan szczotek oraz komutatora. Są to newralgiczne punkty każdego silnika. Jeżeli szczotki są zużyte lub nadłamane, należy je wymienić na inne. Przy okazji warto przeczyścić miedziane klatki komutatora i sprawdzić ich połączenie z uzwojeniem. Przy skręcaniu ponownym silnika, szczególnie uważać na szczotki, gdyż można je uszkodzić.
Najbardziej jednak narażoną na uszkodzenia jest część mechaniczna siłownika. W czasie pracy w zmiennych warunkach atmosferycznych do nieszczelnego układu dostaje się często woda, która powoduje rdzewienie śruby (6) i łożyska kulkowego ("8"). Przyczyną takiego stanu rzeczy jest najczęściej brak smarowania powierzchni wysuwającego się ramienia (2) siłownika, lub użycie do smarowania niewłaściwego smaru o dużej lepkości, który w niskich temperaturach twardnieje i niszczy gumowy pierścień uszczelniający (o-ring) (4). Po kilku miesiącach pracy takiego siłownika korozja powoduje uszkodzenie łożyska ("8") oraz coraz większy luz na nakrętce (7). Przystępując do naprawy musimy odkręcić śrubę blokującą (13) i oddzielić ramię siłownika od obudowy przekładni. Następnie trzeba wykręcić docisk łożyska (11) i wysunąć ramię (2) z obudowy (1) tak, aby łożysko wystawało na zewnątrz. Odkręcając dwie nakrętki (10) uwalniamy łożysko i wysuwamy ramię siłownika z obudowy (1). Teraz mając dostęp do śruby pociągowej (6), możemy oczyścić całe wnętrze z rdzy, wymienić uszkodzony o-ring (4) i łożysko ("8"). Jeżeli na nakrętce (7) powstał spory luz, to także musimy wymienić ją na nową. Przy skręcaniu siłownika musimy pamiętać o dokładnym dokręceniu nakrętek (10) i docisku łożyska (11). Do przesmarowania powierzchni ramienia (2) najlepiej użyć oleju, gdyż nie gęstnieje zbytnio w niskich temperaturach. Pamiętać trzeba też o właściwym zamontowaniu siłownika do anteny, tak jak wskazuje na to strzałka na obudowie. Zanim zamkniemy obudowę (41) warto wcześniej ustawić górną krzywkę uruchamiając siłownik i obserwując ruch anteny. Prawidłowe ustawienie obu krzywek jest naszą dodatkową gwarancją wtedy, gdy wyzeruje się pamięć naszego pozycjonera i znikną wcześniej ustawione limity.
(źródło:SatKurier - Wydanie Specjalne - Rocznik 1998)

Części składowe silnika elektrycznego & Schemat elektryczny siłownika:

Instalacja TV SAT - Ustawiamy HotBird & Astra 19.2°E

1.Wybieramy Antenę.
Najpopularniejszymi antenami w naszym kraju są anteny o średnicy 60 bądź 85 cm.
Są one przede wszystkim wykorzystywane do ustawiania na dwie satelity tj. Hot Bird 13°E i Astra 19.2°E. Jeśli zależy nam na odbiorze jak największej liczby satelitów, to poleca się antenę min. 120 cm z obrotnica. To już jest jednak zagadnienie na osobny temat, tutaj zajmiemy sie tylko najbardziej rozpowszechnioną anteną (o średnicy 60 cm) i ustawieniu jej na Hot Birda i doposażenia jej o drugi konwerter skierowany na Astrę.

W zależności od regionu kraju w jakim mieszkamy, antena 60 cm może okazać się dla nas za mała, a po jej montażu będziemy mieli zjawisko występowania tzw. "pikselozy","dropów" i innych zakłóceń sygnału związanych z zamontowaniem zbyt małej anteny TV SAT.

Anteny 60 cm są wskazane raczej dla osób, które mieszkają na zachodzie kraju, ze względu na to, iż tam jest najmocniejszy w Polsce sygnał z wymienionych satelitów. Aby uniknąć niepotrzebnych kłopotów polecam wyposażyć się w antenę min 85 cm. Przy zakupie anteny warto zwrócić uwagę z czego jest wykonana. Jeśli wybierzemy z blachy stalowej to musimy sie liczyć z tym, że za jakiś czas będziemy musieli ją zdjąc i pomalować z powodu rdzy. Są tez anteny aluminiowe, niewiele droższe od stalowych, jednak bez wątpienia lepsze jakościowo, ze względu nie występowanie rdzy, jak i jest lekką konstrukcję w przeciwieństwie do anteny z blachy stalowej.

2.Wybieramy miejsce na zamontowanie anteny.

