Władza, autorytet, przywództwo - podejście strukturalne.
Co to jest władza?Jak definiujemy władzę w socjologii
Poziom makro zjawisk
Poziom mikro
Władza jako odmiana nierówności społecznych
Władza jako efekt oraz źródło przywilejów
Definicja władzy Maxa Webera
Władza to taka relacja między jednostkami, która pozwala jednej z nich przeprowadzić swoją wolę pomimo oporu drugiej
Różne rodzaje tej relacji od wpływu do przemocy bezpośredniej
Kwestia akceptacji relacji władzy (autorytet)
Relacje władzy między jednostkami oraz między pozycjami
Wymiar jednostkowy władzy:
wpływ- przemoc
Wymiar stosunków społecznych:
Władza legitymizowana- przymus
Władza legalna- tradycyjna- charyzmatyczna
Peter Blau
Władza - niezrównoważone, niesymetryczne relacje miedzy ludzkie
Interakcja jako wymiana
Poddajemy się władzy partnera, gdy:
- nie możemy zrewanżować się za otrzymywane dobra lub usługi
-brak alternatywnych dostawców dóbr lub usług
-dobra i usługi są nam konieczne
-nie mamy możliwości wymuszenia tych dóbr
Strategie
Posiadający władzę by ją umocnić:
- nie przyjmuje za swoje dobra innej zapłaty niż podległość
-monopolizuje własne dobra lub usługi odcinając podległych od ich alternatywnych źródeł
- wzmaga poczucie absolutnej niezbędności oferowanych dóbr
- zabezpiecza się przed możliwością buntu podległych i zagarnięcia dóbr siłą
Podległy władzy - Strategie uniezależnienia:
Zwiększa zasób strategicznych dóbr mogących być wymieniane za wolność
Poszukuje alternatywnych źródeł dóbr
Uniezależniać się od dóbr oferowanych przez partnera
Zwiększać siłę nacisku na partnera
Przywództwo
Krystalizowanie się relacji władzy w małych grupach
Związek uprawnień władczych z pozycją- konstytuowanie się pozycji przywódczych
Podejście strukturalne:
Relacja władzy zawsze jest zakorzeniona w strukturach (zarówno akceptowana, jak i nieakceptowana)
Przyczyny wyłaniania się pozycji przywódczych:
- potrzeba koordynacji działań grupy
- wewnętrzna integracja grupy
- afirmowanie ważnych dla grupy wzorów osobowych
- egzekwowanie wzorów postępowania
Typy przywódców
zorientowany zadaniowo
zorientowany na podtrzymanie dobrych relacji w grupie
Czynniki wpływające na zajmowanie pozycji przywódczych (William F.Whyte 1981):
zewnętrzne - status poza grupą(dobra materialne, prestiż, sława itp.)
Wewnętrzne- przejawiane w toku działań grupy (czynniki osobowościowe , zasoby cenione przez grupę, dostosowanie do norm grupowych)
Szanse i zagrożenia przywódcy
Kredyt zaufania
Możliwość inicjowania działań
Izolowanie przeciwników
Swoboda działania
Style przywództwa
Autokratyczny- sprawuje władzę samodzielnie i monopolistycznie
Demokratyczny - koordynuje, doradza, sugeruje, pierwszy wśród równych
Permisyjny- realizator ustaleń podjętych przez grupę, minimalny wkład w proces decyzyjny
Władza a przywództwo ujęcie tradycyjne
Władza- relacja, w której jednostka może przeprowadzić swoją wolę mimo oporu drugiej jednostki
Przywództwo- oddolne, dobrowolne obdarzenie jednego z członków grupy uprawnieniami władczymi wobec pozostałych
Struktura przywództwa
Struktura przywództwa jako rezultat konsensu grupowego. Cecilia Ridgeway(1983):
- wypełnianie funkcji wykonawczych
- przyjęcie odpowiedzialności za strukturalizację zachowań w grupie
Proces kierowania decyzjami jako część wysiłków dążenia do celu
Struktura przywództwa a hierarchia statusów
- oprócz nagród i przywilejów , specyficzne obowiązki przywódcy
-odrębny zespół norm, określających rodzaj kontraktu miedzy grupą a przywódcą
Krytyka: takie ujęcie to utopia, najczęściej liczy się tu władza i przymus
Perspektywa mikrosocjologiczna
Przywództwo - zawsze ma podstawy strukturalne
Władza to zdolność do wywierania wpływu, wywoływanie zmian w zachowaniu innej osoby zgodnie z wola osoby posiadającej władzę, przez obietnice nagrody, groźbę kary, przymus, presję (Crosbie 1975)
To przywództwo, nie władza jest osadzone w strukturze grupowej (Nixon 1979, Crosbie, 1975)
Jacek Szmatka
Władza ma oparcie w strukturach. Przywództwu towarzyszy presja.
