Prezentacja multimedialna
rzecz o dziś widocznych - jutrzejszych kształtach edukacji
Jacek Z. Górnikiewicz
Uniwersytet w Białymstoku
Wprowadzenie
Literatura polskojęzyczna na temat prezentacji multimedialnej. Nie można stwierdzić , że literatura na temat prezentacji multimedialnej i multimediów w ogóle jest zasobna w liczne pozycje. Z drugiej strony, z roku na rok skokowo przyrasta kolejnych publikacji na ten temat. Znaczna część z nich to doniesienia zamieszczone w popularnych pismach, ale i w szanowanych periodykach naukowych i kulturalno-społecznych. Oczywiście, najwięcej artykułów na ten temat pojawia się w magazynach zajmujących się najnowszą technologią informatyczną i telekomunikacyjną oraz jej wytworami. Relatywnie dużo tekstów na podjęty temat można znaleźć w Internecie - w postaci elektronicznej. Wszystkie te rodzaje źródeł zostały wzięte pod uwagę podczas kwerendy danych. Chodziło nie tylko o pozyskanie jak najwięcej informacji, ale także o zapewnienie sbie informacji w miarę różnorodnych.
Stan badań nad prezentacją multimedialną w edukacji. Polskojęzyczna literatura naukowa zawiera, jak dotąd, niewiele sprawozdań z badań na temat prezentacji multimedialnej. Uczyniona uwaga dotyczy również pedagogiki. Z drugiej strony, od kilku lat pojawiają się komunikaty informujące o badaniach nad opisywaną odmianą prezentacji. W przypadku pedagogiki są to zwykle badania nad dydaktyczną skutecznością prezentacji oraz opiniami uczestników zajęć poprowadzonych "pokazowo".
Oto przykład komunikatu na temat prezentacji multimedialnej - sprzed dwóch lat Marek Gramlewicz przedstawił w nim wyniki interesującego eksperymentu pedagogicznego, jaki przeprowadzono w styczniu 1998r. w UŚ w Katowicach.
W ciągu semestru zajęcia politologii na Wydziale Nauk Społecznych były wspomagane prezentacją wykonaną w PowerPoint i rzutowaną na ekran przy pomocy rzutnika pisma. Audytorium stanowiło 219 studentów I roku.
Aż 87.2% studentów uznało, iż zajęcia o charakterze multimedialnej prezentacji są lepsze od tradycyjnych wykładów. 9.6% studentów nie dopatrzyło się istotnej różnicy w jakości obu wspominanych form zajęć. 2.3% badanych uznało prezentację z komputera za gorsza od uświęconego tradycją wykładu.
Autor nie podaje, niestety, szczegółów, które mogłyby dać wyobrażenie o tym, jak bardzo wykorzystano możliwości, które zapewnia użytkownikom PowerPoint ( - i w związku z tym, z której wersji programu skorzystano).
Studencka ocena wykładu z wykorzystaniem komputera: jest bardziej czytelny (72.5%), wiele można zanotować (59.2%), jest bardziej zrozumiały (43.6%), nie pozwala się skupić i zanotować (4.6%). (za Gramlewicz, 1998, Tablica 3, s.320)
Istota
Prezentacja a prezentacja multimedialna. Czym jest prezentacja, oraz jej szczególna postać, multimedialna? Prezentację można zdefiniować jako pokaz, przedstawienie, ale i jako popis (od presentatio = przedstawienie, pokazywanie; Rysiewicz 1968, s.538). Można też zauważyć, o czym piszę w innym rozdziale tej pracy, związek prezentacji z prezencją (wytworną powierzchownością, okazałą postawą) lub z prezentem jako darem; Rysiewicz 1968, s.537). Współcześnie prezentacja jest bardzo rozpowszechnionym pojęciem w naukach społeczno-ekonomicznych, co ma swoje odzwierciedlenie w licznych publikacjach z tej dziedziny (por. Budzyński 1999). Prezentację docenia się tam jako bardzo efektywną (i - nomen omen - ekonomiczną) formę przekazywania pożądanych treści, umożliwiajającą szybkie i skuteczne prowadzenie rozmaitych szkoleń, narad czy konferencji (w tym prasowych), a nade wszystko - budowania oczekiwanych relacji między daną instytucją a jej szeroko rozumianym otoczeniem. Tak rozumiane pożytki z używania prezentacji rosną, jeżeli tworzenie image instytucji dokonuje się poprzez media; zarówno te tradycyjne, jak te, które są oparte na najnowszej technologii infrormatycznej i telekomunikacyjnej. Stąd dramatycznie rosnące powodzenie (również: rynkowe) szczególnej formy prezentacji: multimedialnej. Oczywiście, przy najbardziej wyrafinowanej technologii ciągle są nieocenione osobiste zdolności i inne przymioty "ludzi prezentacji": jej projektantów, budowniczych oraz prezenterów. Ważne jest, jak bardzo są oni profesjonalni w używaniu zaawansowanej technologii multimedialnej, ale przecież nie mniej ważne jest, jak bardzo są oni kreatywni, estetycznie wrażliwi, czujący potrzeby i uprzedzenia określonego audytorium itp. Wyrażę radykalny pogląd: moim zdaniem, niekoniecznie bardzo uzdolniony informatyk będzie wystarczająco dobry (wszechstronny), aby gwarantować przygotowanie i przeprowadzenie znakomitej "prezentacji z komputera".
Multimedia (mm) są powszechnie pojmowane jako "synonim wysoko rozwiniętej technologii łączącej dźwięk, muzykę, tekst, fotorafię, sekwencje animowanych obrazów w technice trójwymiarowej lub filmowe i pozwalającej na interaktywne z niej korzystanie" (za: Monet 1998, s.8). Podobnie definiuje mm Christian Crumlish w swoim słowniku wydanym przed pięciu laty: "forma komunikowania się łącząca tekst, grafikę, animacją, dźwiękiem itp." (Crumlish 1995, s.130). Opisywane pojęcie stało się bardzo modne w polskich mass mediach w ciągu ostanich kilku lat. Przykładowo opublikowany w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych słownik terminów komputerowych nie uwzględnił multimediów, pod literą "m" zaznaczając między innymi: mail,main, menu, mause, w tym: media (Sikorski 1991, s.16). Z drugiej strony, warto zauważyć, iż trzydzieści lat temu termin multimedia pojawiał się na łamach prasy amerykańskiej. Wyżej cytowana Dominique Monet przytacza interesująca ciekawostkę. Oto słynnemu Billowi Gatesowi przypisuje się posłużenie się po raz pierwszy oficjalnie terminem mm, podczas międzynarodowej konferencji prasowej w 1986 roku. Założyciel Microsoftu demonstrował wówczas CD-ROM jako swój nowy rynkowy przebój. "Multimedia" wzbudzały różnorodne spory terminologiczne, nawet to, że używane są w liczbie mnogiej, podczas gdy chodzi o jedno medium, tyle, że o wielu możliwościach przekazu (i zarazem oddziaływania). Najogólniej, multimedia są wyjaśniane jako "zintegrowane media interaktywne", co oznacza, iż "...przynajmniej dwa z nośników informacji, takich jak tekst, głos, dźwięk, obraz fotograficzny, animacja graficzna i obraz ruchomy, jednocześnie znajdują się w programach profesjonalnych, użytkowych lub służących do celów twórczych, pedagogicznych czy rozrywkowych. Informacje w nich zawarte (często przesyłane z dużych odległości) użytkownik może natychmiast odtworzyć, a dysponując odpowiednim oprogramowaniem wpływać na sposób ich prezentacji." (Monet 1998, s.8)
Rozumienie prezentacji multimedialnej (dalej również: mm) przyjęte w tym rozdziale. Łącząc wyżej wspomniane pojęcia (prezentacji oraz multimediów) we wspólną całość, można przyjąć, iż prezentacja multimedialna jest "pokazowym popisem" na rzecz obiektu (którym może być cokolwiek i ktokolwiek) - z użyciem zaawansowanej techologii zapewniającej respektowanie możliwie wszystkich zmysłów uczestników przedstawienia, aby uzyskać zamierzony efekt. Dzięki wzmiankowanej technologii pokaz może być serwowany z dowolnego miejsca na Ziemii w dowolne miejsce, gdzie jest oczekiwany. Prezentacja, zwróćmy uwagę, zapewnia wiele "ubocznych" korzyści. Jest między innymi: wygodna, tania i ekologicznie czysta. Jest wygodna, bo nie obarcza prezentera różnorakimi, nieraz bardzo nieporęcznymi materiałami. Jest tania. Dla przykładu można porónać koszta symulacji lotu samolotem pasażerskim / akcji pożarniczej itp. - z kosztami analogicznych przedsięwzięć w świecie rzeczywistości fizycznej. Jest "ekologiczna". Prezentacja powstaje, a następnie jest realizowana w rzeczywistości wirtualnej, jej komponenty i używanie nie zanieczyszczają środowiska; jest więc zupełnie wolna od "produktów ubocznych", przeciw którym wojuje między innymi Green Peace. (Można by powiedzieć, że jako taka - jest również czysta moralnie.)
Status prezentacji mm w Polsce: w różnych dziedzinach życia oraz w edukacji. Jest swoistym paradoksem, iż prezentacja multimedialna, potencjalnie tak przydatna w edukacji, była wcześniej odkryta w dziedzinach raczej odległych od pedagogiki. Wciąż jest ona częściej dostrzegana, używana i opisywana przez specjalistów z dziedziny ekonomii, finansów, zarządzania etc. Popyt na prezentację w obrębie wspomnianych dziedzin miał wpływ na obecny kształt aplikacji komputerowych - podstawowych narzędzi do tworzenia i odtwarzania prezentacji multimedialnych. Proponowane tam szablony i praktyczne wskazówki są dostosowane zasadniczo do potrzeb ludzi sfery przemysłu, handlu i usług. Dla przykładu, wystarczy przejrzeć wykaz szablonów oraz treść "Pomocy" zapewnione przez konstruktorów aplikacji PowerPoint. (Por.: charakterystyka PP'97/2000 przy opisie narzędzi do budowania prezentacji.)
Od kilku lat Polska jest terenem działania setek firm zajmujących się wykonywaniem prezentacji multimedialnych, z nastawieniem na obsługę jakichkolwiek instytucji, aczkolwiek wiele spośród tych firm (reklamujących się w Interecie) kieruje swoje oferty w stronę małych frm. Prezentacje mają być umieszczane albo jako strony internetowe w wersji On Line, albo zapisywane na płytkach CD/DVD-ROM.
Oto przykładowe słowa zachęty / perswazji / swoistej argumentacji na rzecz złożenia zamówienia na prezentację - zamieszczone na stronach WWW:
Pewnie nie raz zastanawialiście się Państwo jak dobrze zainwestować swoje, często niezbyt pokaźne fundusze przeznaczone na reklamę? Z czystym sumieniem polecamy państwu zakładanie własnych serwisów internetowych oraz rejestrowanie domen. Dobrze skonstruowany, czytelny oraz atrakcyjny serwis WWW to jednorazowy wydatek, który z pewnością się opłaci. Przy obecnej dynamice rozwoju sieci globalnych, internet staje się specyficznym medium o potężnej sile oddziaływania na klienta, Waszego klienta.
W dniu dzisiejszym z sieci korzystają już miliony ludzi. Internet stał się alternetywnym, bardzo tanim, a co najważniejsze wyjątkowo efektywnym źródłem reklamy. W związku z tym, powstała cała masa firm świadczących usługi w zakresie projektu i wykonania stron WWW. Elementem, który odróżnia nas od konkurencji jest fakt, że za główny cel stawiamy sobie wysoki poziom graficzny oraz nowatorstwo rozwiązań.
Firmę CyberNETX stanowią ludzie młodzi, energiczni i rozumiejący potrzeby oraz gusta polskiego runku konsumentów. Naszym potencjalnym klientom, oferujemy najwyższy poziom usług oraz konkurencyjne ceny.
Zachęcamy do odwiedzania stron WWW naszego autorstwa.
Jakie płyną korzyści z profesjonalnie wykonanego serwisu internetowego?