Jeśli już zakupimy antenę wedle naszego uznania, to następnym krokiem jest dokładne obranie lokalizacji anteny,miejsca na domu - elewacji bądź dachu.
Przy montażu anteny należy zwrócić uwagę na to aby antena nie miała na swojej drodze przeszkód: wysokie drzewa, inny blok mieszkalny itd., ponieważ będziemy mieli problemy z złapaniem sygnału satelity. Polecam również wybrać takie miejsce aby antena była jak najmniej narażona na wiatr, wiatr przy większej sile potrafi obrócić antenę bądź skręcić konwerter. Najlepiej aby antena była przymocowana do ściany domu w zacisznym miejscu bez przeszkód przed sobą.

3.Ustawiamy satelitę i wyszukujemy programy.

Jeśli już obraliśmy miejsce gdzie nasza antena będzie zamocowana to teraz pora przystąpić do wyszukania sygnału z satelity Hotbird.

W zależności również od miejsca naszego zamieszkania antena może rożnie "patrzeć" w niebo, u mnie w południowej Polsce jest to mniej więcej Południowy Zachód (pośrdoku) patrząc na antenę
Do wyszukania sygnału z Hot Birda polecam tuner analogowy, z tego względu, ze na tym sprzęcie jest najprościej wyszukać sygnał. Odradzam szczególnie początkującym użytkownikom korzystania z mierników ponieważ jest to trochę za trudne jak dla osoby stawiającej pierwsze kroki w technice TV SAT, jak i nie wątpliwie najprościej zrobić to na analogu.

Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę również to, ze z czasem przekaz analogowy "umrze" śmiercią naturalna ze względu na zastąpienie go przekazem cyfrowym, lecz póki możemy to korzystajmy właśnie z takiego typu ustawiania anteny czyli za pomocą analoga.

Po zamontowaniu anteny do ściany i przykręceniu jej do jakiegoś stojaka jeśli stoi, lub uchwytu, nie przykręcajmy jej zbyt silnie ponieważ będzie trzeba nią trochę pokręcić dla uzyskania jak najlepszego sygnału. Oczywiście przed tą czynnością musimy zrobić całe okablowanie czyli podłączyć kabel koncentryczny do konwertera a następnie przeciągnąć go do mieszkania i podpiąć do tunera analogowego i ustawić jakąkolwiek częstotliwość kanału z satelity Hot Bird.Proszę nie zapomnieć również o przełączniku diseq 1.0 bądz 2.1

Posłużymy się następującymi parametrami;
11.32450 V [Tv 5 Europe]]

Należy wpisać te parametry do tunera analogowego i kręcić antena do czasu aż trafimy na sygnał kanału. Jeśli znajdziemy któryś z tych kanałów, oznacza to ze trafiliśmy właśnie na satelitę HotBird. Zapisujemy kanał/y w pamięci dekodera.

Następnie jeśli chcemy mieć konwerter zezujący,czyli jeszcze jeden ustawiony na satelitę Astra 19,2 E to montujemy drugi konwerter. Instalacja i założenie go jest bardzo proste.
Konwerter, patrząc od przodu anteny ma być po lewej stronie, patrząc zza anteny ma być po prawej w niewielkiej odległości obok konwertera skierowanego na Hotbirda którego przed chwilką ustawiliśmy.

Dla wyszukania kanałów z Astry ponownie posłużymy sie parametrami kanałów z przekazu analogowego:

10.75850 V [QVC Germany ]
10.72900 V [Cnbc ]
10.71425 H [KINDERKANAL]

I tutaj uwaga, nie kręcimy już całą antena, lecz korygujemy jeśli zajdzie taka potrzeba, np. nie znajdziemy programu bądź wystąpi słaby sygnał przekazu, ustawienie konwertera, który założyliśmy jako zez na Astrę (konwerter ustawiony na HotBirda nie ruszamy)

Jeśli znajdziemy powyższe lub inne programy, to zapisujemy je w pamięci tunera
Jeśli chcemy podłączyć do istniejącej instalacji Dekoder Cyfrowy zamiast Analogowego, to nic trudnego, po prostu odłączamy analog i w jego miejsce podłączamy dekoder cyfrowy, tak samo jak był podłączony tuner analogowy, czyli kabel Euro oraz Diseq potrzebny do zeza.

