Kultura, festiwale i święta w Japonii
KULTURA JAPONII
Na kulturę Japonii należącą do najbardziej zachwycających i fascynujących na świecie zasadniczy wpływ wywarła wielka cywilizacja chińska, jak również położona bliżej Korea. W Państwie Środka narodziły się charakterystyczne dla Japonii dziedziny sztuki, takie jak orgiami (sztuka artystycznego
składania papieru), suiseki (sztuka artystycznego eksponowania kamieni i skał), czy pielęgnowanie drzewek bonsai. To stamtąd też w XIII wieku dotarł do Kraju Kwitnącej Wiśni buddyzm zen, będący inspiracją dla rozwoju nowych nurtów i form w malarstwie, kaligrafii czy poezji. Nie mniej jednak już znacznie wcześniej japońscy mistrzowie odeszli od wiernego naśladowania chińskich wzorów, z ich przywiązaniem do symetrii. Stąd też w sztukach plastycznych główny plan znajduje się poza środkiem dzieła, a w mowie, słowie pisanym oraz w sztuce w ogóle domysł często przeważa nad jednoznacznością.
Wraz z zen do Kraju Wschodzącego Słońca dotarł również rytuał picia herbaty, który przekształcił się następnie w ceremonię o dużych walorach estetycznych i filozoficznych.
To za jej sprawą narodziły się nowe charakterystyczne dziedziny oraz formy sztuki, takie jak ikebana - sposób układania kwiatów, czy
poezja haiku. Ceremonia parzenia herbaty wywarła też istotny wpływ na wygląd wnętrza japońskiego domu oraz styl ogrodów, z których najsłynniejsze to karesansuii - pełne surowości i prostoty kamienne ogrody zen, obrazujące wodę i góry, odzwierciedlające tym samym filozoficzne idee. W końcu też chanoyu, a więc "droga herbaty" i współgrające ze sobą różne formy sztuki reprezentują tak charakterystyczne dla estetyki japońskiej pojęcia, jak wabi (piękno ubóstwa) i sabi (patyny czasu), które razem z kryteriami shibui, a więc "spokojnej wytworności" składają się na najważniejszą zasadę japońskiego smaku, zgodnie z którą mniej znaczy więcej.
Dużo by można mówić na temat japońskiego smaku, literatury, teatru i tańca, filmu, muzyki, malarstwa, rzemiosła czy też kuchni, lecz nie o to chodzi w tym artykule. Nie chce was po prostu zanudzać pisząc o tym bardzo obszernie. Zachęcam was jednak do szukania ze szczególną uwaga informacji na te tematy, gdyż może się to okazać bardzo pouczające i naprawdę fascynujące. Jest tego naprawdę sporo (spokojnie starczyłoby tego na osobna stronę). Pomówmy więc o bardziej interesujących rzeczach z punktu widzenia tematyki naszej strony, a mianowicie wpływu mangi i anime na życie i kulturę Japończyków. Nim jednak do tego przejdziemy omówmy jakże przyjemny temat różnorakich festiwali odbywających się w Japonii (kto wie, może będzie dane wam zobaczyć któryś z nich…)
FESTIWALE I ŚWIĘTA
Liczone w setkach; odbywające się rokrocznie barwne matsuri, a więc tradycyjne święta, festyny i festiwale są dla biorących w nich liczny i aktywny udział Japończyków "solą" Kraju Kwitnącej Wiśni. W czasie ich trwania można w najlepszy sposób poznać wielosetletnią, bogatą kulturę, a także zwyczaje Japonii oraz jej regionów czy też miejscowości. Owym uroczystościom będącym istotnymi wydarzeniami w życiu każdej społeczności towarzyszą religijne obrzędy, kuchnia, tradycyjne rzemiosło i sztuka, stroje, muzyka, śpiew i tańce, które składają się na narodową tożsamość Japończyków ukształtowaną na długo jeszcze przed przybyciem pierwszych Europejczyków.
Najliczniejsze są festiwale shintō, poświęcone ku czci opiekuńczych bóstw kami. Ich charakterystycznym elementem są procesje z obnoszonymi przez dzięsiątki ludzi pięknie zdobionymi, często ogromnymi i ważącymi kilka ton palankinami mikoshi, które są pojazdami bogów. Inne matsuri, w których biorą udział gejsze i samuraje mają nostalgiczny nastrój; natomiast buddyjskie jak np. Obon, są poświęcone pamięci zmarłych.
Do najważniejszych ogólnokrajowych festiwali i świąt
zaliczyć trzeba: Seijin-no-hi, a więc będący jednocześnie narodowym świętem Dzień Pełnoletności; Setsubun - święto pożegnania zimy; Hina-Matsuri - Święto Lalek, bądź też Święto Kwitnienia Brzoskwiń; Hanami - rytuał oglądania kwiatów; Hana-Matsuri - buddyjskie Święto Kwiatów; wspomniany Obon, inaczej Uroczystość Latarni; Shichi-go-san - szintoistyczne święto dzieci.
Wśród najsłynniejszych matsuri są również te mające zasięg regionalny. W Kantō wyróżniają się: tokijskie Sanja Matsuri - buddyjskie święto ku czci rybaków, którzy wyłowili posąg Arakura kannon oraz szintoistyczne Tori-no-Ichi - Koguci Targ, a także Kamakura-Matsuri - święto samurajów w Kamakurze. Hokkaido słynie z odbywającego się w Sapporo Yuki-Matsuri - Święta Śniegu. W Tōhoku wyróżniają się: odbywający się w Aomori Nebuta - pochód olbrzymich, pięknie malowanych i zdobionych latarnii oraz Kanto-Matsuri - pochód mężczyzn z latarniami uczepionymi do wielkich bambusowych tyczek w mieście Akita. W regionie Chūbu mają miejsce m.in. Tagata Honen-Matsuri - falliczne Święto Obfitych Zbiorów nieopodal Inuyamy oraz Takayama-Matsuri - szintoistyczny pochód wspaniale ozdobionych platform yatai w Takayamie. Stanowiący kwintesencję Japonii region Kansai najbardziej obfituje w barwne festiwale i święta, spośród których najsłynniejsze to: odbywające się w Narze Montoro - Festiwal Zapalenia Latarni oraz Omizutori - buddyjski Festiwal Czerpania Wody, a także mające miejsce w Kioto Aoi-Matsuri - szintoistyczny Festiwal Malwy; Mifune-Matsuri - Festiwal Łodzi z udziałem Cesarza i jego dworu oraz Gion-Matsuri - buddyjski festiwal upamiętniający odejście epidemi dżumy w IX w. W regionie Chūgoku odbywa się Eyo w Okayamie, będący najsłynniejszym w Japonii hadaka matsuri, czyli tzw. "nagim" festiwalem. W Hiroszimie ma miejsce pełne zadumy Święto Pokoju dla upamiętnienia ofiar bomby atomowej. Region Sikioku to przede wszystkim Awa odori, a więc festiwal tradycyjnych tańców z niewielkiej wyspy Awa. Wreszcie Kiusiu, gdzie mają miejsce m.in.: Hakata Gion Yamakasa - parada, a właściwie wyścig olbrzymich platform na kołach ulicami Fukuoki oraz O-Kunchi - festiwal z licznymi wpływami chińskimi, takimi jak tańce smoka.