W internecie często widzimy przeciętnie wykonane strony, które zamiast przyciągać swą atrakcyjnością potencjalnych klientów firmy, działają dokładnie przeciwnie - odstraszają. Co może sobie pomyśleć klient widząc słabą witrynę reklamową? Możliwości jest kilka; np: ...Taka porządna firma a tak słabo się prezentuje, nie stać ich na coś więcej? ...może wykonanie serwisu zlecili amatorom? ...może przesadnie liczą się z kosztami? ...a może nie wkroczyli jeszcze w erę informacji - Internetu? - takie i podobne wypowiedzi zdarzają się bardzo często. Jak można ich uniknąć? --- wystarczy skontaktować się z nami i przedstawić nam wizję swego wymarzonego serwisu. Po tym jak wspólnie odpowiemy na zasadnicze pytanie - W jakim celu uruchamiamy serwis - CyberNETX przystąpi do profesjonalnego wykonania.: Powiedzmy, że zlecę wam wykonanie witryny - jak w tak wielkiej sieci jaką jest internet, znajdzie ją potencjalny klient?
My już się tym zajmiemy. Zarejestrujemy ją we wszystkich serwisach wyszukiwawczych (Yahoo, Infoseek itp.). Wedle życzenia zarejestrujemy domenę np: www.Twoja-Firma.com.pl ew. www.Twoja-Firma.pl (lub inną), a nie jak u większości wykonawców www.nazwa-serwera.com/klienci/Twoja-Firma. Ponadto oferujemy założenie wirtualnego serwera WWW wraz z systemem kont pocztowych. Niewątpliwą zaletą internetu jest fakt, że również mała nieznana firma może uchodzić w oczach internautów za wielką, dobrze zorganizowaną korporację. Wszystko zależy wyłącznie od wrażenia, w którego tworzeniu główny udział przypada profesjonalnie wykonananemu serwisowi. (Źródło: http://www.cybernetx.com.pl/start.html)
Wśród wyżej podanych "racji na rzecz prezentacji" w Internecie bardzo wymowny jest argument związany z możliwością przedstawienia nawet zupełnie małej, biednej firmy - w sposób bardzo okazały, imponujący, wzbudzający do niej zaufanie. Podobnie jak argument dotyczący łatwości znalezienia się na drodze ważnych firm, wśród nich - w jednym katalogu. To prawie jak znalezienie się w wielkiej rodzinie ważnych - wygranych...
Funkcje
Oto kilka możliwych funkcji prezentacji, również multimedialnej, ważnych w dziedzinie edukacji, opisanych w pierwszym rozdziale mojego autorstwa, zamieszczonym w tej pracy. Gwiazdkami zaznaczono szczególną przydatność multimediów w odniesieniu do konkretnej funkcji, teoretycznie łatwą do uzasadnienia (s.-):
Bawi /***
Emocjonuje (cieszy, smuci) /***
Informuje
Socjalizuje & wychowuje (kształtuje postawy i świat wartości)
Rozwija (wrażliwość, , smak, estetykę, twórczość, duchowość) /***
Uczy
Zapewnia psychoterapię /***
Odmiany prezentacji / w tym: prezentacji multimedialnej
Różne postacie prezentacji - różnorodność przydatności i zastosowań. Gwiazdkami zaznaczono szczególną przydatność multimediów w odniesieniu do konkretnej funkcji, teoretycznie łatwą do uzasadnienia.
Ze względu na dziedzinę:
Prezentacja w dziedzinie ekonomii, w przemyśle i handlu jako promocja i jako reklama. /***
Prezentacja w dziedzinie szkoleń. Prezentacja jako instruktaż.
Prezentacja w dziedzinie badań. Symulacja w komputerze. /***
Prezentacja jako forma komunikowania się ludzi. Prezentacja innych i auto-prezentacja. /***
Prezentacja jako ukazanie stanu dokonań. Podczas konferencji sprawozdawczych.
Ze względu na obiekt:
Prezentacja osoby: autora / kandydata na prezydenta /
Prezentacja instytucji: firmy / hotelu / business planu / projektu grantu / wydawnictwa / galerii
Prezentacja obiektu: odkurzacza / zestawu noży / nowej książki / filmu
Prezentacja tematu: problemu / kwestii / teorii / koncepcji / pomysłu /***
Budowa prezentacji / prezentacji multimedialnej
Prezentacja w swojej "klasycznej", tradycyjnej postaci zasadniczo składa się z wprowadzenia, części zasadiczej, oraz części zamykającej pokaz. Gdyby rzecz traktować bardziej szczegółowo, należałoby wspomnieć o następujących składowych: "haczyku" (ang. hook) dla czaczepienia uwagi audytorium - na początku spotkania; zapowiedzi porządku szczegółowych kwestii (ang. contents / order); zasadniczego ciała prezentacji (ang. body), oraz zamknięciu pokazu - w możliwie efektowny sposób - na przykład za pomocą zaskakującej konkluzji (ang. conclusion). Tworząc zręby prezentacji, należy wpierw zadbać zadbać o jej treść (w znaczeniu: tekst; słowa do przekazania w określonej kolejnści), a następnie - o takie zabiegi aranżacyjnej natury, aby wspomiany tekst wywołał największe wrażenie i został możliwie dobrze przyjęty / zapamiętany / "oswojony" i przyswojony.
Inymi słowy, tworząc zręby prezentacji, trzeba mieć na uwadze zarówno pracę nad tym, co chcemy przedstawić (praca nad tekstem scenariusza), jak namysł nad tym, jak przedstawimy / wyeksponujemy poszczególne partie tekstu (reżyseria). Możnaby tworzenie projektu prezentacji przyrównać do "budowania choinki". Wpierw trzeba ustawić główny trzon i dopasować najgrubsze gałęzie, potem przejść do dokładania coraz to cieńszych gałązek. Wtedy przychodzi czas na ustrajanie drzewka, ubieranie i różne efektowne ozdoby, które mają nie tylko uczynić drzewko bardziej kolorowym, ale - przede wszystkim - bardziej czarującym, zjawiskowym, "fenomenalnym". Podobnie jak w przypadku prezentacji tradycyjnej, prezentacja multimedialna powstająca w rzeczywistości wirtualnej będzie posiadała wszystkie wyżej wymienione elementy składowe. Będą one zaznaczone przez odmienny wygląd i zawartość treściową poszczególnych slajdów. Poniżej podano elementy składowe typowej prezentacji multimedialnej, tworzonej w pamięci komputera za pomocą przysposobionej do takich zadań aplikacji.
Oto dobre rady na temat struktury prezentacji, zaczerpnięte "prosto z Internetu" w sierpniu 2000 roku:
Anatomia i przeznaczenie prezentacji
Prezentacja składa się z poszczególnych stron (ekranów), odpowiadających slajdom lub transparencjom. Każda strona dotyczy zazwyczaj pojedynczego zagadnienia i ma jasno określony tytuł. W nowoczesnym programie każda strona składa się z trzech niezależnie definiowanych warstw:
Tło (background, backdrop) - zapewnia statyczną scenerię, często wykorzystywaną na wielu slajdach. Najczęściej warstwa tła zawiera ozdobniki i barwne aplikacje, logo, nazwę firmy i inne tego typu elementy szaty graficznej. Przy tworzeniu złożonych, bogato animowanych i wielostronicowych prezentacji tło może pełnić ważną rolę w komponowaniu fabuły, pozwalając przechowywać obiekty, które mają pozostawać przez pewną liczbę stron nieruchome.
Wzorzec lub układ (layout) - ramowo definiuje kompozycję i rozmiar strony, szerokość marginesów oraz atrybuty obiektów obecnych na stronie. Może zawierać obiekty wyświetlane ponad obiektami z warstwy tła, lecz także preformatowane pola służące do wpisania tekstu pasującego do okoliczności.
Slajd - jest to wierzchnia warstwa strony, na której umieszczamy zasadniczą treść prezentacji - tekst (przede wszystkim tytuły i wypunktowania), mapy bitowe, rysunki wektorowe, wykresy, tabele, schematy organizacyjne. Wszystkim tym obiektom nadajemy następnie atrybuty dotyczące dźwięku i animacji, kolejność pojawiania się i ułożenie względem siebie.
Budowanie : pomysł / projekt / produkt
Oto pzrykłądowe rady o charakterze praktycznych wskazówek, dostępne na jednej ze stron WWW, adresowane do początkujących "budowniczych prezentacji w komputerze".
Życzliwe porady dla lektorów
Plan wykładu
Wykład należy rozpocząć od przedstawienia jego planu. Dobrym zwyczajem jest, by plan był cały czas widoczny dla publiczności - wypisany na tablicy lub rozdany słuchaczom przed wystąpieniem. Przed przejściem do każdej z części wykładu warto powrócić do jego planu i wskazać bieżące miejsce.
Obrazy zamiast tekstu
Im mniej tekstu na stronie, tym lepiej. Treść należy podawać w formie krótkich haseł i zawsze ilustrować rysunkami, wykresami, filmami i dźwiękiem. Szczególnie paskudny w odbiorze jest wykład polegający na odczytywaniu gęsto zapisanych transparencji - tego po prostu nie da się słuchać.
Uwaga na przeładowywanie
Prawdą jest, że nowoczesne programy mają wiele możliwości. Nie jest jednak w dobrym guście demonstrować je wszystkie równocześnie podczas jednego wykładu - zasadnicza treść wystąpienia jest wtedy przygniatana mnogością animacji, przejść i innych fajerwerków. Każdy środek wyrazu powinien być stosowany z umiarem.
Modulacja głosu
NIEZWYKLE istotne jest zachowanie silnej intonacji podczas całej wypowiedzi. Wykład wygłoszony sennym, monotonnym głosem jest stratą czasu dla wykładowcy i słuchaczy.
Co począć ze wzrokiem
Należy jak ognia wystrzegać się stałego kontaktu wzrokowego z kimkolwiek z publiczności. Reszta słuchających szybko dojdzie do wniosku, że wykład nie jest przeznaczony dla nich. Nie wolno także mieć nosa wlepionego w kartkę z notatkami. Prawidłowe umieszczenie wzroku znajduje się tuż ponad głowami osób siedzących w ostatnim rzędzie.
Organizacja materiału
Badania wykazują, że najlepiej zapamiętane zostają informacje podane na samym początku i na samym końcu wykładu. Namiastkami początku i końca mogą jednak być również dobrze zdefiniowane moduły. Dlatego wykład warto podzielić na części, z których każda ma wyraźny, łatwy do ogarnięcia temat.
Mnemotechniki
Informacje łatwiej jest zapamiętać, jeżeli podane zostaną kilkakrotnie w innej postaci lub w formie trafnego porównania tudzież dowcipnej puenty. Sucha liczba "wzrost sprzedaży o 3%" nie poruszy nikogo. Zilustrowane wykresem porównanie "wzrost sprzedaży o 3% w porównaniu z 30% katastrofalną zapaścią u konkurencji" zostanie zapamiętane łatwo.
Rekapitulacje
Już dawno udowodniono, że jedną z najbardziej efektywnych technik zapewniających pamiętanie wiedzy jest jej powtarzanie we właściwie dobranych odstępach czasu. Dlatego dające się wydzielić fragmenty wykładu powinny być podsumowywane. Jeżeli wykład ma formę cyklu, każda jego część powinna rozpoczynać się od przypomnienia części poprzednich.
Czas
Publiczność szczerze nienawidzi prelegentów, którzy przeciągają swoją wypowiedź w nieskończoność, zwłaszcza jeżeli po wykładzie jest krótka przerwa na kawę i papierosa. Prezentację należy bezwarunkowo przynajmniej raz przećwiczyć z zegarkiem w ręku i zawsze mieć świadomość upływającego czasu.