Aby wyszukać jakis program z Hotbirda, ale w przekazie cyfrowym, posłużmy sie następującymi parametrami;
11.054 H Fec 3/4 Sr 27.500
12.092 H Fec 3/4 Sr 27.500
12.284 H Fec 3/4 Sr 27.500

W przypadku tych dwóch ostatnich częstotliwości Czyli Europa TV ( tak, sie siec bedzie identyfikować) lub transpondera Cyfrowego Polsatu, po znalezieniu sygnału i po zapisaniu listy programowej moze wyskoczyć nam komunikat o programie kodowanym, nie należy sie tym przejmować ze względu na to, że te programy są kodowane a nam chodziło głównie o wyszukanie sygnału z transpondera.

Jesli udało nam,sie to znaczy to ze mamy bardzo dobrze ustawionego satelite (oczywiscie sugeruje aby spojrzec na pasek siły i jakosci sygnału,w kazdym dekoderze takie info jest w róznych miejscach menu dekodera,z doświadczenia wiem na dekoderach Mediasat które Cyfra użycza abonetom jakosc i siła sygnału to są to dwie rózne sprawy i tak samo moze to wygladac w innych dekoderach,aby odebrac kanał trzeba w wypadku dekodera Cyfry+ sygerowac sie nie jakoscia,jak to niektórzy robia a siła syganłu)
Teraz wpiszmy paramtery jakiegos kanału cyfrowego nadającego z satelity Astra 19.2;
11.953 H Fec 3/4 Sr 27.500
12.207 H Sr 3/4 Fec 27.500
Teraz postepujemy analogicznie tak samo gdy szukalismy kanału z HotBirda.
Sugeruje jeszcze aby przed wyszukaniem kanałów w dekoderze Cyfrowym poświecic troche czasu i sprawdzic w menu dekodera czy nie sa potrzbne do wpisania dokładniejsze dane o Transponderze.

Kable - (wiadomości ogólne)

Kable są jednym z krytycznych komponentów instalacji zarówno telewizji naziemnej jak i satelitarnej. To właśnie od nich w dużym stopniu zależy m.in. poziom odbieranego sygnału. Warto więc nieco uważniej się im przyjrzeć, tym bardziej, że raz położone kable najczęściej używa się latami.

W przypadku instalacji telewizyjnych stosuje się najczęściej kable koncentryczne o oznaczeniu RG-6 i w niniejszym opracowaniu poprzez „kabel” rozumiem kabel RG-6.

Budowa kabla

Kabel typu RG-6 to typowy kabel koncentryczny (współosiowy) o rezystancji 75 Ohm. Jest on zbudowany z:
- żyły środkowej (miedź lub stal miedziowana)
- dielektryka (spieniony polietylen: fizycznie lub chemicznie)
- folii (aluminium)
- oplotu (aluminium z dodatkami)
- powłoki zewnętrznej kabla (np. PE, PVC, żelowana)
W niektórych kablach oplot znajduje się pomiędzy dwiema warstwami folii. Istnieją także kable, które posiadają folię miedzianą. Wtedy oplot także wykonany jest z miedzi. Dlaczego? Z tego samego powodu, dla którego nie powinno się łączyć w instalacjach elektrycznych drutów aluminiowych z miedzianymi, czy w instalacjach grzewczych rur miedzianych z aluminiowymi kaloryferami itp.

Zacznijmy od najbardziej zewnętrznej części kabla czyli jego powłoki zewnętrznej. Jej głównym zadaniem jest niedopuszczanie wilgoci do wnętrza kabla. Ten element składowy kabla wykonany jest najczęściej z polietylenu (PE) lub polichlorku winylu (PVC). Należy pamiętać o tym, że kable „PE” przeznaczone są przede wszystkim do układania na zewnątrz pomieszczeń, podczas gdy te w wersji „PVC” powinno się stosować wewnątrz pomieszczeń zamkniętych (podczas pożaru PE wydziela agresywne dymy), istnieją także powłoki żelowane (do bezpośredniego układania w ziemi) oraz z tworzyw bezhalogenowych.

Folia aluminiowa i oplot stanowią „ekran kabla”, którego zadaniem jest niedopuszczanie do przedostawania się obcych sygnałów (zakłócających normalną pracę) w tor sygnałowy kabla. Dlaczego jest to takie ważne? Pomiędzy konwerterem a odbiornikiem satelitarnym dane przesyłane są w paśmie 950-2150MHz. Nie jest to autonomiczne pasmo, tzn. także inne urządzenia mogą pracować na danych częstotliwościach (m.in. telefony bezprzewodowe). Jeśli ekranowanie kabla jest niedostateczne, obce sygnały mogą zakłócać odbiór niektórych transponderów (np. tego z DSF z Astry 19,2E)