Każda władza pozostaje wewnątrz struktur przywództwa, zarówno akceptowana, jak i nie.
Rozdzielenie pojęć z obszaru politologii i socjologii.
Władza musi być osadzona w strukturze grupy. Dane pozycje dysponują większa lub mniejszą władzą, oraz środkami przymusu.
Niestrukturalistyczne analizy procesów przywództwa
Thomas Carlyle- teoria przywództwa wielkich ludzi (wyjątkowe cechy psychologiczne)
Badania Stogdilla(1948) choć inteligencja, wiedza, niezależność itp. Charakteryzowały przywódców, to siła wzajemnych relacji miedzy cechami osobowości a faktem bycia przywódcą była statystycznie nieistotna
Przywództwo sytuacyjne
Wniosek: przywództwo to stosunek istniejący pomiędzy jednostkami (pozycjami) w danej sytuacji społecznej. Przywódcy, niekoniecznie byliby nimi w innej sytuacji społecznej
Podejście behawioralne Lewina, Lippitta i White'a nad klimatami przywództwa (przywódca jest w stanie wytworzyć klimat grupy, styl przywódcy)
Ale
Zachowanie przywódcy jest więc jedynie obserwowalnym odbiciem utrwalonych głębokich układów strukturalnych w grupie.
Stąd osobowościowe, psychologiczne i behawioralne koncepcje są niewystarczające
Logika działania struktury przywództwa Fiedler 1978
Parametry sytuacyjne
1.Afektywne stosunki między przywódcą a grupą
2.Struktura zadania
3.Rozmiary władzy przypisanej do pozycji przywódcy
Stosunki afektywne
Jeśli struktury przywództwa i socjometryczne są izomorficzne przywódca nie musi dysponować władzą formalną
Struktura zadania
Zadanei ustrukturalizowane- wzmocnienie pozycji przywódcy (ma on większa wiedzę nt. zadania niż pozostali)
Nieustrukturalizowane- brak wzmocnienia
Rozmiary władzy przypisanej do pozycji
Zestaw nagród i sankcji
Władza przywódcy jest odwrotnie proporcjonalna do władzy innych członków grupy
Struktura motywacyjna przywódcy
Skala LPC(Last Preffered Co-Worker) stosunków miedzy ludzkich)- mierzacą orientację od zdaniowej po orientację na klimat w grupie
Osoba o niskiej wartości LPC pozostaje pod większym wpływem czynników zadaniowych, ma skłonności do dyrektywnego strukturalizującego działania członków grupy zachowania, większej represyjności w warunkach stresu i rozważnego działania w sytuacji o niewielkim napięciu
Osoba o wysokim wyniku- najczęściej angażuje się w działania grupy.
Prawidłowości działania struktury przywództwa
Przywódcy o motywacji zdaniowej najefektywniej działają w sytuacji bardzo wysokiej lub bardzo niskiej kontroli sprawowanej przez nich nad grupą, przywódcy o motywacji emocjonalnej- w sytuacji umiarkowanej kontroli i wpływu na grupę
Zadanie
W firmie istniej zespół, do którego zatrudniono nowego kierownika. Zespół jest zgrany lubił i był lojalny w stosunku do kierownika, który został zwolniony.
Jakiego rodzaju pierwsze zadanie powierzył(a)byś zespołowi by nowy przywódca mógł się sprawdzić w działaniu, by został zaakceptowany przez grupę?
Zadanie
Kowalska jest dyrektorem firmy. Swoja funkcje pełni już dość długo, zespół strategiczny pracuje nieźle ale jest dość niezdyscyplinowany. Kowalska chciałaby zmotywować ludzi żeby opracowali nowatorską strategię marketingową dla firmy, wyznaczyli zupełnie nowe kierunki. Bardzo na nich liczy. Jak powinna podejść do tych ludzi- jak przedstawić zadanie?