Narzędzia i materiały do budowania prezentacji multimedialnej
Przed dwoma laty zwróciłem uwagę na rzadki wtedy w polskojęzycznych mass mediach artykuł pt. Nienaganna prezentacja (CHIP / Nr 6 / 98), zawierający przegląd i ocenę jakości wybranych programów prezentacyjnych, w następującym wyborze: Power Point 7, Astound, Corel Presentations, Lotus Freelance Graphics, Harvard Graphics 4.0. (CHIP, 6 / 98, s.48; por. Górnikiewicz 2000, s.). Zwróćmy jeszcze raz uwagę na bodaj najbardziej popularny wśród polskich użytkowników program prezentacyjny, Power Point 97. Poniżej przedstawiono kilka przykładów ukazujących klarowność pracy z tą aplikacją, przywołującą (chyba nie bez racji) dziecięcą zabawę w przesuwanie klocków / lub kart w pasjansie. W podanych przykładach ograniczono się do kilku kwestii związanych ze świadczeniem pomocy początkującym. W obrębie "Menu" konstruktorzy PP zapewnili rozwinięty komponent "Pomocy", który ułatwia nawet nowincjuszom przygotowanie w miarę dobrej prezentacji, pozbawionej wielu typowych amatorskich błędów.
Aplikacja PP 97 PL. Funkcja "Pomoc".
Rysunek. Propozycja układu slajdów w ramach prezentacji "pustej" - oferowana przez PP'97.
Zwraca uwagę dbałość konstruktorów PP o to, aby prezentacja uwzględniała logiczną kolejność treści: tytuł / podtytuł / autor, spis treści / zapowiedź porządku prezentacji / "mapa zawartości treści prezentacji, następnie - w związku z kolejnymi kwestiami - podstawowe informacje w formie tekstowej, wsparte wykresami / schematami / tabelami / obrazkami / filmami. Wreszcie na zakończenie prezentacji - zaznaczenie zamknięcia przy pomocy stosownych wyrazów lub innych treści (na przykład "pustego slajdu" o określonej kolotystyce / deseniu itp..
Poniżej ukazano rysunek zawierający przykładowe projekty prezentacji, zapewniające wybór najbardziej odpowiedniego tła - ze zwględu na użyty kolor oraz elementy grafiki. Wśród rozmaitych propozycji znajdują się między innymi "Kometa", "Krawat ojca", "Murawa". Warto zauważyć, iż wybór takiej-a-nie-innej kolorystyki może ułatwić uczestnikom pokazu "wejście" w klimat spotkania oczekiwany przez prezentera. Trzeba też zwrócić uwagę natury technicznej, iż dobór określonego tła dla kolejnych slajdów determinuje decyzję o użyciu dostosowanych do tła liter. Chodzi o potrzebę wyraźnego zaznaczenia liter na tle (bardziej odeń jasnych albo bardziej ciemnych). Chodzi też o względy natury estetycznej: dobieranie kolorów tak, by wywoływać wrażenia "gryzienia się kolorów", i w ogóle estetycznego "zgrzytu".
Rysunek. Propozycje szablonów prezentacji - ze względu na tło slajdów - zapewnione przez PP'97.
Poniżej przedstawiono rysunek ilustrujący kolejną możliwość korzystania z prezentacyjnych "półproduktów" oferowaną przez inżynierów PP.
Rysuek. Propozycje różnych odmian prezentacji zapewnione przez Pp'97.
Jak wynika z zawartości propozycji widocznych na ekranie, konstruktorzy PP przewidzieli przede wszystkim potrzeby ekonomistów, finansistów i kierowników dowolnych instytucji lb organizacji.. Wrażenie to można potwierdzić, przeglądając inne przykłądowe rodzaje prezentacji podpowiadane przez PP:
Rysunek. Rysuek. Propozycje przykładowych odmian prezentacji zapewnionych przez Pp'97.
Wiele z wyżej podanych projektów ma proste odniesienie do prac wykonywanych w obrębie firm: przemysłowych, usługowych itp. Z drugiej strony, niektóre z proponowanych do użycia odmian prezentacji mogą posłużyć również "ofcerom oświaty", nauczycielom, jak również uczniom (tym ostatnim na przykład wówczas, gdyby mieli zadanie domowe/ nową lekcę przygotować w formie multimedialnego pokazu).
Poniżej ukazano stronę "Centrali PP" dostępną w WWW i ułatwiającą uaktualnianie możliwości aplikacji oraz sięganie po nowe możliwości przyspieszonego zaprojektowania pokazu w PP.
Rysunek. Strona Centrali PP'97 w wersji off-line.
Poniżej ukazano "siedem ważnych wskazówek" adresowanych do użytkowników PP, przydatnych w trakcie zastanawiania się nad nadaniem swojemu pokazowi optymalnego kształtu i zapewnieniu możliwie najlepszej funkcjonalności.
Rysunek. Siedem wskazówek dedykowanych tworcom prezentacji w PP'97.
Porady dotyczą między innymi: niestandartowego użycia ścieżki dźwiękowej, zastosowania pokazów dla różnych (rozproszonych) grup odbiorców, przesyłania prezentacji drogą elektroniczną itp.
Oto ich treść:
Narracja głosowa
Szablony, których zaprojktowanie i zastosowanie pomoże zaisnieć podczas prezentacji mojemu Ja:
Ruch / slajd pierwszy
Ruch /slajd drugi
Ruch /slajd trzeci
Ruch / slajd czwarty
Zwraca uwagę rozmyślnie osobisty, bezpośredni ton narracji, lekko przyprawiony homorem, ujawniający eoce autora tekstu ("Nareszcie koniec! (...); weź udział w fascynującym wyścigu!"). Tali styl pisania zdradza profejonalizm autora, respektowanie przezeń podstawowych zasad efektywnego pisania tekstów szkoleniowych / edukacyjnych. Zasad ważnych właszcza w przypadku tekstów adresowanych do odbiorcy dostępnego tylko pośrednio, poprzez pakiety edukacyjne i zaawansowane środki komunikacji.
W polu Porad znajduje się też popisowa prezentacja na temat Internetu, której autorem jest Gordon Bell, jeden z mistrzów w tej dziedzinie. Poniżej zaznaczono pierwszy slajd - otwierający tamten pokaz:
Zwraca uwagę między innymi wyśmienite udźwiękowienie pokazu, niestety nie do zaprezentowania w konwencjonalnie przygotowanej książce...
Poniżej: przykłądowe treści wyjęte z pakietu "Pomocy" w wersji PP 97 PL:
Tworzenie nowej prezentacji
Nową prezentację można utworzyć na kilka sposobów. Najprostszym sposobem jest użycie Kreatora zawartości, który proponuje użytkownikowi prezentację o sugerowanej treści i dostosowaną do sugerowanego szablonu projektowego. Kreator zawartości zawiera szereg przykładowych prezentacji ľ na przykład prezentacji związanych z zebraniem zespołu czy planowaniem zajęć ľ a ponadto zawiera prezentacje przeznaczone do wykorzystania w Internecie.
Innym sposobem rozpoczęcia tworzenia prezentacji jest wybór odpowiedniego szablonu projektowego, który określa ogólną formę prezentacji, ale nie jej treść. Prezentację można utworzyć ponadto: na podstawie konspektu importowanego z innej aplikacji (na przykład Word) lub rozpoczynając pracę od pustej prezentacji, która nie zawiera żadnej treści.
Co chcesz zrobić?
Utworzyć prezentację na podstawie proponowanej treści i projektu
Utworzyć prezentację przeznaczoną do wykorzystania w Internecie
Utworzyć prezentację na podstawie szablonu projektowego
Utworzyć prezentację przez import konspektu
Utworzyć prezentację na podstawie prezentacji pustej
Tworzenie prezentacji na podstawie proponowanej treści i projektu
1 W menu Plik kliknij polecenie Nowy, a następnie kartę Prezentacje.
2 Kliknij dwukrotnie przycisk Kreator zawartości, a następnie wykonuj instrukcje wyświetlane na ekranie.
Program PowerPoint tworzy prezentację przykładową, do której można dodawać swoje własne teksty i rysunki. Prezentacja ta jest wyświetlana w widoku konspektu.
3 Kliknij dwukrotnie pierwszy slajd, aby przejść do widoku slajdu, a następnie wpisz tytuł prezentacji.
4 Za pomocą paska przewijania wywołuj kolejne slajdy i w miejsce tekstu przykładowego wpisuj swój własny.
5 Po zakończeniu wprowadzania danych kliknij polecenie Zapisz z menu Plik.
6 Określ nazwę prezentacji i kliknij przycisk Zapisz.
Wskazówka Aby przejrzeć przyszły pokaz slajdów, kliknij przycisk Pokaz slajdów , wyświetlany w lewym dolnym rogu okna programu PowerPoint.
Tworzenie prezentacji zdalnych do wykorzystania w Internecie
Program PowerPoint udostępnia cały zestaw szablonów przeznaczonych do przygotowywania prezentacji zdalnych. Prezentacje takie można zapisać w formacie HTML, dzięki czemu możliwe jest ich przeglądanie w Internecie.
1 W menu Plik kliknij polecenie Nowy.
2 Kliknij kartę Prezentacje, a następnie kliknij dwukrotnie ikonę Kreator zawartości.
3 Kliknij opcję Typ prezentacji, wybierz typ prezentacji, którą zamierzasz przygotować, a następnie kliknij przycisk Dalej.
4 W obszarze Jak chcesz użyć tej prezentacji, kliknij opcję Internet, kiosk, a następnie kliknij przycisk Dalej.
5 Wykonaj pozostałe instrukcje Kreatora zawartości.
Program PowerPoint utworzy przykładową prezentację, do której możesz dodać własne teksty, rysunki, efekty animacyjne i hiperłącza. Po ustaleniu treści perzentacji należy ją zapisać.
6 Aby zapisać prezentację w formacie HTML, w menu Plik kliknij polecenie Zapisz w formacie HTML Więcej informacji o zapisywaniu prezentacji w formacie HTML uzyskasz klikając .
Tworzenie prezentacji na podstawie szablonu projektu
1 W menu Plik kliknij polecenie Nowy, a następnie kartę Projekty prezentacji.
2 Użyj paska przewijania w celu obejrzenia wszystkich szablonów projektów, wybierz jeden z szablonów i kliknij przycisk OK.
3 Użyj paska przewijania w celu obejrzenia układów projektów i zaznacz układ dla slajdu tytułowego.
4 Wpisz tytuł oraz treść slajdu tytułowego.
5 Na pasku narzędzi Typowe zadania kliknij przycisk Nowy slajd i wybierz układ kolejnego slajdu.
6 Wprowadź dane i powtórz kroki 5 i 6 dla kolejnych nowych slajdów.
7 Po zakończeniu wprowadzania danych kliknij polecenie Zapisz z menu Plik.
8 Określ nazwę prezentacji i kliknij przycisk Zapisz.
Wskazówka Aby przejrzeć przyszły pokaz slajdów, kliknij przycisk Pokaz slajdów , wyświetlany w lewym dolnym rogu okna programu PowerPoint.
Tworzenie prezentacji poprzez import konspektu
Przy importowaniu konspektu najlepiej używać dokumentu z określonymi stylami nagłówków (nagłówki są określane na przykład w programie Microsoft Word). Style nagłówków pozwalają programowi PowerPoint tworzyć slajdy bardziej efektywnie.
1 W menu Plik kliknij polecenie Otwórz.
2 W polu Pliki typu kliknij Wszystkie konspekty.
3 W polu Nazwa, kliknij dokument, którego zamierzasz użyć.
Konspekt importowany zostanie otwarty w widoku konspektu. Wszystkie główne nagłówki konspektu staną się tytułami kolejnych slajdów, a każdy punkt będzie traktowany jako tekst slajdu.
Wskazówka Można z łatwo zaimportować dokument programu Word z użytymi stylami nagłowków w celu utworzenia prezentacji. W programie Word, kliknij dokument, wskaż polecenie Wyślij do w menu Plik,
a następnie w podmenu kliknij polecenie Microsoft PowerPoint. Każdy akapit sformatowany za pomocą stylu Nagłówek 1 stanie się tytułem nowego slajdu, każdy akapit sformatowany za pomocą stylu Nagłówek 2 stanie się pierwszym poziomem tekstu itd.
Tworzenie prezentacji na podstawie prezentacji pustej
1 W menu Plik kliknij polecenie Nowy, a następnie kartę Ogólne.
2 Kliknij dwukrotnie ikonę Pusta prezentacja, a następnie wybierz układ dla pierwszego slajdu.
Dla nowej prezentacji będą obowiązywać schemat kolorów, tytuł i style tekstowe prezentacji domyślnej.