Istotnym parametrem określającym jakość wykonania ekranu kabla jest skuteczność ekranowania wyrażana w decybelach [dB]. Czasami producenci zawyżają parametry kabli na swoją korzyść, dlatego należy pamiętać, aby nie tylko patrzeć w karty katalogowe, ale i także przyjrzeć się samemu kablowi.
atrząc na parametry techniczne w/w kabli różnica jest niewielka. Za to cena CTF-113 jest niemal 3x większa od ceny zwykłego RG-6U. Nie jest zbiegiem okoliczności, że folia aluminiowa na RG-6U odchodzi od dielektryka - w CTF-113 jest ona do niego przyklejona.
Dielektryk oddziela żyłę środkową od ekranu. Najczęściej jest wykonany ze spienionego PE: fizycznie lub chemicznie. Metoda spieniania dielektryka jest ważna. Dielektryki spieniane fizycznie zawierają zamknięte pęcherze powietrza. Dielektryki spieniane chemiczne posiadają strukturę kapilarną (włoskowatą) przez co są bardziej podatne na transport wody i wilgoci. Jak wykazały badania wpływ typu dielektryka na tłumienie kabla jest bardzo duży. Tłumienie kabli z dielektrykiem spienianym chemicznie może wzrosnąć z czasem nawet o 60% dla częstotliwości 860MHz, podczas gdy w analogicznej sytuacji tłumienie kabla z dielektrykiem spienianym fizycznie wzrośnie maksymalnie o 5%.

Żyłą środkową przesyłany jest sygnał. Zarówno przekrój żyły jak i materiał, z którego jest wykonana żyła mają wpływ na jego tłumienie. W przypadku instalacji satelitarnych najczęściej stosuje się kabel z żyłą miedzianą o średnicy 1mm.





Tłumienie

Tłumienie jest jednym z ważniejszych parametrów kabla. Rośnie ono wraz ze wzrostem częstotliwości i reprezentuje straty w przesyłanym sygnale.

W kartach katalogowych tłumienie jest wyrażane w dB/100m. Czyli jeśli kabel przy danej częstotliwości ma tłumienie rzędu 24dB/100m, a ułożone zostało 33m. to oznacza to, że ten odcinek kabla tłumi przesyłany sygnał o 6 dB.

Definiując 1dB jako 20log(U1/U2) (gdzie U1 i U2 oznaczają poziomy napięcia) łatwo można obliczyć, że 6 dB tłumienia powoduje dwukrotny spadek poziomu sygnału.

Tłumienie kabli podaje się zazwyczaj dla kilku charakterystycznych częstotliwości. Należy pamiętać o tym, że częstotliwości do 862MHz odpowiadają naziemnemu radiu i telewizji, podczas gdy pasmo 950-2150 MHz służy do przesyłania sygnału telewizji satelitarnej.

Często operuje się pojęciem kabla do instalacji satelitarnej - jest to zazwyczaj kabel o dość niskim tłumieniu w paśmie satelitarnym. Nie oznacza to jednak, że nie można do tego typu instalacji używać kabli o większym tłumieniu. Jednak w tym przypadku kluczową rolę gra długość ułożonego kabla.

Z różnych względów czasami w kartach katalogowych podane jest tłumienie dla nieco innych częstotliwości niż np. dla innego kabla.

Układanie kabli

Nawet najlepszy kabel jest niewiele wart jeśli zostanie położony w nieodpowiedni sposób. Dlatego proponuję wziąć do siebie poniższe rady:
- nie należy zaginać/załamywać kabli - promień zgięcia powinien wynosić co najmniej pięciokrotność średnicy kabla
- nie należy kłaść kabli równolegle do kabli elektroenergetycznych bezpośrednio obok siebie. Jeśli jest to konieczne, to należy zachować odległość co najmniej 10cm między nimi.
- należy zwracać uwagę na to aby nie pociąć powłoki zewnętrznej kabla podczas jego układania
- jeśli kable mają być kładzione pod tynkiem/ płytą gipsową etc., to należy umieścić je w rurkach.
- na zewnątrz pomieszczeń należy przymocowywać kable np. za pomocą uchwytów kablowych, czy opasek kablowych (istnieją także w wersji odpornej na promieniowanie słoneczne) - nie tylko ze względów estetycznych.
- jeśli kabel nie chce się ułożyć tak jak tego chcemy/ wystaje etc. to nie pomagamy mu młotkiem zmienić zdanie
- to samo tyczy wciągania kabli. Jeśli wciągając kabel poczujesz opór, to nie ciągnij dalej na siłę, tylko sprawdź co spowodowało ten opór
- w przypadku układania większej ilości kabli dobrym nawykiem jest opisywanie ich - jest to sporym ułatwieniem podczas lokalizacji ewentualnych uszkodzeń w instalacji

---