3 Wpisz tytuł oraz treść slajdu tytułowego.
4 Na pasku narzędzi Typowe zadania kliknij przycisk Nowy slajd, użyj paska przewijania w celu wyświetlenia większej liczby układów, po czym wybierz układ kolejnego slajdu.
5 Wprowadź dane i powtórz kroki 4 i 5 dla kolejnych nowych slajdów.
6 Po zakończeniu wprowadzania danych kliknij polecenie Zapisz z menu Plik.
7 Określ nazwę prezentacji i kliknij przycisk Zapisz.
Wskazówka Aby przejrzeć przyszły pokaz slajdów, kliknij przycisk Pokaz slajdów , wyświetlany w lewym dolnym rogu okna programu PowerPoint.
Możliwości programu PowerPoint
Centrala PowerPoint
Polecenie Centrala PowerPoint (menu Narzędzia) pozwala uzyskać dostęp do magazynu online użytkowników programu PowerPoint, zawierającego cenne wskazówki i artykuły poświęcone przygotowywaniu prezentacji. Magazyn zawiera ponadto hiperłącza pozwalające przechodzić do wybranych miejsc Internetu lub do folderu ValuPack pakietu Office 97 (dostępnego na dysku CD-ROM), gdzie zlokalizowane są dodatkowe zasoby programu, na przykład rysunki ClipArt, efekty wideo, efekty dźwiękowe, klipy dźwiękowe, efekty graficzne, szablony i wskazówki dotyczące prezentacji. Centrala PowerPoint jest instalowana podczas typowej instalacji programu PowerPoint.
Slajdy tworzone dla potrzeb prezentacji elektronicznych mogą zawierać zarówno teksty, wykresy, rysunki i kształty, jak i filmy, rysunki ClipArt, dźwięki i obiekty tworzone za pomocą innych programów. Prezentację można stale uaktualniać. Jej przebieg można regulować i uatrakcyjniać za pomocą odpowiednich ustawień czasowych i efektów animacyjnych (towarzyszących na przykład wywoływaniu slajdów).Prezentacje mogą być uruchamiane na pojedynczym komputerze lub w sieci (dla wielu komputerów, uczestniczących na przykład w konferencji).
Tworzone prezentacje można przystosować zarówno do potrzeb wyświetlania i drukowania w kolorach, jak i dla potrzeb wydruków czarno-białych (w odcieniach szarości lub w czystej czerni i bieli). Program PowerPoint daje możliwość sprawdzenia i zmiany wyglądu prezentacji na planowanym wydruku czarno-białym. Aby dostosować kolory do potrzeb wydruku czarno-białego można kliknąć przycisk Widok czarno-biały. W widoku slajdu można kliknąć wybrany obiekt prawym przyciskiem myszy, w menu podręcznym wskazać polecenie Czarno-biały i wybrać odpowiednie opcje. Zmiany wprowadzone podczas pracy w trybie czarno-białym nie mają żadnego wpływu na kolory prezentacji.
Aby ułatwić odbiorcom śledzenie prezentacji, można przygotować wydruki materiałów informacyjnych ľ na wydrukach takich można umieścić miniatury slajdów, po dwie, trzy lub sześć na stronie. Oprócz tego można wydrukować notatki prelegenta. W tym celu należy kliknąć polecenie Drukuj z menu Plik, a następnie w polu Drukuj kliknąć pozycję Materiały informacyjne lub Strony notatek.Podczas opracowywania prezentacji można wydrukować jej tymczasowy konspekt, zawierający tytuły i główne punkty slajdów. W tym celu należy kliknąć polecenie Drukuj z menu Plik, a następnie w polu Drukuj kliknąć pozycję Widok konspektu.Polecenie Autostrony roborze z menu Narzędzia pozwala wysyłać notatki i obrazy slajdów do programu Word, dzięki czemu można je opracowywać za pomocą narzędzi tego programu.
Slajdy wchodzące w skład prezentacji można wydrukować na specjalnych przezroczystych foliach (ułatwiających pokaz poza ekranem komputera), w kolorze lub w postaci czarno-białej. Wydruku można dokonać w orientacji pionowej lub poziomej.
Prezentację można zaprojektować, tak aby mogła być używana w sieci WWW, a następnie zapisać w jednym z formatów zgodnych z siecią WWW, na przykład w formacie języka HTML.
Tworzenie spisu treści. Aby utworzyć spis treści, należy najpierw zastosować wbudowane style nagłówków (od nagłówka 1 do nagłówka 9) dla nagłówków, które mają zostać zawarte w spisie treści. Można także, według uznania, zastosować style zawierające formaty poziomów konspektu lub własne niestandardowe style nagłówków. Można także zastosować style dla nagłówków osadzonych (na przykład, dla kilku początkowych wyrazów akapitu). Po zastosowaniu stylów można wybrać odpowiedni układ i utworzyć spis treści. Podczas tworzenia spisu treści w programie Microsoft Word nagłówki o określonym stylu zostaną odszukane i posortowane zgodnie z ich poziomem, a następnie poszczególnym nagłówkom zostanie przypisany numer strony, na której występują one w dokumencie. W rezultacie, zebrane nagłówki tworzą spis treści. Po utworzeniu spisu treści można używać go do szybkiego przemieszczania się w dokumencie. Wystarczy kliknąć dowolny numer strony w spisie treści, aby przeskoczyć do odpowiadającego mu nagłówka w dokumencie.
Co chcesz zrobić?
Zaprojektować i utworzyć spis treści za pomocą wbudowanych stylów nagłówków
Zaprojektować i utworzyć spis treści za pomocą stylów poziomów konspektu
Zaprojektować i utworzyć spis treści za pomocą stylów niestandardowych
Zaprojektować i utworzyć spis treści za pomocą nagłówków osadzonych
Wyżej opisywany program (PP) pozwala na importowanie tekstu przyszłej prezentacji wprost z któregoś z edytorów używanych w danym komputerze, na przykład Word. Program automatycznie lokuje poszczególne partie tekstu w kolejnych slajdach, w kolejności związanej z logiką tekstu. Literom można nadać bardzo różną formę, wielkość i kolorystykę. Podobnie można z dużą swobodą wykreować tło slajdu, dobierając potrzebny kolor, modelując jego natężenie, wprowadzając cienie itp. Inną bardzo praktyczną cechą tego programu jest możliwość przestawiania kolejności poszczególnych slajdów - na wzór zabawy w klocki. Program zapewnia znacznie więcej możliwości, wymieniono tylko kilka dla ilustracji. Bardzo ciekawą funkcją dostępną w Power Point 7, w porównaniu z poprzednią wersją tego programu, jest animacja poszczególnych elementów slajdu, co pozwala na ożywianie obrazków, zdjęć, liter i całych wyrazów, a także przypisywanie im dowolnie wybranych dźwięków.
Wzbogacanie prezentacji o różnego rodzaju obiekty dźwiękowe i obrazkowe jest bardzo proste. W pola poszczególnych slajdów można wkładać zarówno obiekty będące w kolekcji komputera (Clipart Collection), obiekty ściągnięte z kolekcji dostępnej na licznych płytek CD, a także obiekty wykonane dzięki włanej pracowitości i pomysłowości. Chodzi zarówno o rysunki, zdjęcia, filmy, jak dźwięki. Obiekty rysunkowe można uzyskiwać poprzez skanowanie naturalnych rysunków i zatrzymywanie tą drogą we pamięci komputera, ale można wykonać je wprost w komputerze dzięki takim programom jak popularny PaintBrush. Podobnie zdjęcia można wsunąć do pamięci komputera poprzez ich skanowanie, a następnie zapewnić sobie ich obróbkę w którymś z ogólnie dostępnych programów, jak Photoshop, Image, Corel Draw. (Por. lista przykładowych programów - użytecznych przy tworzeniu własnych obiektów graficznych i dźwiękowych: Lewandowski 1995, s.171.) Można jednak lokować wprost zdjęcia i filmy w komputerze, używając takich programów jak Quick Camera, Quick Movie, wraz z odpowiednim oprzyrządowaniem.
Na krajowym rynku księgarskim są dostępne coraz to inne, nowsze poradniki ułatwiające nabywanie wprawy w posługiwaniu się programami multimedialnymi, a wśród nich - aplikacjami do tworzenia preznetacji. W odniesieniu do PowerPoint warto zauważyć zbiór ćwiczeń sprzed czterech lat (Ceran & Koperkowska 1996), przewodnik egzaminacyjny przygotowujący do próby sięgnięcia po tytuł Microsoft Office User Specialist (Calabria & Burke 1998), podręcznik uczący budowania i wykorzystania prezentacji w obrębie WWW (Pielicka 1998), natomiast spośród ostanio wydanych prac - kurs posługiwania się PP7 i PP2000 (Gomoliński 2000).
Prezentacja multimedialna wykonana w komputerze w oparciu o dobry program to nie tylko fajerwerki techniki, ale już sztuka. Można powiedzieć, że prezentacje multimedialne zapewniają przełamanie opozycji nauka-sztuka (nauka - coś poznawczo nieraz może bardzo ważnego, ale wyrażonego językiem nieprzystępnym, hermetycznym, w sposób nierzadko nudny, sztuka - coś ważnego z wielu innych powodów, niż tylko waga zawartych tam informacji, przedstawionego w sposób przejmujący nas).
Multimedialne prezentacje zapewniają realizację potrzeb zarówno natury poznawczej, jak emocjonalnej. Warto zwrócić uwagę i na to, że korzystanie z instrukcji na temat kolejnych kroków prowadzących do skonstruowania profesjonalnej prezentacji, zapewnionej przez Power Point 7 lub inne podobne programy, to nie tylko przygotowywanie samej prezentacji, ale także uczenie się filozofii dobrej prezentacji. Podpowiadane w kreatorach zasady i reguły postępowania mogą być użyte z dobrym skutkiem podczas przygotowywania tradycyjnych zajęć, z przewagą werbalnego nośnika informacji. Przestrzeganie wspomnianej filozofii dobrej prezentacji daje szansę na uczynienie również tradycyjnych wykładów, odczytów i prelekcji bardziej logicznymi, przejrzystymi, budzącymi oczekiwane emocje. Generalnie: bardziej efektywnymi i bardziej strawnymi.
MS PowerPoint ma coraz to nowych rynkowych rywali w walce o klienta. Do takich aplikacji, mających szansę na próbę konkurowania z MS PowerPoint, należy StarOffice 5.2. Jest to najnowszy pakiet biurowy firmy SUN. Dostępna jest pełna wersja po polsku. Obok edytora tekstów, arkusza kalkulacyjnego oraz aplikacji do budowania baz danych, zawiera program do tworzenia prezentacji. (Por. Magazyn internetowy WWW. Nr 00-09 (41), s.120.
Od tamtej pory wiele zmieniło się na rynku aplikacji służących do tworzenia oraz realizacji prezentacji. Przypuszczam, że najwięcej zmian nastąpiło po stronie aplikacji nie budujących bezpośrednio prezentacji, ale dających potencjalne wsparcie pokazom. Mam na myśli dokonane w ciągu minionych dwu lat ułatwienia w tworzeniu i używaniu obiektów graficznych i dźwiękowych, przykładowo możliwą dzisiaj ich kompresję oraz techniczną jakość.
Oto nowe, atrakcyjne aplikacje do tworzenia prezentacji mm:
StarOffice 5.2. Pakiet biurowy firmy SUN. Dostępna jest pełna wersja po polsku. Obok edytora tekstów, arkusza kalkulacyjnego oraz aplikacji do budowania baz danych, zawiera program do tworzenia prezentacji. (Por. Magazyn internetowy WWW. Nr 00-09 (41), s.120.
&&&
Realizacja / użytkowanie produktu. Popis
Narzędzia i materiały do realizacji prezentacji multimedialnej
Dwa lata temu, gromadząc informacje o nowych rynkowych produktach służących do rzutowania prezentacji na ekran, zauwważyłem: multimedialne projektory LCD, panele LCD plus rzutniki pisma, projektor multimedialny 3 M, Media Star TLP 410/411, Video Flex. Trzeba zauważyć, iż w ciągu minionego czasu nastąpiła istotna zmiana w parametrach oferowanych przez rynek nowości. Zmiana rzucająca się w oczy: obecnie promowane projektory (jako nowa generacja) są, w porównaniu z poprzednikami, bardziej lekkie i bardzo małe (2000/2001), a przy tym zapewniają dużą jasność obrazu. Na przykład UGO firmy Philips. UGO należy do bardzo lekkich projektorów, przydatnych podczas "wyjazdowych" konferencji i szkoleń, waży bowiem około 1,3 kg. Jasność lamp projektora (800 lumenów) pozwala na pracę w dzień bez stosowania szczególnego zaciemnienia. Podobnie jak inne projektory multimedialne,UGO można podłączyć nie tylko do komputera, ale również do odtwarzaczyDVD / video, czy kamery Do dodatkowych podłączeń służy port USB. Cena produktu jesienią 2000r. w Polsce: 19000 zł. (Źródło: Komputer świat, Nr 22/00, s.81; za: www.philips.com.pl).
Formy (realizacji) prezentacji multimedialnej
Prezentacja multimedialna może być odtwarzana podczas tradycyjnie prowadzonych spotkań, w wydzielonych salach i przy bezpośredniej obecności prelegenta; może też być prowadzona w trybie zdalnym - z udziałem prelegenta pośrednim, lub zgoła bez udziału prelegenta (całość prowadzenia pokazu "bierze na siebie" program komputerowy). Opisywana prezentacja może być udostępniana jej uczestnikom bez możliwości dokonywania zmian w przedstawieniu (odbiór pasywny), albo dawać taką możliwość (odbiór czynny, interaktywny). Trzeba też zauważyć możliwość doświadczania prezentacji w pojedynkę - indywidualnie lub grupowo, oraz w dowolnie wybranym miejscu i czasie (w szkole, w zaciszu domu, w biurze, ale i w miejscu biwaku...). Wymienione możliwości są dostępne dzięki technologii informatycznej sprzężonej ze zdobyczami światowej telekomunikacji.
Prezentacja mm w edukacji.
Pakiety multimedialne dla celów dydaktycznych. Czołowi specjaliści z dziedziny mediów w edukacji od lat zauważają potrzebę nadania materiałom dydaktycznym bardziej ni z dotąd poli-medialnego charakteru. Powodów na rzecz takiego stanowiska jest wiele. Są one zarówno natury teoretycznej, jak przktycznej. Oto fragment przykladowego artykułu on-line na ten temat, dostępnego na stronie internetowej MEN, którego autorem jest wybitny znawca mediów profesor Wacław Strykowski:
Podstawy teoretyczne i pojęcie pakietu multimedialnego
Wacław Strykowski
Uniwersytet im. A. Mickiewicza
w Poznaniu
Jako podstawę teoretyczną do tworzenia pakietów dydaktycznych, nazywanych aktualnie najczęściej pakietami multimedialnymi, przyjmuje się założenia koncepcji kształcenia multimedialnego. Koncepcja ta zakłada, że najlepsze efekty dydaktyczne w procesie nauczania i uczenia się uzyskuje się poprzez kompleksowe i funkcjonalne wykorzystanie w tym procesie tradycyjnych (prostych) i technicznych (złożonych) środków dydaktycznych, czyli mediów. Koncepcja kształcenia multimedialnego jest rozwijana w wielu pracach z zakresu nowoczesnej technologu kształcenia i ona też została uwzględniona we wszystkich analizowanych opracowaniach.
Inną koncepcją teoretyczną, rozwijaną aktualnie w świecie a także w Polsce, będącą również dobrą bazą teoretyczną do tworzenia pakietów dydaktycznych jest kształcenie modułowe. Założenia nauczania - uczenia się modułowego zostały jedynie dyskretnie wyeksponowane w analizowanych opracowaniach, stąd potrzeba nieco dokładniejszego rozwinięcia tej koncepcji.
Istotę kształcenia modułowego stanowią moduły. W słownikach z zakresu technologü kształcenia "moduły" określa się jako uporządkowane zestawy praktycznych działań edukacyjnych realizowanych zazwyczaj w formie samodzielnego uczenia się. Okres uczenia się z modułu może trwać od kilku godzin do kilku tygodni i kończy się na ogół samokontrolą i samooceną.
Ponadto moduły określa się również jako pakiety dydaktyczne składające się ze integrowanych elementów realizowanych w formie autonomicznych jednostek
samokształceniowych. Oznacza to, że kształcenie modułowe, w niektórych przypadkach, zwłaszcza kiedy ma charakter indywidualnego samokształcenia, realizowane jest poprzez pakiety multimedialne. Pakiety przeznaczone do samokształcenia składają się ze znacznie większej liczby elementów, aniżeli pakiety środków dydaktycznych służące do realizacji zajęć szkolnych prowadzonych przez nauczyciela. Pakiety takie oprócz środków dydaktycznych eksponujących głównie treści kształcenia, muszą zawierać również informacje sterujące procesem uczenia się, a więc cele i metody osiągania tych celów oraz narzędzia kontroli. Przyjęcie powyższych założeń dydaktycznych prowadzi do wyróżnienia dwóch rodzajów pakietów:
pakietów stanowiących obudowę zajęć szkolnych prowadzonych przez nauczyciela
pakietów służących do indywidualnego uczenia się (samokształcenia)
W analizowanych opracowaniach przyjmuje się, określenie pakietu jako zestawu środków dydaktycznych związanych z danym tematem lub działem tematycznym. Jest to zgodne z podaną przeze mnie wcześniej definicją. Według tej definicji pakiet multimedialny to celowo dobrany zestaw materiałów dydaktycznych, stanowiących niezbędne elementy służące właściwej realizacji procesu nauczania.
Pakiet zawiera zatem przede wszystkim środki dydaktyczne, potrzebne zarówno do pracy nauczyciela jak i ucznia, a więc służące do nauczania i uczeniu się, w procesie organizowanym i sterowanym przez nauczyciela. Zakłada się przy tym, że elementy te stanowią zintegrowany system - zestaw mediów wzajemnie powiązanych i uzupełniających się. Tymczasem kształcenie modułowe staje się podstawą do wyróżnienia i tworzenia pakietów do samodzielnego uczenia się. Pakiet taki, jak już wspomniano, ulega wzbogaceniu, gdyż tworzą go cztery podstawowe grupy elementów, a mianowicie:
cele kształcenia - uczenia się, rozumiane jako pożądane efekty uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności i systemu wartości;
zestaw źródeł uczenia się - środków dydaktycznych níezbędnych do osiągania założonych celów;
wskazówki dydaktyczno - metodyczne okreolające czynności jakie powinien podejmować uczący się korzystający ze środków dydaktycznych zawierających materiał nauczania; jest to na ogół również przewodnik dydaktyczny pracy ucznia;
narzędzia służące do kontroli i oceny - sprawdzenia, stopnia opanowania celów kształcenia określonych przez pierwszy element modułu (pakietu).
Moduły (pakiety) przeznaczone do samodzielnego uczenia się posiadają istotne walory dydaktyczne, gdyż zapewniają indywidualizacje kształcenia, zarówno jeśli chodzi o treści jak i tempo opanowywania wiedzy i umiejętności. Uczeń może wybierać, stosownie do swoich właściwości, preferencji i umiejętności, odpowiednie dla siebie źródła wiedzy: słowne, obrazowe, audiowizualne lub działaniowe. Może korzystać z nich w ustalonej przez siebie kolejności, powtarzać lub wracać do informacji, dla siebie trudnych i niezrozumiałych.
Kontynuując tworzenie pakietów multimedialnych w przyszłości należałoby zająć się projektowaniem obydwóch rodzajów pakietów, a mianowicie: stanowiących obudowę zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz stanowiących moduły przygotowane do samodzielnego kształcenia.
Prezentacja w edukacji na dystans
Współczesna technologia informatyczno-telekomunikacyjna pozwala na korzystanie z prezentacji mm niekoniecznie w obecności prezentera. Uczestnik prezentacyjnego odbioru może uczynić to w innym czasie oraz miejscu, niż prezenter i jego / jej audytorium. Można wymienić kilka możliwości związanych z różnym korzystaniem z prezentacji poza miejscem przebywania prezentera:
Prezentacja na dystans kierowana przez tutora / doradcę / instruktora / przewodnika.
Prezentacja odbierana przez uczącego się samodzielnie, bez udziału tutora.
Prezentacja na dystans kierowana przez tutora / doradcę / instruktora / przewodnika.
Mogą to być prezentacje odsłuchiwane drogą radiową (i również drogą głosową zapewniony kontakt uczącego się z tutorem - w czasie rzeczywistym lub odroczonym), oglądane jako programy telewizyjne (kontakt z tutorem możliwy również drogą głosową lub poprzez telekonferencje), oraz jako multimedialne aplikacje komputerowe. Te ostatnie pozwalają na komunikowanie się z instruktorem na bazie oglądanej prezentacji. Możliwe jest nanoszenie uwag, czynienie komentarzy, które prowadzący odczytuje, i na które może odpowiednio do potrzeb zareagować. Do najbardziej popularnych w Polsce należy program prezentacyjny Power Point, należący do rodziny Misrosoft Office. W naszym kraju powszechnie używana jest wersja PP'97, rzadziej PP'95 wcześniejsza) i PP'2000 (najnowsza).
Prezentacja odbierana przez uczącego się samodzielnie, bez udziału tutora. Komputerowe multimedialne klipy jako ekstrakty wiedzy edukacyjnie ważnej, podane w "elektronicznej pigułce". Skupiają one informacje słowne, animowane napisy, dźwięki, animowane obrazy i mini-filmy. Angażują wiele naszych zmysłów naraz, wraz ze zmysłem kulturowo uwarunkowanym: estetycznego smaku. Są tak skomponowane, że w bardzo krótkim czasie zapewniają podstawowe informacje o złożonych zjawiskach i procesach, także o rozbudowanych procedurach. Na przykład technologia gry w szachy "włożona" w formę animowanej prezentacji, wspartej głosem instruktora, w czasie niespełna dwu minut...
&&&
Oto "ściągnięte z Internetu" uwagi na temat zasad i warunkow tworzenia pakietów mm, których integralną składową częścią są prezentacje:
Metodologia tworzenia pakietów multimedialnych.
Warunki do dalszych prac.
Podstawę projektowania i wykonywania pakietów dydaktycznych stanowią programy nauczania lub podobne dokumenty okreolające podstawowe cele, treści i metody kształcenia. Dla pakietów projektowanych w ramach niniejszego tematu w latach 1994 - 96 taką podstawę stanowił doku-ment Ministerstwa Edukacji Narodowej: "Minimum programowe przedmiotów ogólnokształcą-cych w szkołach podstawowych i średnich obowiązujące od 1 wrzeonia 1992 roku. Kontynuując pracę nad tworzeniem pakietów należy jako punkt wyjścia uwzględnić nowy doku-ment programowy MEN: "Podstawy programowe obowiązkowym przedmiotów ogólnokształcą-cych" (Zarządzenie nr 8 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 maja 199'7 r.). Prace projektowe dotychczas wykonane w zakresie tworzenia pakietów nie tracą jednak na aktualności, gdyż ich autorzy, przewidując reformę naszego szkolnictwa wybierali do swoich prac projektowych ba-zowe cele i treści kształcenia w ramach poszczególnych przedmiotów, które występują również w nowych "Podstawach programowych". Ponadto pragnę podkreślić, że nowe "Podstawy pro-gramowe" zostały już uwzględnione w pracach realizowanych w roku 1997, tj. w projektach pa-kietów dydaktycznych przeznaczonych do edukacji wczesnoszkolnej i do nauczania fizyki.
"Podstawy programowe" są niewątpliwie dokumentem wyjściowym, jednakże nie zaw-sze wystarczającym, gdyż zbyt ogólnym do szczegółowego projektowania pakietów dydaktycz-nych. Niezbędnym ogniwem są tutaj programy nauczania budowane na wyżej wymienianych podstawach. Można przyjąć, że w związku z wprowadzaniem reformy oświatowej proces two-rzenia nowych programów został już rozpoczęty. Z "Podstawami programowymi" skorelowane są niektóre programy autorskie funkcjonujące w szkołach; ponadto jeszcze w tym roku należy się spodziewać pierwszych propozycji programowych opracowanych z inicjatywy MEN.
Nowymi elementami występującymi w "Podstawach programowych" oraz w innych dokumentach regulujących reformę szkolną, które należy uwzględniać w dalszych pracach nad projektowaniem pakietów multimedialnych są takie kategorie pojęciowe jak: kompetencje, stan-dardy osiągnięć i wymagań, standardy wyposażenia i obudowy medialnej. Pojęcia te wpływają niewątpliwie na metodologie tworzenia i strukturę pakietów. Bliższe informacje na ten temat przedstawimy w kolejnym opracowaniu po przyjęciu określonych ustaleń i ukazaniu się stosow-nych zarządzeń ministerialnych. Z satysfakcją pragnę tu jednak odnotować, że wymienione ka-tegorie pojęciowe zostały już częściowo uwzględnione w opracowaniach dotyczących edukacji wczesnoszkolnej wykonanej przez zespół pod kierunkiem mgr Magdaleny Głuszczak.
Na modyfikacje pakietów mają wpływ również zmiany w strategiach nauczania i rozwój nowych technologü informacyjnych. Uwzględniając te zmiany należy przewidzieć przy konstru-owaniu pakietów dydaktycznych położenie większego nacisku na tworzenie materiałów przezna-czonych do indywidualnego uczenia się, samokontroli oraz uwzględnienie w większym niż do-tychczas stopniu multimedialnych programów na CD-ROM -ach, być może kosztem niektórych, tradycyjnych źródeł wiedzy. Uwzględniając rozwój różnych form kształcenia multimedialnego i modułowego w świecie, wyniki badan nad efektywnością stosowania pakietów w edukacji oraz właściwy kieru-nek poszukiwań zawarty w dotychczasowych projektach, postulujemy kontynuowanie prac ba-dawczych nad projektowaniem i produkcją pakietów multimedialnych przez zespół pracowni-ków Instytutu Badan Edukacyjnych.
Korzyści z posługiwania się prezentacją multimedialną "z komputera"
Bardzo łatwo jest wymienić powody, dla których prezentacja multimedialna jest cenna dla szeroko pojmowanej edukacji, w rozmaitych jej kształtach i odmianach. Jest ich wiele, mają charakter "prawd oczywistych". Poniżej przytoczono argumenty "ściągnięte" (2000-08-07) z WWW, artytkuł w wersji on line CHIP-CD 6/98. Autorem tekstu jest Witold Hrycyk.
Dlaczego komputer?
Ile słów jest wart jeden obraz? Nikt tego nie wie dokładnie, ale dzięki programom przedstawionym w tym przeglądzie łatwo będzie to sprawdzić eksperymentalnie. Każdy, kto miał już okazję dokonywać publicznej prezentacji, doskonale zna przykre niedostatki tradycyjnych technik wizualnych. Pokryta pyłem kredowym tablica z pewnych względów zdecydowanie źle się kojarzy, a drżącą ręką nie można na niej narysować niczego sensownego. Slajdy, już po rozpoczęciu wykładu, niezmiennie okazują się poukładane od ostatniego począwszy, i to do góry nogami, nie mówiąc o ich chorobliwej skłonności do rozsypywania się. Transparencje - wykorzystywane najczęściej - zwykle zawierają tylko tekst albo są bardzo pracochłonne w przygotowaniu, poza tym są mało trwałe, a ich zawartości nie można zmodyfikować w żaden sposób. (...) Jest wiele powodów, dla których techniki komputerowe, mimo relatywnie wysokiej ceny, stopniowo wypierają manualne sposoby przygotowywania prezentacji.
argumenty ściągnięte 2000-08-07 z WWW, artytkuł on line CHIP-CD 6/98, autor Witold Hrycyk)
Uniwersalny "pojemnik" na wszystkie materiały
Wszystkie wykorzystywane w prezentacji materiały muszą mieć, rzecz jasna, postać elektroniczną. Zdjęcia trzeba zeskanować, teksty i liczby wpisać, wszystkie niezbędne dźwięki i filmy - nagrać. Kiedy jednak już to uczynimy, cała treść wystąpienia będzie bezpiecznie rezydować na dysku. Nic się nie zawieruszy, nie zapomnimy niczego zabrać ze sobą. Z niezwykłą łatwością możemy powielić każdy materiał w celu przekazania innym osobom lub ze względów bezpieczeństwa. Dane liczbowe, teksty, zdjęcia i filmy możemy na bieżąco konsultować z osobami znajdującymi się nawet na innym kontynencie za pośrednictwem Internetu (niektóre programy mają wręcz możliwość prowadzenia samej prezentacji na żywo przez Internet dla dowolnie dużego audytorium, rozsianego po całym świecie). Część materiałów może mieć tylko funkcję pomocniczą i nie pojawiać się bezpośrednio w prezentacji. Nie ma jednak przeszkód w tym, by umieścić je także w pliku prezentacji na specjalnych stronach roboczych, a później wykluczyć te strony z pokazu. Najbardziej zaawansowane programy pozwalają tworzyć kilka wersji prezentacji, przeznaczonych dla różnych publiczności (np. z prezentacji traktującej wyczerpująco dany temat można wybrać slajdy o profilu marketingowym dla jednego audytorium, a o profilu technicznym dla innego).
argumenty ściągnięte 2000-08-07 z WWW, artytkuł on line CHIP-CD 6/98, autor Witold Hrycyk)
Wzbogacenie prezentacji cechami multimedialnymi
Tradycyjne techniki "analogowe" pozwalały na wykorzystanie w wykładzie jedynie tekstu i grafiki. Nowoczesne komputery pod kontrolą multimedialnego systemu operacyjnego pozwalają znacznie rozszerzyć spektrum dostępnych środków wyrazu: do naszych usług staje dźwięk, animacje i wideo, uruchamiane w dowolnym momencie wykładu, ręcznie lub automatycznie.
Nie wymaga komentarza osadzanie filmów wideo w prezentacji: w systemie Windows wideo nie różni się funkcjonalnie od najprostszego obrazka, w związku z czym wystarczy taki film umieścić na stronie i w odpowiednim miejscu prezentacji po prostu odtworzyć. Programy prezentacyjne są jednak w stanie animować każdy element, który bez tego musiałby być statyczny.
Tytuły, wypunktowania i elementy graficzne mogą się pojawiać w miarę postępu wykładu, przy czym do użytkownika należy określenie różnych fantazyjnych opcji ich pojawiania się. Każdemu efektowi może towarzyszyć wybrany dźwięk. Także przejścia między slajdami mogą odbywać się na różne wyszukane sposoby: np. przenikanie lub eksplozja od środka.
Stosownie do potrzeb możemy określić całą ścieżkę dźwiękową prezentacji, co pozwala nadać jej harmonijny przebieg. Co więcej, jeżeli dana prezentacja ma być wykorzystywana wielokrotnie (np. musi ją obejrzeć każdy nowy pracownik w firmie), wystarczy po prostu nagrać treść swojego wystąpienia i zsynchronizować ją z poszczególnymi slajdami. W takim przypadku prezentacja uzyskuje całkowicie samodzielny żywot, co upodabnia ją do filmu
Pokaz
Samo przedstawienie prezentacji jest ostatnim etapem pracy, i tu również otrzymujemy daleko idącą pomoc. Poszczególne slajdy możemy zazwyczaj ze sobą powiązać misterną siatką odsyłaczy. Definiowanie punktów aktywnych na podobnej zasadzie jak dla hipertekstu pozwala wykonywać rozmaite czynności wywoływane zdarzeniami (kliknięcia myszy lub naciśnięcia klawiszy), takie jak przywołanie kolejnego obiektu, odtworzenie dźwięku lub filmu, uruchomienie aplikacji albo przejście do wybranej strony. Funkcja ta predestynuje prezentacje do roli kiosków informacyjnych obsługiwanych już nie przez prelegenta, ale przez spragnionego wiedzy użytkownika. Znakomitym przykładem mogą być tutaj przewodniki rozprowadzane z Freelance Graphics. Komputer pomaga też w przetrenowaniu prezentacji, aby można się było zmieścić w przeznaczonym na nią czasie. W trakcie pokazu może być wyświetlany wskaźnik informujący o miejscu bieżącego slajdu i o ewentualnym przekroczeniu limitów czasowych. Nawet taki drobiazg, jak możliwość rysowania w trakcie wykładu po slajdzie bez jego niszczenia (efekt mazaka) jest nie do uzyskania metodami tradycyjnymi.
Nawiasem mówiąc, należy pamiętać, że prezentacja przygotowana na komputerze nie musi wcale być -na komputerze przedstawiana. Opracowane strony można zazwyczaj wydrukować w kilku postaciach:
-na folii jako transparencje do pokazywania za pomocą tradycyjnego rzutnika; na papierze, po jednej lub po kilka stron na kartce, jako materiały pomocnicze dla siebie lub dla słuchaczy (tzw. handouts). Mamy tu także możliwość wydrukowania notatek prelegenta, dołączanych do każdego slajdu niezależnie, znowu - w charakterze własnych notatek do wykorzystania podczas wykładu lub jako wzbogacenie materiałów zamieszczonych na slajdach dla użytku publiczności -na diapozytywach, jeżeli dysponujemy odpowiednim do tego urządzeniem.
Jak wynika z cytowanego fragmentu wywodów autora artykułu, jest wiele zalet prezentacji multimedialnej, które ujawniaja się nie tylko w czasie jej konstruowania, ale także podczas pokazu. Do ważnych zalet należy łątwość wielostronnego stymulowania uwagi audytorium, oraz wywoływania weń dużych emocji (które notabene mogą dobrze służyć łatwiejszemu i szybszemu uczeniu się - przez przeżywanie). Do niebagatelnych walorów opisywanej formy prezentacji należy też możliwość elastycznego przeprowadzania prezentacji, w zależności od potrzeby chwili, a także od zidentyfikowanych oczekiwań audytorium.
Prezentacja multimedialna jako rzemiosło / przedmiot szkoleń w Polsce? Są miejsca, gdzie tego uczą.
Wśród ośrodków prowzdzących szkolenia w dziedzinie posługiwania się multimediami na rzecz prezentacji są liczne firmy komercyjne, rozmaite centra prowadzenia kursów zawodowych, a także niektóre szkoły wyższe. Do ośrodków akademickich mających na tym polu zasługi, których niesposób nie zauważyć, należą między innymi UAM w Poznaniu (technologia kształcenia związana z osobą prof. Wacława Strykowskiego), UMK w Toruniu (telematyka związana z osobą prof. Bronisława Siemienieckiego i skupionych wokół niego pracowników). Przykładem od kilku lat czynnej w Polsce prywatnej szkoły multimedialnych profesjonalnych widowisk jest AV MEDIA: Akademia Prezentacji we Wrocławiu. Prowadzi ją Gabriel Łasiński, profesor wrocławskiej Akademii Wychowania Fizycznego i równocześnie prezes firmy "AV Media s.c. Systemy Prezentacyjne i Konferencyjne". Akademia zapewnia szkolenia w czasie dwudniowych modułów, obejmujących 20 godzin zajęciowych. Główne tematy szkoleń są następujące: strategia prezentacji, zarządzanie czasem, oraz doskonalenie umiejętności menadżerskich.
Obawy / wątpliwości / przestrogi
Trendy w skali globu
Edukacja jako przyjemność. Multimedia zastosowane w dziedzinie edukacji ułatwiają pogodzenie przeciwieństw ciążących fatalnie na klimacie przeciętnej szkoły. Mam na myśli tradycyjne opozycje: przyjemność vs obowiązek / nauka vs zabawa / praca vs rozrywka / zajęcia poważne vs zajęcia w czasie wolym jako mniej poważne, itd.. Jeżeli tradycyjnie nastawieni autorzy przestrzegają przed przekraczaniem "bardzo cienkiej granicy" między pracą a zabawą podczas szkolnych zajęć, inni zachęcają do świadomego stosowania zabaw podczas szkolnych lekcji - zabaw o walorach edukacyjnych. W wielu krajach świata rynek "edukacyjnej rozrywki" (ang. edutainment od educationl oraz entertainment) przeżywa od lat nieustanny rozwój, zwłaszcza w obrębie komputerowego oprogramowania. Szereg programów stosowanych w tamtej dziedzinie zawiera elementy dynamicznych interaktywnych prezentacji.
W polskojęzycznej literaturze problematyka edutainmet została wielostronnie rozważona między innymi przez Manna w publikacji z 1995 roku. (Mann, W.P.: Arkana edukacji komputerowej. Warszawa 1995. Intersofland. Tytuł oryginału: Edutaiment comes alive!) Według definicji Manna, eduatiment to oprogramowanie scalające elementy edukacyjne (education) oraz rozrywkowe (entertaiment) w taki sposób, że każdy z nich odgrywa znaczącą rolę. Zdefiniowany w taki sposób termin edutaiment może odnosić się do każdego dobrego produktu edukacyjnego. Edukacja przy niewielkim stopniu rozrywki to jeden kraniec szerokiego spektrum - drugim jest rozrywka w elementami edukacji. Każde przekonujące połączenie obu aspektów plasuje konkretną aplikację gdzieś pomiędzy owymi skrajnościami (Mann 1995, s.5). Wspomniany autor skoncentrował zasadniczą uwagę na aplikacjach służacych edukacyjnej rozrywce (a raczej: edukacji poprzez rozrywkę).
Mann rozróżnił siedem następujących kategorii oprogramowania edutaiment:
Programy zdobywania i utrwalania wiadomości (drill-and-practice programs / products) Przykład: Math Blaster:, In Search of Spot;
Encyklopedie jako multimedialne poradniki (reference materials, multimedia reference products).. Poradniki na temat zdrowia, kosmosu, prehistorii, sztuki itp. Przykład: Encarta
Programy symulacyjne (simulation programs). Przykład: The Oregon Trail;
Opowiadania na CD-Rom (CD-ROM story books). Przykład: Arthur's Teacher Trouble;
Oprogramowanie przedszkolne (start w drodze do nabycia umiejętności liczenia i czytania / preschool products). Przykład: Early Math by Sierra On-Line;
Narzędzia kreatywności (creativity tools). Przykład: Print Shop Deluxe;
Ogólnie znane i szanowane programy edukacyjne (general edutaiment). Przykłady: programy socjologiczne, ekologiczne, językowe, muzyczne, matematyczne itp.
Mann zauważył, iż w przypadku edutaiment traci sens stawianie edukacji w opozycji do rozrywki lub zabawy. Traci też sens protekcjonalne traktowanie zabawy jako czynności mniej poważnej, tradycyjnie pojmowanej jako co najwyżej dobrej na wypełnienie czasu wolego między "poważną pracą" czyli nauką. Bowiem w grę wchodzi nie tyle ciekawostka, urozmaicenie tradycyjnego toku nauczania, co nowy paradygmat uczenia się, praktycznie już możliwy i stosowany, a nie mający swego teoretycznego objaśnienia, wymagający nowego paradygmatu uczenia się. Autor wierzy, iż dzięki oprogramowaniu klasy edutaiment ekran komputera zatraci swą postać formularza do wpisywania danych i coraz bardziej przypomina ekran telewizora(-).
Mann twierdzi, iż uczenie się przy pomocy oprogramowania klasy edutaiment bardziej przypomina uczestnictwo w grze video niż przestarzałe doświadczenia nabywania i utrwalania umiejętności zapamiętane z nie tak dalekiej przeszłości. Poprzez połączenie elementów edukacyjnych i rozrywkowych programy edutaiment czynią zdobywanie wiedzy czynnością bardzo przyjemną. Według Manna, dwie cechy oprogramowania klasy edutaiment stanowią o powstaniu nowego paradygmatu w procesie uczenia się. Po pierwsze - interaktywność, gwarantująca przyciągnięcie uwagi i zaangażowanie widowni. Po drugie - pojemność CD-ROM, zapewniająca multimedialny charakter zawartości.
Autor wzmiankowanej publikacji zauważa zasadnicze różnice między korzystaniem przez ucznia z TV oraz z aplikacji zapisanej na CD-ROM:
Decyzje ucznia (-) stawiają poziom interaktywności na znacznie wyższym szczeblu niż w przypadku zabawy z grą video. Wykłady albo bierne wskazówki udzielane za pośrednictwem TV często zawodzą nie będąc w stanie przyciągnąć uwagi ucznia.
Dzięki zrezygnowaniu z traktowania ucznia jako pasywnej gąbki do wchłaniania informacji a uprawnieniu go do aktywnych poszukiwań, oprogramowania klasy edutaiment gwarantuje przeciągnięcie uwagi i zaangażowanie widowni.
Dzięki edutaiment inżynierowie stworzyli konia trojańskiego, który ów paradygmat wprowadza do domów, szkół i pracy.
Dzięki uczestnictwu w grze przypominającej gry telewizyjne lub video, przezwyciężony został problem krótkiego okresu przetrzymywania uwagi ucznia. Encyklopedie stały się narzędziem przyjaznym i sprawiającym radość poznania. Chęć poznania zwyczajów niedźwiedzi pozwala na przeczytanie tekstowych informacji o nich, zobaczenia ich kolorowego wizerunku, obejrzenia sekwencji video biegnącego niedźwiedzia i usłyszenia jego pomruków.
Oto promocyjne wsparcie, jakie idei edutainment (i książce) zapewnił Vahw, Guzelimian, prezes EDUCIRP Multimedia, w słowie wstępnym do książki Williama P. Manna:
Programy symulacyjne są doskonałym wykorzystaniem multimedialnej natury oprogramowania edutaiment. Przez zaprezentowanie uczniowi wiarygodnych światów, w których panują określone reguły i zasady łatwym staje się nauczanie złożonych pojęć społecznych, kulturowych oraz z dziedziny zarządzania.
Dzięki wywołaniu iluzji rzeczywistej interakcji ze stosownym wyposażeniem programy symulacyjne pozwalają na szkolenie pilotów samolotowych, zapoznawanie personelu elektrowni jądrowych z postępowaniem w wyjątkowych sytuacjach oraz nabywaniem umiejętności kierowniczych i zarządzania. W tradycyjnych środowiskach wykorzystujących wykłady i lekturę uwaga ucznia często jest rozpraszana przez fantazje, zajęcia drugoplanowe, albo po prostu zwykłą nudę. Obserwacja ucznia używającego jakiś konkurencyjny program klasy edutaiment prowadzi do spostrzeżenia, iż poziom zainteresowania i koncentracji równy jest temu, z jakim uczeń oddaje się grze video. Pomiędzy oprogramowaniem a uczniem trwa dialog. To właśnie takie zaangażowanie interaktywne czyni oprogramowanie klasy edutaiment narzędziem uczenia się. Edutaiment jest edukacyjnym paradygmatem jutra. (Vahw, Guzelimian, prezes EDUCIRP Multimedia, w słowie wstępnym do książki Williama P. Manna.. Por. Mann 1995, Przedmowa). Czy rzeczywiście edutaiment będzie tak istotne dla edukacji nadchodzących lat, jak przewiduje Guzelimian? Oto, jak na to pytanie odpowiada Mann:
Uważam, że zjawisko edutaiment jest ważne i konieczne. Ludzie optują za tym rozwiązaniem (kupując aplikacje opisywanej klasy), między innymi z następujących powodów:
z powodu niskich wyników testów uczniów - prowadzonych tradycyjnie;
wykłady odpowiadać będą głównie „słuchowcom”, mniej wzrokowcom, a najmniej tym, którym jest potrzebna stałą stymulacja zainteresowania dostarczana przez multimedialne prezentacje;
użytkownik nie tylko może, ale musi aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach wywoływanych przez aplikację; nawet w tradycyjnej klasie szkolnej, w której nauczyciel zadaje pytania, stopień interaktywności jest mniejszy, niż w przypadku aplikacji klasy entertaiment;
jak w grze video, dobry program edutaiment daje użytkownikowi pełna kontroję. W połączeniu z nieskończona cierpliwością komputera, kontrola ta pozwala użytkownikowi na robienie postępów w odpowiadającym mu tempie, bliższe zbadanie tego, co ma zbadać, itp.
pozwolenie uczniowi na samokontrolę oraz uczynienie go odpowiedzialnym za proces własnego uczenia się pozwala na znaczne przyspieszenie procesu zdobywania wiedzy;
doświadczenia kierownicze wskazują na to, że wzrost pełnomocnictw osób z personelu czyni je bardziej szczęśliwymi i efektywnymi; podobny efekt może mieć wzrost odpowiedzialności uczniów;
w przekonaniu, że aktualnie stosowane metody nauczania nie są odpowiednie dla każdego i nie odpowiadają warunkom współczesnego świata;
pragnąc utrwalić wiadomości uczniów;
dzieciaki po prostu przepadają za tym.
(Mann 1995, s.5-6)
Konstruktorzy aplikacji zasilających edutainment przejawiają pamięć o użytkownikach specjalnej troski (Mann 1995, s.225-234):
rozwiązania dla osób o obniżonej percepcji wzrokowej;
rozwiązania dla osób ociemniałych;
rozwiązania dla osób niedosłyszących;
rozwiązania dla osób niesprawnych ruchowo.
Edutaiment będzie cowaz bardziej ważne, w miarę ulepszeń w dziedzienie telekomunikacji. Edutaiment ma być wkrótce dostępny w komunikacji "na żywo" - z innymi użytkownikami, dzięki postępom telekomunikacji (por. Mann 1995, s.313-329). Oto kilka firm wskazanych przez Manna jako ważni adresaci dla aktualnych i potencjalnych klientów rynku "edukacji przez multimedialną rozrywkę":
Bulletin Board Systems
Community Networks (Freenets)
On-Line Information Services
Internet (wtedy, w 1994 na ostatnim miejscu!!? JZG)
Dostęp do dostawców aplikacji klasy edutaiment, w świetle informacji przekazanych przez autora opisywanej książki, nie jest trudny. (Mann 1995, s.349). Mann wymienia liczne firmy i organizacje oferujące materiały i usługi klasy edutaiment, dostępne pocztą tradycyjną oraz On-Line (por. dodatek D do książki). Uwaga: żadna z firm wymienionych we wspomnianej publikacji nie posiadała jeszcze (w 1995 roku) adresu URL. Były nimi:
Educational Resources, Elgin, IL, USA
EDUCORP, San Diego, CA, USA,
The Edutaiment Company, Louisvilel, VCO, USA,
PsL News, Houston, TX, USA,
Public Brand Software, Indianapolis, IN, USA,
Reasonable Solutions, Medford, OR, USA,
The Softaware Lab, Redmond, WA, USA.
Warto zauważyć, iż Mann zamieścił dodatkowo zestawienie ponad 70 firm zajmujących się rozpowszechnianiem oprogramowania klasy edutaiment, traktując wykaz ten jako niekompletny - w obliczu coraz to nowych firm powiększających tę listę (Mann 1995, s.349-355).
Na zakończenie charakterystyki entertainment podaję przykład jednej z licznych "importowanych" prezentacji mm o walorach edukacyjnych, dostępnych na polskim rynku w 2000, a mieszczących się w opisywanej kategorii. Mam na myśli prezentację pod tytułem Warriors of the Net (pol. Wojownicy Sieci) reklamowanaą ostatnio w jednym z pism komputerowych obliczonych na młodych czytelników. Jest to film edukacyjny dostępny na CD-ROM, firmy Ericcson Medialab. Prezentacja zapewnia animowany, udźwiękowiony pokaz "maszynerii" Internetu, ktorej bohaterami są ważne składowe elementy Internetu. Szczegółowe informacje do uzyskania pod adresem: www.warriorsofthe.net/. (Por. Magazyn internetowy WWW. Nr 00-09 (41), s.122.)
Zadomowianie się prezentacji mm w Polsce
Prezentacja jako rzemiosło? Są w Polsce miejsca w Polsce, gdzie tego uczą. Wśród ośrodków prowadzących szkolenia w dziedzinie posługiwania się multimediami na rzecz prezentacji są liczne firmy komercyjne, rozmaite centra prowadzenia kursów zawodowych, a także niektóre szkoły wyższe. Do ośrodków akademickich mających na tym polu zasługi, których niesposób nie zauważyć, należą między innymi UAM w Poznaniu (technologia kształcenia związana z osobą prof. Wacława Strykowskiego), UMK w Toruniu (telematyka związana z osobą prof. Bronisława Siemienieckiego i skupionych wokół niego pracowników). Warto też przypomnieć jedną w Polsce prywatnej szkoły multimedialnych profesjonalnych widowisk, AV MEDIA: Akademię Prezentacji założoną we Wrocławiu przez profesora Gabriela Łasińskiego. W latach 1997-98 Akademia prowadziła dwudniowe kursy, obejmujące 20 godzin zajęciowych. Na główne tematy zająć składały się: strategia prezentacji, zarządzanie czasem, oraz doskonalenie umiejętności menadżerskich. (por. Górnikiewicz 2000, s.)
Nadzieje.
Korzyści praktyczne,
wiążące się z używaniem prezentacji multimedialnej na rzecz edukacyjnych i samorozwojowych aktywności, także podczas zajęć szkolnych.
Przypuszczam, że te korzyści są tak wielostronne i oczywiste, iż dostrzeże je (dla siebie / dla innych / dla szkolnej placówki) zarówno nauczyciel i uczeń, jak dyrektor i wizytator. Niektóre z nich hasłowo zaznaczyłem w tabeli poniżej:
Administrator szkolny / lustrator
|
Nauczyciel |
Uczeń |
|
|
|
Zagrożenia. Przestrogi. Cudowny świat multimediów - pułapką
Jest wiele publikacji, których autorzy od lat dają wyraz swojemu zatroskaniu przemianami, jakie dzieją się we współczesnym świecie za sprawą multimediów, i generalnie - gwałtownie rowijającej się cywilizacji technicznej. Przykładowo zauważa się, iż nie dorośliśmy ani moralnie, ani emocjonalnie do świata, który bardzo szybko przeobraża się w wyniku naszych poczynań mających charakter niekontrolowanego eksperymentowania. (por. Hunt & McMahon 1996). Następna kwestia wymagająca zastanowienia: coraz bardziej doskonały przekaz medialny powoduje, iż już teraz względnie łatwo jest mylony z rzeczywistością. (Reeves & Naas 2000). A przecież świat multimediów jest bardzo młody i rozwija się dynamicznie. Jakie będą konsekwencje technicznej doskonałości zaawansowanych mediów - dla kondycji psychicznej i społecznej człowieka? Nie ma szansy na łatwe odpowiedzi na wyżej pstawione pytania oraz wiele innych, im podobnych. Myślę, że szukanie wyjścia z zauważanej matni warto zacząc od skupienia uwagi (i działań) na ewentualnych możliwościach przyspieszania dojrzewania ludzi / społecznych organizmów / całej ludzkiej wspólnoty. Rozwój techniczny nie jest możliwy do zahamowania. Natomiast można starać się pomniejszać dystans między człowiekiem - w głębi swej natury niewiele mniej prymitywnym niż przed czterdziestu tysiącami lat - a wyworzoną przezeń i przerastającą go cywilizacją. Można zadać kolejne pytanie, o rolę multimediów, owych szczególnych "diabelskich wytworów" cywilizacji, w zmaganiu się człowieka ze światem (a dokładniej mówiąc - z sobą samym). Czy będą one mogły odegrać pozytywną rolę w człowieczych próbach lepszego poznania swoich możliwości i swoich ograniczeń? Czy będą one pomocne w probach dorastania ludzi do dojrzałości dotąd im nieznanej - bo w dotychczasowym "starym i dobrym, tradycyjnie urządzonym świecie" niekoniecznie im potrzebnej?
Życzenia - w konkluzji
W zakończeniu rozważań nad miejscem obecnym i przyszłym prezentacji mm w miejscach szkolnych i pozaszkolnych aktywności edukacyjnych i samorozwojowych, wyrażam przekonanie o niechybnych zmianach w polskiej szkole, w relacjach nauczyciel-uczeń, w dużej mierze za sprawą nowoczesnej technologii i coraz lepszego posługiwania się nią.
Nic nie będzie stało na przeszkodzie, aby uczeń stał się zupełnie serio traktowanym partnerem nauczyciela w zbieraniu najbardziej aktualnych i ciekawych materiałów do nowej lekcji, a następnie eksponowaniu / prezentowaniu ich w klasie. Możliwe, iż nierzadko klasa będzie spotykać się ze sobą w rzeczywistości wirtualnej, zamiast koniecznie w obrębie murów szkolnego budynku. Lekcje te będą, jak sądze, miejscem interesujących pokazów / ekspozycji / popisów, świadomie angażujących możliwie wiele zmysłów i zachęcających do przejawiania twórczej aktywności.
Przypuszczam, że inne będą kryteria oceny ucznia. Między innymi uczeń będzie mógł oczekiwać określonych gratyfikacji za wykazaną pracowitość / biegłość / pomysłowość w / poszukiwaniu pobieraniu danych potrzebnych do przygotowania nowej lekcji.
Uczeń nie będzie musiał dostarczać sobie (we własnym zakresie lub przy pomocy zachęcanych w tym celu kolegów) dodatkowych bodźców, by nie męczyć się nudą wynikającą z monotonii panjącej na lekcji. Nie będzie trzeba przynosić wielu ciężkich niewygodnych pomocy, bo będą one miały postać elektroniczną - aplikacji lub dokumentów zajmujących co najwyżej pamięć komputera.
Łatwość przygotowywania, transportowania i przechowywania tych pomocy, "tkania z niczego" bogatych treści wypełniających potem spotkania - spowodują, że ciężki sprzęt RTV / laboratoryjny pójdą z czasem "w odstawkę." Przykładowo, ekonomiczniej i bezpieczniej będzie przeprowadzać symulowane w komputerze przynakjmniej niektóre reakcje chemiczne, tak jak godniej będzie przeprowadzać w przestrzeni wirtualnej sekcję żaby - jak żywej.
Myślę, że szkoła wypracuje nowe, nieznane dziś sobie zasady uczenia - nauczania. Przykładowo:
zasady podtrzymywania samopoczucia ucznia, budowanie subiektywnego przeświadczenia, że stale jest łatwo (w polemice z zasadą "od łatwego do trudnego", zorientowaną na coraz większe trudności obiektywnie dane - w materiale, oraz subiektywnie - w umysłach uczniów);
zasady angażowania wielu zmysłów naraz (co bardziej motywuje do aktywnego, twórczego udziału, aktywizuje mózg), przy zapewnieniu synchronicznej, harmonijnej aktywizacji obu półkul mózgu;
być może: zasady angażowania podświadomości w procesach nauczania / uczenia się (bodźcowania podkorowego mózgu / nauka w transie, korekcja postaw itp.; dostrzeżenia i uwzględnienia świata subiektywnych aktywności umysłu - na różnych poziomach świadomości, z uwzględnieniem skłonności interpretacyjnych.
generalnej zasady: robić wszystko, by dzieci chłonęły lekcję jak bajkę, a bajka stawała się ważną lekcją.
Zamieniać lekcję w przejmującą bajkę, a bajkę w ważną lekcję?.. Właśnie. A prezentacja multimedialna być może jest poręczną różdżką ułatwiającą takie przemiany...
Literatura
Arends R.I., Learning to Teach, Third Edition, 1994
Calabria, J. & Burke, D.: PowerPoint 97. Przewodnik egzaminacyjny. Warszawa 1998. Translator s.c.
Cianciara, J. & Uścińska, B.: Komunikacja społeczna. Komunikowanie się zmediami w praktyce. Wrocław 2000. ASTRUM
Ceran K., Kopertowska M., Ćwiczenia z Power Point 7. Zestaw ćwiczeń z pakietu prezentacyjnego Power Point 7 dla Windows 95, Warszawa 1996, EDU-MICOM
Crumlish H., The Internet Dictionary. The Essential Guide to Speak. San Francisco 1995, SYBEX
De Guzman T.A., Wykorzystanie mediów i technologii informacyjnych w edukacji zdalnej, W: Strykowski W., (red., 1998), s.621-632
Denek K., Wartości i cele edukacji szkolnej, Poznań-Toruń 1994, Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, Wyd. Edytor
Gomoliński, P. (red.): PowerPoint 97 PL i PowerPoint 2000PL. Michałowice 2000. Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP
Górnikiewicz J.Z., Prowincjonalni nauczyciele a Internet'98. Referat wygłoszony na II Konferencji Naukowej pt. Media a edukacja, w Poznaniu 20.04.1998
Gramlewicz M., Studenci wobec zastosowania technik komputerowych w procesie kształcenia, W: Strykowski W. (red.,1998), s.317-322
Hunt, D. & McMAhon, T.A.: Ameryka. Nowy uczeń czarnoksiężnika. Warszawa 1996. Oficyna Wydawicza "Vocatio"
Kołdun B., World Wide Web jako narzędzie multimedialne dla edukacji, W: K.
Wieczorkowski (red.), Multimedia i nauczanie na odległość. Materiały z konferencji 11-13.09.1995 w Toruniu, Toruń 1995, Wyd. UMK, s.95-98
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Wydanie XIX rozszerzone. Warszawa 1989, WP
Lewandowski W., Programy prezentacyjne. Technologia przygotowania materiałów. W: Wieczorkowski K. (1995), s.170-171
Monet, M.: Multimedia. Katowice 1998. Książnica
Nienaganna prezentacja, W: CHIP / Magazyn komputerowy, Nr 6 / 98
Pielińska, I.: Microsoft PowerPoint 97 PL. Warszawa 1998. MIKOM
Pólkowski Z., Urządzenia multimedialne na zajęciach informatyki w szkole, W: Strykowski W., (red., 1998), s.581-584
Puszczewicz B., Powszechna Wideoteka Edukacyjna' 1995, Multimedia Poznań 1995, wyd. MEN, TP S.A. Telewizja Edukacyjna
Reeves, B. & Nass, C.: Media i ludzie. Warszawa 2000. PIW
Rysiewicz Z. (red.), Słownik wyrazów obcych. 17000 wyrazów. Warszawa 1968, PWN.
Serim F., Koch M., NetLearning: Why Teachers Use the Internet, Sebastopol CA USA 1996, Songline Studios Inc.
Siemieniecki B., Środki dydaktyczne w procesie myślenia twórczego, Prace Monograficzne Nr 134, Kraków 1991, Wyd. Nauk. WSP
Siemieniecki B., Multimedia w edukacji - zarys koncepcji edukacji w szkole podstawowej kl.4-8. W: Strykowski W., (red., 1997), s.483-491
Sikorski, W.: Słownik terminów i komunikatów komputerowych. Warzawa 1991. NIKOM
Strykowski W., Audiowizualne materiały dydaktyczne. Podstawy kształcenia multimedialnego, Warszawa 1984, PWN
Strykowski W., Kształcenie multimedialne w pracy szkoły. W: Edukacja medialna, Nr 3, wrzesień 1997a, s.4-8
Strykowski W., (red.), Media a edukacja, Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Poznań 7-9.04.1997, Poznań 1997, Wyd. eMPi2
Strykowski W., (red.), Media a edukacja, II Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Poznań 18-21.04.1998, Poznań 1998, Wyd. eMPi2
Strykowski W., Garecki L., Metody i środki kształcenia stosowane w szkole, Seria Raporty Tematyczne, Nr 28, Warszawa-Kraków 1990, PWN
K. Wieczorkowski (red.), Multimedia i nauczanie na odległość. Materiały z konferencji 11-13.09.1995 w Toruniu, Toruń 1995, Wyd. UMK
Wieczorkowski K., Nauczanie na dystans. Narzędzia i metody, W: Wieczorkowski (red., 1995), s.10-19
1
1
Wyszukiwarka